Sô löôïc Tieåu söû
Ñöùc Cha Giuse Leâ Vaên AÁn
Sô löôïc Tieåu söû Ñöùc Cha Giuse Leâ Vaên AÁn
Giuse Leâ Vaên AÁn sinh ngaøy 10-09-1916 taïi giaùo xöù Thaùc Ñaù Haï, Boàng Sôn, Bình Ñònh, trong moät gia ñình khaù ñoâng con goàm 9 trai vaø 3 gaùi. Cha Ngaøi laø oâng Leâ Ñoà, ngöôøi ñaõ töøng thaùp tuøng Ñöùc Giaùm Muïc Cueùnot (Theå), giaùm muïc Ñoâng Ñaøng Trong (Qui Nhôn), treân nhöõng böôùc ñöôøng gian truaân troán traùnh côn baét ñaïo döõ doäi döôùi trieàu Töï Ñöùc, vaø meï ngaøi laø baø Ñaøo Thò Söï. Song thaân cuûa ngaøi ñeàu laø hai ngöôøi soáng soùt duy nhaát trong gia ñình khi caùc gia ñình Coâng giaùo bò taøn saùt vaøo naêm 1885 taïi Boàng Sôn, thuoäc Giaùo phaän Qui Nhôn. Thaân phuï oâng thöïc hieän vai troø giaùo lyù vieân, tham gia truyeàn ñaïo Coâng giaùo ôû Kon Tum, coøn thaân maãu oâng thoaùt cheát khoûi vuï taøn saùt khi coøn laø moät ñöùa treû, ñöôïc moät gia ñình khoâng Coâng giaùo cöùu giuùp. Naêm leân 13 tuoåi, töùc naêm 1929, caäu beù Leâ Vaên AÁn ñöôïc gia ñình cho nhaäp hoïc taïi Tieåu chuûng vieän cuûa Ñòa phaän Quy Nhôn ôû Laøng Soâng (tænh Bình Ñònh). Naêm 1938, chuûng sinh Leâ Vaên AÁn oâng ñöôïc Ñöùc Giaùm muïc Tardieu choïn ñi du hoïc taïi Tröôøng Propagande Roma (Tröôøng Truyeàn giaùo Roâma). Taïi ñaây, ngaøi ñöôïc phong chöùc linh muïc naêm 1944. Linh muïc Leâ Vaên AÁn trôû veà queâ höông vôùi ba vaên baèng Tieån só Thaàn hoïc (Roâma), cöû nhaân Kinh teá chính trò (Phaùp) vaø cöû nhaân vaên chöông (Anh).
Sau gaàn moät thaäp nieân du hoïc, linh muïc Leâ Vaên AÁn hoài höông, ñaûm traùch caùc vai troø muïc vuï taïi Quaûng Nam vaø Ñaø Naüng. Naêm 1965, cuøng vôùi vieäc thieát laäp giaùo phaän Xuaân Loäc, Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI boå nhieäm linh muïc AÁn laøm Giaùm muïc Tieân khôûi Giaùo phaän Xuaân Loäc. Nghi leã taán phong giaùm muïc cöû haønh vaøo ñaàu naêm 1966.
Trong thôøi kyø laøm giaùm muïc giaùo phaän, ngaøi ñaõ xaây döïng nhieàu coâng trình quan troïng trong giaùo phaän nhö toøa giaùm muïc, tieåu chuûng vieän, nhaø thôø chính toøa,... Ngaøi cuõng phuïc vuï trong quaân ñoäi Vieät Nam Coäng hoøa vôùi tö caùch Toång Tuyeân uùy Coâng giaùo.
Giaùm muïc Leâ Vaên AÁn qua ñôøi thaùng 6 naêm 1974 taïi Saøi Goøn sau thôøi gian daøi laâm beänh.
Thôøi gian laøm linh muïc
Ngaøy 10 thaùng 3 naêm 1944, Phoù teá Giuse Leâ Vaên AÁn ñöôïc truyeàn chöùc linh muïc taïi Roma, do Hoàng y Fumasoni Biondi chuû leã. Vaø sau ñoù, ngaøi toát nghieäp Tieán só Thaàn hoïc taïi Roâma, cöû nhaân Kinh teá Chính trò taïi Phaùp vaø cöû nhaân Vaên chöông taïi Luaân Ñoân, Anh. Linh muïc Giuse Leâ Vaên AÁn thoâng thaïo nhieàu ngoân ngöõ khaùc nhau.
Naêm 1948, linh muïc Leâ Vaên AÁn veà nöôùc phuïc vuï giaùo phaän, ñöôïc boå nhieäm Chaùnh xöù An Ngaõi Taây, tænh Quaûng Nam. Taïi nhieäm sôû naøy, ngoaøi coâng vieäc taùi thieát nhaø cöûa, môû theâm caùc tröôøng hoïc vaø hoã trôï ñôøi soáng tinh thaàn giaùo daân. OÂng cuõng phaùt ñoäng caùc phong traøo töø thieän (baùc aùi) nhaèm hoã trôï caùc ngöôøi khoù khaên vaø beänh taät. Naêm 1956, ngaøi ñöôïc thuyeân chuyeån ra Ñaø Naüng, laàn löôït giöõ nhöõng chöùc Chaùnh xöù Ñaø Naüng (nay laø nhaø thôø chính toøa Ñaø Naüng) sau ñoù laø Linh muïc Haït tröôûng Haït Ñaø Naüng (1958). Trong thôøi gian naøy, ngaøi ñaõ cho xaây döïng nhieàu coâng trình toân giaùo noåi baät, trong ñoù coù tröôøng Trung hoïc Sao Mai, Ñaø Naüng. Ngaøi giöõ chöùc chaùnh xöù Ñaø Naüng ñeán naêm 1965.
Naêm 1963, Toøa thaùnh thieát laäp Giaùo phaän Ñaø Naüng goàm phaàn laõnh thoå taùch ra töø giaùo phaän Quy Nhôn. Giaùm muïc Pheâroâ Maria Phaïm Ngoïc Chi laøm Giaùm muïc chính toøa Giaùo phaän Ñaø Naüng, ñaõ cöû ngaøi giöõ chöùc Quaûn lyù (laâm thôøi) giaùo phaän Ñaø Naüng. Ngaøi cuõng laø thaønh vieân Hoäi ñoàng Tö vaán Giaùo phaän.
Thôøi gian laøm Giaùm muïc
Ngaøy 14 thaùng 10 naêm 1965, Toøa thaùnh quyeát ñònh thieát laäp Giaùo phaän Xuaân Loäc, taùch ra töø Toång giaùo phaän Saøi Goøn. Linh muïc Giuse Leâ Vaên AÁn ñöôïc boå nhieäm Giaùm muïc chính toøa tieân khôûi giaùo phaän Xuaân Loäc. Giaùo phaän taân laäp ñöôïc trao cho taân giaùm muïc goàm 164,144 giaùo daân trong 521,595 daân cö treân ñòa baøn. Veà toå chöùc toân giaùo, giaùo phaän coù 133 giaùo xöù. Veà nhaân söï chöùc saéc, giaùo phaän goàm 135 linh muïc trieàu, 19 linh muïc doøng, 50 tu só, 200 nöõ tu. Veà laõnh thoå haønh chính, giaùo phaän naøy bao goàm caùc tænh Long Khaùnh, Bieân Hoøa, Phöôùc Tuy vaø thò xaõ Vuõng Taøu. Cuøng vôùi vieäc boå nhieäm Giaùm muïc Taân cöû Giuse Leâ Vaên AÁn, Toøa Thaùnh trong cuøng ngaøy cuõng coâng boá boå nhieäm Giaùm muïc Tieân khôûi cho Giaùo phaän Phuù Cöôøng laø Ñöùc Cha Giuse Phaïm Vaên Thieân. Cuøng vôùi vieäc thieát laäp Giaùo phaän Phuù Cöôøng vaø Xuaân Loäc cuøng taùch ra töø Toång giaùo phaän Saøi Goøn. Vaøo thôøi gian naøy Vieät Nam Coäng hoøa (mieàn Nam Vieät Nam) coù 2 toång giaùo phaän laø Toång Giaùo phaän Saøigoøn vaø Toång Giaùo phaän Hueá vôùi toång coäng 11 giaùo phaän Coâng giaùo, ña phaàn ñöôïc laõnh ñaïo bôûi caùc giaùm muïc ngöôøi Vieät Nam, tröø hai giaùo phaän Kon Tum (Ñöùc cha Paul Seitz Kim) vaø Nha Trang (Ñöùc cha Marcel Piquet Lôïi) laõnh ñaïo bôûi giaùm muïc ngöôøi Phaùp töø Hoäi Thöøa Sai Paris.
Leã taán phong Giaùm muïc cöû haønh taïi Nhaø thôø chính toøa Ñaø Naüng ngaøy 9 thaùng 1 naêm 1966 do Khaâm söù Angelo Palmas chuû phong, Ñöùc Giaùm muïc Pheâroâ Maria Phaïm Ngoïc Chi, giaùm muïc chính toøa Giaùo phaän Ñaø Naüng vaø Ñöùc Giaùm muïc Ña Minh Hoaøng Vaên Ñoaøn, giaùm muïc chính toøa Giaùo phaän Baéc Ninh phuï phong. Ngoaøi ra tham gia leã taán phong coøn coù moät soá giaùm muïc khaùc, ba vieän phuï doøng Xitoâ, Ñöùc oâng Paolo Qiglio thuoäc Toøa Khaâm söù vaø Ñöùc oâng Joseph Barnett Giaùm ñoác vuøng Vieãn Ñoâng thuoäc Dòch vuï Cöùu trôï Coâng giaùo. Ngaøy 13 thaùng 1 naêm 1966, Ñöùc taân Giaùm muïc Giuse Leâ Vaên AÁn chính thöùc nhaän Taân giaùo phaän Xuaân Loäc.
Trong thôøi gian ñaàu quaûn lyù giaùo phaän, vì chöa coù Toøa giaùm muïc, Ñöùc Giaùm muïc Leâ Vaên AÁn taïm truù taïi Nhaø thôø chính toøa. Trong thôøi gian quaûn nhieäm giaùo phaän, ngaøi baét ñaàu tieán haønh xaây döïng caùc cô sôû toân giaùo quan troïng trong giaùo phaän nhö Nhaø thôø chính toøa Xuaân Loäc, Toøa giaùm muïc Xuaân Loäc (thaùng 1 naêm 1967) vaø Tieåu chuûng vieän Thaùnh Phaoloâ, tieàn thaân cuûa Ñaïi chuûng vieän Thaùnh Giuse Xuaân Loäc. Ngoaøi ra, ngaøi coøn kieâm nhieäm ñaëc traùch Toång tuyeân uùy Quaân ñoäi Vieät Nam Coäng hoøa.
Cuoái naêm 1967 vaø ñaàu naêm 1968, Toång Tuyeân uyù Coâng giaùo Hoa Kyø laø Ñöùc oâng Francis L. Sampson ñaõ ñeán thaêm Vieät Nam trong khoaûng thôøi gian 10 ngaøy. Trong khoaûng thôøi gian naøy, Giaùm muïc Giuse Leâ Vaên AÁn ñaõ coù cuoäc gaëp ngaén vôùi Ñöùc oâng. Cuoäc gaëp dieãn ra khi Ñöùc oâng Sampson thaêm Trung Taâm Tuyeân Uyù Coâng giaùo Quoác gia Vieät nam.
Thaùng 1 naêm 1969, Giaùm muïc Giuse Leâ Vaên AÁn tham gia nghi thöùc ñaët vieân ñaù ñaàu tieân chuû söï bôûi Ñöùc Khaâm söù Toøa Thaùnh Angelo Palmas. Coâng trình ñöôïc thöïc hieän nghi thöùc laø moät trung taâm giaùo duïc teân "Lux Mindi" toïa laïc taïi Hoá Nai, thuoäc Giaùo phaän Xuaân Loäc, ñöôïc xaây döïng trong nhieàu naêm khi coù nguoàn kinh phí, ñöôïc toå chöùc bôûi moät nhoùm linh muïc di cö goác giaùo phaän Haûi Phoøng. Trung taâm goàm nhaø thôø Coâng giaùo ôû trung taâm, caïnh moät nhaø thöông vaø vaên phoøng giaùo xöù. Quaàn theå coâng trình coøn coù tröôøng hoïc giaûng daïy taát caû caùc caáp, kyù tuùc xaù noäi truù, nhaø daønh cho giaùo sö, trung taâm thuû coâng, vöôøn caây thí nghieäm, traïi treû moà coâi,...
Sau nhieàu ngaøy bò beänh naëng, Ñöùc giaùm muïc Giuse Leâ Vaên AÁn töø traàn taïi Toång y vieän Coäng hoøa Saøi Goøn (nay laø Vieän Quaân y 175) raïng saùng ngaøy 17 thaùng 6 naêm 1974, thoï 58 tuoåi, an taùng trong hoa vieân Toøa Giaùm muïc Xuaân Loäc. Töø soá giaùo daân ban ñaàu laø hôn 164,000 ngöôøi, soá lieäu giaùo daân giaùo phaän khi Ñöùc cha AÁn qua ñôøi ñaõ taêng leân con soá 374,560 ngöôøi treân toång daân cö laø 1,048,164 daân. Giaùo phaän Xuaân Loäc vaøo naêm 1974 coù 155 giaùo xöù, 218 linh muïc trieàu, 25 linh muïc doøng, 97 ñaïi chuûng sinh, 215 tieåu chuûng sinh, 109 tu só, 949 nöõ tu, 168 tröôøng trung - tieåu hoïc.
Sau khi Ñöùc Giaùm muïc Giuse Leâ Vaên AÁn qua ñôøi. Gaàn hai thaùng sau, Toøa Thaùnh choïn giaùm muïc keá nhieäm laø Ñöùc Cha Ña Minh Nguyeãn Vaên Laõng.