Moãi Ngaøy Moät Tin Vui
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Haèng Ngaøy
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ngaøy 25 thaùng 01
Leã Kính Thaùnh Phaoloâ Toâng Ñoà Trôû Laïi
Ngaøy 25 thaùng 1
Thaùnh Phaoloâ Toâng ñoà trôû laïi (Leã kính)
1. Ghi nhaän lòch söû - Phuïng Vuï
Thaùnh leã naøy baét nguoàn töø xöù Gaule, ñöôïc xaùc nhaän vaøo cuoái theá kyû thöù VI, xuaát hieän beân Roâma vaøo theá kyû thöù IX. Thaùnh leã naøy tuøy thuoäc vaøo leã kính Toøa thaùnh Pheâroâ, ñöôïc daâng vaøo ngaøy 22 thaùng 02.
Taàm quan troïng vieäc trôû laïi cuûa thaùnh Phaoloâ ñöôïc nhaán maïnh ba laàn trong quyeån Coâng vuï Toâng Ñoà (9,1-30; 22,3-21; 26,920), cuõng nhö söï phong phuù cuûa baûn vaên vaø Phuïng Vuï Giôø Kinh. Söï kieän xaûy ra treân ñöôøng ñi Damas ñaõ laøm thay ñoåi hoaøn toaøn con ngöôøi naøy; caùc trình thuaät Thaùnh Kinh cho thaáy coù gì trieät ñeå trong vieäc trôû laïi naøy. Caùc Kitoâ höõu cuûa Giaùo Hoäi vuøng Juñeâ ñaõ noùi: "Ngöôøi tröôùc ñaây baét bôù chuùng ta, baây giôø laïi loan baùo ñöùc tin maø xöa kia oâng nhöõng muoán tieâu dieät" (Gl 1,23).
Chính thaùnh Phaoloâ, trong caùc baûn vaên noùi veà söï kieän Damas, luoân ñaët kinh nghieäm naøy vôùi cuoäc ñôøi quaù khöù cuûa moät ngöôøi Phariseâu vaø baùch haïi ñaïo: "Toâi chòu caét bì ngaøy thöù taùm, thuoäc doøng doõi Israel, hoï Benjamin, laø ngöôøi Hipri, con cuûa ngöôøi Hipri; giöõ luaät thì ñuùng nhö moät ngöôøi Phariseâu; nhieät thaønh ñeán möùc ngöôïc ñaõi Hoäi thaùnh; coøn soáng coâng chính theo leà luaät, thì chaúng ai traùch ñöôïc toâi" (Pl 3,5-6). Thaùnh Phaoloâ theâm vaøo: "Toâi coi taát caû moïi söï laø thieät thoøi, so vôùi moái lôïi tuyeät vôøi, laø ñöôïc bieát Ñöùc Kitoâ Gieâsu, Chuùa cuûa toâi" (Pl 3,8). Ngöôøi Phariseâu Saul, töï cho mình laø "coâng chính" qua vieäc tuaân giöõ leà luaät khoâng ñaâu cheâ traùch ñöôïc, baây giôø laïi tuyeân xöng: "Vì Ngöôøi toâi ñaønh maát heát, vaø toâi coi taát caû nhö raùc, ñeå ñöôïc Ñöùc Kitoâ vaø ñöôïc keát hôïp vôùi Ngöôøi. Ñöôïc nhö vaäy, khoâng phaûi nhôø söï coâng chính cuûa toâi, sö coâng chính do luaät Moâisen ñem laïi, nhöng nhôø söï coâng chính do loøng tin vaøo Ñöùc Kitoâ, töùc laø söï coâng chính do Thieân Chuùa ban, döïa treân loøng tin" (Pl 3,7-9).
Nhôø thò kieán baát ngôø taïi Damas, thaùnh Phaoloâ thaáy ñöôïc söï sai leäch cuûa mình vaø caûm thaáy ñöôïc ñoäng vieân ñeå ñi ñeán vôùi daân ngoaïi. Thieân Chuùa cuûa ngaøi laø Thieân Chuùa cuûa Abraham, Isaac vaø Giacoùp, Thieân Chuùa cuûa caùc toå phuï, nhöng töø khi trôû laïi, Phaoloâ môùi bieát Thieân Chuùa naøy ñaõ toân vinh Ñöùc Gieâsu, Toâi tôù cuûa Ngöôøi (Cv 3,13). Ñieàu naøy ñaõ thay ñoåi taát caû.
Ngaøy leã thaùnh Phaoloâ trôû laïi muoán nhaán maïnh söï kieän naøy laø moät böôùc quyeát ñònh laøm thay ñoåi quaù trình phaùt trieån Hoäi thaùnh, vì keû tröôùc ñaây baùch haïi caùc moân ñeä Ñöùc Gieâsu, ñi vaøo caùc hoäi ñöôøng luøng suïc caùc tín höõu ñeå haønh haï vaø boû nguïc, töø nay vaâng phuïc Ngöôøi Toâi Tôù maø Thieân Chuùa ñaõ toân vinh vaø cuõng laø Ñaáng hieän ra noùi vôùi ngaøi: "Haõy ñi, vì Thaày seõ sai con ñeán vôùi caùc daân ngoaïi ôû phöông xa" (Cv 22,21). Nhö theá, taát caû raøo caûn ñeàu rôi xuoáng: Hoäi thaùnh môû ra cho daân ngoaïi vaø trôû neân phoå quaùt.
2. Thoâng ñieäp vaø tính thôøi söï
Thaùnh leã naøy keùo daøi leã Hieån Linh, vieäc trôû laïi cuûa thaùnh Phaoloâ giuùp chuùng ta hieåu roõ maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ hieän dieän vaø soáng ñoäng trong Hoäi thaùnh. Ñöùc Gieâsu toû hieän trong Hoäi thaùnh vaø qua Hoäi thaùnh; trong thöïc teá, Ngöôøi ñaõ khoâng noùi vôùi Phaoloâ: Taïi sao ngöôi baét bôù caùc moân ñeä cuûa Ta? nhöng laïi noùi: "Taïi sao ngöôi baét bôù Ta?"(Cv 22,7). Theá neân khaùm phaù ñaàu tieân cuûa keû trôû laïi chính laø söï hieän dieän cuûa Ñöùc Kitoâ trong Hoäi thaùnh Ngöôøi.
a. Lôøi nguyeän nhaäp leã khuyeán khích chuùng ta ñeán vôùi Chuùa "tìm caùch ñeå ñoàng hình ñoàng daïng" nhö thaùnh Phaoloâ, khi trôû thaønh chöùng nhaân cuûa Tin Möøng.
"Tìm caùch ñeå gioáng" thaùnh Phaoloâ coù nghóa laø chaáp nhaän nhö Ngaøi con ñöôøng laâu daøi vaø gian khoå ñeå khaùm phaù Thieân Chuùa vaø yù ñònh cuûa Ngöôøi trong nhöõng söï kieän caù nhaân vaø coäng ñoàng. Tieáp theo kinh nghieäm (Sauleâ, Sauleâ, taïi sao ngöôi baét bôù Ta) vaø söï vöõng tin chuû quan lieân keát vôùi kinh nghieäm treân (Toâi bieát toâi seõ tín thaùc vaøo ai), laø moät thôøi gian daøi thöû thaùch, coâ ñôn, ñoâi khi caû vieäc maát can ñaûm. Moät caùch thöùc hieän höõu vaø nhìn vaïn vaät, phaùt sinh töø söï kieän Damas, ñoøi hoûi moät söï tröôûng thaønh chaäm chaïp tröôùc khi nhaäp taâm vaøo caù vò cuûa mình. Coâng vuï vaø caùc laù thö noùi veà söï vaéng maët cuûa ngaøi coù theå keùo daøi haèng chuïc naêm (Gl 2,1). Chæ sau thôøi gian "Sabbat" naøy, Barnabas môùi ñi tìm ngaøi ôû Tarsus ñeå ñem leân Antioche, cho pheùp ngaøi baét ñaàu lieân heä vôùi caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ (taïi Antioche maø hoï nhaän ñöôïc teân Kitoâ höõu) vaø hoaøn taát söù vuï cuûa mình nôi caùc daân ngoaïi.
b. Moät ñeà taøi suy nieäm ñöôïc Lôøi nguyeän tieán leã ñeà nghò. Kinh naøy gôïi leân aùnh saùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy thaùnh Phaoloâ vaø bieán ngaøi trôû thaønh moät nhaø truyeàn giaùo "ñeå laøm cho danh Thieân Chuùa vang doäi trong caû theá giôùi". Ngaøi töø laø ngöôøi baùch haïi, trôû thaønh söù giaû cuûa Tin Möøng, khoâng coi vieäc rao giaûng Tin Möøng nhö moät lyù do ñeå kieâu ngaïo, nhöng laø moät söï caàn thieát. "Khoán thaân toâi, neáu toâi khoâng rao giaûng Tin Möøng!" (1 Cr 9,16). Thaùnh Phaoloâ noùi tröôùc caùc kyø muïc cuûa Hoäi thaùnh EÂpheâsoâ: "Khi phuïc vuï Chuùa, toâi ñaõ heát loøng khieâm toán, ñaõ nhieàu laàn phaûi rôi leä, ñaõ gaëp bao thöû thaùch..". (Cv 20,19). Vôùi ngöôøi thaønh Coârinthoâ, ngaøi nhaéc nhôù laïi nhöõng söï meät nhoïc, khoù khaên, ñoùi khaùt, laïnh leõo...Khoâng keå caùc ñieàu khaùc, coøn coù noãi ray röùt haèng ngaøy cuûa toâi laø moái baän taâm lo cho taát caû caùc Hoäi thaùnh" (2 Cr 11,27).
c. Moät neùt ñaëc thuø khaùc trong linh ñaïo thaùnh Phaoloâ ñöôïc nhaán maïnh trong Thaùnh leã: Ñöùc Kitoâ laø trung taâm cuoäc soáng vaø lôøi rao giaûng cuûa thaùnh Phaoloâ: "Ñoái vôùi toâi, soáng laø Chuùa Kitoâ vaø cheát laø moät moái lôïi: thaäp giaù Ñöùc Kitoâ laø vinh quang duy nhaát cuûa toâi"; "Vôùi Ñöùc Kitoâ, toâi ñaõ bò ñoùng ñinh; khoâng coøn phaûi laø toâi soáng, nhöng laø Ñöùc Kitoâ soáng trong toâi; hieän taïi toâi soáng trong nieàm tin vaøo Con Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ yeâu thöông toâi vaø ñaõ phoù noäp vì toâi" (Gl 2,19-20).
Vieäc trôû laïi ôû Damas ñaõ bieán ñoåi caùch trieät ñeå cuoäc ñôøi thaùnh Phaoloâ. Moät khi ñaõ gaén boù vaøo Chuùa Kitoâ, ngaøi bieát phaûi tin töôûng vaøo ai. Theá laø khoâng coøn phaûi lo aâu gì caû. Ngaøi noùi vôùi nhöõng ngöôøi thaønh Philippe: "Queân ñi quaù khöù, ñeå chæ bieát lao veà phía tröôùc, toâi chaïy thaúng tôùi ñích, ñeå chieám phaàn thöôûng töø trôøi cao Thieân Chuùa daønh cho keû ñöôïc Ngöôøi keâu goïi trong Ñöùc Kitoâ Gieâsu" (Pl 3,13-14).
Thaùnh Jean Chrysostome, trong moät baøi giaûng toân vinh thaùnh Phaoloâ, ca ngôïi tình yeâu Chuùa Kitoâ ñang chaùy trong taâm hoàn thaùnh Phaoloâ: "Vôùi tình yeâu naøy, thaùnh Phaoloâ cho raèng mình laø keû haïnh phuùc nhaát giöõa nhaân loaïi... Taän höôûng tình yeâu naøy, coù nghóa ñoái vôùi Ngaøi laø chieám höõu cuoäc soáng, theá giôùi, Thieân thaàn cuûa mình, hieän taïi, töông lai, vöông quyeàn, lôøi höùa, haïnh phuùc vónh cöûu". Nhö vaäy, söï taøn baïo vaø côn giaän cuûa keû thuø ñaõ bieán ñoåi thaønh söùc maïnh vaø tình yeâu cho moät vò Toâng Ñoà say meâ truyeàn giaùo. Thaùnh Phaoloâ luoân tieán böôùc ñeán tröôùc vôùi moät loøng nhieät thaønh treân caùc con ñöôøng ñeå naém baét Ñaáng laø vinh quang duy nhaát cuûa mình. "Ñeå choáng laïi Ñöùc Gieâsu, ngaøi ñaõ ñi veà Damas; ñeå naém baét ñöôïc Ñöùc Gieâsu, ngaøi ñaõ phaûi ñi khaép cuøng theá giôùi".
Thaùnh Phaoloâ: Haønh trình töø Damas ñeán Roma
Chuyeän gì ñaõ dieãn ra treân ñöôøng Damas? Moät ngöôøi ñaøn oâng teân Saul, noåi tieáng haêng haùi truy baét caùc Kitoâ höõu tieân khôûi, töø laâu ñaõ leân ñöôøng ñeå ñeán thaønh phoá naøy. Nhöng tröôùc khi tôùi nôi, soá meänh ñaõ laøm ñaûo loän cuoäc ñôøi oâng...
Khôûi söï töø Damas
Tröôùc khi ñöôïc bieát ñeán döôùi caùi teân Phaoloâ thaønh Tarse, roài trôû thaønh Thaùnh Phaoloâ töû ñaïo, oâng Saul - sinh ôû thaønh Tarse, thuû phuû tænh Cilicie cuûa Roâma vuøng Tieåu AÙ - ñaõ raát noåi tieáng do tính caùch Do thaùi giaùo khoâng khoan nhöôïng vaø haêng haùi baét bôù caùc moân ñeä ñaàu tieân cuûa Chuùa Gieâsu.
Laø nhaân chöùng thích thuù trong vuï neùm ñaù ñeán cheát Teâphanoâ - Kitoâ höõu töû ñaïo ñaàu tieân, chính treân ñöôøng Damas vôùi söï ñoàng yù cuûa vò thöôïng teá, oâng Saul ñaõ cam keát seõ baùch haïi ñeán cuøng caùi ñaïo môùi maø oâng xem laø dò giaùo. (Cv 9,1-2):
"Saul trong loøng luùc naøo cuõng soâi suïc côn thònh noä cheát ngöôøi ñoái vôùi caùc moân ñeä cuûa Chuùa. OÂng ñeán gaëp vò thöôïng teá vaø xin nhöõng böùc thö gôûi caùc hoäi ñöôøng Do thaùi giaùo ôû Damas, ñeå nhaèm muïc ñích, neáu tìm thaáy baát cöù ai ñi theo Con Ñöôøng cuûa Chuùa, oâng seõ xieàng hoï laïi maø giaûi veà Gieârusalem."
Vôùi tö caùch coâng daân Roâma, söï hieåu bieát cuûa oâng veà theá giôùi bao truøm caû theá giôùi Do Thaùi laãn Roâma. Maïnh meõ nhôø söï hieåu bieát ñoù, Saul baét ñaàu chuyeán ñi töø Gieârusalem tôùi Damas, gaàn 300 km vaø phaûi maát ít nhaát 8 ngaøy ñi boä.
Con ñöôøng Damas thaêm thaúm
Khi baét ñaàu chuyeán ñi daøi ngaøy naøy, raát coù theå laø ñi boä chöù khoâng cöôõi ngöïa - maëc duø nhieàu danh hoïa nhö Caravage ñaõ veõ oâng ngoài treân löng ngöïa - Saul thuoäc ñöôøng nhö loøng baøn tay vaø khoâng laï gì nhöõng taäp quaùn cuûa nhöõng vuøng oâng ñi qua. Lôùn leân trong moät gia ñình Bieät phaùi baûo thuû, Saul ñaõ raát coù lyù ñeå töï haøo raèng ñaõ ñöôïc höôûng moät neàn giaùo duïc toát vaø kieán thöùc saâu roäng veà ñaïo Do Thaùi - ñaïo maø oâng ñöôïc ñaøo taïo raát baøi baûn.
Ñöôøng raát daøi vaø haønh trình veà phöông Baéc thaät vaát vaû, khi phaûi ñi qua nhöõng ngoïn ñoài ôû Samaria vaø thung luõng Jezreùel tröôùc khi baêng qua thung lung soâng Gioñan maøu môõ. Nhöng chöa heát, vì khi qua khoûi hoà Tibeùriade, con ñöôøng daãn ñeán Damas coøn doác leân cao khoaûng 680 meùt so vôùi möïc nöôùc bieån...
Cuoäc caûi ñaïo baát ngôø
Saùch Coâng vuï Toâng Ñoà nhaán maïnh raèng, Saul ñaõ saép ñeán cuoái chuyeán ñi vaø gaàn tôùi Damas, boãng moät söï kieän baát ngôø xaûy ra:
"... Boãng moät luoàng aùnh saùng töø trôøi ñoå truøm leân oâng. OÂng ngaõ nhaøo xuoáng ñaát; oâng nghe moät tieáng noùi vôùi oâng: "Saul, Saul, sao ngöôi baùch haïi Ta?". Saul choaùng vaùng khoâng hieåu neân hoûi laïi: "Thöa Ngaøi, Ngaøi laø ai?" Baáy giôø tieáng noùi môùi tieát loä vôùi oâng: "Ta laø Gieâsu, ngöôøi maø ngöôi ñang baùch haïi. Ñöùng daäy maø ñi vaøo thaønh, seõ coù ngöôøi noùi vôùi ngöôi ñieàu ngöôi phaûi laøm."
Chuùng ta cuõng neân löu yù raèng söï kieän phi thöôøng naøy khoâng chæ lieân quan ñeán Saul. Quaû vaäy, Thaùnh Kinh xaùc ñònh raèng maëc duø nhöõng ngöôøi ñoàng haønh vôùi oâng khoâng nhìn thaáy ngöôøi ñang noùi, hoï vaãn nghe ñöôïc tieáng noùi vôùi Saul. Sau khi ñöùng daäy, Saul ñaõ môû maét nhöng khoâng nhìn thaáy gì vaø vôùi tình traïng muø maét nhö vaäy, cuoái cuøng oâng cuõng ñaõ vaøo thaønh Damas nhôø söï giuùp ñôõ cuûa caùc baïn...
Phaàn cuoái caâu chuyeän Thaùnh Kinh xaûy ra treân ñöôøng Damas naøy ai cuõng ñaõ bieát, Saul, maát thò giaùc trong voøng 3 ngaøy, moät con soá bieåu töôïng, khoâng aên khoâng uoáng cho ñeán khi moät moân ñeä teân Anania, ñöôïc Chuùa gôûi ñeán, chöõa laønh cho oâng. Saul, ñöôïc röûa toäi ôû Damas, töø nay mang teân Phaoloâ vaø laø coâng cuï maø Chuùa ñaõ choïn ñeå loan baùo Teân Ngöôøi cho caùc quoác gia, caùc vua chuùa vaø con caùi Israel.
Thaùnh Phaoloâ, ngöôøi boä haønh khoâng bieát meät cuûa Chuùa
Baét ñaàu töø khi trôû laïi ñaïo ôû Damas, Phaoloâ thaønh Tarse ñaõ ñi qua bieát bao nhieâu con ñöôøng. Ngöôøi boä haønh khoâng bieát meät naøy quaû nhieân ñaõ khoâng tieác coâng söùc ñeå coâng boá Lôøi Chuùa treân nhöõng vuøng ñaát xa xoâi nhaát...
Chuyeán ñi thöù nhaát
Ñeå thöïc hieän chuyeán ñi truyeàn giaùo ñaàu tieân vaøo khoaûng nhöõng naêm 45 ñeán 49, Phaoloâ ñaõ xoâng pha treân boä vaø treân bieån vôùi loä trình daøi 2,000 km. Saùch Coâng Vuï Toâng Ñoà thuaät laïi chaëng ñaàu naøy cuûa söù vuï döôùi söï che chôû cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn (Cv 13,4-5):
"Vaäy, ñöôïc Thaùnh Thaàn sai ñi, hai oâng xuoáng Xeâleâukia, roài töø ñoù ñaùp taøu ñi ñaûo Syùp. Ñeán Xalamin, hai oâng loan baùo lôøi Thieân Chuùa trong caùc hoäi ñöôøng ngöôøi DoThaùi. Coù oâng Gioan Maùccoâ giuùp hai oâng."
Haønh trình naøy baét ñaàu, gioáng nhö trình thuaät Thaùnh Kinh keå laïi, töø Antiokia (ngaøy nay coù teân laø Antalya ôû mieàn Nam Thoå Nhó Kyø), nôi nhöõng vò tieân tri cuûa Ñaáng Kitoâ ñaõ hoäi nhau laïi ñeå cuøng ñeán thaønh Xeâleâukia vuøng Pieùrie nhö chaëng ñaàu tieân cuûa hoï; töø ñoù hoï leân thuyeàn ñeå ñeán ñaûo Syùp. Töø ñaûo naøy, hoï tieán veà thaønh Xalamin, naèm treân bôø soâng Pedieos, chæ caùch vaøi caây soá laø ñeán thaønh phoá Famagouste noåi tieáng vôùi nhöõng traän ñaùnh tröù danh thôøi coå ñaïi. Luùc ñoù Phaoloâ, coù Barnabeâ vaø Gioan Marcoâ thaùp tuøng, baét ñaàu loan baùo Lôøi Chuùa trong caùc ñeàn thôø do thaùi giaùo.
Roài töø caûng Paphos, hoï rôøi ñaûo Syùp, ñi theo ñöôøng bieån Attalie (ngaøy nay laø Satalie) vuøng Pamphylie, phía nam Thoå nhó kyø ngaøy nay, ñeå ñeán thaønh Pergeù, cuõng naèm ôû phía nam Thoå Nhó kyø caùch Antalya khoaûng 20 km. Taïi taát caû caùc thaønh naøy, Phaoloâ vaø caùc baïn ñoàng haønh khoâng chæ coâng boá Lôøi Chuùa, maø coøn thöïc hieän raát nhieàu pheùp laï, nhôø vaäy thu huùt ñöôïc nhieàu ngöôøi theo ñaïo. Sau chuyeán ñi daøi naøy, hoï leân ñöôøng trôû laïi ñieåm khôûi haønh laø thaønh Antiokia.
Chuyeán ñi thöù nhì
Vôùi chuyeán ñi thöù nhì, Phaoloâ töø nay coù Sila ñoàng haønh, môû roäng chuyeán vieãn du veà phía Taây, tröôùc tieân baèng ñöôøng boä khi töø Antiokia ñi theo ñöôøng Tarse (queâ nhaø cuûa Phaoloâ) ñeán Derbeù, Lystres, Iconium vaø Antiokia vuøng Pisidie. Muïc tieâu ban ñaàu cuûa chuyeán ñi naøy laø ñeå theâm söùc maïnh ñöùc tin cho nhöõng anh em ñaõ gaëp trong chuyeán ñi tröôùc. Nhöng chaëng ñöôøng aáy laïi ñöôïc noái daøi theâm do söùc maïnh khoâng meät moûi cuûa "ñöùa con sinh non cuûa Chuùa", nhö Phaoloâ ñaõ töï goïi mình nhö theá (Cv 16, 4-9):
Khi ñi qua caùc thaønh, caùc oâng truyeàn laïi cho caùc anh em nhöõng chæ thò ñaõ ñöôïc caùc Toâng Ñoà vaø kyø muïc ôû Gieârusalem ban boá, ñeå hoï tuaân giöõ.
Vaäy caùc Hoäi Thaùnh ñöôïc vöõng maïnh trong ñöùc tin vaø moãi ngaøy theâm ñoâng soá.
Caùc oâng ñi qua mieàn Phyghia vaø Galaùt, vì Thaùnh Thaàn ngaên caûn khoâng cho caùc oâng rao giaûng lôøi Chuùa ôû Axia. Khi tôùi saùt ranh giôùi Myxia, caùc oâng thöû vaøo mieàn Bithynia, nhöng Thaàn Khí Ñöùc Gieâsu khoâng cho pheùp. Caùc oâng beøn ñi qua mieàn Myxia maø xuoáng Troâa.
Ban ñeâm, oâng Phaoloâ thaáy moät thò kieán: moät ngöôøi mieàn Makeâñoânia ñöùng ñoù, môøi oâng raèng: "Xin oâng sang Makeâñoânia giuùp chuùng toâi!"
Nhö vaäy, ñaây chính laø thôøi ñieåm caùc oâng ñaët chaân ñeán chaâu AÂu vôùi nhöõng traïm döøng mang tính quyeát ñònh cho coâng cuoäc truyeàn baù Tin Möøng, ñaëc bieät laø taïi Thessaloânika vôùi nhöõng böùc thö danh tieáng, sau ñoù tôùi Atheønes, cuoäc tieáp ñoùn ôû thaønh naøy khoâng ñöôïc noàng nhieät. Toång coäng, chuyeán ñi naøy keùo daøi 2 naêm, töø naêm 50 ñeán naêm 52, qua 3,000 km, ñöông ñaàu vôùi cuoàng phong treân bieån vaø nhieät ñoä kinh khuûng treân boä.
Chuyeán ñi thöù ba
Vì trong loøng vaãn chaùy boûng öôùc muoán gaëp laïi nhöõng coäng ñoaøn ñöôïc thaønh laäp trong nhöõng chuyeán ñi tröôùc, mong cuûng coá ñöùc tin cho hoï, Phaoloâ bò thoâi thuùc laïi leân ñöôøng vaøo naêm 53. Haønh trình maø töø nay oâng ñaõ naém roõ töø Xeâsareâ xöù Giuñeâa, sau ñoù laø töø Antiokia, ñeán khaép vuøng Galatia (ngaøy nay laø vuøng Ankara), roài vuøng Phrygie cuõng naèm trong Thoå Nhó Kyø ngaøy nay, tröôùc khi ñeán EÂpheâsoâ (hieän nay coù teân laø Selcuk) nôi oâng seõ ôû laïi vaø ñöông ñaàu nhieàu khoù khaên nôi ñeàn nöõ thaàn Arteùmis. Trình thuaät Thaùnh Kinh ghi laïi (Cv 20,1-3):
"Sau khi cuoäc naùo ñoäng chaám döùt, oâng Phaoloâ môøi caùc moân ñeä tôùi, khuyeân nhuû hoï, roài chaøo töø bieät vaø leân ñöôøng ñi Makeâñoânia. OÂng ñi qua mieàn ñoù, noùi nhieàu lôøi khuyeân nhuû caùc anh em, roài tôùi Hy Laïp vaø ôû laïi ñoù ba thaùng. Vì ngöôøi Do Thaùi aâm möu haïi oâng, neân khi saép xuoáng taøu sang mieàn Xyri, oâng quyeát ñònh qua ngaõ Makeâñoânia maø veà."
Phaoloâ muoán chaéc chaén seõ gaëp gôõ töøng coäng ñoaøn ñöôïc thaønh laäp tröôùc ñoù vaø ñaûm baûo söï hôïp nhaát cuûa hoï.
Chuyeán trôû veà Gieârusalem bao goàm nhieàu chaëng, moãi chaëng Phaoloâ muoán chaéc chaén seõ gaëp gôõ nhöõng coäng ñoaøn ñöôïc thaønh laäp tröôùc ñoù vaø ñaûm baûo söï hôïp nhaát cuûa hoï.
Chuyeán ñi thöù tö
Phaoloâ - ngöôøi du haønh khoâng meät moûi treân nhöõng neûo ñöôøng rao giaûng Kinh Thaùnh - saép traûi qua chuyeán ñi thöù tö ñeán thuû ñoâ Roâma cuûa Ñeá quoác, nôi oâng öôùc ao bieát bao ñöôïc ñaët chaân ñeán... Nhöng oâng seõ thöïc hieän haønh trình daøi thaêm thaúm naøy vôùi tö caùch tuø nhaân cho tôùi ngaøy töû vì ñaïo. Vôùi tö caùch coâng daân Roâma, Phaoloâ ñaõ yeâu caàu ñöôïc ñích thaân hoaøng ñeá xeùt xöû, neân khi aáy oâng ñaõ bò giaûi leân thuyeàn ñeå traûi qua moät chuyeán haûi haønh thaät aán töôïng khi taøu ñi qua bôø bieån cuûa nhöõng thaønh phoá duyeân haûi nhö Pheùnicie, Syrie, Cilicie, Pamphylie vaø Lycie tröôùc khi ñeán ñöôïc ñaûo Creøte.
Moät côn baõo seõ laøm chìm ñaém chieác taøu cuûa oâng ôû ñaûo Malte khieán thuûy thuû ñoaøn suyùt cheát ñuoái.
Cuoái cuøng maõi ñeán naêm 61, Phaoloâ môùi leân tôùi bôø bieån Italia, roài bò binh lính giaûi ñi boä cho ñeán khi chaám döùt trong nhöõng nhaø tuø Roâma kheùt tieáng.
Chuyeán ñi thöù naêm
Sau khi ñöôïc ra khoûi nhaø tuø Roâma, Phaoloâ ñeán ñaûo Creøte gaëp Titus - ngöôøi cuøng ñi loan baùo Tin Möøng vôùi oâng. Phaoloâ khaù quen thuoäc vôùi hoøn ñaûo naøy, oâng ñaõ ñaët chaân leân ñoù trong haønh trình truyeàn giaùo laàn thöù tö. Hoøn ñaûo naøy ban ñaàu coù nhöõng ngöôøi töø Palestine ñeán cö nguï. Creøte hieän nay laø hoøn ñaûo lôùn nhaát trong soá gaàn 2,000 hoøn ñaûo cuûa Hy Laïp, coù toång dieän tích khoaûng 3,200 daëm vuoâng.
Phaoloâ thaáy raèng caùc tín ñoà ôû ñaây khoâng ñöôïc toå chöùc theo söï thuùc ñaåy cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Hoï thieáu söï höôùng daãn trong cuoäc soáng haèng ngaøy cuõng nhö trong caùc buoåi hoäi hoïp. Phaoloâ vaø Titoâ ñaõ ñi töø thaønh phoá naøy sang thaønh phoá khaùc treân ñaûo, boå nhieäm caùc tröôûng laõo ñeå höôùng daãn caùc tín höõu.
Rôøi ñaûo Creøte, Phaoloâ ñaõ ñi ñeán Nicopolis, roài ñeán Taây Ban Nha (Rm 15,25-28). Coù baèng chöùng cho thaáy coù theå Phaoloâ cuõng ñaõ rao giaûng Tin Möøng taïi vuøng ñaát Anh Quoác.
Vaøo naêm 67, Phaoloâ bò baét vaøo nhaø tuø ôû Roâma moät laàn nöõa. Vaø vaøo thaùng Naêm hoaëc thaùng Saùu naêm sau, Phaoloâ ñaõ bò cheùm ñaàu (khoaûng 66 tuoåi) döôùi thôøi Hoaøng ñeá Nero, tröôùc khi Nero töï saùt vaøo ngaøy 9-6-68.
Leâ Höng & Vi Höõu (TGPSG) chuyeån ngöõ vaø toång hôïp
(Nguoàn: Toång Giaùo Phaän Saigon)