Noùi Vôùi Giôùi Treû
(Nhöõng Loaït Baøi Noùi Chuyeän Vôùi Giôùi Treû
cuûa Nöõ Tu Mai An thöïc hieän
trong chöông trình Phaùt Thanh
cuûa Ñaøi Chaân Lyù AÙ Chaâu naêm 1995)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 33 -
Tuoåi Treû, Söù Giaû Cuûa Tình Yeâu Vò Tha
Sau ñaây xin trích nhöõng lôøi taâm söï cuûa caäu Giacomo, moät sinh vieân thuoäc ngaønh y khoa trong thö göûi cho ngöôøi baïn thaân vaø ñoàng nghieäp cuûa anh:
Ñieàu quan troïng ñoái vôùi toâi hôn caû luùc naøy laø vaán ñeà thaêng tieán ngheà nghieäp. Toâi ñaõ baét ñaàu chuyeân veà ngaønh y khoa vaø toâi saün saøng hieán daâng ñôøi soáng toâi vì ngheà naøy. Toâi cuõng raát thích moâi tröôøng ñaïi hoïc, nôi toâi coù dòp laøm quen vôùi nhöõng ngöôøi coù theá giaù, coù ñòa vò vaø giôùi hoïc thöùc thuoäc cao taàng xaõ hoäi. Hôn nöõa, vôùi maûnh baèng baùc só, toâi coù hy voïng ñaït ñöôïc ñòa vò toát, ñeå ñöôïc ngöôøi ñôøi tín nhieäm hôn vaø coù ñöôïc moät ñôøi soáng tröôûng giaû hôn.
Caùc baïn nghó gì veà nhöõng lôøi treân ñaây? Noù dieãn taû taâm traïng vaø thaùi ñoä naøo trong söù meänh cuûa ñôøi soáng moãi ngöôøi noùi chung, vaø caùch rieâng trong ñôøi soáng cuûa caäu Giacomo? Ñoái vôùi Giacomo ngheà nghieäp laø baøn ñaïp ñeå tieán thaân, ñeå ñaït tôùi danh voïng, chöùc quyeàn, hay laø phöông tieän ñeå phuïc vuï? Chaéc caùc baïn ñaõ ñoaùn ñöôïc vaø trong ñôøi soáng caùc baïn ñaõ gaëp nhöõng ngöôøi soáng theo chuû nghóa thöïc duïng vaø thuyeát vuï lôïi. Nhö theá ñoái vôùi nhöõng ngöôøi naøy ngheà nghieäp quan troïng hôn caû laø ngheà coù lôïi cho caù nhaân, cho gia ñình, laø cô hoäi cho hoï thaéng theá, laø taát caû nhöõng gì coù theå laøm ra tieàn cho hoï. Traùi laïi, khoa hoïc cuûa tinh thaàn, nhöõng gì khoâng höôùng veà naêng xuaát maø chæ höôùng veà yù nghóa cuûa ñôøi soáng, giaù trò thaùnh thieâng cuûa coâng vieäc, ca tuïng veû ñeïp cuûa thieân nhieân, cuûa taâm hoàn cao thöôïng, chaúng haïn nhö trieát hoïc, nhaân chuûng hoïc, thi vaên, caùc moân hoïc toân giaùo, ñeàu bò coi laø dö thöøa, voâ ích.
Nhöõng ngöôøi theo thuyeát thöïc duïng (pragmatismo) thì ñieàu ích lôïi laø ñieàu coù theå sinh ra tieàn baïc, coù theå ñem laïi khoaùi laïc, coù theå ñaït tôùi thaéng lôïi treân bình dieän cuï theå. Ñoái nghòch vôùi chuû nghóa thöïc duïng, nhöõng ñieàu coù giaù trò laø nhöõng gì cho ñi caùch nhöng khoâng, laø chaân, thieän, myõ, laø söï an bình noäi taâm v.v... Tuy nhieân, caàn phaûi coù moät löông taâm thaät beùn nhaïy ñeå nhaän ra nguy cô cuûa nhöõng caùm doã tinh xaûo nuùp sau boä maët cuûa thaønh coâng vaø thaéng lôïi. Khoâng thieáu chi nhöõng ngöôøi trong xaõ hoäi khoâng heà ñuïng tay laøm vieäc gì neáu khoâng vì tieàn baïc. Tieàn baïc laø giaù trò tuyeät ñoái, laø nhö thaàn töôïng trong ñôøi soáng hoï. Hoï saün saøng hy sinh taát caû vì tieàn baïc, khaùc naøo daân Do Thaùi trong sa maïc ñaõ khoâng ngaàn ngaïi cuùi ñaàu thôø con boø vaøng nhö laø Thieân Chuùa cuûa hoï. Tai haïi hôn nöõa laø coù nhöõng ngöôøi ñaõ daïi doät ñeå cho tieàn baïc laøm môø maét hoï, meâ hoaëc hoï ñeán noãi ñaõ neân nhö côn aùc moäng luoân giaøy voø ñay nghieán taâm can hoï. "Thôøi giôø laø vaøng baïc" ñoù laø khaåu hieäu vaø laø luaät soáng cuûa hoï thöôøng ñöôïc laëp ñi laëp laïi treân moâi mieäng qua moïi thôøi ñaïi vaø döôùi moïi baàu trôøi. Xem nhö hoï khoâng soáng vì muïc ñích hoaëc lyù töôûng naøo khaùc hôn ngoaøi vieäc thu tích tieàn cuûa. Ñôøi soáng hoï haàu nhö chæ ñöôïc theâu deät baèng tieàn baïc vaø khoâng coøn bieát ñeán giaù trò gì khaùc hôn ngoaøi tuùi tieàn cuûa hoï. Tieác thay hoï laïi cuõng khoâng ñöôïc höôûng tieàn cuûa ñoù nöõa. Trong naêm 1995, taïi Italia, baùo chí ñaõ ñaêng taûi raát nhieàu vuï con caùi saùt haïi cha meï ñeå chieám ñoaït gia taøi tröôùc thôøi haïn, ñeå coù tieàn tieáp tuïc ngheà nghieän ngaäp. Coù moät chaøng thanh nieân ñaõ daõ man gieát baø noäi ñeå chieám ñoaït soá tieàn höu maø chaøng ñaõ ñi laõnh duøm cho baø. Ñoàng tieàn ñaõ laøm cho hoï muø maét ñeán ñieân daïi, vì thöïc söï hoï ñaõ phaûi taï toäi suoát cuoäc ñôøi coøn laïi trong nguïc tuø, vaø chæ moät xu cuûa tieàn ñoù hoï cuõng khoâng ñöôïng höôûng.
Vaø coøn bieát bao nhieâu chuyeän ñieân roà khaùc nöõa trong xaõ hoäi, maø chaéc caùc baïn cuõng ñaõ nghe bieát. Vì ñoàng tieàn maø bieát bao nhieâu thieáu nöõ, caû treû em, ñang baùn reû thaân xaùc mình. Nhöõng ngöôøi coi reû danh döï mình ñeå ñoåi laáy ñoàng tieàn. Bao nhieâu ngöôøi nhaãn taâm khoâng sôï baån tay dính maùu ngöôøi voâ toäi ñeå ñöôïc moät xaáp giaáy baïc. Cuõng vì ñoàng tieàn maø ngöôøi ta khoâng sôï baùn anh, baùn em, hoaëc boäi phaûn thaày mình, nhö oâng Giuña ñaõ phaûn boäi baùn Chuùa Gieâsu vôùi giaù 30 ñoàng baïc. Cuõng vì tieàn baïc, gia taøi maø bieát bao gia ñình ñaõ phaûi tan vôõ, anh chò em kieän tuïng haèn thuø nhau caû ñôøi.
"Coù tieàn mua tieân cuõng ñöôïc!" Ñaùng tieác thay caâu noùi ñoù ñaõ vaø ñang laø luaät soáng cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi. Xem nhö ñoàng tieàn laø chìa khoùa môû ñöôøng cho moïi söï. Ai laïi khoâng bieát ñeán chieán löôïc "ñaàu tieân" - "tieàn ñaâu" ñang ñöôïc thònh haønh taïi caùc vaên phoøng ôû Vieät Nam hieän nay. Khoâng coù tieàn, ngöôøi ñang haáp hoái vaãn phaûi ñôïi chôø tröôùc cöûa nhaø thöông. Khoâng coù tieàn, quan taøi ngöôøi cheát ñem ra tôùi huyeät cuõng phaûi ñem laïi veà nhaø. Nhöõng ñieàu khoù tin maø coù thaät döôùi moïi baàu trôøi. Taát caû cuõng chæ vì vaø taïi ñoàng tieàn. Ai laïi ñaønh chòu maát ñoàng tieàn? Bôûi vì ñoàng tieàn laø chìa khoùa ñeå höôûng laïc, ñeå thaêng tieán, ñeå chieám ñoaït, ñeå thaéng traän. Ñoàng tieàn laø chìa khoùa quoác teá vaäy. Thaûm thöông thay, nhöõng ngöôøi toân thôø tieàn baïc nhö theá laïi laø nhöõng ngöôøi töï laøm noâ leä cho tieàn baïc, vaø laø caên beänh gaây neân moïi thöù taøn taät tinh thaàn.
Bosman, moät trieát gia ngöôøi Ñöùc ñaõ vieát: "Hôõi con ngöôøi, ngöôi coù giaù trò hôn tieàn baïc. Phaåm giaù cuûa ngöôi khoâng theå so saùnh vôùi vaøng baïc. Ñieàu ngöôi khoâng theå ñoåi mua ñöôïc baèng tieàn baïc laïi laø ñieàu coù giaù trò hôn caû. Ñoù laø danh döï, loøng toát, tình thöông, thieän chí, loøng bieát ôn, tình baïn, v.v...
Thaùi ñoä vaø laäp tröôøng cuûa Chuùa Gieâsu veà vaán ñeà tieàn baïc thaät quaù roõ raøng vaø döùt khoaùt. Ngaøi laø moâ phaïm hoaøn haûo cuûa con ngöôøi cao thöôïng, cuûa tình yeâu vò tha, cuûa söï cho ñi nhöng khoâng. Ngaøi xöû duïng moïi söï vaät vôùi taâm hoàn thanh thaûn, hoaøn toaøn töï do khoâng bò raøng buoäc bôûi leà luaät hoaëc söùc eùp beân ngoaøi naøo, hoaøn toaøn töï thoaùt leân treân moïi vuï lôïi ty tieän. Tuy nhieân Ngaøi khoâng phaûi laø Thaày giaûng daïy moät thöù lyù thuyeát boâng loâng, nhöng laø thaày daïy raát khoân ngoan vaø thöïc teá, chaân ñi treân ñaát, nhöng aùnh maét luoân höôùng veà lyù töôûng cao ñeïp. Moät caùch raát thöïc teá nhöng ñaày khoân ngoan, Ngaøi phaùn baûo daân chuùng: Anh em ñöøng tích tröõ cho mình nhöõng kho taøng döôùi ñaát, nôi moái moït laøm hö naùt, keû troäm khoeùt vaùch vaø laáy ñi. Nhöng haõy tích tröõ cho mình nhöõng kho taøng treân trôøi, nôi moái moït khoâng laøm hö naùt, nôi troäm caép khoâng ñaøo ngaïch vaø laáy ñi ñöôïc. Vì kho taøng cuûa anh ôû ñaâu, thì loøng anh ôû ñoù. (Mt 6:19-21).
Laàn khaùc, Ngaøi caûnh tænh daân chuùng khoûi caûnh muø quaùng vì tieàn baïc baèng nhöõng lôøi thaùch ñoá naøy:
Neáu ngöôøi ta ñöôïc caû theá giôùi maø phaûi thieät maát maïng soáng, thì naøo coù lôïi gì? Hoaëc ngöôøi ta seõ laáy gì maø ñoåi maïng soáng mình? (Mt 16:26).
Ngaøi ca tuïng nhöõng ngöôøi ngheøo khoù bò xaõ hoäi khinh bæ:
Phuùc thay ai coù taâm hoàn ngheøo khoù, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï (Mt 5:3).
Ngaøi khoâng coù tham voïng thu tích tieàn cuûa cho mình, nhöng saün saøng cho ñi vaø chia seû vôùi moïi ngöôøi nhöõng gì Ngaøi coù. Ngaøi cuõng khoâng baän taâm lo laéng ñeán nhaø cöûa, côm aên aùo maëc. Ngaøi soáng thanh thaûn trong tinh thaàn phoù thaùc vaø tin töôûng vaøo tình thöông voâ bieân cuûa Chuùa quan phoøng, Ñaáng nuoâi chim trôøi vaø maëc cho caùc loaøi hoa coû daïi, veû ñeïp khoâng vua quan naøo coù theå saùnh ví ñöôïc. Tuy con choàn coøn coù hang, chim trôøi coøn coù toå, nhöng Ngaøi cuõng khoâng coù choã töïa ñaàu (Mt 8:20). Ñieàu ñoù khoâng laøm cho Ngaøi phaûi lo laéng aùy naùy. Ngaøi khoâng chaïy theo nhöõng ngöôøi coù quyeàn theá ñeå ñöôïc ñeàn ôn, baùo ñaùp, nhöng choïn trôû neân baïn höõu vaø laøm ôn cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, taät nguyeàn, nhöõng ngöôøi yeáu theá khoâng bao giôø coù theå ñeàn ôn traû nghóa cho Ngaøi. Ngaøi töï haï ñeán gaàn vôùi con ngöôøi ñeå naâng hoï leân cao. Leân tôùi gaàn Chuùa hôn. Ngaøi tình nguyeän ñeán vôùi con ngöôøi ñeå phuïc vuï chöù khoâng phaûi ñeå phuïc vuï, hoaëc ñeå khai thaùc truïc lôïi cho mình. Noùi toùm laïi, kieåu ngöôøi Chuùa Gieâsu muoán neâu leân tröôùc maét baïn laø maãu ngöôøi töï do, bieát xöû duïng tieàn cuûa nhö phöông tieän chöù khoâng phaûi nhö oâng chuû. Traùi laïi, kieåu ngöôøi cuûa xaõ hoäi höôûng thuï neâu baät tröôùc maét baïn laø con ngöôøi noâ leä, laø naïn nhaân cuûa höôûng thuï, vaø truïc lôïi. Caùc baïn muoán choïn maãu ngöôøi naøo?
Mai An
Thöù Tö, ngaøy 13/12/1995