SOÁ TAÂN NIEÂN
- MUØNG 1 - MUØNG 2 - MUØNG 3 TEÁT
TIN MÖØNG THÖÙ BAÛY MUØNG 1 TEÁT: Mt 6, 25 - 34
THIEÂN CHUÙA QUAN
PHOØNG
Khi aáy Ñöùc Gieâ-su daïy raèng: "Thaày
baûo cho anh em bieát: ñöøng lo cho maïng soáng: laáy gì maø aên; cuõng ñöøng
lo cho thaân theå: laáy gì maø maëc. Maïng soáng chaúng troïng hôn cuûa aên,
vaø thaân theå chaúng troïng hôn aùo maëc sao ? Haõy xem chim trôøi: chuùng
khoâng gieo, khoâng gaët, khoâng thu tích vaøo kho; theá maø Cha anh em treân
trôøi vaãn nuoâi chuùng. Anh em laïi chaúng quyù giaù hôn chuùng sao ? Hoûi coù ai trong anh em coù theå nhôø lo laéng maø
keùo daøi ñôøi mình theâm ñöôïc duø chæ moät gang khoâng ?
Coøn veà aùo maëc cuõng
theá, lo laéng laøm gì ? Haõy ngaém xem hoa hueä ngoaøi ñoàng moïc leân theá
naøo maø ruùt ra baøi hoïc: chuùng khoâng laøm luïng, khoâng keùo sôïi; theá maø, Thaày baûo cho anh em bieát: ngay caû vua
Sa-loâ-moân, duø vinh hoa toät baäc, cuõng khoâng maëc ñeïp baèng moät boâng
hoa aáy. Vaäy neáu hoa coû ngoaøi ñoàng, nay
coøn, mai ñaõ quaúng vaøo loø, maø Thieân Chuùa coøn maëc ñeïp cho nhö theá,
thì huoáng hoà laø anh em, oâi nhöõng keû keùm tin !
Vì theá, anh em ñöøng lo laéng töï hoûi: ta seõ
aên gì, uoáng gì, hay maëc gì ñaây ? Taát caû
nhöõng thöù ñoù, daân ngoaïi vaãn tìm kieám. Cha anh em treân trôøi thöøa bieát
anh em caàn taát caû nhöõng thöù ñoù. Tröôùc
heát haõy tìm kieám Nöôùc Thieân Chuùa vaø ñöùc coâng chính cuûa Ngöôøi, coøn
taát caû nhöõng thöù kia, Ngöôøi seõ theâm cho. Vaäy,
anh em ñöøng lo laéng veà ngaøy mai: ngaøy mai, cöù ñeå ngaøy mai lo. Ngaøy
naøo coù caùi khoå cuûa ngaøy aáy.”
SUY NIEÄM MUØNG 1 TEÁT:
TIN TÖÔÛNG VAØO
CHUÙA QUAN PHOØNG
Ngaøy Teát laø ngaøy ai naáy ñeàu no ñuû,
keå caû nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát trong xaõ hoäi, vì theo truyeàn thoáng vaên
hoùa cuûa daân toäc, duø quanh naêm coù ñoùi khaùt, tuùng thieáu thì ngaøy Teát
cuõng phaûi laø ngaøy no say, ñaày ñuû nhaát. Theá coù nghóa laø ñoái vôùi
nhieàu ngöôøi, vaán ñeà côm-aùo-gaïo-tieàn vaãn coøn laø vaán ñeà nhöùc nhoái
vaø öu phieàn nhaát. Sau hôn hai ngaøn naêm, duø khoa hoïc tieán boä ñaõ ñöa
con ngöôøi leân khoâng gian vaø soáng treân ñoù moät thôøi gian daøi, thì con
ngöôøi vaãn chöa giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà aên vaø uoáng cô baûn cuûa mình.
Theá giôùi vaãn ñang phaûi vaät loän vôùi vaán ñeà nöôùc saïch, löông thöïc
toái thieáu vaø thuoác men caàn thieát.
Taïi sao vaäy ? Taïi vì coù tình
traïng quaù cheânh leäch veà sôû höõu cuûa caûi traàn gian trong caùc xaõ hoäi:
moät soá ngöôøi loøng tham khoâng ñaùy, tìm heát moïi caùch - keå caû nhöõng
caùch oâ nhuïc vaø thaáp heøn - ñeå chieám ñoaït taøi saûn chung cuûa xaõ hoäi
vaø nhaân loaïi. Coøn moät soá ngöôøi khaùc khoâng laøm sao coù ñöôïc caùc
ñieàu kieän toái thieåu ñeå soáng cho ra ngöôøi. ÔÛ Vieät Nam chuùng ta haõy
nghó ñeán nhöõng soá tieàn thaát thoaùt trong caùc coâng trình xaây döïng haï
taàng cô sôû ôû khaép caû nöôùc vaø con soá chaïy vaøo tuùi rieâng caùn boä
thuoäc caùc sôû, ban, ngaønh, coâng ty, tænh, huyeän, xaõ v.v... thì chuùng ta
hieåu taïi sao daân Vieät Nam vaãn coøn bò xeáp vaøo loaïi caùc nöôùc ngheøo
nhaát treân theá giôùi duø chieán tranh ñaõ chaám döùt gaàn 28 naêm roài !
Vaäy thöû hoûi vieäc tin töôûng vaøo
Thieân Chuùa Quan Phoøng maø Ñöùc Gieâ-su daïy chuùng ta hoâm nay coù yù nghóa
gì trong moät boái caûnh xaõ hoäi vaø theá giôùi nhö theá ? Chaéc ñoái vôùi
nhöõng ngöôøi coù “cuûa aên cuûa ñeå” thì khoâng thaønh vaán ñeà vì hoï ñaâu
coù bao giôø phaûi lo ngaøy mai seõ soáng ra sao, ngaøy moát seõ laáy ñaâu ra
tieàn ñeå mua gaïo cho gia ñình, ñeå traû tieàn hoïc phí cho con hoaëc traû
tieàn beänh vieän cho cha hay meï giaø ! Nhöng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi toái
ngaøy phaûi vaät loän vôùi cuoäc soáng ( chæ ñeå soáng, chöa noùi ñeán laøm
giaàu ) thì quaû laø voâ cuøng khoù maø tin vaøo lôøi cuûa Ñöùc Gieâ-su ! Lôøi
aáy coù xa vôøi vaø vieån voâng khoâng ? Lôøi aáy coù söùc ru nguû khoâng ?
Lôøi aáy chæ ñeå ñaùnh löøa nhöõng keû nheï daï deã tin ? Hay Lôøi aáy laø Lôøi
haèng soáng vaø chaân thaät ?
Neáu ñi saâu vaøo ñôøi soáng cuûa
giaùo daân vaø keå caû löông daân, chuùng ta seõ thaáy coù khoâng ít ngöôøi
ngheøo xaùc tín raèng hoï ñöôïc Thieân Chuùa hay Trôøi Phaät chaêm lo cho cuoäc
soáng gia ñình cuûa hoï. Hoï laø nhöõng ngöôøi chòu thöông chòu khoù laøm vieäc
chöù khoâng phaûi laø nhöõng haïng öôn löôøi bieáng nhaùc. Nhöng cöù noùi theo
caùch bình thöôøng thì hoï khoâng theå coù ñuû tieàn ñuû baïc ñeå lo cho vôï
choàng con caùi vì hoaøn caûnh eo heïp vaø coâng aên vieäc laøm thu nhaäp chaúng
laø bao. Theá maø treân thöïc teá hoï vaãn soáng. Hoï vöøa lao ñoäng vöøa caäy
troâng vaøo Chuùa, vaøo Trôøi Phaät. Vaø gia ñình hoï vaãn bình yeân haïnh
phuùc, vì hoï daùm lieàu maø giao phoù moïi söï cho Thieân Chuùa, cho Trôøi
Phaät ( trôøi sinh voi trôøi sinh coû ) neân hoï caûm nghieäm ñöôïc laø coù
moät baøn tay voâ hình thu xeáp, giaûi quyeát moïi khoù khaên cho hoï.
Ngaøy ñaàu naêm maø suy nghó moät chuùt veà
vaán ñeà vaät chaát trong cuoäc soáng chaéc khoâng phaûi laø voâ boå. Neáu
chuùng ta khoâng phaûi chaïy aên chaïy uoáng thì chuùng ta ñöøng queân caûm taï
Thieân Chuùa Quan Phoøng. Caùch theå hieän loøng bieát ôn toát nhaát, ñeïp
loøng Thieân Chuùa nhaát, laø chuùng ta bieát chia seû moät phaàn cuûa caûi maø
mình ñaõ nhaän ñöôïc cho nhöõng ngöôøi tuùng thieáu hôn chuùng ta. Coøn neáu
chuùng ta ñang soáng trong caûnh ngheøo tuùng, thì chuùng ta haõy maïnh daïn
phoù daâng vaø tin töôûng ôû Lôøi cuûa Thieân Chuùa. Chæ caàn Ñöùc Tin nhoû
baèng haït caûi laø chuùng ta seõ chöùng kieán chuyeän ñoäng trôøi vaø baát
ngôø thuù vò: Thieân Chuùa khoâng boû ai phaûi ñoùi, phaûi khoå ! Bình an cho
Naêm Môùi khoâng phaûi ñöôïc baûo ñaûm baèng cuûa caûi vaät chaát maø baèng söï
tin töôûng phoù thaùc vaøo Ñaáng Thieân Chuùa laø Cha yeâu thöông bieát chuùng
ta caàn gì vaø khoâng bao giôø laøm ngô tröôùc caùc nhu caàu ñích thöïc cuûa
chuùng ta.
TIN MÖØNG CHUÙA NHAÄT 4 B THÖÔØNG NIEÂN: Lc 2, 22 - 32
TIEÁN DAÂNG ÑÖÙC
GIEÂ-SU CHO THIEÂN CHUÙA
Khi ñaõ ñeán ngaøy Leã Thanh Taåy cuûa caùc ngaøi theo Luaät Moâ-seâ,
baø Ma-ri-a vaø oâng Giu-se ñem con leân Gieâ-ru-sa-lem, ñeå tieán daâng cho
Chuùa nhö ñaõ cheùp trong Luaät Chuùa raèng: “Moïi con trai ñaàu loøng phaûi ñöôïc goïi laø cuûa thaùnh,
daønh cho Chuùa”, vaø cuõng ñeå daâng cuûa leã theo Luaät Chuùa truyeàn, laø moät ñoâi
chim gaùy hay moät caëp boà caâu non.
Hoài aáy ôû Gieâ-ru-sa-lem, coù moät ngöôøi teân laø Si-meâ-oân. OÂng
laø ngöôøi coâng chính vaø suøng ñaïo, oâng nhöõng mong chôø nieàm an uûi cuûa
Ít-ra-en, vaø Thaùnh Thaàn haèng ngöï treân oâng. OÂng ñaõ ñöôïc Thaùnh Thaàn
linh baùo cho bieát laø oâng seõ khoâng thaáy caùi cheát tröôùc khi ñöôïc thaáy
Ñaáng Ki-toâ cuûa Ñöùc Chuùa. Ñöôïc Thaàn Khí thuùc ñaåy, oâng leân Ñeàn Thôø.
Vaøo luùc cha meï Haøi Nhi Gieâ-su ñem con tôùi ñeå chu toaøn taäp tuïc Luaät
ñaõ truyeàn lieân quan ñeán Ngöôøi, thì oâng aüm laáy Haøi Nhi treân tay, vaø
chuùc tuïng Thieân Chuùa raèng: “Muoân laïy Chuùa, giôø ñaây, theo lôøi Ngaøi
ñaõ höùa, xin ñeå toâi tôù naøy ñöôïc an bình ra ñi. Vì chính maét con ñöôïc
thaáy ôn cöùu ñoä Chuùa ñaõ daønh saün cho muoân daân: Ñoù laø aùnh saùng soi
ñöôøng cho daân ngoaïi, laø vinh quang cuûa Ít-ra-en Daân Ngaøi”.
Suy nieäm LEÃ ÑÖÙC MEÏ DAÂNG CHUÙA GIEÂ-SU trong ÑEÀN THÔØ:
CHU TOAØN LUAÄT yeâu thöông
1. ÑÖÙC MA-RI-A VAØ THAÙNH GIU-SE
TOÂN TROÏNG LEÀ LUAÄT
Baøi Tin
Möøng cho thaáy Ñöùc Ma-ri-a vaø thaùnh Giu-se ñaõ chu toaøn nhöõng taäp tuïc
cuûa luaät Moâ-seâ lieân quan ñeán vieäc haï sinh Ñöùc Gieâ-su. Luaät Moâ-seâ
qui ñònh taát caû caùc treû nam ñeàu phaûi caét bì vaø ñaët teân vaøo ngaøy
thöù 8 sau khi chaøo ñôøi ( x. Lv 12, 3; Lc 1, 59 - 60; 2, 21 ).
Khi ñöôïc
1 thaùng tuoåi, treû phaûi ñöôïc ñem tôùi Ñeàn Thôø ñeå laøm leã chuoäc laïi
con, vì moïi con ñaàu loøng - duø laø ngöôøi hay laø thuù vaät - ñeàu phaûi
tieán daâng cho Thieân Chuùa, vì noù thuoäc veà Ngöôøi, roài phaûi chuoäc noù
laïi töø Thieân Chuùa ( x. Xh 13, 2.12 - 13; Ds 18, 15 - 16 ).
Neáu sinh
con trai thì khi noù ñöôïc 40 ngaøy, hoaëc neáu sinh con gaùi thì khi noù ñöôïc
80 ngaøy, ngöôøi meï phaûi laøm leã taåy ueá, vaø phaûi daâng leã toaøn thieâu
baèng moät con chieân con, ngöôøi ngheøo coù theå thay theá baèng moät ñoâi
chim gaùy hay moät caëp boà caâu non nhö Ñöùc Ma-ri-a ñaõ laøm ( x. Lv 5, 7;
12, 8 ).
Maëc duø
bieát Ñöùc Gieâ-su, con cuûa mình, laø Con Thieân Chuùa, Ñöùc Ma-ri-a vaø
thaùnh Giu-se vaãn tuaân thuû taát caû nhöõng gì leà luaät ñoøi buoäc. Ñoù laø
moät göông maãu cho chuùng ta.
2. VAÁN ÑEÀ: COÙ NEÂN GIÖÕ LUAÄT
NHÖ CAÙC KINH SÖ DO-THAÙI KHOÂNG ?
Nhö vaäy laø chuùng ta phaûi
nghieâm chænh tuaân giöõ leà luaät. Nhöng moät vaán ñeà raát cuï theå vaø heát
söùc thieát thöïc ñaët ra cho chuùng ta laø: caùc kinh sö Do-thaùi, nhöõng
ngöôøi Pha-ri-seâu, noåi tieáng laø giöõ luaät moät caùch nhieäm nhaët, nhöng laïi
bò Ñöùc Gieâ-su cheâ traùch raèng hoï chaúng heà tuaân giöõ leà luaät. Thaät
vaäy, Ñöùc Gieâ-su ñaõ töøng tuyeân boá vôùi caùc kinh sö Do-thaùi raèng: “OÂng Moâ-seâ ñaõ chaúng ban Leà Luaät cho
caùc oâng sao ? Theá maø khoâng moät ai
trong caùc oâng tuaân giöõ Leà Luaät !” ( Ga 7, 19 ).
Teâ-pha-noâ cuõng noùi vôùi caùc
kinh sö Do-thaùi töông töï nhö theá tröôùc khi bò hoï neùm ñaù cheát: “Caùc oâng laø nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän
Leà Luaät do caùc thieân söù coâng boá, nhöng laïi chaúng tuaân giöõ” ( Cv 7, 53 ). - Vaäy phaûi giöõ
luaät nhö theá naøo môùi ñöôïc goïi laø thaät söï giöõ luaät ? môùi ñeïp loøng
Thieân Chuùa ? môùi trôû neân thaùnh thieän ñích thöïc ?
3. CAÀN PHAÂN BIEÄT LUAÄT TOÅNG
QUAÙT VAØ LUAÄT CHI TIEÁT
Trong toân giaùo, leà luaät laø
nhöõng ñieàu maø moïi tín ñoà phaûi thöïc hieän hay tuaân giöõ ñeå thöïc hieän
tinh thaàn hay muïc ñích cuûa toân giaùo: neân troïn laønh, ñöôïc cöùu roãi.
Luaät leä goàm hai phaàn maø chuùng ta caàn phaân bieät:
· Phaàn
tinh thaàn, mang tính toång quaùt, phaùt xuaát töø Thieân Chuùa. Phaàn naøy - töông töï nhö hieán
phaùp trong moät quoác gia - laø nhöõng nguyeân taéc mang tính toång quaùt,
nhöng heát söùc quan troïng. Coù thöïc hieän ñöôïc nhöõng nguyeân taéc toång
quaùt naøy thì môùi ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa toân giaùo. Trong Ki-toâ giaùo,
coù hai nguyeân taéc toång quaùt nhaát laø: “Ngöôi phaûi yeâu meán Ñöùc Chuùa, Thieân Chuùa cuûa ngöôi, heát loøng,
heát linh hoàn, heát söùc löïc, vaø heát trí khoân ngöôi, vaø yeâu meán ngöôøi
thaân caän nhö chính mình”
( Lc 10, 27 ); “Taát caû Luaät
Moâ-seâ vaø caùc saùch ngoân söù ñeàu tuyø thuoäc vaøo hai ñieàu raên aáy” ( Mt 22, 40 ).
Hai nguyeân taéc naøy ñaõ ñöôïc
thaùnh Phao-loâ vaø Gia-coâ-beâ toång hôïp laïi thaønh moät nguyeân taéc duy
nhaát: “Ai yeâu ngöôøi, thì ñaõ
chu toaøn Leà Luaät... Yeâu thöông laø chu toaøn Leà Luaät” ( Rm 13, 8.10 ); “Anh em haõy mang gaùnh naëng cho nhau, nhö
vaäy laø anh em chu toaøn luaät Ñöùc Ki-toâ” ( Gl 6, 2 ); “Luaät
Kinh Thaùnh ñöôïc ñöa leân haøng ñaàu laø: Ngöôi phaûi yeâu ngöôøi thaân caän
nhö chính mình” ( Gc 2, 8
). Chính Ñöùc Gieâ-su cuõng tuyeân boá raát roõ raøng: “Thaày ban cho anh em moät ñieàu raên môùi laø anh em haõy yeâu thöông nhau; anh em haõy
yeâu thöông nhau nhö Thaày ñaõ yeâu thöông anh em” ( Ga 13, 35 ).
· Phaàn
cuï theå, mang tính chi tieát,
thöôøng do con ngöôøi laäp
neân baèng caùch suy dieãn töø nhöõng ñieàu luaät toång quaùt treân caùch aùp
duïng cuï theå nhöõng ñieàu luaät aáy trong moïi tình huoáng cuûa ñôøi soáng
con ngöôøi. Phaàn naøy - töông töï nhö luaät phaùp trong moät quoác gia - goàm
nhöõng ñieàu luaät cuï theå giuùp theå hieän moät caùch chi tieát nhöõng ñieàu
luaät toång quaùt ( trong quoác gia laø hieán phaùp ).
Ki-toâ giaùo coù voâ soá ñieàu
luaät - trong giaùo luaät cuõng nhö trong töøng laõnh vöïc cuûa toân giaùo -
nhaèm cuï theå hoùa vaø chi tieát hoùa hai nguyeân taéc toång quaùt “meán Chuùa, yeâu ngöôøi” noùi treân. Moïi Ki-toâ höõu
ñeàu phaûi coá gaéng thöïc hieän nhöõng qui ñònh mang tính chi tieát naøy, ñeå
nhôø ñoù thöïc hieän caùch hoaøn haûo hai nguyeân taéc toång quaùt treân.
4. GIAÙ TRÒ CUÛA HAI THÖÙ LUAÄT
TREÂN
Nhöõng ñieàu luaät caên baûn,
mang tính toång quaùt thì coù giaù trò tuyeät ñoái, con ngöôøi phaûi thöïc
hieän trong baát kyø tình huoáng naøo, vaø khoâng heà coù luaät tröø. Ñoù laø
luaät phaùt xuaát töø Thieân Chuùa. Theo tinh thaàn cuûa ñoaïn Tin Möøng Mt 25,
31 - 46 thì Thieân Chuùa chæ phaùn xeùt con ngöôøi theo ñieàu luaät toång quaùt
naøy cuûa Ngaøi maø thoâi. Nhöõng ñieàu luaät mang tính chi tieát ñeàu phaûi
nhaèm giuùp con ngöôøi thöïc hieän ñieàu luaät toång quaùt treân trong nhöõng
tình huoáng cuï theå hôn. Do ñoù, chuùng chæ coù giaù trò khi nhaèm muïc ñích
thöïc hieän hoaøn haûo nhöõng nguyeân taéc toång quaùt treân vaø khi phuø hôïp
vôùi muïc ñích aáy. Do ñoù, baát cöù ñieàu luaät chi tieát naøo neáu ñem aùp
duïng trong nhöõng hoaøn caûnh cuï theå maø phaûn aûnh ñuùng hay phuø hôïp vôùi
nhöõng nguyeân taéc toång quaùt treân, thì ngöôøi tín höõu buoäc phaûi tuaân
giöõ.
Traùi laïi, neáu trong moät hoaøn
caûnh cuï theå naøo ñoù, vieäc aùp duïng nhöõng luaät cuï theå naøy laïi ñi
ngöôïc vôùi tinh thaàn cuûa ñieàu luaät toång quaùt treân, thì trong hoaøn
caûnh cuï theå aáy, ngöôøi tín höõu khoâng buoäc phaûi tuaân theo. Chính Ñöùc
Gieâ-su ñaõ saün saøng loãi luaät ngaøy Sa-baùt khi maø neáu giöõ luaät chi
tieát naøy trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå Ngaøi gaëp thì hoùa ra laïi vi
phaïm moät luaät toång quaùt hôn, laø luaät yeâu thöông ( x. Mt 12, 1 - 8; 9 -
14; Lc 13, 10 - 17; 14, 1-6; Ga 5, 1 - 18; 9, 1 - 41 ). Vì khi soaïn ra nhöõng
ñieàu luaät chi tieát naøy, khoâng ai coù theå nghó ra heát taát caû nhöõng
tröôøng hôïp luaät tröø, laø nhöõng tröôøng hôïp maø tuaân haønh nhöõng luaät
naøy seõ trôû neân vi phaïm nhöõng leà luaät cao hôn hay toång quaùt hôn.
Trong hieán phaùp cuûa moät quoác
gia thöôøng coù moät khoaûn qui ñònh raèng baát cöù moät ñieàu khoaûn naøo
trong luaät phaùp maø ñi ngöôïc laïi tinh thaàn cuûa baát kyø moät ñieàu khoaûn
naøo trong hieán phaùp, thì ñieàu khoaûn trong luaät phaùp aáy trôû thaønh voâ
giaù trò, khoâng phaûi tuaân giöõ. Hieán phaùp môùi laø caên baûn, luaät phaùp
chæ laø coâng cuï hay phöông tieän ñeå theå hieän hay thöïc hieän hieán phaùp
maø thoâi.
Vaäy chuùng ta caàn phaûi taäp
trung quan taâm vaøo vieäc thöïc hieän ñieàu luaät toång quaùt cuûa
Ki-toâ giaùo laø “meán Chuùa, yeâu
ngöôøi”, maø toùm goïn hôn
nöõa laø “yeâu ngöôøi”, hôn laø chuù taâm thöïc
hieän nhöõng chi tieát cuûa leà luaät thaønh vaên. Noùi theá khoâng coù nghóa laø
khoâng caàn thöïc hieän nhöõng ñieàu luaät chi tieát, vì theo Ñöùc Gieâ-su thì:
“Caùc ñieàu naøy vaãn cöù phaûi
laøm, maø caùc ñieàu kia thì khoâng ñöôïc boû” ( Mt 23, 23b ).
5. MOÄT CAÙM DOÃ THÖÔØNG XAÛY RA
ÑOÁI VÔÙI VIEÄC THÖÏC HIEÄN LEÀ LUAÄT
Ngöôøi tín höõu khoâng ñöôïc
giaùo duïc Ñöùc Tin ñaày ñuû thöôøng bò caùm doã chæ quan taâm thöïc hieän
nhöõng ñieàu luaät chi tieát, cuï theå, thaäm chí quan troïng hoùa caû nhöõng
chi tieát cuûa luaät leä, maø khoâng heà quan taâm tôùi tinh thaàn toång quaùt
cuûa leà luaät. Do ñoù, thöôøng xaûy ra tình traïng nhö sau: coù nhöõng tín
höõu giöõ nhöõng luaät leä toân giaùo moät caùch heát söùc chi tieát, tæ mæ,
ñöôïc moïi ngöôøi coi laø ñaïo ñöùc, thaùnh thieän. Nhöng neáu nhöõng ngöôøi
aáy töï xeùt mình moät caùch nghieâm tuùc xem mình ñaõ thaät söï meán Chuùa yeâu
ngöôøi chöa, thì hoï phaûi töï nhìn nhaän laø chöa, hoaëc coøn thieáu soùt hôn
caû nhöõng ngöôøi bình thöôøng khaùc.
Ñieàu chuùng ta phaûi laáy laøm
laï vaø phaûi suy nghó thaät nghieâm tuùc laø: caùc kinh sö Do-thaùi giöõ luaät
nhieäm nhaët nhö vaäy, theá maø Ñöùc Gieâ-su laïi ñaùnh giaù raèng “khoâng
moät ai trong caùc oâng tuaân
giöõ Leà Luaät !” ( Ga 7,
19 ), taïi sao ? Vì tuy hoï quan taâm giöõ nhieäm nhaët nhieàu ñieàu khoaûn
cuûa toân giaùo, nhöng hoï laïi “boû
nhöõng ñieàu quan troïng nhaát trong
Leà Luaät laø coâng lyù, tình thöông vaø
loøng chaân thaønh” ( Mt 23, 23 ). Vaø nhöõng khoaûn luaät maø hoï tuaân
giöõ nhieäm nhaët aáy nghó cho cuøng cuõng “chæ laø giôùi luaät cuûa phaøm nhaân” ( Mt 15, 9 ). Neân vieäc giöõ luaät nhieäm nhaët aáy cuoái
cuøng laïi trôû thaønh “soâi hoûng
boûng khoâng”, hay nhö “coâng daõ traøng” !
Coøn caùch giöõ Luaät Chuùa cuûa
chuùng ta thì sao ? Lieäu Thieân Chuùa coù ñaùnh giaù chuùng ta, nhöõng ngöôøi
ñang töï haøo laø giöõ luaät moät caùch nghieâm nhaët, töông töï nhö theá
khoâng ? Raát coù theå, vì chuùng ta chæ chuù yù tôùi caùi “xaùc cuûa leà luaät”, laø nhöõng ñieàu khoaûn thaønh vaên, maø khoâng chuù yù
tôùi caùi “hoàn cuûa leà luaät”, töùc tinh thaàn cuûa leà
luaät. Xaùc maø khoâng coù hoàn thì chæ laø xaùc cheát, voâ giaù trò ! Chaéc
chaén tôùi ngaøy phaùn xeùt, raát nhieàu ngöôøi ñaõ giöõ luaät moät caùch
nhieäm nhaët khoâng keùm gì caùc kinh sö Do-thaùi, nhöng laïi ñöùng vaøo haøng
nguõ “quaân bò nguyeàn ruûa” ( Mt 25, 41 ), chæ vì “xöa Ta ñoùi, caùc ngöôi ñaõ khoâng cho aên;
Ta khaùt, caùc ngöôi ñaõ khoâng cho uoáng, v.v...” ( 25, 42tt ). Toäi
nghieäp cho hoï laø nhöõng keû maø Luaät
Chuùa thì khoâng theøm giöõ, chæ toaøn lo giöõ “luaät cuûa phaøm nhaân”
!
Laïy Cha, xin
cho con bieát toân troïng Luaät Cha laø luaät yeâu thöông. Xin ban cho con tinh
thaàn cuûa thaùnh AÂu-tinh: “Cöù yeâu ñi, roài laøm gì thì laøm !” Con nhaän ra
raèng con chæ chu toaøn ñöôïc Luaät cuûa Cha khi con thaät söï yeâu thöông maø
thoâi. Vì theá, xin Cha cho con bieát yeâu thöông !
Gs. NGUYEÃN CHÍNH
KEÁT
TIN MÖØNG MUØNG 2 TEÁT: Mt 15, 1 - 6
THÔØ CHA KÍNH MEÏ
Baáy giôø coù maáy ngöôøi Pha-ri-seâu vaø maáy
kinh sö töø Gieâ-ru-sa-lem ñeán gaëp Ñöùc Gieâ-su vaø noùi raèng: "Sao moân
ñeä oâng vi phaïm truyeàn thoáng cuûa tieàn nhaân, khoâng chòu röûa tay khi
duøng böõa ?" Ñöùc Gieâ-su
traû lôøi: "Coøn caùc oâng, taïi sao caùc oâng döïa vaøo truyeàn thoáng
cuûa caùc oâng maø vi phaïm ñieàu raên cuûa Thieân Chuùa ? Quaû theá, Thieân
Chuùa daïy: Ngöôi haõy thôø cha kính meï; keû naøo nguyeàn ruûa cha meï, thì
phaûi bò xöû töû. Coøn caùc oâng, caùc oâng
laïi baûo: "Ai noùi vôùi cha vôùi meï raèng: nhöõng gì con coù ñeå giuùp
cha meï, ñeàu laø leã phaåm daâng cho Chuùa roài, thì
ngöôøi aáy khoâng phaûi thôø cha kính meï nöõa". Nhö theá, caùc oâng döïa
vaøo truyeàn thoáng cuûa caùc oâng maø huyû boû lôøi Thieân Chuùa.”
SUY NIEÄM LEÃ KÍNH
NHÔÙ TOÅ TIEÂN:
TÖØ ÑAÏO HIEÁU ÑEÁN ÑAÏO CHUÙA
Caùc
nhaø nghieân cöùu toân giaùo ôû Vieät Nam ñeàu nhaát trí cho raèng ngöôøi Vieät
Nam, ngoaøi Ki-toâ giaùo thì coøn coù moät toân giaùo toång hôïp ba Ñaïo: Ñaïo
Laõo, Ñaïo Khoång vaø Ñaïo Phaät. Ñoù laø Tam Giaùo hoaø ñoàng. Moät caùch
giaûn löôïc coù theå noùi raèng:
-
Veà phöông dieän
ñaïo lyù ngöôøi ta theo Phaät maø tieâu bieåu nhaát laø tin vaøo thuyeát nhaân
quaû vaø heä luî cuûa noù laø thuyeát luaân hoài hay goïi chung laø thuyeát
luaân hoài nghieäp baùo.
-
Veà phöông dieän
ñaïo ñöùc, ngöôøi ta theo Khoång giaùo laáy tam cöông nguõ thöôøng cho caên baûn
ñôøi soáng xaõ hoäi.
-
Trong thöïc haønh
toân giaùo cuõng nhö nhöõng tuïc leä, ngöôøi ta chòu aûnh höôûng cuûa Laõo
giaùo.
Ngoaøi nhöõng yeáu toá Tam Giaùo, moãi ngöôøi
Vieät Nam thöïc ra coøn coù moät caùi ñaïo raát gaàn guõi vaø cô baûn nhaát ñoù
laø Ñaïo OÂng Baø. Noùi tôùi Ñaïo OÂng Baø tröôùc tieân chuùng ta nghó ngay
ñeán baøn thôø toå tieân, tôùi cuùng gioã vaø taát caû nhöõng thöïc haønh dieãn
ra ngay trong nôi sinh soáng haøng ngaøy taïi gia ñình chöù khoâng phaûi trong
ñình chuøa hay thaùnh thaát. Ñieàu ngöôøi ta lo laéng laø phaûi coù keû noái
doõi toâng ñöôøng, lo vieäc cuùng gioã. Caùi maø ngöôøi ta lo sôï khi nhaém
maét lìa ñôøi laø gaëp caûnh höông khoùi vaéng laïnh.
Moãi gia ñình duø ngheøo khoå
ñeán ñaâu cuõng daønh moät choã rieâng, thöôøng laø choã trang troïng nhaát
laøm baøn thôø toå tieân oâng baø. Caùi linh thieâng nhö vaäy raát gaàn guõi,
thaân thöông, ñaïo baát vieãn nhaân. Moät taám loøng thaønh kính vaø taâm tình
bieát ôn nhöõng baäc sinh thaønh. Ñaïo OÂng Baø tieáp noái Ñaïo Hieáu. Toå
tieân oâng baø cha meï chuùng ta khoâng cheát nhöng laø khuaát nuùi, laø khuaát
boùng, laø sang beân kia theá giôùi, laø xuoáng suoái vaøng, laø quy tieân
chaàu trôøi. Vì toå tieân oâng baø khoâng maát hoaøn toaøn söï hieän höõu nhöng
vaãn coøn hieän dieän ñaâu ñoù neân phaûi lo sao cho troïn ñaïo vôùi caùc
ngaøi. ”Söï töû nhö söï sinh”, phaûi ñoái xöû vôùi caùc ngaøi nhö khi
caùc ngaøi coøn soáng hay noùi ñuùng hôn nhö caùc ngaøi vaãn soáng. Bôûi theá
maø coù vieäc cuùng baùi “Soáng Teát cheát gioã”. Gioã ñaây laø moät
caùch Teát oâng baø toå tieân. Bôûi ñoù ngöôøi Vieät Nam bao giôø cuõng ñi
thaêm moà maû oâng baø cha meï vaøo dòp gioã, dòp Teát Nguyeân Ñaùn. Bao ngöôøi
ñi xa cuõng veà vôùi gia ñình. Con chaùu ñi möøng thoï daâng leã vaät cho oâng
baø cha meï.
Ngöôøi Vieät Nam cho raèng con ngöôøi chæ thöïc
söï haïnh phuùc khi cuøng chia seõ haïnh phuùc ñoù vôùi nhöõng ngöôøi thaân
yeâu nhaát cuûa mình. Bôûi vì kinh nghieäm ôû ñôøi naøy cho thaáy con ngöôøi
chæ ñöôïc haïnh phuùc trong moät gia ñình hoaø thuaän ñaàm aám. Quan nieäm “Ña
töû ña toân ña phuù quyù” moät gia ñình ñoâng con nhieàu chaùu laø phuùc
loäc trôøi ban cho, ñoù laø moät truyeàn thoáng ngaøn ñôøi cuûa daân toäc Vieät
Nam chuùng ta.
Ngöôøi Vieät Nam cuõng naëng tình vôùi nôi choân
nhau caét roán, ”Soáng cheát coù nhau”. Vì theá keû soáng ngöôøi cheát
tuy coù khuaát hình khuaát boùng nhöng khoâng xa caùch maø vaãn hieän dieän
beân nhau trong yeâu thöông töôûng nhôù vaø trong nhöõng haønh vi toân kính cuï
theå. Ñaët moät böùc aûnh treân baøn thôø; saép moät ñóa traùi caây; thaép moät
neùn nhang; nhöõng cöû chæ ñoù chöa phaûi laø ñaõ coù tính caùch toân giaùo
theo quan nieäm cuûa Taây Phöông nhöng ñoù laïi laø böôùc ñaàu cuõa toân giaùo.
Nieàm tin vaø cöû chæ aáy ñaët con ngöôûi vaøo trong töông quan vôùi caùi beân
kia cuûa cuoäc ñôøi.
Neàn taûng cuûa Ñöùc Hieáu Thaûo laø “Muoân
vaät goác ôû Trôøi, con ngöôøi goác ôû Toå”, ”Hieáu laø caùi goác cuûa Ñöùc”.
Ngöôøi ta coù moät traêm neát nhöng haøng ñaàu laø hieáu. Chöa töøng coù ngöôøi
hieáu thaûo naøo laïi baát trung, cuõng nhö chöa töøng coù ngöôøi hieáu thaûo
naøo laïi baát nhaân.
Coát tuûy cuûa Hieáu laø phaûi baét ñaàu baèng: Toân
kính cha meï luùc coøn soáng. Thôø phuïng cha meï khi caùc ngaøi qua ñôøi.
Bieát ôn cha meï phaûi ñöôïc noùi leân baèng ñaïo haïnh, baèng thôø cuùng toå
tieân. Ñoù laø nhieäm vuï thieâng lieâng, laø phaåm chaát toái cao cuûa con
ngöôøi. Caøng coù ñòa vò cao caøng phaûi Ñaïi Hieáu. Ngöôøi laõnh ñaïo maø baát
hieáu thì laøm sao coù aân nghóa vôùi ai !
Khôûi ñi töø taâm thöùc Ñaïo Hieáu cuûa ngöôøi
Vieät Nam, caùc nhaø truyeàn giaùo ñaõ hoäi nhaäp vaên hoaù, mang Tin möøng
cuûa Chuùa thaám nhaäp vaøo cuoäc soáng. Ñaïo Hieáu gaàn guõi vôùi Ñaïo Chuùa.
Sau huaán thò “Plane compertum” cuûa Ñöùc Thaùnh
Cha Pi-oâ 12 ngaøy 8.12.1939, coâng nhaän nhöõng nghi leã thôø cuùng oâng baø
toå tieân oâng baø ôû Vieät Nam vaø caùc baäc anh huøng lieät só, Hoäi Ñoàng
Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ coù nhöõng quy ñònh vaø nhöõng giaùo huaán lieân quan
ñeán vieäc thôø phöôïng oâng baø toå tieân trong söù maïng truyeàn giaùo taïi
Vieät Nam.
Qua caùc hoäi nghò taïi Ñaø Laït naêm 1965, taïi
Nha Trang 1974, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ ra giaùo huaán xaùc ñònh 6
ñieåm quan troïng sau ñaây:
1.
Baøn thôø gia tieân
ñeå kính nhôù oâng baø toå tieân ñöôïc ñaët döôùi Baøn Thôø Chuùa trong gia
ñình mieãn laø treân baøn thôø khoâng baøy bieän gì meâ tín dò ñoan nhö hoàn
baïch.
2.
Vieäc ñoát höông
nhang ñeøn neán treân baøn thôø gia tieân vaø baùi laïy tröôùc baøn thôø gia
tieân laø nhöõng cöû chæ thaùi ñoä hieáu thaûo toân kính ñöôïc pheùp laøm.
3.
Ngaøy
gioã ñöôïc cuùng gioã trong gia ñình theo phong tuïc ñòa phöông, mieãn laø
loaïi boû meâ tín dò ñoan.
4.
Trong hoân leã,
daâu reå ñöôïc laøm leã toå, leã gia tieân tröôùc baøn thôø vì ñoù laø nghi leã
toû loøng bieát ôn hieáu kính trình dieän vôùi oâng baø.
5.
Trong tang leã
ñöôïc vaùi laïy, ñoát neán xoâng höông tröôùc thi haøi ngöôøi quaù coá ñeå toû
loøng toân kính ngöôøi ñaõ khuaát.
6.
Ñöôïc tham döï nghi
leã toân kính vò Thaàn Hoaøng ñeå toû loøng cung kính bieát ôn nhöõng vò coù
coâng vôùi daân toäc, aân nhaân cuûa daân laøng.
Ngöôøi Ki-toâ höõu caøng phaûi soáng Ñaïo Hieáu
hôn vì ñieàu raên thöù tö ñaõ daïy: “Haõy thaûo kính cha meï”. Chính
Chuùa Gieâ-su ñaõ hai laàn tröng daãn vaø xaùc nhaän ñieàu raên naøy.
Thaûo kính cha meï laø do
maàu nhieäm söï soáng. Cha meï laø ngöôøi coäng taùc vôùi Thieân Chuùa trong
maàu nhieäm naøy vaø cha meï coù traùch nhieäm quan troïng veà con caùi tröôùc
maët Chuùa. Tinh thaàn kính troïng beân trong caàn phaûi ñöôïc dieãn taû qua
nhöõng cöû chæ beân ngoaøi. Nhieàu ngöôøi con toû ra xaáu hoå veà cha meï mình,
phuû nhaän cha meï mình chæ vì hoï ngheøo heøn. Coù khi coøn duøng lôøi leõ
xuùc phaïm ñeå noùi vôùi cha meï, ñoái xöû vôùi cha meï caùch khinh mieät nhö
ñöa cha meï vaøo vieän döôõng laõo ñeå raûnh nôï tang boàng. Choáng laïi cha
meï ñoù laø toäi baát hieáu.
Ngaøy Muøng Hai Teát, Giaùo Hoäi môøi goïi con
caùi mình kính nhôù toå tieân oâng baø cha meï. Giaùo Hoäi môøi goïi con caùi
mình soáng Ñaïo Hieáu. Tình yeâu cuûa con chaùu ñoái vôùi oâng baø cha meï
tröôùc heát phaûi laø moät tình yeâu mang saéc thaùi cuûa loøng bieát ôn. Moãi
ngöôøi con trong gia ñình soáng vaâng phuïc, soáng yeâu meán bieát ôn cha meï
seõ taïo neân söï aám eâm cuõng nhö naâng cao thanh danh cuûa gia ñình.
Caùc Giaùo Xöù toå chöùc taëng quaø chuùc thoï
caùc cuï oâng, cuï baø trong Thaùnh Leã Muøng Hai Teát, ñieàu naøy thaät yù
nghóa, coù giaù trò giaùo duïc con chaùu soáng hieáu thaûo. Thaùnh Leã cuõng
ñöôïc cöû haønh nôi Nghóa Trang Giaùo Xöù ngaøy Muøng Hai Teát. Ngöôøi soáng,
keû cheát gaëp nhau trong yeâu thöông töôûng nhôù trong maàu nhieäm hieäp
thoâng cuûa Giaùo Hoäi.
Chính töø cha meï toå tieân oâng baø maø ngöôøi
Vieät Nam coù theå vaø ñi xa hôn, leân cao hôn tôùi choán trôøi cao sieâu
nhieân huyeàn bí cuûa coõi linh thieâng cuûa thaàn thaùnh. Töø ñoù tìm ñeán
vôùi Ñaáng laø nguoàn goác moïi gia toäc treân tôøi döôùi ñaát. Ñaïo OÂng Baø,
Ñaïo Hieáu khoâng nhöõng chaúng ñoái nghòch, chaúng caûn trôû ñoái vôùi Ñaïo
Thieân Chuùa maø coøn laø moät ñieåm töïa, moät böôùc khôûi ñaàu thuaän lôïi,
moät loái ñi deã daøng vaø gaàn guõi nhaát coù theå ñöa con ngöôøi ñi vaøo Ñaïo
Thieân Chuùa.
Tình yeâu vaø loøng yeâu meán bieát ôn ñoái vôùi
oâng baø cha meï caøng laøm cho ngöôøi tín höõu höôùng veà Thieân Chuùa laø
nguoàn goác moïi gia toäc treân trôøi döôùi ñaát.
Lm. Giu-se NGUYEÃN HÖÕU AN, Giaùo Phaän Phan
Thieát
THAÛO HIEÁU CHA MEÏ: CUÛA LEÃ LAØM ÑEÏP
LOØNG CHUÙA
Hoâm nay Giaùo Hoäi Vieät Nam kính nhôù oâng baø
toå tieân nhaân dòp ñaàu naêm. Kính nhôù caùc tieàn nhaân chính laø theå hieän
tinh thaàn ñaïo hieáu cuûa daân toäc Vieät Nam “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn”,
“AÊn traùi nhôù keû troàng caây”. Caùc ngaøi ñaõ taän tuïy nuoâi döôõng,
giaùo duïc chuùng ta neân ngöôøi, ñaëc bieät laø giuùp chuùng ta bieát Chuùa
laø Ñaáng ñaùng toân thôø vaø yeâu meán. Coâng ôn cuûa caùc tieàn nhaân ñoøi
hoûi chuùng ta phaûi baùo hieáu baèng caùch caàu nguyeän cho caùc ngaøi trong
ngaøy ñaàu Xuaân naøy, ñoàng thôøi tieáp tuïc nhöõng gì caùc ngaøi ñaõ laøm:
haõy taän taâm saên soùc daïy doã con chaùu chuùng ta neân ngöôøi.
Ñoù chính laø cuûa leã laøm ñeïp loøng Thieân
Chuùa ( Cl 3, 20 ). Laøm ngöôøi ai cuõng coù cha, coù meï. Trong caùc ñöùc tính
nhaân baûn cuûa con ngöôøi, ñöùc tính cao ñeïp nhaát vaãn laø hieáu
thaûo. Bôûi noù bieåu hieän cuûa moät ngöôøi bieát troïng tình veïn
nghóa, bieát thôø cha kính meï, vaø bieát ñaïo lyù chính yeáu cuoäc ñôøi.
Ñoái vôùi daân toäc Vieät Nam, thaûo hieáu vôùi
cha meï khoâng döøng laïi vieäc phuïng döôõng luùc cha meï coøn soáng maø coøn
keùo daøi khi cha meï ñaõ “khuaát nuùi” qua nhöõng dòp leã gioã.
Nhöõng ngöôøi theo ñaïo oâng baø toå tieân khoâng
Coâng Giaùo coøn theå hieän taám loøng thaûo hieáu nhö vaäy, huoáng chi laø
ñoái vôùi chuùng ta laø nhöõng Ki-toâ höõu, theo ñaïo lyù cuûa Ñöùc Ki-toâ,
laïi caøng phaûi soáng tình con thaûo saâu xa theá naøo.
TAÀM QUAN
TROÏNG CUÛA VIEÄC TOÂN KÍNH HIEÁU THAÛO CHA MEÏ
Neáu nhö truyeàn thoáng Vieät
Nam ghi nhaän raèng, ai toân kính cha meï, ngöôøi ñoù ñöôïc höôûng coâng ñöùc
cha meï mình ñeå laïi, roài cho caû con chaùu, thì Thaùnh Kinh xaùc ñònh: “Ai toân thôø cha thì buø ñaép loãi laàm, ai
kính meï thì tích tröõ kho baùu. Ai thôø cha seõ ñöôïc vui möøng vì con caùi,
ai toân vinh cha seõ ñöôïc tröôøng thoï, ai vaâng leänh Ñöùc Chuùa seõ laøm cho
meï an loøng” ( Hc 3, 3 - 5
). Nhö vaäy, neáu nhö trong nhöõng ngaøy Teát chuùng ta thöôøng chuùc nhau:
Phuùc - Loäc - Thoï, thì ai thôø cha kính meï, seõ ñöôïc höôûng caû ba ñieàu
caàu chuùc naøy.
Chaúng nhöõng theá, ñieàu
quan troïng laø “Ai vaâng lôøi cha meï
trong moïi söï seõ ñeïp loøng Chuùa” ( Cl 3, 20 ). Bôûi vì, “Ñöùc Chuùa laøm cho ngöôøi cha ñöôïc veû
vang vì con caùi, cho ngöôøi meï theâm uy quyeàn ñoái vôùi caùc con” ( Hc 3, 2 ); ñoàng thôøi, lôøi
caàu nguyeän cuûa ngöôøi con seõ ñöôïc nhaän lôøi.
Chuùng ta haõy chieâm ngaém göông Chuùa Gieâ-su
luùc coøn thô aáu. Tin Möøng töôøng thuaät, “Haøi Nhi ngaøy caøng lôùn leân, theâm vöõng maïnh, ñaày khoân ngoan vaø
haèng ñöôïc aân nghóa cuøng Thieân Chuùa”
( Lc 2, 40 ). Thaùnh Lu-ca coøn dieãn taû theâm “Sau ñoù, Ngöôøi xuoáng cuøng cha meï, trôû veà Na-da-reùt vaø haèng
vaâng phuïc caùc ngaøi. Rieâng Meï Ngöôøi, thì haèng ghi nhôù taát caû nhöõng ñieàu
aáy trong loøng. Coøn Ñöùc Gieâ-su, ngaøy caøng khoân lôùn vaø ñöôïc Thieân
Chuùa cuõng nhö moïi ngöôøi thöông meán”
( Lc 2, 51 - 52 ).
Vaâng phuïc cha meï suoát 30 naêm chính laø thôøi
gian daøi haáp thuï nhöõng ñöùc tính nhaân baûn, nhöõng nhaân ñöùc maø sau naøy
khi hoaït ñoäng cho söù vuï, chaéc chaén nhìn vaøo caùch soáng cuûa Chuùa
Gieâ-su maø ngöôøi ta phaûi thoát leân: “Phuùc thay ngöôøi ñaõ cho Thaày buù môùm”. Quaû thaät, xem quaû thì bieát caây.
VÌ SAO PHAÛI TOÂN KÍNH CHA MEÏ ?
Chuùng ta phaûi toân kính cha meï, vì chính cha
meï laø ngöôøi sinh ra chuùng ta, döôõng nuoâi ta, vaø daïy chuùng ta neân
ngöôøi. Vaø laø nhöõng ngöôøi tröïc tieáp ñöa chuùng ta ñeán tình yeâu Thieân
Chuùa. Chín thaùng cöu mang, ba naêm chaêm soùc, möôøi naêm daïy doã, hai möôi
naêm khuyeân nhuû, suoát cuoäc ñôøi theo doõi, quan taâm, lo laéng... baáy
nhieâu khoâng ñeå chuùng ta toû loøng hieáu thaûo sao ?
Chaúng leõ phaûi ñôïi ñeán khi chuùng ta coù gia
ñình, coù con caùi, luùc ñoù, môùi caûm nhaän tình yeâu bao la cuûa cha meï
ñoái vôùi chuùng ta ? Cuõng coù theå ! Nhöng loøng hieáu thaûo thì khoâng heä
taïi vieäc caàn phaûi coù kinh nghieäm maø coøn ôû choã caûm nghieäm. Maø caûm
nghieäm naøy xuaát phaùt töø coõi thaâm saâu cuûa loøng ngöôøi ñöôïc dieãn ñaït
qua Nguõ thöôøng trong quan nieäm cuûa Khoång Töû: Nhaân, Leã, Nghóa, Trí, Tín.
Moät
danh nhaân naøo ñoù ñaõ vieát raèng:
“Luùc 11
tuoåi, toâi baûo: “Cha meï cuûa toâi raát vó ñaïi. Khoâng coù gì maø cha meï
toâi khoâng bieát. Khoâng coù gì maø hoï khoâng laøm ñöôïc”. Leân 16 tuoåi,
toâi noùi: “Cha meï cuûa toâi khoâng vó ñaïi nhö toâi töôûng, khoâng phaûi caùi
gì hoï cuõng bieát hoaëc cuõng coù theå laøm ñöôïc”. Ba naêm sau, nghóa laø khi
leân 19, hoïc Ñaïi hoïc, toâi môùi phaùt bieåu: “Cha meï toâi thöôøng cho raèng
hoï ñuùng. Kyø thöïc, kieán thöùc cuûa hoï so vôùi kieán thöùc cuûa toâi thì
thua keùm xa”.
Sau khi laäp gia ñình, toâi ñöôïc 24 tuoåi, toát
nghieäp ñaïi hoïc, toâi phaùt bieåu: “Cha meï toâi khoâng hieåu tuoåi treû;
thanh nieân thì tieán boä, coøn hoï laïi quaù baûo thuû”. Naêm 30 tuoåi, coù con caùi,
toâi khaùm phaù ra chaân lyù sau: “ÔÛ nhieàu söï vieäc, cha meï toâi thöôøng
cuõng coù lyù”. Ñeán luùc
toâi ñöôïc 50 tuoåi, khi cha meï ñeàu qua ñôøi, toâi khoâng caàm ñöôïc nöôùc
maét vaø tuyeân boá: “Cha meï toâi ñuùng laø nhöõng nhaân vaät tuyeät vôøi. Hoï
coù ñaàu oùc raát minh maãn, xöû xöï raát hôïp lyù, hôïp thôøi. Cha meï ôi, cha
meï laø caùc vò thaàn, vò thaàn cuûa tình yeâu !”
Caùi
nhìn cuûa chuùng ta trong giai ñoaïn naøy coù theå coøn nhieàu giôùi haïn, coøn
noâng noãi, neân chuùng ta thöôøng thieáu caùi nhìn taàm xa, thieáu thöïc teá.
Gioáng nhö hình aûnh: moät em beù ñoøi chôi dao, bôûi thaáy con dao ñeïp, laáp
laùnh. Noù khoâng heà bieát raèng con dao seõ laøm cho noù ñöùt tay; noù ñoøi
chôi ngoïn neán ñang chaùy ôû treân baøn thôø. Noù khoâng heà bieát raèng, löûa
seõ laøm noù phoûng. Noù ñoøi cha meï phaûi cho noù baèng ñöôïc. Neáu khoâng
cho, noù khoùc, vaø noù töùc töôûi vôùi cha meï... Thöû hoûi coù ngöôøi cha,
ngöôøi meï naøo laïi thöông con baèng caùch chieàu theo sôû thích cuûa noù nhö
vaäy khi maø ñieàu ñoù coù haïi cho noù ?
Do ñoù, chuùng ta phaûi toân kính cha meï baèng
caùch vaâng phuïc caùc ngaøi, vì caùc ngaøi luoân mong muoán chuùng ta toát,
caùc ngaøi thaáy roõ nhöõng gì chuùng ta khoâng thaáy. “Ñi hoûi giaø veà hoûi treû” laø vaäy ! Qua ñoù, ñeå roài
chuùng ta vaâng lôøi Thieân Chuùa. Bôûi tö töôûng Thieân Chuùa coøn vöôït xa
cha meï chuùng ta gaáp ngaøn laàn. “Duø
cha meï coù boû con ñi nöõa, thì Ta, Ta seõ khoâng boû con”.
Chính trong saùch Huaán Ca ñaõ noùi ( baøi ñoïc 1
) “Giôø ñaây, chuùng ta haõy ca ngôïi
nhöõng vò danh nhaân, cuõng laø cha oâng cuûa chuùng ta qua caùc theá heä. Caùc
ngaøi laø nhöõng vò ñaïo haïnh, coâng ñöùc cuûa caùc ngaøi khoâng chìm vaøo
queân laõng. Doøng doõi caùc ngaøi seõ ñöôïc höôûng moät gia taøi quyù baùu laø
luõ chaùu ñaøn con” ( Hc
44, 10 - 11 ). Vì vaäy, thaùnh Phao-loâ ñaõ nhaán maïnh: “Keû laøm con, haõy vaâng lôøi cha meï theo tinh thaàn cuûa Chuùa, vì
ñoù laø ñieàu phaûi ñaïo: phaûi toân kính cha meï. Ñoù laø ñieàu raên thöù
nhaát coù keøm theo lôøi höùa: ñeå ngöôi ñöôïc haïnh phuùc vaø höôûng thoï
treân maët ñaát naøy” ( Ep
6, 1 - 3 ).
VAÄY, CHUÙNG TA PHAÛI TOÂN KÍNH CHA
MEÏ BAÈNG CAÙCH NAØO ?
Haõy toân kính caùc ngaøi baèng taám loøng quyù
troïng vaø chaân thaønh. Ñöøng baùo hieáu vì lôïi danh, vì yù ñònh caù nhaân.
Vaø neáu coù theå, haõy laøm vôùi tinh thaàn vöôït leân treân caû boån phaän (
vì boån phaän chæ döøng laïi laø baùo ñaùp, laø coâng baèng ), maø baùo hieáu
ñaâu phaûi laø söï vay - söï traû. Nhöng ñoù laø söï ñaùp traû cuûa tình yeâu.
Chính Chuùa Gieâ-su trong baøi tin möøng ñaõ pheâ
bình caùc Kinh sö: “Coøn caùc
oâng, taïi sao caùc oâng döïa vaøo truyeàn thoáng cuûa caùc oâng maø vi phaïm
ñieàu raên cuûa Thieân Chuùa ? Quaû thaät, Thieân Chuùa daïy: ngöôøi haõy thôø
cha kính meï, vaø keû naøo nguyeàn ruûa cha meï thì phaûi bò xöû töû. Coøn caùc
oâng, caùc oâng laïi baûo: “Ai noùi vôùi cha meï raèng: nhöõng gì con coù ñeå
giuùp cha meï ñeàu laø leã phaåm daâng cho Chuùa roài, thì ngöôøi aáy khoâng
phaûi thôø cha kính meï nöõa”
( Mt 15, 3 - 6 ). Chuùa Gieâ-su ñaõ vaïch traàn söï nguïy bieän cuûa caùc Kinh
sö. Vaø qua ñoù cho thaáy, loøng toân kính cha meï caàn xuaát töø taám loøng
yeâu thöông, ñoàng thôøi ñieàu ñoù phuø hôïp vôùi thaùnh yù, vôùi ñieàu raên
cuûa Chuùa chöù khoâng heà ngöôïc laïi, hoaëc laø ñoái nghòch nhau.
Haõy theå hieän söï hieáu thaûo, loøng toân kính
baèng vieäc quan taâm, lo laéng vaø chaêm soùc cha meï trong moïi hoaøn caûnh.
Nghóa laø khoâng chæ hieän dieän vôùi cha meï, phuïng döôõng cha meï trong luùc
cha meï vui veû, haïnh phuùc, maïnh khoeû, maø coøn caû trong luùc oám ñau,
beänh taät, trôû chöùng. “Con ôi,
haõy saên soùc cha con khi ngöôøi ñeán tuoåi giaø; bao laâu ngöôøi coøn soáng,
chôù laøm ngöôøi buoàn tuûi. Ngöôøi coù luù laãn, con cuõng phaûi caûm thoâng,
chôù caäy mình sung söùc maø khinh deã ngöôøi. Vì loøng hieáu nghóa ñoái vôùi
cha seõ khoâng bò queân laõng, vaø seõ ñeàn buø toäi loãi con” ( Hc 3, 12 - 14 ).
Vieäc toân kính cha meï coù theå seõ theå hieän
nhieàu caùch khaùc nhau. Bôûi vì theo quan nieäm Ñoâng phöông: ‘Hieáu höõu
tam’. Baùo hieáu coù ba haïng: Ñaïi
hieáu toân thaân ( vieäc ñaïi hieáu chính laø toân kính cha meï ); Kyø thöù phaát nhuïc (
khoâng laøm ñieàu oâ nhuïc cho cha meï ); vaø Kyø haï naêng döôõng (sau cuøng môùi laø nuoâi döôõng cha meï ).
Nhöng quan troïng laø taám loøng cuûa mình. Khi coù theå ñöôïc thì phuïng
döôõng, khi khoâng theå ñöôïc vì hoaøn caûnh thì bieát phoù daâng cha meï cho
tình yeâu quan phoøng cuûa Chuùa. Soáng Tin Möøng nhaân ngaøy leã kính oâng baø
toå tieân chính laø soáng theå hieän tình con thaûo trong baát cöù ôû ñaâu vaø
thôøi ñieåm naøo.
Vaø neân nhôù raèng, vieäc baùo ñaùp coâng ôn cha
meï laø cuûa leã ñeïp loøng Chuùa ( Cl 3, 20 ).
Lm. Pheâ-roâ LAÂM
PHÖÔÙC HUØNG, Doøng Ña-minh
TIN MÖØNG THAÙNH LEÃ MUØNG 3 TEÁT: Mt 25, 14 - 30:
DUÏ NGOÂN NHÖÕNG NEÙN
BAÏC
Ñöùc
Gieâ-su keå moät duï ngoân: "Coù moät ngöôøi kia saép ñi xa, lieàn goïi ñaày tôù
rieâng cuûa mình ñeán maø giao phoù cuûa caûi mình cho hoï. OÂng cho ngöôøi
naøy naêm neùn, ngöôøi kia hai neùn, ngöôøi khaùc nöõa moät neùn, tuyø khaû
naêng rieâng moãi ngöôøi. Roài oâng ra ñi. Laäp töùc, ngöôøi ñaõ laõnh naêm
neùn laáy soá tieàn aáy ñi laøm aên buoân baùn, vaø gaây lôøi ñöôïc naêm neùn
khaùc. Cuõng vaäy, ngöôøi ñaõ laõnh hai neùn gaây lôøi ñöôïc hai neùn khaùc.
Coøn ngöôøi ñaõ laõnh moät neùn thì ñi ñaøo loã choân giaáu soá baïc cuûa chuû.
Sau moät
thôøi gian laâu daøi, oâng chuû cuûa caùc ñaày tôù aáy ñeán vaø thanh toaùn soå
saùch vôùi hoï. Ngöôøi ñaõ laõnh naêm neùn tieán laïi gaàn, ñöa naêm neùn
khaùc, vaø noùi: "Thöa oâng chuû, oâng ñaõ giao cho toâi naêm neùn, toâi
ñaõ gaây lôøi ñöôïc naêm neùn khaùc ñaây". OÂng chuû noùi vôùi ngöôøi aáy:
"Khaù laém ! hôõi ñaày tôù taøi gioûi vaø trung thaønh ! Ñöôïc giao ít maø
anh ñaõ trung thaønh, thì toâi seõ giao nhieàu cho anh. Haõy vaøo maø höôûng
nieàm vui cuûa chuû anh!" Ngöôøi ñaõ laõnh hai neùn cuõng tieán laïi gaàn
vaø noùi: "Thöa oâng chuû, oâng ñaõ giao cho toâi hai neùn, toâi ñaõ gaây
lôøi ñöôïc hai neùn khaùc ñaây". OÂng chuû noùi vôùi ngöôøi aáy:
"Khaù laém ! hôõi ñaày tôù taøi gioûi vaø trung thaønh! Ñöôïc giao ít maø
anh ñaõ trung thaønh, thì toâi seõ giao nhieàu cho anh. Haõy vaøo maø höôûng
nieàm vui cuûa chuû anh !"
Roài ngöôøi ñaõ laõnh moät neùn cuõng tieán laïi
gaàn vaø noùi: "Thöa oâng chuû, toâi bieát oâng laø ngöôøi haø khaéc, gaët
choã khoâng gieo, thu nôi khoâng vaõi. Vì theá, toâi ñaâm sôï, môùi ñem choân
giaáu neùn baïc cuûa oâng döôùi ñaát. Cuûa oâng ñaây, oâng caàm laáy !"
OÂng chuû ñaùp: "Hôõi ñaày tôù toài teä vaø bieáng nhaùc ! Anh ñaõ bieát
toâi gaët choã khoâng gieo, thu nôi khoâng vaõi, thì ñaùng lyù anh phaûi gôûi
soá baïc cuûa toâi cho caùc chuû ngaân haøng, ñeå khi toâi ñeán, toâi thu hoài
cuûa thuoäc veà toâi cuøng vôùi soá lôøi chöù !
Vaäy caùc ngöôi haõy laáy neùn baïc khoûi tay noù
maø ñöa cho ngöôøi ñaõ coù möôøi neùn. Vì phaøm ai ñaõ coù, thì ñöôïc cho theâm
vaø seõ coù dö thöøa; coøn ai khoâng coù, thì ngay caùi ñang coù, cuõng seõ bò
laáy ñi. Coøn teân ñaày tôù voâ duïng kia, haõy quaêng noù ra choã toái taêm
beân ngoaøi: ôû ñoù, seõ phaûi khoùc loùc nghieán raêng.”
SUY NIEÄM LEÃ THAÙNH HOÙA COÂNG AÊN VIEÄC LAØM:
LÔØI CAÛM TAÏ VAØ
CAÀU XIN ÑAÀU NAÊM
Ngaøy Teát ngöôøi Vieät Nam
chuùng ta thöôøng chuùc nhau Phuùc Loäc Thoï. Nhöõng ñieàu naøy chæ coù yù
nghóa khi laø keát quaû cuûa lao ñoäng chaân chính baèng trí oùc hay tay chaân,
vaø ñôøi soáng löông thieän, ñaïo ñöùc. Ngaøy nay trong xaõ hoäi ta, khoâng thieáu
gì keû ñang höôûng Phuùc Loäc Thoï moät caùch baát chính baát löông, vì do tham
nhuõng, hoái loä, aên caép cuûa coâng hay löôøng gaït ngöôøi khaùc maø coù.
Theo Giaùo Lyù Ki-toâ giaùo thì lao ñoäng mang moät yù nghóa raát cao
caû: Lao ñoäng laø coäng taùc vôùi Thieân Chuùa trong coâng trình saùng taïo
vaø cöùu ñoä. Coâng trình taïo döïng vaø cöùu ñoä nhö coøn dang giôû vaø caàn
coù baøn tay vaø trí oùc con ngöôøi ñeå coâng trình aáy hoaøn thaønh. Thaät ra,
Thieân Chuùa coù theå laøm moïi chuyeän moät mình. Nhöng Ngöôøi ñaõ khoâng laøm
theá maø Ngöôøi ñaõ môøi goïi söï coäng taùc, tieáp tay tieáp söùc cuûa caùc
theá heä loaøi ngöôøi. Lao ñoäng cuõng laø caùch con ngöôøi trui reøn vaø thanh
luyeän chính mình ñeå trôû neân toát hôn, tinh teá hôn, gioáng Thieân Chuùa
hôn, laøm hình aûnh Thieân Chuùa loä roõ hôn.
Lao ñoäng coøn laø laøm cho caùc neùn vaøng, neùn baïc sinh lôøi töùc
phaùt huy caùc khaû naêng, cô hoäi, hoaøn caûnh, ñòa vò xaõ hoäi, ôn ñoaøn
suûng maø Thieân Chuùa ban cho moãi ngöôøi ñeå phuïc vuï coäng ñoàng xaõ hoäi
vaø toân giaùo. Xem ra chuùng ta khoâng gaëp khoù khaên gì trong veá thöù nhaát
cuûa lôøi noùi treân, nhöng nhieàu ngöôøi trong chuùng ta “chöa thoâng” vôùi noäi dung cuûa veá thöù hai: “ñeå phuïc vuï coäng ñoàng xaõ hoäi vaø toân giaùo”, vì laàm töôûng raèng
chuùng ta coù toaøn quyeàn thuû ñaéc vaø söû duïng tieàn cuûa vaø taát caû
nhöõng gì chuùng ta coù, theo yù rieâng cuûa mình. Thaät ra Thieân Chuùa ban
nhöõng thöù aáy cho chuùng ta ñeå chuùng ta ñoùng goùp vaøo vieäc xaây döïng
coäng ñoàng, chia seû vôùi nhöõng khoù khaên thieáu thoán cuûa ñoàng loaïi,
naâng ñôõ nhöõng ngöôøi yeáu keùm trong xaõ hoäi. Chuùng ta chæ laø nhöõng
ngöôøi quaûn lyù, coøn Thieân Chuùa môùi laø sôû höõu chuû taát caû. Chính vì
nhöõng lyù do treân maø lao ñoäng caàn ñöôïc thaùnh hoùa ngay töø ñaàu naêm.
Laïy Thieân Chuùa toaøn
naêng laø Ñaáng ñaõ taïo neân vuõ truï vaïn vaät vaø con ngöôøi, laø Cha yeâu
thöông cöùu ñoä chuùng sinh, chuùng con xin daâng leân Cha Lôøi Caûm Taï Ñaàu
Naêm Môùi Quyù Muøi, veà taát caû moïi ôn laønh phaàn hoàn phaàn xaùc maø Cha
ñaõ ban cho chuùng con trong naêm qua. Ñaàu Naêm Môùi xin Cha ban Ôn Bình An
cho heát moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi yeáu keùm, bò thieät thoøi trong
xaõ hoäi.
Xin Cha chuùc laønh vaø
thöôûng coâng cho toå tieân, oâng baø cha meï vaø aân nhaân cuûa chuùng con.
Xin Cha thaùnh hoùa coâng aên vieäc laøm vaø cuoäc soáng cuûa chuùng con. Ñeå
chuùng con vaø moïi ngöôøi ñöôïc soáng trong söï quan phoøng yeâu thöông cuûa
Cha. Ñeå chuùng con vaø moïi ngöôøi bieát môû roäng traùi tim ñoùn nhaän nhau
vaø chia seû vôùi nhau nhöõng nieàm vui, nhöõng ôn hueä nhaän ñöôïc töø Cha.
Chuùng con xin Cha nhaän lôøi caàu cuûa chuùng con, vì coâng nghieäp Chuùa
Gieâ-su Ki-toâ, Con Cha, Chuùa chuùng con. Amen.
Gs. NGUYEÃN VAÊN
NOÄI
CAÀU NGUYEÄN NGAØY
XUAÂN: