Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån VI:
Cheá Taøi Trong Giaùo Hoäi
Phaàn I: Toäi Phaïm Vaø Hình Phaït Noùi Chung
Thieân 2:
Hình Luaät Vaø Meänh Leänh Hình Söï
Ñieàu 1313: (1) Neáu luaät thay ñoåi sau khi toäi ñaõ phaïm, thì phaûi aùp duïng luaät naøo khoan hoàng hôn cho phaïm nhaân.
(2) Neáu moät luaät sau huûy boû moät luaät tröôùc, hay ít laø huûy boû hình phaït, thì hình phaït bò ñình chæ töùc khaéc.
Ñieàu 1314: Noùi chung, hình phaït laø haäu keát (ferendae sententiae), nghóa laø chæ raøng buoäc phaïm nhaân sau khi ñaõ tuyeân aùn; coøn hình phaït laø tieàn keát (latae sententiae), nghóa laø ñöông nhieân maéc hình phaït do chính vieäc phaïm toäi, khi naøo luaät phaùp hay meänh leänh ñaõ aán ñònh roõ raøng nhö vaäy.
Ñieàu 1315: (1) Ngöôøi coù quyeàn laäp phaùp thì cuõng coù theå laäp ra hình luaät. Ngoaøi ra, ngöôøi aáy cuõng coù theå duøng luaät rieâng ñeå theâm moät hình phaït caân xöùng vaøo moät luaät cuûa Thieân Chuùa hay moät luaät Giaùo Hoäi do thöôïng caáp ban haønh, mieãn laø duy trì giôùi haïn thaåm quyeàn cuûa mình veà lyù do laõnh thoå hay nhaân söï.
(2) Chính luaät phaùp coù theå xaùc ñònh hình phaït, hay ñeå tuøy cho thaåm phaùn xeùt ñoaùn theo söï khoân ngoan.
(3) Luaät ñòa phöông coù theå theâm nhöõng hình phaït khaùc vaøo caùc hình phaït ñaõ ñöôïc luaät phoå quaùt aán ñònh cho vaøi toäi phaïm; tuy nhieân, chæ ñöôïc laøm nhö vaäy khi coù söï caàn thieát raát traàm troïng. Neáu luaät phoå quaùt ngaêm ñe moät hình phaït khoâng nhaát ñònh hay nhieäm yù, thì luaät ñòa phöông coù theå thay theá vaøo ñoù moät hình phaït xaùc ñònh hay boù buoäc.
Ñieàu 1316: Caùc Giaùm Muïc giaùo phaän phaûi lieäu sao ñeå trong moät xöù sôû hay moät mieàn, caùc luaät hình, neáu caàn phaûi ban haønh, ñöôïc ñoàng nhaát vôùi nhau.
Ñieàu 1317: Chæ neân thieát laäp hình phaït khi thaät söï caàn thieát ñeå baûo veä kyû luaät Giaùo Hoäi moät caùch thích hôïp hôn. Nhöng luaät ñòa phöông khoâng theå thieát laäp hình phaït truïc xuaát khoûi haøng giaùo só.
Ñieàu 1318: Nhaø laäp phaùp chæ neân ngaêm ñe hình phaït tieàn keát, khi phaûi choáng laïi vaøi toäi phaïm ñaëc bieät coá tình phaïm, maø hoaëc chuùng coù theå gaây göông xaáu lôùn, hay khoâng theå phaït höõu hieäu baèng hình phaït haäu keát. Ngoaøi ra, chæ neân thieát laäp caùc vaï, nhaát laø vaï tuyeät thoâng, moät caùch heát söùc haïn cheá vaø daønh cho nhöõng toäi khaù naëng maø thoâi.
Ñieàu 1319: (1) Keû naøo, do quyeàn cai quaûn, coù theå ñaët ra nhöõng meänh leänh ôû toøa ngoaøi, thì cuõng coù theå duøng meänh leänh ñeå ngaêm ñe moät hình phaït nhaát ñònh, ngoaïi tröø nhöõng hình phaït thuïc toäi chung thaân.
(2) Chæ neân ra moät meänh leänh hình söï sau khi ñaõ caân nhaéc chính chaén vaø tuaân giöõ nhöõng gì ñaõ aán ñònh ôû caùc ñieàu 1317 vaø 1318 veà luaät ñòa phöông.
Ñieàu 1320: Trong nhöõng laõnh vöïc maø caùc tu só phaûi tuøy thuoäc Baûn Quyeàn sôû taïi, thì hoï cuõng coù theå bò Baûn Quyeàn aáy caâu thuùc baèng hình phaït.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)