Noùi Vôùi Giôùi Treû
(Nhöõng Loaït Baøi Noùi Chuyeän Vôùi Giôùi Treû
cuûa Nöõ Tu Mai An thöïc hieän
trong chöông trình Phaùt Thanh
cuûa Ñaøi Chaân Lyù AÙ Chaâu naêm 1995)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 31 -
Haõy Giöõ Vöõng Laäp Tröôøng
Moät thanh nieân ñaïi dieän caùc baïn treû ñaõ ñoïc baøi toång keát caùc suy tö vaø chia seû trong kyø ñaïi hoäi giôùi treû Phaùp ñöôïc toå chöùc naêm 1995. Trong baøi ñuùc keát coù ñoaïn vieát nhö sau:
"Nhieàu luùc caùc baïn treû caûm thaáy hoang mang laïc loõng giöõa theá giôùi cuûa nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh, vaø vì nhöõng gì hoï thaáy nôi hoï. Chaúng haïn nhö nhöõng giaù trò giaû taïo, nhöõng giaû doái, nhöõng tham voïng ñieàn cuoàng, nhöõng loái laøm tieàn baát löông, vaø bieát bao haønh ñoäng thieáu lieâm xæ".
Nhöõng lôøi ñuùc keát treân ñaây cuõng khoâng keùm phaàn naëng neà traùch moùc theá heä ñaøn anh, nhö trong cuoäc bieàu tình cuûa giôùi sinh vieân Phaùp hoài naêm 1968. Treân caùc tôø bieåu ngöõ daùn treân töôøng khaép caùc neûo ñöôøng, ngöôøi ta ñaõ ñoïc thaáy haøng chöõ naøy: "Caùc ngöôøi ñaõ cho chuùng toâi aên ñeán caêng buïng, nhöng caùc ngöôøi khoâng bieát taëng cho chuùng toâi moät lyù töôûng, moät leõ soáng naøo ñeå chuùng toâi caûm thaáy ham soáng".
Dó nhieân khoâng nhöõng chæ lôøi noùi môùi gaây aûnh höôûng trong ñôøi soáng caùc baïn treû, nhöng hôn nöõa laø caùch soáng cuûa nhöõng con ngöôøi trong xaõ hoäi. Chaéc ñaõ coù laàn caùc baïn nghe nhöõng lôøi quaûng caùo vôùi nhöõng luaän ñieäu cuûa xaõ hoäi höôûng thuï sau ñaây:
"Neáu baïn khoâng coù ñieáu thuoác nghi nguùt boác khoùi treân tay, khoâng coù kim cöông hoät xoaøn treân coå, khoâng coù quaàn aùo ñuùng moát, khoâng coù nhaø sang, ñoà ñeïp, xe hôi boùng loaùng, nhaø nghæ maùt treân nuùi, döôùi bieån, baïn chæ laø con ngöôøi khoán cuøng.
Neáu baïn khoâng bieát aên gian noùi doái, cuõng khoâng bieát toû ra ta ñaây laø thoâng gioûi, bieát thu huùt söï chuù yù cuûa ngöôøi khaùc, baïn seõ laø ngöôøi hoaøn toaøn thaát baïi.
Neáu baïn khoâng phaûi laø ngöôøi giaøu coù, thoâng minh hoïc gioûi, treû ñeïp, cuõng khoâng bieát toû ra xuaát chuùng, baïn seõ khoâng laø gì heát, vaø baïn haõy giaû vôø nhö thöïc söï baïn coù nhöõng khaû naêng ñoù".
Caùc baïn treû thaân meán, ñoù laø maãu ngöôøi xaõ hoäi höôûng thuï ngaøy nay muoán quaûng caùo cho caùc baïn. Soáng trong moät xaõ hoäi vôùi nhöõng luaän ñieäu treân ñaây, nhö nhöõng noát nhaïc ñeäm luoân vaêng vaúng beân tai, thöû hoûi baïn coù bò meâ hoaëc, vaø coøn coù theå tìm kieám ra nhöõng chaân giaù trò naøo khaùc hôn chaêng? Teä haïi hôn nöõa laø khi caùch suy nghó sai laàm naøy, caùch soáng ñoài baïi naøy vaø nhöõng giaù trò giaû taïo treân ñaây ñöôïc coáng hieán cho caùc baïn qua nhöõng ngöôøi maø baïn tín nhieäm, ñaët tin töôûng, nhöõng ngöôøi maø baïn choïn laøm moâ phaïm cho cuoäc soáng, coù khi laø thaày daïy vaø chính phuï huynh, thaân nhaân cuûa caùc baïn nöõa. Noùi theá khoâng coù yù ñeå caùc baïn ñaët mình trong tö theá xeùt ñoaùn hoaëc choáng ñoái ngöôøi khaùc, nhöng laø ñeå caùc baïn yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc saùng suoát nhaän ñònh ñieàu phaûi, ñieàu traùi, ñaâu laø giaù trò chaân thaät vaø ñaâu laø giaù trò giaû doái, ñeå caùc baïn bieát choïn löïa vaø can ñaûm giöõ vöõng laäp tröôøng cuûa mình, ñöøng ñeå cho söùc eùp cuûa tình caûm gia ñình, hoaëc loøng vò neå laøm lung laïc tinh thaàn cuûa baïn. Ñoàng thôøi cuõng laø cô hoäi toát ñeïp ñeå baïn bieát thoâng caûm nhöõng haïn heïp, toân troïng nhaân vò cuûa ngöôøi khaùc vaø khoân kheùo taän duïng nhöõng cô may saün coù trong tay baïn.
Ñaønh raèng nhieàu luùc chuùng ta phaûi coâng nhaän söùc eùp cuûa moâi tröôøng soáng chung quanh ta, vaø söï khoù khaên cheøo choáng con thuyeàn ngöôïc gioøng nöôùc. Coù luùc baïn seõ bò caùm doã nghó raèng mình cuõng chæ laø con ñeû cuûa xaõ hoäi vaø ñaønh phaûi hoøa ñoàng vôùi naõo traïng cuûa xaõ hoäi ñeå khoûi maát choã ñöùng, vaø khoûi bò loaïi ra ngoaøi leà xaõ hoäi. Neáu baïn cuõng ñaønh buoâng xuoâi nhö vaäy, thì thöû hoûi nhaân caùch cuûa baïn ôû ñaâu, yù chí baát khuaát cuûa baïn ôû ñaâu roài? Baïn ñöøng queân raèng tuoåi treû laø tuoåi cuûa lyù töôûng, tuoåi treû laø tuoåi ñaày nhöïa soáng, ñaày sinh löïc, khoâng phaûi laø ñeå vaát ñi caùch uoång phí, nhöng laø ñeå taän duïng vaøo nhöõng sinh hoaït lôùn lao vaø ñeå vöôn tôùi moät lyù töôûng cao ñeïp. Maët khaùc baïn ñöôïc taïo döïng vôùi quyeàn töï do choïn löïa, taïi sao baïn laïi ñaønh chòu ñeå cho mình bò troùi buoäc bôûi nhöõng söùc eùp maø baïn khoâng muoán töø beân ngoaøi? Baïn coù ñuû khaû naêng ñeå choïn löïa con ñöôøng cho cuoäc soáng baïn, vaø maãu ngöôøi baïn muoán trôû thaønh chöù? Böôùc vaøo tuoåi treû laø luùc baïn ñaõ côûi boû söï leä thuoäc cuûa tuoåi thô ñeå baét ñaàu töï xaây döïng cuoäc ñôøi baïn. Dó nhieân baïn thích trôû neân khaùc ngöôøi, nhöng khoâng phaûi vì theá maø baïn trôû neân "chöôùng". Noùi cho ñuùng hôn, baïn phaûi trôû neân chính baïn, phaûi trôû neân con ngöôøi ñoäc nhaát voâ nhò maø Thieân Chuùa ñaõ muoán taïo döïng neân baïn. Vaø baïn seõ trôû neân chính baïn, neáu baïn bieát nhaän ñònh nhöõng ñieàu tích cöïc nôi ngöôøi khaùc ñeå haáp thuï, vaø nhöõng ñieàu tieâu cöïc ñeå xa traùnh. Ñoù chính laø thaùch ñoá vaø cuõng laø bí quyeát thaønh coâng cuûa baïn.
Chaéc caùc baïn ñaõ nhieàu laàn nghe caâu noùi naøy: "Haõy cho toâi bieát baïn thöôøng ñi laïi vôùi ai, toâi seõ noùi cho baïn bieát baïn laø ngöôøi theá naøo". Ñoù laø caâu noùi raát quen thuoäc coù theå tìm thaáy trong nhieàu ngoân ngöõ vaø laø caùi nhìn chung cuûa nhieàu vaên hoùa, nhieàu daân toäc.
Baïn ñang bôi loäi trong moâi tröôøng xaõ hoäi vaø beân caïnh nhieàu baïn treû khaùc, nhöng tieác thay coù nhieàu yeáu toá tieâu cöïc ñang loâi keùo baïn ñi ra daàn khoûi con ngöôøi thöïc cuûa baïn, ñeå ñöa ñaåy baïn vaøo con ñöôøng soáng nhaøm chaùn, voâ vò. Caùc nhaø taâm lyù xaõ hoäi hoïc cuûa tuoåi treû ñeàu ñoàng thanh khaúng ñònh söï ngheøo tuùng tinh thaàn vaø thieáu vaéng lyù töôûng trong theá heä treû ngaøy nay. Hoï chæ baän taâm tôùi giaây phuùt hieän taïi vaø caém ñaàu chaïy theo nhöõng nhu caàu vaät chaát, thay vì môû roäng nhaõn giôùi ñeå nhìn xa hôn vaø nhaém tôùi ñích ñieåm cao ñeïp hôn. Coù theå noùi ñöôïc raèng, höôûng thuï vaø soáng voäi laø loâi cuoán maõnh lieät vaø laø caùm doã lieân tuïc cuûa moâi tröôøng xaõ hoäi hieän taïi. Vaø caùi nguy cô lôùn laø daàn daàn chuùng ta laøm quen vôùi noù moät caùch voâ tình, vaø khoâng coøn bieát thaéc maéc töï hoûi gì nöõa. Chuùng ta thuï ñoäng haáp thuï naõo traïng cuûa xaõ hoäi nhö hít thôû khoâng khí maø khoâng ngôø raèng ñoù laø khí ñoäc ñang ñuïc khoeùt laù phoåi cuûa tinh thaàn.
Xeùt veà phöông dieän sinh lyù, con ngöôøi ñöôïc taïo döïng vôùi moät khaû naêng thích nghi raát cao ñeå duy trì söï soáng thaân xaùc, thích nghi vôùi khí haäu, noùng laïnh, vôùi thöïc phaåm, vôùi coâng vieäc ñeû baûo veä vaø keùo daøi söï soáng. Moät caùch töông töï, ñoù cuõng laø chieàu höôùng töï nhieân trong laõnh vöïc tinh thaàn. Vaø ñoù môùi laø ñieàu ñaùng lo ngaïi vaø caàn phaûi thöùc tænh luoân ñeå khoûi bò maát huùt trong xaõ hoäi. Vì theá thænh thoaûng chuùng ta caàn döøng laïi vaø töï hoûi mình: ñaâu laø nhöõng söùc eùp cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi, ñaâu laø nhöõng yeáu toá tieâu cöïc ñang caûn trôû toâi trôû thaønh maãu ngöôøi maø Thieân Chuùa muoán veà toâi? Toâi ñang chòu aûnh höôûng cuûa giaù trò vaø vaên hoùa xaõ hoäi tôùi möùc naøo?
Trong Phuùc AÂm, Chuùa Gieâsu phaùn baûo daân chuùng: "Caùc con laø muoái ñaát. Neáu muoái ñaõ maát vò thì coøn öôùp caùi chi? Thaät voâ duïng, chæ neân ñoå ra ngoaøi cho ngöôøi ta chaø ñaïp leân. Caùc con laø söï saùng theá gian. Thaønh ñaõ xaây döïng treân nuùi, khuaát sao ñöôïc nöõa. Chaúng ai thaép ñeøn roài ñeå döôùi ñaùy thuøng, nhöng ñeå treân ñeá, haàu soi saùng cho moïi ngöôøi trong nhaø". (Mt 5:13-15).
Vaäy muoái cuûa ñôøi soáng baïn coøn coù höông vò gì nöõa chaêng? Hay ñaõ bò caùi voâ vò cuûa cuoäc soáng ñang thaám nhuaàn vaøo roài? AÙnh saùng cuûa nhöõng chaân giaù trò trong ñôøi baïn coøn chieáu saùng chaêng? Hay ñaõ bò boùng toái cuûa nhöõng giaù trò giaû taïo xaâm chieám, che phuû maát roài?
Thaùnh Toâng Ñoà Phaoloâ nhaéc nhôû caùc tín höõu thuoäc giaùo ñoaøn EÂpheâsoâ, haõy can ñaûm soáng ñuùng theo ôn goïi môùi maø hoï ñaõ laõnh nhaän qua nöôùc röûa toäi nhaân danh Ñöùc Gieâsu Kitoâ: "Toâi khuyeân anh em ñöøng aên ôû nhö daân ngoaïi nöõa, vì hoï soáng theo nhöõng tö töôûng phuø phieám cuûa hoï. Taâm trí hoï ñaõ ra toái taêm, hoï xa laï vôùi söï soáng Thieân Chuùa ban, vì loøng chai ñaù khieán hoï trôû neân doát naùt. Hoï ñaõ maát yù thöùc neân ñaõ buoâng thaû, soáng phoùng ñaõng ñeán möùc laøm moïi thöù oâ ueá caùch voâ ñoä. Coøn anh em, anh em ñaõ chaúng hoïc bieát veà Ñöùc Kitoâ nhö vaäy ñaâu... Vì theá, anh em phaûi côûi boû con ngöôøi cuõ vôùi neáp soáng xöa, laø con ngöôøi phaûi hö naùt vì nhöõng ham muoán löøa doái, anh em phaûi ñeå thaàn khí ñoåi môùi taâm trí anh em, vaø phaûi maëc laáy con ngöôøi môùi, laø con ngöôøi ñaõ ñöôïc saùng taïo theo hình aûnh Thieân Chuùa ñeå soáng thaät söï coâng chính vaø thaùnh thieän (EÂph 4,17-24).
Mai An
Thöù Tö, ngaøy 29/11/1995