Ñöùc Giaùm Muïc Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai
vôùi Chuûng Vieän Leâ Baûo Tònh
Ñöùc Giaùm Muïc Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai vôùi Chuûng Vieän Leâ Baûo Tònh
Ngöôøi ñaêng User_Binh (01-08-2020)
Ngaøy 22-6-1967, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ban Saéc Chæ "Qui Dei Benignitate" thieát laäp Giaùo Phaän Ban Meâ Thuoät vaø boå nhieäm Cha Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai laøm Giaùm muïc Tieân Khôûi. Sau khi nhaäm chöùc Giaùm muïc, Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai baét ñaàu noã löïc chuaån bò xaây döïng Chuûng Vieän Leâ Baûo Tònh (1968)
I. Boái caûnh lòch söû
Ngaøy 22-6-1967, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ban Saéc Chæ "Qui Dei Benignitate" thieát laäp Giaùo Phaän Ban Meâ Thuoät goàm 3 tænh: Dak Lak (1925) [ñöôïc taùch ra töø Giaùo Phaän Kontum], Quaûng Ñöùc (1959) vaø Phöôùc Long (1957) [ñöôïc taùch ra töø Giaùo Phaän Ñaø Laït].
Giaùo phaän môùi traûi roäng treân dieän tích 21,723 km2 vôùi daân soá 290,800 ngöôøi goàm: ngöôøi Kinh, Thöôïng, Möôøng, Nuøng, Thaùi... Cuøng Saéc Chæ treân, Ñöùc Phaoloâ VI boå nhieäm Cha Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai (* sinh ngaøy 03-7-1913 - thuï phong Linh muïc ngaøy 19-6-1941 - thuï phong Giaùm muïc 15-8-1967 - Qua ñôøi ngaøy 04-8-1990) laøm Giaùm Muïc Tieân Khôûi Giaùo Phaän. Ngaøi ñöôïc taán phong Giaùm Muïc ngaøy 15-8-1967 taïi Saøigoøn.
Khi thaønh laäp, Giaùo phaän coù 55 linh muïc, 33 giaùo xöù vôùi 56,719 giaùo daân (chöa ñöôïc 1/4 daân soá). (x. Löôïc söû Giaùo phaän Ban Meâ Thuoät). Töø nhöõng soá lieäu neâu treân vaø caên cöù vaøo hoaøn caûnh thöïc teá cuûa Giaùo phaän môùi, Ñöùc Taân Giaùm muïc Pheâroâ ñaõ nhaän ngay ra nhu caàu caáp baùch cuûa vieäc ñaøo taïo linh muïc ñeå phaùt trieån vieäc truyeàn giaùo. Chính vì theá, ngaøy 25-3-1968 (nghóa laø chæ môùi 7 thaùng 10 ngaøy sau khi ñöôïc Taán Phong Giaùm Muïc) Ngaøi ñaõ ñöa ra quyeát ñònh quan troïng laø thaønh laäp ngay Tieåu chuûng vieän cho Giaùo Phaän non treû naøy vôùi danh hieäu: Tieåu Chuûng Vieän Leâ Baûo Tònh (teân cuûa moät vò thaùnh linh muïc Vieät Nam ñaõ anh duõng cheát vì ñaïo ngaøy 06-4-1857 khi laøm Giaùm Ñoác Chuûng vieän Vónh Trò, Thanh Hoùa). Quyeát ñònh saùng suoát vaø kòp thôøi naøy chuùng toû moái baän taâm öu tieân haøng ñaàu cuûa Vò Taân Giaùm muïc, töøng xuaát thaân laø Giaùo sö, roài Giaùm Ñoác Chuûng vieän Pioâ, cuûa Giaùo phaän Haø Noäi töø tröôùc vaø sau di cö vaøo mieàn Nam.
Nhö vaäy, Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai, Vò Giaùm Muïc tieân khôûi Giaùo phaän Ban Meâ Thuoät chính laø Ñaáng saùng laäp Chuûng vieän Leâ Baûo Tònh. (vöøa "khai saùng" vöøa "thieát laäp" - khaùc vôùi Doøng Nöõ Vöông Hoøa Bình chæ coù theå nhaän Ngaøi laø "Ñaáng thieát laäp" thoâi!)
II. Vaïn söï khôûi ñaàu nan
Töø "quyeát ñònh thaønh laäp Chuûng vieän" ñeán "thöïc hieän quyeát ñònh naøy" laø caû moät con ñöôøng daøi nhieàu traéc trôû gian nan; thöû thaùch yù chí vaø loøng quyeát taâm cuûa Vò khôûi xöôùng. Thoaït ñaàu, khoâng ít ngöôøi ñaõ toû ra nghi ngaïi vì cho raèng Vò Taân Giaùm muïc - töøng toát nghieäp Ñaïi Hoïc Sorbonne, Paris danh giaù, quen laøm vieäc trong moâi tröôøng trí thöùc neân quaù lyù töôûng, khoâng thöïc teá, ñaõ quaù voäi vaõ quyeát ñònh thaønh laäp Chuûng Vieän ngay khi vöøa nhaän Giaùo phaän môùi, chöa löôøng ñöôïc heát nhöõng khoù khaên veà nhaân söï, veà cô sôû, veà taøi chính, v.v...
Thaät ra, khoâng ai phuû nhaän nhöõng khoù khaên aáy, nhöng chính vì xaùc ñònh roõ ñöôïc nhöõng khoù khaên kia maø Ñöùc Cha Pheâroâ caøng quyeát taâm hôn ñeå cuøng vôùi caùc coäng söï vieân thaân tín cuûa mình tìm phöông caùch thaùo gôõ töøng böôùc chaéc chaén vaø coù hieäu quaû, döïa vaøo hoaøn caûnh thöïc teá cuûa Giaùo phaän môùi ñöôïc khai sinh naøy!
1. Tröôùc heát laø vaán ñeà nhaân söï
- Ngaøy 25-3-1968: Ñöùc Giaùm muïc Giaùo phaän qua Vaên thö C.200/68 ñaõ trao baøi sai thaønh laäp Chuûng Vieän cho Cha Giaùm Ñoác Augustinoâ Nguyeãn Vaên Tra. Ngaøi laø linh muïc goác Phaùt Dieäm, töøng laø giaùo sö vaø giaùm luaät nhieàu naêm taïi Tieåu chuûng vieän Phaùt Dieäm ôû Phuù Nhuaän, Saøi Goøn. Sau khi Chuûng vieän Phaùt Dieäm cuõng nhö caùc chuûng vieän khaùc töø Baéc di cö vaøo Nam - ñình chæ hoaït ñoäng theo leänh Toøa Thaùnh ñeå saùp nhaäp vieäc ñaøo taïo Ôn Goïi vaøo caùc Giaùo phaän taïi mieàn Nam, thì Cha Augustinoâ Tra xin rôøi Giaùo phaän Saøi Goøn ñeå gia nhaäp giaùo Phaän Ban Meâ Thuoät. Ñaây laø cô hoäi thích hôïp ñeå Ñöùc Cha Pheâroâ, voán quen bieát Cha Augustinoâ töø tröôùc veà kinh nghieäm ñaøo taïo ôû Chuûng vieän neân ñaõ môøi Cha laøm Giaùm ñoác cho chuûng vieän cuûa Giaùo phaän môùi. Nhöng maõi tôùi ngaøy 04-7-1968, khi Cha Phaoloâ Nguyeãn Vaên Hoøa töø Giaùo phaän Ñaø Laït sang thay theá laøm Tuyeân UÙy Doøng NVHB thì Cha Augustinoâ môùi coù theå daønh toaøn taâm vaøo vieäc thaønh laäp Ban Giaûng Huaán, toå chöùc thi tuyeån chuûng sinh môùi; saép xeáp cô sôû taïm thôøi ñeå khai giaûng lôùp ñaàu tieân cho Chuûng vieän.
Ban Giaùm Ñoác vaø Giaûng Huaán ñaàu tieân chæ voûn veïn coù 4 Vò:
- Cha Augustinoâ Nguyeãn Vaên Tra, Giaùm Ñoác.
- Cha Phaoloâ Leâ Thanh Thieân, Quaûn lyù.
- Cha Giuse Nguyeãn Tích Ñöùc, Linh höôùng.
- Cha Gioan Buøi Quang Ñaïo, Giaùm luaät.
Sau naøy, theo böôùc phaùt trieån cuûa Chuûng vieän, soá Cha Giaùo seõ taêng daàn leân ñeå ñaùp öùng nhu caàu giaûng daïy. [* Con coøn nhôù sau leã An Taùng Ñöùc cha Giuse Nguyeãn Tích Ñöùc (23-5-2011), moät cöïu chuûng sinh ñaõ noùi nhoû vôùi con raèng: "Thaày ôi! Theá laø 3 trong boán Cha giaùo ñaàu tieân cuûa Chuûng Vieän Leâ Baûo Tònh, laø Cha Giaùm ñoác Augustino Nguyeãn Vaên Tra, Cha Quaûn lyù Phaoloâ Leâ Thanh Thieân vaø Cha Linh höôùng Giuse Nguyeãn Tích Ñöùc ñeàu ñaõ an nghæ trong Chuùa roài! Töù truï ñaàu tieân cuûa Chuûng Vieän nay chæ coøn moät!" Roài anh ngheïn ngaøo ngöøng laïi, khieán con phaûi boài hoài töï nghó: "Moät truï coøn laïi naøy cuõng chaúng truï vöõng ñöôïc bao laâu nöõa ñaâu!]...
2. Tieáp theo laø vaán ñeà xaây döïng cô sôû Chuûng vieän
Ñaây laø vaán ñeà quan troïng haøng ñaàu vaø caàn suy tính nhieàu maët ñeå tìm ra phöông aùn thích hôïp nhaát vôùi hieän tình cuûa Giaùo phaän môùi. Cuï theå laø vieäc löïa choïn ñòa ñieåm, ñoà aùn kieán truùc vaø thôøi gian thi coâng:
a/ Ñòa ñieåm:
Vieäc löïa choïn ñòa ñieåm xaây döïng Chuûng Vieän laø moät vaán ñeà raát khoù khaên vaø teá nhò. Giaùo phaän Ban Meâ Thuoät khoâng thieáu ñaát ñai. Nhöng laøm sao choïn ñöôïc moät nôi vöøa roäng raõi khoaûng khoaùt, vöøa coù saün nöôùc, laïi vöøa yeân tónh, thuaän lôïi cho vieäc hoïc taäp tu luyeän maø khoâng quaù xa thò xaõ, nôi ñaët trung taâm Giaùo Phaän vôùi Toøa Giaùm Muïc, Nhaø Thôø Chính Toøa vaø caùc cô sôû chính yeáu khaùc.
Sau nhieàu thaêm doø vaø tìm kieám, Ñöùc Cha Giaùo Phaän ñaõ choïn mua thöûa ñaát toïa laïc taïi goùc ñöôøng soá 21 A ñi Ninh Hoaø vaø 21 B ñi Laïc Thieän cuûa "Compagnie Des Hauts Plateaux Indochinois" (CHPI) do oâng Antoine Delfante laøm toång quaûn ñoác.
Thöûa ñaát naøy ôû moät vò theá raát ñeïp, caùch Thò xaõ Ban Meâ Thuoät chöøng 05 Km, naèm ngay beân truïc loä giao thoâng chính. Thöûa ñaát roäng hôn 18 maãu taây (18ha, 11a, 56m2) vaø coù suoái nöôùc chaûy qua laøm thaønh ñöôøng ranh giôùi thieân nhieân ôû phía ñoâng nam (gaàn saân bay Phuïng Döïc, Ban Meâ Thuoät)
b/ Ñoà aùn kieán truùc:
Sau khi tham khaûo nhieàu moâ hình kieán truùc Chuûng vieän, Ñöùc Cha Pheâroâ -vôùi kinh nghieäm nhieàu naêm laøm giaùm ñoác Chuûng vieän- ñaõ quyeát ñònh löa choïn ñoà aùn thieát keá cuûa OÂng Toâ Coâng Vaên (Architecte D.P.L.G - Laureat de la A.D.G. de Paris), moät kieán truùc sö noåi tieáng ñaõ toát nghieäp öu haïng Ñaïi hoïc Kieán truùc ôû Paris. Tuy nhieân, Ngaøi cuõng ñeà xuaát nhöõng söûa ñoåi thích öùng theo nhöõng tieâu chuaån sau ñaây:
- Vì ñaát roäng vaø ñeå traùnh nhöõng baát tieän do vieäc phaûi leân xuoáng nhieàu laàu, neân chæ laøm nhaø treät hoaëc moät laàu maø thoâi.
- Chia thaønh nhieàu khu vöïc rieâng bieät, tieän duïng cho töøng loaïi nhaân söï vaø nhöõng hoaït ñoäng khaùc nhau, nhöng taát caû noái thaønh moät hình vuoâng vôùi nhöõng haønh lang roäng raõi haàu traùnh möa naéng khi caàn ñi laïi töø khu vöïc naøy sang khu vöïc khaùc.
- Chuù troïng beàn chaéc vaø giaûn dò, neân duøng toaøn vaät lieäu naëng: xi maêng coát theùp, ñoàng thôøi boû bôùt ñi nhöõng ñöôøng neùt trang trí tuy laøm taêng veû ñeïp cho kieán truùc nhöng theâm toán keùm vaø röôøm raø.
c/ Thôøi gian thi coâng:
Vieäc xaây caát chia laøm nhieàu ñôït phuø hôïp vôùi tình traïng taøi chính vaø nhu caàu chuûng vieän trong nhöõng naêm ñaàu:
Ñôït I: do cha Voõ Quoác Ngöõ (giai ñoaïn ñaàu) vaø Cha Leâ Thanh Thieân (giai ñoaïn cuoái) quaûn ñoác, thöïc hieän: khu nhaø caùc phoøng lôùp hoïc, nhaø hoïc rieâng I, nhaø beáp, nhaø kho, nhaø xe. Khôûi coâng töø ngaøy 22.08.1968 vaø hoaøn taát ngaøy 03.10.1969.
Ñôït II: do Cha Leâ Ñöùc Trieäu, quaûn lyù Toøa Giaùm Muïc, quaûn ñoác. Thöïc hieän khu nhaø caùc Cha Giaùo, hoäi tröôøng, nhaø hoïc rieâng II. Khôûi coâng töø ngaøy 08.11.1969 vaø hoaøn taát ngaøy 18.02.1971.
Ñôït III: cuõng do Cha Leâ Ñöùc Trieäu quaûn ñoác, thöïc hieän khu nhaø nguû, nhaø aên, Thö vieän, phoøng ñoïc saùch, nhaø beänh, nhaø veä sinh, nhaø taém giaët vaø nhaø khaùch... Khôûi coâng töø ngaøy 01.10.1970 vaø hoaøn taát ngaøy 29.06.1971.
Ñôït IV: do cha Phaïm Ngoïc Lan quaûn ñoác thöïc hieän nhaø nguyeän, nhaø chôi... Khôûi coâng töø thaùng 05.1972 vaø hoaøn taát vaøo thaùng 04.1973.
III. Nhöõng böôùc thaêng traàm cuûa Chuûng Vieän
Trong thôøi gian cô sôû Chuûng vieän khôûi coâng xaây döïng Ñôït I taïi ñòa ñieåm caây soá 5, thì ngaøy 08-9-1968, Leã möøng Sinh Nhaät Ñöùc Meï Maria, Chuûng vieän Leâ Baûo Tònh khai giaûng Lôùp Ñaàu Tieân, mang teân Lôùp Voâ Nhieãm goàm 60 Chuûng sinh vöøa truùng tuyeån, tuoåi töø 10-11 ñeå vaøo hoïc lôùp Ñeä Thaát (lôùp 6 baây giôø). Cô sôû taïm thôøi laø Trung Taâm Caritas naèm treân ñöôøng Phan Chu Trinh, goùc Voõ Taùnh (nay laø Nguyeãn thò Minh Khai), ñoái dieän vôùi Toøa Giaùm Muïc ñeå laøm phoøng ôû cho Ban Giaûng Huaán vaø nhaø nguû cho chuûng sinh. Nhöõng sinh hoaït khaùc nhö phuïng töï, hoïc haønh, aên uoáng... ñeàu taäp trung taïi Toøa Giaùm muïc. Vì theá, coù theå noùi Lôùp Voâ Nhieãm ñöôïc ñoùn nhaän nhieàu söï quan taâm öu aùi cuûa Vò Cha Chung Giaùo Phaän. Haèng ngaøy, Ngaøi thöôøng gaàn guõi chaêm soùc daïy baûo... Roài nhöõng naêm sau, Chuûng vieän tieáp tuïc môû theâm caùc lôùp môùi: - Lôùp Giuse 1969; Lôùp Truyeàn Tin 1970; Lôùp Phanxicoâ 1971; Lôùp Teâreâsa 1972; Lôùp Don Boscoâ 1973; Lôùp Savioâ1974.
Keå töø thaùng 9-1969, Chuûng vieän dôøi veà truï sôû chính ôû Caây soá 5. Vaø töø ñaây, Ñöùc Giaùm Muïc Giaùo Phaän caøng toû ra quan taâm ñaëc bieät ñoái vôùi Chuûng vieän baèng caùch boå nhieäm theâm nhieàu Cha Giaùo môùi ñeå taêng cöôøng nhaân söï cho Ban Giaùm Ñoác vaø Giaûng Huaán cuûa Chuûng vieän:
- 1970: Cha Giuse Buøi Trung Phong laøm Quaûn Lyù (thay Cha Phaoloâ Leâ Thanh Thieân ñi laøm Quaûn xöù Vinh Höông);
- 1971: Cha Antoân Phaïm Ngoïc Lan töø Giaùo Phaän Ñaø Laït sang nhaäp tòch Giaùo Phaän Ban Meâ Thuoät ñeå laøm Quaûn lyù thay Cha Phong vaø kieâm Hieäu tröôûng thay Cha Giuse Nguyeãn Tích Ñöùc ñi tu nghieäp taïi Ñaïi Hoïc Ñaø Laït.
- 1973: Cha Chính Giuse Trònh Chính Tröïc veà laøm Giaùm Ñoác (thay Cha Aug. Tra ñi nhaän xöù Thaùnh Taâm, nhaø thôø Chính Toøa).
Ban Giaûng Huaán cuõng ñöôïc lieân tuïc boå sung theâm 09 Cha giaùo môùi:
- Cha Augustinoâ Hoaøng Ñöùc Toaøn;
- Cha Anreâ Traàn Xuaân Cöông;
- Cha Giuse Trònh Vaên Haân;
- Cha Giuse Nguyeãn Vaên Nieäm;
- Cha Steâphanoâ Nguyeãn Vaên Ñaäu;
- Cha Vinh Sôn Nguyeãn Hoaøn (Nam Huaân);
- Cha Giuse Traàn Xuaân Laõm;
- Cha Anreâ Leâ Traàn Baûo;
- Cha Gioan Baotixita Nguyeãn Minh Haûo
vaø moät soá Thaày ôû tröôøng ngoaøi ñöôïc môøi vaøo daïy.
Cho tôùi naêm 1975, Chuûng vieän Leâ Baûo Tònh ñaõ môû ñöôïc 7 lôùp (töø Ñeä Thaát ñeán Ñeä Nhò) vôùi hôn 200 chuûng sinh. Nhöng roài Bieán Coá Cuûa Ñaát Nöôùc xaåy ra vaøo ñaàu naêm 1975 ñaõ ngaên chaën ñaø phaùt trieån vaø ñaåy ñöa Chuûng Vieän vaøo theá lao ñao daãn tôùi moät keát cuïc khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc!
Vaøo thaùng 10/1975, moät soá ñoâng tôùi 83 chuûng sinh bò "Nhaø Nöôùc" thaûi hoài veà gia ñình vì lyù do "chöa coù hoä khaåu ôû Chuûng vieän", nghóa laø phaûi töù taùn ñi khaép nôi, khoâng coøn ñöôïc tieáp tuïc ñaøo taïo döôùi maùi tröôøng Chuûng vieän thaân thöông naøy nöõa!
Nhöõng keû may maén coøn ñöôïc ôû laïi thì ñeán thaùng 10/1977 cuõng phaûi rôøi boû cô ngôi ñoà soä vöøa ñöôïc xaây döïng hoaøn chænh cuûa Chuûng vieän ñeå cô quan Nhaø Nöôùc "tieáp quaûn" vôùi lyù do ñaây laø "khu vöïc quaân söï"! Naøo ngôø sau ñoù khoâng laâu cô sôû Chuûng vieän bieán thaønh "Tröôøng Ñaûng"!
Chuûng vieän phaûi chuyeån veà Toøa Giaùm Muïc nhöng khi chöa kòp oån ñònh taïi nôi ôû môùi thì vaøo ngaøy 15-4-1978 theâm moät laàn nöõa 42 chuûng sinh laïi phaûi rôøi boû Chuûng vieän trôû veà gia ñình vì bò Coâng An xeùt laø "lyù lòch khoâng ñaït tieâu chuaån"!
Roài böôùc tieáp theo nöõa ñeán löôït 16 chuûng sinh cuoái cuøng coøn laïi - duø ñaõ ñöôïc caáp Hoä khaåu thöôøng truù taïi Hoä Toøa Giaùm Muïc, 70 Phan Chu Trinh, Ban Meâ Thuoät töø thaùng 4/1978 ñeå tieáp tuïc tu hoïc vì ñöôïc "Nhaø Nöôùc" xeùt laø coù "lyù lòch trong saïch" cuõng phaûi nhaän "Giaáy Caét Khaåu" khoûi Hoä Toøa Giaùm Muïc ngaøy 23-6-1983... vaø haïn choùt laø hai ngaøy sau, ngaøy 25-6-1983 phaûi chuaån bò veà gia ñình ñeå... "ñôïi ngaøy chieâu sinh"! Ñaây laø quyeát ñònh cuûa "Nhaø Nöôùc" qua Ty Coâng An Daklak, nhöng khoâng phaûi laø moät quyeát ñònh baát ngôø vì Coâng An ñaõ "laøm vieäc" caêng thaúng nhieàu laàn töø nhieàu thaùng qua vôùi Ñöùc Cha Chính Pheâroâ vaø Ñöùc Cha Phoù Giuse Trònh chính Tröïc, Giaùm Ñoác Chuûng vieän - vaø ñöôïc giaûi thích ñoù laø "Leänh töø trung öông"!
Ngaøy 30-6-1983 caùc chuûng sinh ñaõ ra veà heát, tröø hai anh em Khoâi vaø Huøng ôû Phöôùc Long coøn keït laïi. Ngaøy hoâm sau, 01-7-1983, Ñöùc Cha Phoù Giuse vaø 4 Cha Giaùo Baûo, Ñaïo, Ñaäu, Ñöùc coøn laïi trôû neân thaønh vieân cô höõu cuûa Toøa Giaùm Muïc. Vaø nhö theá, Chuûng vieän Leâ Baûo Tònh ñaõ chính thöùc bò giaûi theå!
IV. "Ngöôøi Phaûi Lôùn Leân"
Lòch söû Chuûng Vieän Leâ Baûo Tònh ñaõ kheùp laïi vôùi moät keát thuùc dang dôû, nöûa vôøi, khoâng ñi ñeán ñaâu, uoång phí bao nhaân söï, bao coâng söùc, bao tieàn baïc cuûa Giaùo Hoäi!... Vaø coù leõ ngöôøi caûm thaáy ñau xoùt, phuõ phaøng nhaát chính laø Ñöùc Cha Pheâroâ, Ñaáng saùng laäp Chuûng vieän Leâ Baûo Tònh. Bao taâm huyeát, bao noã löïc, bao kyø voïng Ngaøi ñaët nôi Chuûng vieän boãng choác nhö suïp ñoå, tieâu tan vì nhöõng aâm möu ñen toái, vì nhöõng aùp cheá baát coâng cuûa cöôøng quyeàn baïo löïc! Tuy nhieân, trong nhöõng ngaøy aáy, ñöôïc may maén soáng gaàn beân Ñöùc Cha, toâi laïi caûm nhaän ñöôïc töø nôi Ngaøi toaùt ra veû traàm laëng nhaãn nhuïc nhöng ñaày kieân cöôøng vöõng maïnh cuûa Ñaù Taûng nhö thaùnh hieäu Pheâroâ cuûa Ngaøi! Ngaøi ñoùn nhaän bieán coá maát maùt ñau thöông naøy nhö moät daáu chæ thôøi ñaïi toû baøy Thaùnh YÙ nhieäm maàu cuûa Thieân Chuùa maø Ngaøi phaûi tuaân haønh - duø chöa hieåu ñöôïc - ñeå "Ngöôøi Phaûi Lôùn Leân Coøn Toâi Nhoû Laïi" ñuùng nhö lôøi taâm nieäm cho ñôøi Giaùm muïc cuûa Ngaøi.
Quaû thaät sau 30 naêm nhìn laïi, toâi môùi daàn daàn caûm nhaän ñöôïc moät caùch thaám thía Chöông Trình Quan Phoøng cuûa Thieân Chuùa thaät kyø dieäu, hoaøn toaøn khaùc bieät vôùi moïi toan tính cuûa con ngöôøi! Khi chuûng vieän bò giaûi theå vaø töøng ñôït chuûng sinh phaûi rôøi boû Chuûng vieän trôû veà gia ñình ñaõ töøng gaây neân bieát bao tieác nuoái ñau xoùt vaø ñaåy ñöa caû moät theá heä chuûng sinh vaøo choã lao ñao, dang dôû veà vieäc hoïc taäp, tu luyeän... Nhöng cuõng chính trong hoaøn caûnh naøy maø caùc chuûng sinh ñaõ tích luõy ñöôïc theâm nhieàu hieåu bieát, nhieàu kinh nghieäm veà thöïc teá cuoäc soáng, nhôø ñoù maø tröôûng thaønh hôn, yù thöùc hôn veà ôn goïi cuûa mình.
Hoï cuõng coù cô hoäi boå tuùc vaø hoaøn taát chöông trình hoïc vaên hoùa caáp trung hoïc vaø ñaïi hoïc ôû caùc tröôøng ngoaøi ñôøi, maø neáu coøn ôû laïi chuûng vieän trong hoaøn caûnh luùc baáy giôø, hoï seõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Trong khi ñoù, nhieàu chuûng sinh khaùc laïi coù thôøi cô, duø laø baát daéc dó, ñeå ñi ra nöôùc ngoaøi, nhôø vaäy ñöôïc tieáp tuïc ñôøi tu vaø ñöôïc ñaøo taïo moät caùch chu ñaùo hôn ôû caùc chuûng vieän hay doøng tu taïi UÙc, Canada, Myõ... Coøn soá nhöõng chuûng sinh ôû laïi trong nöôùc ñeå "chôø ngaøy chieâu sinh", töôûng nhö voâ voïng; nhöng roài ngaøy ñoù cuõng ñaõ ñeán vôùi nhöõng ai kieân trì beàn ñoã...
Vaøo ngaøy 03-12-1993, leã kính thaùnh Phanxicoâ Xavieâ, boán ñaïi chuûng sinh ñaàu tieân xuaát thaân töø Chuûng vieän Leâ Baûo Tinh Ban Meâ Thuoät laø Gioan Baotixita Haø Vaên AÙnh, Giuse Buøi Coâng Chính; Pheâroâ Tröông Vaên Khoa vaø Giuse Nguyeãn Vaên Khaùnh ñaõ ñöôïc chính Ñöùc Cha Giuse Trònh chính Tröïc phong chöùc Linh muïc taïi nhaø thôø Chính Toøa Ban Meâ Thuoät. Hieän nay ñaõ coù tôùi 36 chuûng sinh xuaát thaân töø tieåu chuûng vieän Leâ Baûo Tònh Ban Meâ Thuoät ñöôïc Thuï Phong Linh muïc vaø ñang phuïc vuï taïi Giaùo Phaän Meï cuõng nhö nhieàu Giaùo Phaän khaùc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi (UÙc, Myõ, Canada, Ñaøi Loan...). Ngoaøi nhöõng chuûng sinh ñaõ ñaït tôùi thieân chöùc Linh muïc, nhöõng anh em cöïu chuûng sinh coøn laïi vaãn ñang hieân ngang soáng Ôn Goïi cuûa mình giöõa ñôøi thöôøng. Hoï töï haøo vì mình ñaõ ñöôïc ñaøo taïo trong Nhaø Chuùa vaø ñang daán thaân ñaûm traùch nhieàu vai troø tích cöïc trong xaõ hoäi cuõng nhö taïi caùc Giaùo xöù, ñaëc bieät trong vai troø giaùo lyù vieân, ca tröôûng, hoaëc nhieàu chöùc vuï quan troïng trong caùc Hoäi Ñoàng Giaùo Xöù v.v... Hôn nöõa, hoï coøn lieân keát vôùi nhau thaønh "Gia Ñình Chuûng Vieän Leâ Baûo Tònh" ñeå duø ñang ôû trong nöôùc hay ôû baát cöù nôi naøo treân theá giôùi hoï cuõng coù theå gaëp gôõ, chia seû nhöõng vui buoàn trong cuoäc soáng, trôï giuùp nhau caùch cuï theå khi coù anh em gaëp hoaïn naïn, ruûi ro vaø thöôøng xuyeân trao ñoåi thoâng tin lieân laïc treân maïng Email, treân trang web "lebaotinhbmt.com" vaø ñang raùo rieát chuaån bò cho ngaøy hoïp maët töø 4 phöông trôøi "Veà Nguoàn" ñeå Taï Ôn möøng 45 naêm khai sinh Chuûng vieän. Haàu heát anh em cöïu chuûng sinh nay ñaõ yeân beà gia thaát, coù con chaùu noäi ngoaïi vaø moät vaøi anh em ñaõ leân chöùc "OÂng coá" cuûa soeur, cuûa Thaøy, vaø môùi ñaây nhaát laø "OÂng Coá" Giang Tieán Theâm cuûa Taân Linh Muïc Giang Töû Döông môùi thuï phong taïi Kon Tum ngaøy 6.6.2013, môû ñaàu cho Theá heä 2 cuûa Leâ Baûo Tònh".
Keát luaän
Ñöùc Cha Coá Pheâroâ ñaõ qua ñôøi ngaøy 04-8-1990. Ngaøi chöa kòp nhìn thaáy ñöôïc nhöõng thaønh quaû laï luøng maø Thieân Chuùa ñaõ thöïc hieän töø sau bieán coá Chuûng vieän Leâ Baûo Tònh bò giaûi theå. Nhöng Ngaøi, Ñaáng saùng laäp Tieåu chuûng vieän Leâ Baûo Tònh Ban Meâ Thuoät, chính laø 'Haït Gioáng Gieo Vaøo Loøng Ñaát Meï Ban Meâ. Haït gioáng aáy ñaõ cheát ñi ñeå troå sinh nhieàu boâng haït phong nhieâu treân CaùnhÑoàng Truyeàn Giaùo Ban Meâ Thuoät (x. Jn 12, 23-28). Xin heát loøng tri aân Ngaøi trong nieàm caûm taï toân vinh Thaùnh YÙ Nhieäm maàu cuûa Thieân Chuùa ñeán muoân thuôû muoân ñôøi. Amen.
Lm Gioan Buøi Quang Ñaïo
Ñeå thaønh kính thaép leân moät neùn höông loøng trong dòp töôûng nieäm 100 naêm ngaøy sinh
cuûa Ñöùc Coá Giaùm Muïc Pheâroâ Nguyeãn Huy Mai
03/7/1913 - 03/7/2013