Vaäy, Ñöùc Gieâsu ñeán moät thaønh xöù Samari, teân laø Xykha, gaàn thöûa ñaát oâng Giacoùp ñaõ cho con laø oâng Giuse. ÔÛ ñaáy, coù gieáng cuûa oâng Giacoùp. Ngöôøi ñi ñöôøng moûi meät, neân ngoài ngay xuoáng bôø gieáng. Luùc ñoù vaøo khoaûng möôøi hai giôø tröa.
Coù moät phuï nöõ Samari ñeán laáy nöôùc. Ñöùc Gieâsu noùi vôùi ngöôøi aáy: "Chò cho toâi xin chuùt nöôùc uoáng!" Quaû theá, caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi ñaõ vaøo thaønh mua thöùc aên. Ngöôøi phuï nöõ Samari lieàn noùi: "OÂng laø ngöôøi Dothaùi, maø laïi xin toâi, moät phuï nöõ Samari, cho oâng nöôùc uoáng sao?" Quaû theá, ngöôøi Dothaùi khoâng ñöôïc giao thieäp vôùi nguoøi Samari. Ñöùc Gieâsu traû lôøi: "Neáu chò nhaän ra aân hueä Thieân Chuùa ban, vaø ai laø ngöôøi noùi vôùi chò: "Cho toâi chuùt nöôùc uoáng", thì haún chò ñaõ xin, vaø ngöôøi aáy ban cho chò nöôùc haèng soáng".
Chò aáy noùi: "Thöa oâng, oâng khoâng coù gaàu, maø gieáng laïi saâu. Vaäy oâng laáy ñaâu ra nöôùc haèng soáng? Chaúng leõ oâng lôùn hôn toå phuï Giacoùp chuùng toâi, laø ngöôøi ñaõ cho chuùng toâi gieáng naøy? Chính Ngöôøi ñaõ uoáng nöôùc gieáng naøy, caû con chaùu vaø ñaøn gia suùc cuûa Ngöôøi cuõng vaäy". Ñöùc Gieâsu traû lôøi: "Ai uoáng nöôùc naøy, seõ laïi khaùt. Coøn ai uoáng nöôùc toâi cho, seõ khoâng bao giôø khaùt nöõa. Vaø nöôùc toâi cho seõ trôû thaønh nôi ngöôøi aáy moät maïch nöôùc voït leân, ñem laïi söï soáng ñôøi ñôøi". Ngöôøi phuï nöõ noùi vôùi Ñöùc Gieâsu: "Thöa oâng, xin oâng cho toâi thöù nöôùc aáy, ñeå toâi heát khaùt vaø khoûi phaûi ñeán ñaây laáy nöôùc"... "Toâi thaáy oâng thaät laø moät ngoân söù. Cha oâng chuùng toâi ñaõ thôø phöôïng Thieân Chuùa treân nuùi naøy; coøn caùc oâng laïi baûo: Gieârusalem môùi chính laø nôi thôø phöôïng Thieân Chuùa". Ñöùc Gieâsu phaùn: "Naøy chò, haõy tin toâi: ñaõ ñeán giôø caùc ngöôøi seõ thôø phöôïng Chuùa Cha, khoâng phaûi treân nuùi naøy hay taïi Gieârusalem. Caùc ngöôøi thôø Ñaáng caùc ngöôøi khoâng bieát; coøn chuùng toâi thôø Ñaáng chuùng toâi bieát, vì ôn cöùu ñoä phaùt xuaát töø daân Dothaùi. Nhöng giôø ñaõ ñeán - vaø chính luùc naøy ñaây giôø nhöõng ngöôøi thôø phöôïng ñích thöïc seõ thôø phöôïng Chuùa Cha trong thaàn khí vaø söï thaät, vì Chuùa Cha tìm kieám nhöõng ai thôø phöôïng Ngöôøi nhö theá. Thieân Chuùa laø thaàn khí, vaø nhöõng keû thôø phöôïng Ngöôøi phaûi thôø phöôïng trong thaàn khí vaø söï thaät". Ngöôøi phuï nöõ thöa: "Toâi bieát Ñaáng Meâsia, goïi laø Ñöùc Kitoâ, seõ ñeán. Khi Ngöôøi ñeán, Ngöôøi seõ loan baùo cho chuùng toâi moïi söï". Ñöùc Gieâsu noùi: "Ñaáng aáy chính laø toâi, ngöôøi ñang noùi vôùi chò ñaây". Coù nhieàu ngöôøi Samari trong thaønh ñoù ñaõ tin vaøo Ñöùc Gieâsu, vì lôøi ngöôøi phuï nöõ laøm chöùng: oâng aáy noùi vôùi toâi moïi vieäc toâi ñaõ laøm. Vaäy, khi ñeán gaëp Ngöôøi, daân Samari xin Ngöôøi ôû laïi vôùi hoï, vaø Ngöôøi ñaõ ôû laïi ñoù hai ngaøy. Soá ngöôøi tin vì lôøi Ñöùc Gieâsu noùi coøn ñoâng hôn nöõa. Hoï baûo ngöôøi phuï nöõ: "Quaû thaät, chính chuùng toâi ñaõ nghe vaø bieát raèng Ngöôøi thaät laø Ñaáng cöùu ñoä traàn gian".
Ñoùn nhaän vaø trao ban
Ñoaïn Tin Möøng treân ñaây laø moät trong nhöõng ñoaïn vaên ñeïp cuûa Phuùc AÂm theo Thaùnh Gioan, qua ñoù chuùng ta thaáy Ñöùc Gieâsu töø töø veùn môû caên tính cuûa Ngaøi, ñeå cho ngöôøi phuï nöõ Samari vaø daân vuøng Xi-kha tin vaøo Ngaøi. Böôùc ñöôøng ñeán vôùi ñöùc tin phaûi traûi qua nhöõng do döï, phaûi ra khoûi theá giôùi töï nhieân ñeå gaëp ñöôïc nhöõng thöïc taïi sieâu nhieân. Nicoâñeâmoâ ñaõ ñöôïc giaûi thích veà vieäc sinh laïi do Thaùnh Thaàn (Ga 3,1-21). Ngöôøi phuï nöõ Samari ñöôïc nghe noùi veà thöù nöôùc khieán ngöôøi uoáng khoâng bao giôø khaùt nöõa…
Trôøi ñaõ gaàn chính ngoï. Ñöùc Gieâsu ñi ngang qua vuøng Samari, ñeå trôû laïi Galileâ. Ngaøi vaø caùc moân ñeä coù theå trôû veà baèng moät con ñöôøng khaùc, ñoù laø baêng qua beân kia soâng Gioñan vaø men theo bôø phía ñoâng maø veà. Nhöng coù caùi gì ñoù thoâi thuùc Ngaøi ñi con ñöôøng naøy (Ga 4,4). Ñöùc Gieâsu meät nhoïc vì ñöôøng xa, naéng gaét. Khi ñeán gaàn moät laøng cuûa ngöôøi Samari, Ngaøi ñaõ ngoài nghæ beân bôø gieáng, coøn caùc moân ñeä thì ñi vaøo laøng mua thöùc aên. Ñaây laø moät caùi gieáng noåi tieáng, vì chính toå phuï Giacoùp vaø con chaùu ñaõ töøng uoáng nöôùc taïi ñaây. Gieáng khaù saâu vaø nöôùc thaät trong. Ñöùc Gieâsu ngoài moät mình, khaùt nöôùc vaø khaùt khao hoaøn thaønh söù vuï Cha giao. Chính luùc ñoù moät ngöôøi phuï nöõ Samari ñeán laáy nöôùc ñeå ñöïng trong voø. "Cho toâi chuùt nöôùc uoáng." Ñöùc Gieâsu laø ngöôøi môû ñaàu cuoäc ñoái thoaïi, Ngaøi caàn ñeán söï giuùp ñôõ cuûa moät ngöôøi phuï nöõ. Caâu noùi cuûa Ñöùc Gieâsu khieán chò ta ngôõ ngaøng, kinh ngaïc. Moät ngöôøi ñaøn oâng Do Thaùi maø laïi xin nöôùc uoáng nôi moät phuï nöõ Samari! Ai laïi chaúng bieát moái thuø dai daúng giöõa hai daân toäc töø naêm theá kyû; ai laïi chaúng bieát ngöôøi Do Thaùi khinh bæ vaø coi moïi ngöôøi Samari laø nhô ueá, nhaát laø phuï nöõ, bôûi theá khoâng chung ñuïng aên uoáng vôùi hoï. Chæ caàn moät caâu noùi cuûa Ñöùc Gieâsu cuõng ñuû ñeå phaù ñoå böùc töôøng ngaên caùch, kyø thò, thuø haän, böùc töôøng giöõa saïch vaø nhô. Caâu noùi cuûa ngöôøi xin nöôùc uoáng ñaõ trôû neân lôøi nhìn nhaän veà phaåm giaù bình ñaúng cuûa ngöôøi phuï nöõ vaø cuûa caû daân toäc Samari.
Tröôùc söï ngôõ ngaøng cuûa chò ta, Ñöùc Gieâsu laïi baét ñaàu cho thaáy mình coù theå cung öùng cho chò moät thöù nöôùc: "Neáu chò bieát ngöôøi xin nöôùc uoáng laø ai, thì chính chò seõ xin ngöôøi aáy, vaø ngöôøi aáy seõ cho chò thöù nuôùc maïch" (c.10). Nhö theá ngöôøi xin nöôùc ñaõ daàn daàn trôû thaønh ngöôøi cho nöôùc. Ñaây laø thöù nöôùc ñaëc bieät, uoáng vaøo seõ khoâng coøn khaùt nöõa: "Nöôùc toâi cho seõ trôû thaønh nôi ngöôøi aáy moät maïch nöôùc voït leân, ñem laïi söï soáng ñôøi ñôøi" (c.14). Quaû laø moät thöù nöôùc kyø laï vaø haáp daãn! Chuùng ta bieát raèng "nöôùc maïch" ôû ñaây ñeå chæ Lôøi maïc khaûi cuûa Ñöùc Kitoâ, Lôøi ban söï soáng ñôøi ñôøi (Ga 6,68), Lôøi coù khaû naêng laøm dòu côn khaùt saâu thaúm cuûa taâm linh con ngöôøi. Nhöng coù veû ngöôøi phuï nöõ vaãn chæ hieåu ñaây laø moät thöù nuôùc töï nhieân, coù khaû naêng thoûa maõn côn khaùt cuûa thaân xaùc: "Xin cho toâi thöù nöôùc aáy ñeå toâi heát khaùt, vaø khoûi phaûi ñeán ñaây laáy nöôùc" (c.15). Chò ta hy voïng nhôø coù thöù nöôùc kyø dieäu aáy maø mình ñôõ phaûi vaát vaû ñi laáy nöôùc moãi ngaøy döôùi caùi naéng chang chang. Duø coù söï hieåu laàm ñoù töø phía ngöôøi phuï nöõ, nhöng böôùc ñaàu ñaõ coù moät cuoäc ñoái thoaïi thöïc söï. Daàn daàn chò ta môùi bieát ñöôïc "ngöôøi xin chò nöôùc uoáng" laø ai.
Laø ngoân söù vaø laø Ñöùc Kitoâ
Töø caâu 16, ta thaáy boãng nhieân Ñöùc Gieâsu gôïi chuyeän veà ñôøi soáng gia ñình cuûa ngöôøi phuï nöõ. Ñaây laø chuyeän rieâng tö thaàm kín, nhöng Ngaøi ñaõ teá nhò cho thaáy Ngaøi bieát roõ tình caûnh quaù khöù vaø hieän taïi cuûa chò. "Chò ñaõ coù naêm ñôøi choàng, vaø ngöôøi maø chò ñang soáng vôùi khoâng phaûi laø choàng cuûa chò" (c.18). Tình caûnh thaät laø bi ñaùt! Khi chò traû lôøi laø mình khoâng coù choàng, Ñöùc Gieâsu ñaõ hai laàn khen chò noùi ñuùng, noùi thaät (c.17-18). Chính söï thaønh thaät cuûa chò ñaõ khieán cuoäc ñoái thoaïi trôû neân deã daøng vaø côûi môû hôn. Ñöùc Gieâsu khoâng ngaïi noùi leân söï thaät veà chò, khoâng phaûi ñeå loät maët naï hay xoi moùi nhöng ñeå cho bieát Ngaøi chaáp nhaän toaøn boä quaù khöù vaø hieän taïi cuûa chò. Chò khoâng caûm thaáy bò ñeø beïp bôûi caùi bieát cuûa Ñöùc Gieâsu, nhöng laïi thaáy mình ñöôïc caûm thoâng vaø naâng ñôõ. Chính ñieàu ñoù ñaõ khieán chò nhìn nhaän Ngaøi laø moät ngoân söù, moät ngöôøi cuûa Thieân Chuùa (c.19). Ñaây laø moät böôùc tieán môùi trong vieäc khaùm phaù vaø tin vaøo Ñöùc Gieâsu, ngöôøi ñaøn oâng voán xa laï ñang noùi chuyeän vôùi chò beân bôø gieáng.
Chính khi tin Ñöùc Gieâsu laø moät tieân tri, moät ngoân söù, ngöôøi phuï nöõ ñaõ coù ñuû daïn dó ñeå noùi thaúng veà moät vaán ñeà gaây tranh caõi giöõa ngöôøi Do Thaùi vaø ngöôøi Samari. Ñoù laø vaán ñeà veà nôi thôø phöông Thieân Chuùa: ôû treân nuùi Garizim hay ôû ñeàn thôø Gieârusalem. Ngoïn nuùi Garizim ñöùng söøng söõng tröôùc maët, ñöôïc ngöôøi Samari coi laø nuùi thaùnh. Hoï ñaõ xaây treân nuùi naøy moät ñeàn thôø ñeå caïnh tranh vôùi ñeàn thôø ôû Gieârusalem töø 400 naêm tröôùc coâng nguyeân. Naêm 129 tröôùc coâng nguyeân, noù bò phaù huyû, töø ñoù coù moái haän thuø giöõa ñoâi beân. Ñöùc Gieâsu cho thaáy vieäc thôø phöôïng ñích thöïc chaúng gaén lieàn vôùi nôi naøy hay nôi kia, nhön noù khôûi söï töø Ñöùc Gieâsu, chính Ngaøi laø NÔI Thieân Chuùa hieän dieän (xem Ga 2,21), chính Ngaøi laø Ñeàn Thôø.
Vaán ñeà khoâng phaûi chæ laø nôi thôø phöôïng, Ñöùc Gieâsu coøn ñeà caäp ñeán thaùi ñoä thôø phöôïng ñích thöïc. Cha tìm kieám nhöõng ai bieát thôø phöôïng Cha trong Thaàn khí vaø söï thaät (c.23-24). Chính Thaàn khí cuûa Ñöùc Gieâsu laøm soáng ñoäng vieäc phuïng töï Kitoâ giaùo. Chæ nhöõng ai ñöôïc Thaàn khí laøm cho trôû thaønh con caùi Thieân Chuùa (xem Rm 8,15-16), môùi coù theå thôø phöôïng Thieân Chuùa laø Cha moät caùch ñuùng nghiaõ. Hôn nöõa, söï thaät gaén lieàn vôùi Ñöùc Gieâsu neân phuïng töï Kitoâ giaùo gaén lieàn vôùi con ngöôøi Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
Khi ngöôøi phuï nöõ baøy toû nieàm mong ñôïi Ñaáng Meâsia ñeán ñeå loan baùo moïi söï, thì Ñöùc Gieâsu ñaõ khoâng ngaàn ngaïi nhìn nhaän mình chính laø Ñaáng ñoù. Ngaøi khoâng sôï gaây hieåu laàm, bôûi leõ ngöôøi Samari khoâng mong chôø moät Vua Meâsia thuoäc doøng doõi Vua Ñavít. Hoï mong chôø moät vò ngoân söù nhö Moâseâ (Tl 18,15). Chính Ñöùc Gieâsu laø Ñaáng Maïc Khaûi, ban cho con ngöôøi thöù nöôùc maïch laø Lôøi cuûa Ngaøi; Ngaøi cuõng laø nôi Thieân Chuùa hieän dieän vaø ngoû lôøi vôùi con ngöôøi. Nhö theá Ñöùc Gieâsu ñaõ baøy toû caên tính cuûa Ngaøi ôû möùc ñoä saâu hôn. Ngaøi khoâng chæ laø moät ngoân söù, Ngaøi coøn laø Ñaáng Meâsia, Ñaáng Kitoâ.
Ñaáng Cöùu Ñoä traàn gian
Khi thaáy caùc moân ñeä trôû laïi, ngöôøi phuï nöõ ñaõ boû caû voø nöôùc maø trôû veà laøng, keâu môøi moïi ngöôøi ñeán xem ngöôøi ñaõ noùi roõ quaù khöù cuûa chò. Coù veû chò chöa xaùc tín ñoù laø Ñaáng Kitoâ: "OÂng aáy khoâng phaûi laø Ñaáng Kitoâ sao?" (c.29). Nhöõng lôøi chò noùi loâi keùo nhieàu ngöôøi Samaria ñeán vôùi Ñöùc Gieâsu vaø tin vaøo Ngaøi (cc.30.39). Nhöng coù moät soá ñoâng hôn ñaõ tin Ñöùc Gieâsu laø Ñaáng Cöùu Ñoä traàn gian, khoâng phaûi döïa treân lôøi chöùng cuûa ngöôøi phuï nöõ, nhöng döïa treân chính nhöõng gì hoï ñaõ nghe töø mieäng Ñöùc Gieâsu (c.42).
Nhö theá Ñöùc Gieâsu ñaõ thöïc hieän böôùc ñaàu truyeàn giaùo cho vuøng Samari, moät vuøng sau naøy caùc toâng ñoà cuõng seõ ñaët chaân ñeán (Cv 8,5). Ngaøi nhö moät nhaø sö phaïm, töø töø veùn môû söï thaät veà con ngöôøi cuûa mình. Ngaøi bieát caùch ñeán vôùi con ngöôøi khaùc trong söï toân troïng vaø hoaø ñoàng. Ngaøi trôû neân nhaø truyeàn giaùo maãu möïc cho chuùng ta trong moïi thôøi ñaïi. Ñöùc Gieâsu chæ ñoùi moät ñieàu, ñoù laø nuoâi döôõng nhaân loaïi. Ñöùc Gieâsu chæ khaùt moät ñieàu, ñoù laø ban nguoàn nöôùc ñem laïi söï soáng. Chuùng ta coù daùm chia seû côn ñoùi khaùt cuûa Ngaøi khoâng?
1. Khi chieâm ngaém Ñöùc Gieâsu trong ñoaïn Tin Möøng treân ñaây, baïn thaáy ñaâu laø nhöõng thaùi ñoä caàn thieát maø ngöôøi rao giaûng Lôøi Chuùa hoâm nay caàn coù?
2. Con ngöôøi ñoùi khaùt thöïc phaåm, nhaø ôû, nöôùc uoáng tinh khieát; con ngöôøi coøn ñoùi khaùt tình baïn, tình yeâu, loøng tin, nieàm hy voïng, yù nghiaõ cho cuoäc soáng. Theo yù baïn, Kitoâ giaùo coù khaû naêng thoaû maõn côn ñoùi khaùt cuûa con ngöôøi hoâm nay khoâng?