Noùi Vôùi Giôùi Treû
(Nhöõng Loaït Baøi Noùi Chuyeän Vôùi Giôùi Treû
cuûa Nöõ Tu Mai An thöïc hieän
trong chöông trình Phaùt Thanh
cuûa Ñaøi Chaân Lyù AÙ Chaâu naêm 1995)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 18 -
Moät Ñôøi Soáng Traøn Ñaày
Vaøo nhöõng ngaøy cuoái tuaàn taïi caùc thaønh phoá lôùn, tai naïn xe coä trôû thaønh chuyeän thöôøng nhö côm böõa. Vaø coù leõ vì quaù thöông neân khoâng coøn ñöôïc löu yù nöõa. Nhaát laø caùc baïn treû haàu nhö khoâng coøn bieát tieáp nhaän noù nhö baøi hoïc khoân cho mình nöõa. Hoâm aáy laø ngaøy thöù Baûy, sau moät ñeâm aên chôi trong moät hoäp ñeâm vôùi nhöõng ñieäu nhaïc kích ñoäng quay cuoàng vaø nhöõng ly röôïu noàng meâ meät, vaøo luùc 4 giôø saùng, moät thanh nieân khoaûng 22 tuoåi laùi xe trôû veà nhaø. Treân ñöôøng xa loä anh ta xaû ga phoùng nhanh heát toác ñoä. Ñeán moät khuùc quanh, gaëp choã caám qua maët, nhöng quaù muoän, thaéng khoâng kòp nöõa neân caû xe laãn ngöôøi lao xuoáng hoá saâu. Chæ trong maáy giaây phuùt anh ta ñaõ maát caû cuoäc ñôøi, maát caû tuoåi xuaân traøn ñaày hy voïng tröôùc maét anh.
Baïn thaân meán, caùi cheát thình lình, ñaùnh maát ñôøi soáng cuûa mình trong giaây laùt, laøm ta ruøng mình khieáp sôï. Theá nhöng ñaùnh maát ñôøi soáng mình, töø giaây phuùt naøy sang giaây phuùt khaùc laïi khoâng coøn laøm ta giaät mình lo sôï gì nöõa. Ñoù môùi laø caùi cheát ñaùng sôï hôn caû, bôûi vì khoâng coøn nhaän ra laø mình ñang cheát daàn, ñang tieán ñeán söï cheát.
Khi vöøa môùi chaøo ñôøi, moãi ngöôøi ñöôïc ban taëng moät moùn quaø, töùc laø thôøi gian soáng cuûa mình. Coù theå laø moät ngaøy, vaø cuõng coù theå laø 100 naêm, khoâng ai bieát chaéc ñöôïc. Thôøi gian soáng cuûa mình coù theå ví nhö nhöõng caùi bò troáng roãng ñöôïc giao phoù cho moãi ngöôøi, vaø moãi ngöôøi coù boån phaän ñoå ñaày nhöõng caùi bò ñoù. Vaán ñeà quan troïng khoâng haún laø ñöôïc bao nhieâu caùi bò troáng, cho baèng vieäc bieát laøm ñaày caùc bò ñoù hay khoâng vaø ñoå ñaày baèng nhöõng gì. Ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø keùo daøi ñôøi soáng, cho baèng moät ñôøi soáng traøn ñaày nhöõng gì ñaùng giaù, nhöõng gì coù giaù trò vónh vieãn.
Trieát gia Seneca noùi: "Ñôøi soáng con ngöôøi coù theå ví nhö moät caâu chuyeän. Caùi hay cuûa noù khoâng heä taïi ôû choã daøi hay ngaén, nhöng laø caên cöù treân yù nghóa saâu xa cuûa noù". Maáy theá kyû sau ñoù, trieát gia Montaigne taùi khaúng ñònh ñieàu ñoù khi oâng vieát: "Giaù trò vaø coâng nghieäp cuûa ñôøi ngöôøi khoâng caên cöù treân soá ngaøy ñaõ soáng, nhöng laø treân phaåm chaát cuûa nhöõng ngaøy ñoù, vaø nhöõng ngaøy ñoù ñöôïc duøng vaøo vieäc gì. Moät ngöôøi coù theå ñaõ soáng raát laâu tính theo con soá ngaøy, nhöng thöïc söï laïi soáng raát ít neáu tính theo soá phaåm chaát cuûa nhöõng ngaøy ñoù".
Erik Fromm, nhaø taâm lyù ngöôøi Ñöùc thöôøng noùi vôùi caùc hoïc troø cuûa oâng: "Cheát laø ñieàu ñaùng lo sôï, nhöng tö töôûng phaûi cheát maø chöa kòp soáng xöùng ñaùng laïi caøng laø ñieàu khuûng khieáp hôn nöõa". Khoâng thieáu chi nhöõng ngöôøi chæ ham soáng hôn laø yeâu chuoäng ñôøi soáng. Dó nhieân thaø cheát vì moät lyù töôûng coøn hôn laø soáng cho qua ngaøy, soáng troáng roãng.
Ñôøi soáng con ngöôøi khoâng chæ laø moät dòp may hieám coù, hoaëc cô hoäi toát ñeïp; nhöng chính laø cô hoäi duy nhaát, laø thôøi cô ñoäc nhaát voâ nhò. Baïn böïc töùc vaø tieác xoùt khi bò thi rôùt, nhöng baïn coù theå töï an uûi khi bieát laø coù theå ôû laïi lôùp, raùn hoïc theâm roài thi kyø sau. Baïn ñau buoàn khi bò lôõ maát cô hoäi coù ñöôïc vieäc laøm theo sôû thích vaø nhö loøng mong muoán. Nhöng baïn vaãn coøn coù theå aên ngon nguû yeân vôùi nieàm hy voïng moät dòp may maén khaùc seõ tôùi. Ñôøi soáng con ngöôøi laïi khaùc haún. Moãi ngöôøi chuùng ta chæ soáng vaø cheát coù moät laàn duy nhaát maø thoâi. Thaät laø ñieàu ñaùng sôï vaø khuûng khieáp bieát bao, khi ñeán cuoái ñôøi môùi khaùm phaù ra raèng ñôøi soáng mình quaû laø moät thaát baïi hoaøn toaøn, ñaõ ñaùnh maát moät cô hoäi toát ñeïp duy nhaát. Luùc ñoù ta seõ nhaän ra raèng thaát baïi ñoù khoâng chæ coù lieân quan ñeán nhöõng caùi vaät chaát, ñeán ngheà nghieäp, ñeán ñòa vò maø thoâi, nhöng laø ñeán chính baûn thaân ta, vaø nhöõng ngöôøi coù lieân heä vôùi ta nöõa.
Vaän meänh töông lai cuûa chuùng ta sau naøy tuøy thuoäc vaøo giaây phuùt hieän taïi. Giaû nhö chuùng ta coù nhieàu ñôøi soáng, chuùng ta coù theå phí phaïm ñôøi soáng naøy vaø buø laïi trong ñôøi soáng khaùc. Ñoù laø ñieåm sai laàm lôùn lao vaø khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc cuûa thuyeát luaân hoài. Bôûi vì thöïc söï moãi ngöôøi chæ soáng coù moät laàn duy nhaát maø thoâi. Bao laâu coøn soáng treân traàn gian naøy chuùng ta coøn cô hoäi ñeå ñieàu chænh nhöõng ñieàu sai laàm, ñeå ñònh laïi höôùng ñi, ñeå ñeàn buø, ñeå laøm laïi nhöõng gì hö hoûng. Moät khi ñaõ nhaém maét taï theá laø maát heát moïi cô hoäi. Nhöõng gì ñaõ khoâng laøm khi coøn soáng ñeå laïi maõi maõi laø choã troáng. Nhöõng cô hoäi yeâu thöông maø chuùng ta khoâng bieát yeâu thöông, nhöõng dòp toát ñeå xaây döïng maø chuùng ta khoâng xaây döïng seõ maõi maõi laø söï maát maùt.
Chuùc thö thieâng lieâng cuûa Martin Luther King ghi laïi nhöõng neùt saâu saéc veà vaán ñeà soáng laø gì vaø laøm theá naøo ñeå coù theå noùi ñöôïc laø ñaõ soáng moät ñôøi soáng traøn ñaày. OÂng vieát:
Öôùc chi, khi toâi nhaém maét taï theá seõ coù ngöôøi noùi leân raèng, Martin Luther King ñaõ tìm caùch soáng vaø ñaõ yeâu thöông moät ngöôøi naøo ñoù. Ngaøy ñoù toâi mong öôùc raèng caùc ngöôøi coù theå noùi laø toâi ñaõ coá gaéng soáng theo con ñöôøng chính tröïc, vaø choïn ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi thöïc thi coâng baèng. Toâi ñaõ ñem heát nghò löïc tìm kieám löông thöïc cho ngöôøi ñoùi khaùt, cung caáp manh aùo che thaân cho ngöôøi raùch naùt. Öôùc chi ngaøy ñoù caùc ngöôøi coù theå noùi ñöôïc laø toâi ñaõ daønh thôøi giôø thaêm vieáng caùc tuø nhaân, nhöõng ngöôøi reân xieát vì ñau ñôùn treân caùc göôøng beänh, laø toâi ñaõ yeâu thích phuïc vuï tha nhaân hôn laø ñöôïc phuïc vuï. Neáu coù theå caùc ngöôøi noùi theâm raèng toâi cuõng ñaõ laø söù giaû cuûa hoøa bình, cuûa coâng baèng xaõ hoäi; taát caû moïi ñieàu khaùc chæ laø phuï thuoäc, ngay caû ñeán giaûi thöôûng Nobel maø toâi ñaõ ñöôïc trao taëng hoài naêm 1964 cuõng khoâng ñaùng keå gì.
Toâi khoâng coù tieàn baïc ñeå laïi cho haäu theá. Ngaøy taï theá toâi seõ khoâng phaûi tieác xoùt vì phaûi töø giaõ nhöõng tieän nghi vaø xa hoa cuûa cuoäc soáng. Chæ moät ñieàu duy nhaát toâi muoán ñeå laïi cho haäu theá laø caû moät ñôøi soáng taän tuïy hieán thaân cuûa toâi. Ñaây laø ñieàu toâi tha thieát vaø muoán noùi vôùi caùc ngöôøi. Neáu toâi ñaõ coù theå giuùp ai toâi gaëp treân ñöôøng ñôøi, neáu toâi ñaõ coù theå chæ cho ai bieát raèng hoï ñaõ laàm laãn, ñaõ choïn con ñöôøng baát löông, baát chính, luùc ñoù toâi coù theå bình an noùi vôùi löông taâm toâi raèng ñôøi soáng toâi ñaõ khoâng laø hö voâ, nhöõng ngaøy cuûa ñôøi toâi ñaõ khoâng qua ñi voâ ích. Neáu toâi ñaõ chu toaøn boån phaän cuûa toâi nhö moät tín höõu Kitoâ chaân chính vaø ñaõ truyeàn baù Tin Möøng Phuùc AÂm cuûa Thaày Chí Thaùnh, töùc laø toâi ñaõ khoâng soáng moät caùch voâ ích.
Caùc baïn treû thaân meán, nhöõng lôøi öôùc nguyeän chaân thaønh trong chuùc thö thieâng lieâng cuûa Martin Luther King treân ñaây noùi leân moät caùch cuï theå theá naøo laø moät ñôøi soáng traøn ñaày vaø theá naøo laø moät ñôøi soáng troáng roãng voâ ích. Ñôøi soáng traøn ñaày töùc laø moät ñôøi soáng theo con ñöôøng cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ vaïch chæ, vaø ñöôïc hun ñuùc, nuoâi döôõng baèng caùc giaù trò phuùc aâm.
Vaäy sao chuùng ta khoâng thöû daán thaân vaøo con ñöôøng soáng traøn ñaày naøy? Chuùng ta coøn chaàn chöø chi nöõa? Sao khoâng öôùc ao nhöõng ñieàu cao ñeïp naøy, thöù töï do noäi taâm saâu xa, thöù tình yeâu chaân thaät coù theå laøm cho ñôøi ta trôû neân ñaùng soáng vaø soáng haïnh phuùc?
Öôùc chi khoâng ai trong chuùng ta seõ daïi doät lyù luaän nhö ngöôøi phuù hoä kia ruoäng ñaát phì nhieâu, soá thu hoaïch raát cao neân oâng ta töï nghó:
- Ta laøm caùch naøo ñaây, vì khoâng ñuû choã chöùa heát hueâ lôïi? AØ ta nghó ra roài, ta seõ phaù caùi laãm cuõ ñi vaø laøm kho khaùc roäng lôùn hôn, roài ñem tröõ taát caû saûn vaät cuøng cuûa caûi ta vaøo ñoù. Luùc ñoù ta seõ sung söôùng baûo mình raèng, hoàn ta ôi, mình ñaõ coù saün nhieàu cuûa caûi döï phoøng laâu naêm roài, ñaâu caàn chi phaûi vaát vaû laøm luïng nöõa. Thoâi töø nay cöù nghæ ngôi, aên uoáng no thoûa ñi.
Nhöng oâng ta khoâng ngôø ñoù laïi laø ngaøy cuoái cuøng cuûa ñôøi oâng, laø luùc Thieân Chuùa phaùn baûo oâng:
- Ngöôi thaät laø khôø daïi! Chính ñeâm nay linh hoàn ngöôi bò ñoøi laïi, vaäy taát caû cuûa caûi ngöôi ñaõ saém saün kia seõ thuoäc veà ai? (Lc 12:16-21).
Thaät vaäy, ngöôøi chæ lo thu tích cuûa caûi vaät chaát mau qua cho mình ôû ñôøi naøy maø khoâng lo laøm giaøu tröôùc nhan Thieân Chuùa baèng söï phong phuù cuûa tinh thaàn, cuûa nhöõng giaù trò baát dieät, cuõng gioáng nhö ngöôøi phuù hoä khôø daïi treân ñaây vaäy.
Chuùng ta ñeàu coâng nhaän raèng laàm laãn, daïi doät trong vieäc löïa choïn ngöôøi baïn traêm naêm cho ñôøi mình quaû laø ñieàu tai haïi. Theá nhöng laàm laãn, daïi doät choïn trôû neân ngöôøi mình phaûi laø trong suoát cuoäc soáng maõi maõi sau naøy thaät khoâng coøn gì tai haïi cho baèng.
Ñôøi soáng moãi ngöôøi quaû laø moät cô may duy nhaát, khoâng bao giôø trôû laïi. Theá maø sao chuùng ta thöôøng hay laõng queân quaù deã daøng?!...
Mai An
Thöù Tö, ngaøy 30/08/1995