Noùi Vôùi Giôùi Treû
(Nhöõng Loaït Baøi Noùi Chuyeän Vôùi Giôùi Treû
cuûa Nöõ Tu Mai An thöïc hieän
trong chöông trình Phaùt Thanh
cuûa Ñaøi Chaân Lyù AÙ Chaâu naêm 1995)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 03 -
AÛo Töôûng Haïnh Phuùc
Haïnh phuùc laø khaùt voïng saâu xa nhaát cuûa moãi ngöôøi vaø ai ai cuõng maûi mieát ñi tìm kieám haïnh phuùc. Theá nhöng, ngöôøi ta laïi deã laàm ñöôøng laïc höôùng trong vieäc tìm kieám haïnh phuùc thaät. Coù ngöôøi tuy bieát mình baát haïnh vì bò loït vaøo caùi voøng khoán khoå, nhöng laïi khoâng coù ñuû can ñaûm thaùo gôõ mình, hoaëc böôùc ra tìm ñeán haïnh phuùc chaân thaät hôn. Alain Delon, moät kyù giaû ngöôøi Phaùp ñaõ thaønh thaät töï thuù nhö sau:
Toâi khoâng bao giôø nghó mình laø ngöôøi hay lo sôï, theá nhöng, nhieàu luùc toâi laïi sôï mình rôi vaøo caûnh lo sôï. Vaø roài moät hoâm toâi ñaõ phaûi thuù nhaän ñieàu ñoù trong laàn gaëp gôõ moät ngöôøi chaên chieân moät mình thô thaån ngoaøi ñoàng vaéng. Toâi töï hoûi mình laøm gì treân theá giôùi naøy? Ñaâu laø ñieàu moãi ngöôøi chuùng ta thöôøng laøm? Bieát bao laàn toâi ñaõ ñaët nhöõng caâu hoûi naøy, nhöng vaãn khoâng tìm ñöôïc giaûi ñaùp laøm toâi haøi loøng. Sau cuøng, moät hoâm nhaân luùc laùi xe chaïy qua vuøng ngoaïi oâ thuoäc mieàn Assisi, laø queâ quaùn cuûa thaùnh Phanxicoâ khoù ngheøo, toâi ñuïng ñaàu vôùi moät ngöôøi muïc töû daãn ñaøn chieân ñi ngang qua loái aáy. Toâi döøng xe laïi vaø chuyeän vaõn hoài laâu vôùi oâng ta. OÂng laø moät ngöôøi raát taàm thöôøng, ñôn thaønh, chaát phaùc, suoát ngaøy lang thang treân ñoàng coû vôùi ñaøn vaät. Gia taøi cuûa oâng chæ laø moät maùi nhaø tranh ñoå naùt. Theá nhöng, treân göông maët vaø trong aùnh maét cuûa oâng hieän roõ moät neùt an bình vaø nieàm haïnh phuùc saâu xa. Caûnh soáng cuûa ngöôøi muïc töû vaø cuûa toâi thaät laø hai theá giôùi ñoái nghòch. Xem ra oâng aáy haïnh phuùc hôn toâi nhieàu. OÂng soáng hoøa thuaän vôùi trôøi ñaát, vôùi taïo vaät, toâi laïi khoâng. OÂng chieám giöõ taát caû nhöõng gì oâng muoán, coøn toâi laïi hoaøn toaøn baát löïc. OÂng ñöôïc ñaày söï khoân ngoan nhôø söï ñôn thaønh ban taëng, coøn toâi laïi phaûi gaùnh chòu haäu quaû cuûa moïi thöù daïi doät. Hoâm ñoù toâi muoán döøng laïi laâu giôø hôn nöõa ñeå chuyeän vaõn vôùi oâng, ñeå hoïc hoûi nôi oâng yù nghóa vaø giaù trò cuûa cuoäc soáng. Toâi höùa seõ trôû laïi tìm gaëp oâng caøng sôùm caøng toát, nhöng toâi ñaõ khoâng giöõ lôøi höùa. Taát caû chæ vì sôï haõi phaûi boû caùi haïnh phuùc giaû taïo toâi ñang ñeo ñuoåi ñeå böôùc sang con ñöôøng daãn ñeán haïnh phuùc saâu thöïc hôn.
Lôøi töï thuù chaân thaønh treân ñaây noùi leân söï buoàn baõ cuûa ngöôøi ñi tìm kieám haïnh phuùc maø chæ gaëp thaáy haïnh phuùc giaû taïo, ñoàng thôøi cuõng nhìn nhaän söï sôï haõi böôùc vaøo con ñöôøng daãn tôùi haïnh phuùc chaân thaät.
Nhieàu luùc chuùng ta thöôøng nghe noùi raèng, moãi ngöôøi coù caùi haïnh phuùc rieâng. Caû ñeán ngöôøi ñieân cuõng nhö haøi loøng vôùi caùi ñieân roà cuûa hoï. Moãi sôû thích ñeàu coù caùi thuù vò rieâng, maøu saéc rieâng cuûa noù. Phaûi chaêng haïnh phuùc chæ laø vaán ñeà chuû quan, chæ tuøy thuoäc vaøo sôû thích caù nhaân maø thoâi? Coù theå naøo vì lyù luaän nhö vaäy maø taát caû moïi thuù vui ñeàu coù theå ñöôïc nhìn nhaän laø chính ñaùng, vòn lyù leõ laø noù daãn tôùi haïnh phuùc hay sao? Caùc baïn seõ ñoàng yù traû lôøi raèng, haún khoâng phaûi laø nhö vaäy. Quan nieäm caù nhaân veà haïnh phuùc, tuy coù theå thoûa maõn moät vaøi khía caïnh phuï thuoäc cuûa ñôøi soáng con ngöôøi, nhöng khoâng theå naøo trôû thaønh neàn taûng caên baûn haïnh phuùc con ngöôøi ñöôïc.
Vaäy ñaâu laø nguoàn phaùt sinh haïnh phuùc ñích thaät cuûa con ngöôøi? Khi taïo döïng con ngöôøi ñaàu tieân, Thieân Chuùa phaùn: "Ta haõy döïng neân loaøi ngöôøi gioáng hình aûnh Ta" (St 1:26). Haïnh phuùc cuûa con ngöôøi bôûi Thieân Chuùa maø ñeán. Con ngöôøi chæ ñöôïc sung söôùng thöïc söï khi soáng ñuùng vôùi söù meänh vaø muïc ñích Chuùa ñaõ daønh saün cho hoï. Nhö trong ñôøi soáng theå xaùc, con maét ñöôïc taïo döïng ñeå nhìn thaáy, tai ñeå nghe, mieäng ñeå aên noùi, daï daøy ñeå tieâu hoùa, tim ñaäp daãn maùu ñi khaép thaân theå v.v... Chæ caàn moät boä phaän khoâng hoaït ñoäng ñuùng theo chöùc naêng cuûa noù cuõng ñuû gaây ñau khoå cho caû thaân xaùc. Cuõng moät caùch töông töï veà maët taâm lyù vaø tinh thaàn, con ngöôøi chæ thöïc söï caûm thaáy haïnh phuùc sung söôùng khi ñi ñuùng theo con ñöôøng vaø muïc ñích cuûa mình maø thoâi. Thaùnh Augustin sau nhöõng naêm chaïy theo haïnh phuùc giaû taïo ñaõ phaûi thuù nhaän raèng: "Laïy Chuùa, Chuùa ñaõ taïo döïng neân con ngöôøi chuùng con ñeå quy höôùng veà Chuùa, vaø taâm hoàn chuùng con seõ chæ tìm ñöôïc an nghæ vaø haïnh phuùc nôi Chuùa maø thoâi".
Thaät vaäy, haïnh phuùc cuûa con ngöôøi khoâng phaûi laø thöù haïnh phuùc cuûa loaøi vaät. Chuùng chæ lo kieám aên cho no, sinh saûn theo luaät töï nhieân ñaõ ñöôïc phuù baåm cho noù. Con ngöôøi khoâng nhöõng chæ caàn thoûa maõn caùc nhu caàu caàn thieát cuûa thaân xaùc, nhöng hôn nöõa caàn phaûi ñaùp öùng nhöõng nhu caàu tinh thaàn khaùc nöõa, chaúng haïn nhö khaùt voïng yeâu thöông vaø ñöôïc thöông yeâu, tình baïn, thaønh coâng, caûm thaáy mình coù ích lôïi cho ngöôøi khaùc, khaùt voïng ñöôïc soáng vaø soáng maõi, v.v... Moät khi nhöõng nhu caàu thaùnh thieâng ñoù chöa ñöôïc ñaùp öùng ñuû, con ngöôøi vaãn coøn baên khoaên lo laéng, vaãn chöa ñöôïc haïnh phuùc thaät.
Haïnh phuùc thaät laø gì? Tagore, moät thi só loãi laïc ngöôøi AÁn Ñoä ñaõ vieát: "Toâi naèm nguû mô thaáy ñôøi soáng laø nieàm vui. Khi thöùc daäy toâi khaùm phaù ra raèng, soáng laø phuïc vuï. Toâi daán thaân phuïc vuï vaø khaùm phaù ra raèng phuïc vuï chính laø nieàm vui". Tagore thaät coù lyù. Haïnh phuùc khoâng phaûi laø moät thöù caûm giaùc mô hoà boâng loâng, nhöng laø thöïc taïi cuûa taâm hoàn. Baïn muoán thöôûng thöùc muøi thôm hoa hoàng ö? Neáu nieàm vui naûy sinh töø phuïc vuï thì baïn haõy öa thích phuïc vuï, haõy daán thaân phuïc vuï tröôùc ñi, roài baïn seõ caûm nghieäm ñöôïc nieàm vui söôùng vaø an bình cuûa taâm hoàn laø möu caàu haïnh phuùc cho ngöôøi khaùc. Nhieàu nhaân vaät noåi tieáng khaùc, vaø caùc thaùnh nhaân cuõng ñeàu khaúng ñònh bí quyeát haïnh phuùc noùi treân. Moät trong nhöõng nhaân vaät noåi tieáng ñoù laø cha xöù Gioan Maria Vianney. Ngaøi noùi: "Ngöôøi ta seõ tìm thaáy haïnh phuùc, khi hoï bieát tìm kieám haïnh phuùc cho ngöôøi khaùc".
Vì lyù do naøo naûy sinh ra caùc vuï tranh chaáp, giaèng co, haän thuø nhau? Haún khoâng laø vì ñaõ chæ bieát tìm kieám haïnh phuùc caù nhaân ñeán noãi queân ñi haïnh phuùc cuûa ngöôøi khaùc ñoù sao? Thaät vaäy, khi moät ngöôøi chuû tröông tìm kieám haïnh phuùc caù nhaân, ngöôøi aáy seõ töï ñaët mình laøm trung taâm vuõ truï vaø seõ taän duïng moïi söï, moïi ngöôøi ñeå taïo haïnh phuùc cho mình, vaø hoï cuõng khoâng chuùt e ngaïi chaø ñaïp leân quyeàn lôïi cuûa ngöôøi khaùc mieãn sao coù lôïi cho mình maø thoâi. Trong boái caûnh vuï lôïi ñoù, haïnh phuùc thaät haún laø ñieàu khoâng theå coù ñöôïc. Ngay chính baûn thaân ngöôøi ñi tìm kieám haïnh phuùc moät caùch ích kyû ñoù laïi laø ngöôøi baát haïnh hôn ai heát.
Baïn coù caûm töôûng raèng nhöõng minh tinh maøn aûnh, nhöõng thaàn töôïng cuûa xaõ hoäi höôûng thuï, nhöõng nhaø ñoäc taøi naém trong tay quyeàn sinh töû cuûa nhöõng ngöôøi khaùc laø nhöõng ngöôøi haïnh phuùc laém ö? Hoï naém trong tay tieàn baïc, danh voïng vaø chöùc quyeàn, xem nhö coù theå laøm ñöôïc moïi söï, nhöng neáu hoï khoâng soáng, khoâng chieán ñaáu vì moät lyù töôûng cao thöôïng, khoâng tìm thaáy yù nghóa saâu xa cuûa ñôøi soáng, hoï laø nhöõng ngöôøi baát haïnh vaø ñau khoå hôn ai heát. Moät trong nhöõng ngöôøi noùi treân ñaõ thuù nhaän: "Hoài ñoù toâi laø moät nhaø ñaïi phuù, khoâng thieáu gì. Baïn beø quyù meán toâi, vôï con toâi coi toâi nhö thaàn töôïng. Ñieàu toâi öa thích hôn caû laø caùc moân giaûi trí vaø moïi thöù tieâu khieån, naøo laø caùc buoåi daï hoäi, phim aûnh, tieäc tuøng vôùi baïn beø sang giaøu, vaø nhöõng cuoäc du lòch chu du ñoù ñaây treân theá giôùi. Toâi khoâng heà phaûi baän taâm lo laéng veà tieàn baïc. Tuy vaäy nhieàu luùc toâi caûm thaáy hoå theïn vôùi chính mình, bôûi vì toâi soáng khoâng khaùc gì moät ñöùa treû voâ lo, chæ bieát aên chôi vaø nghó ñeán chính mình. Theá roài moät hoâm tình côø toâi gaëp laïi caùc baïn hoïc cuõ cuûa toâi daán thaân trong caùc hoaït ñoäng giaùo duïc vaø töø thieän. Ñôøi soáng cuûa hoï raát thanh baàn ñôn giaûn, nhöng xem ra hoï raát haïnh phuùc hôn toâi nhieàu. Keá ñoù toâi lui vaøo xin troï trong moät tu vieän khoå tu. Sau nhöõng ngaøy yeân tónh vaø suy tö ñoù toâi ñaõ tìm laïi ñöôïc höôùng ñi cho cuoäc ñôøi toâi. Giôø ñaây toâi laø moät coäng taùc vieân vôùi caùc baïn hoïc toâi vôùi moät lyù töôûng môùi cao ñeïp hôn. Ñôøi soáng toâi ñaõ thay ñoåi haún, haïnh phuùc traøn ngaäp taâm hoàn toâi, vaø khoâng gì coù theå loâi cuoán toâi trôû laïi ñôøi soáng xa hoa troáng roãng vaø voâ vò cuûa toâi khi tröôùc nöõa.
Treân ñaây chæ laø moät vaøi chöùng taù veà yù nghóa haïnh phuùc laø gì, laø queân mình, laø cho ñi. Môøi caùc baïn tieáp tuïc tìm hieåu con ñöôøng haïnh phuùc trong baøi tôùi.
Mai An
Thöù Tö, ngaøy 17/05/1995