Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån V:
Taøi Saûn Cuûa Giaùo Hoäi
Thieân 4:
Thieän YÙ Noùi Chung
Vaø Thieän Quyõ
Ñieàu 1299: (1) Ngöôøi naøo theo luaät töï nhieân vaø luaät Giaùo Hoäi coù khaû naêng töï do ñònh ñoaït veà taøi saûn, thì coù theå ñeå laïi taøi saûn cho moät thieän yù, hoaëc baèng haønh vi sinh thôøi (inter vivos) hay töû thôøi (mortis causa).
(2) Ñoái vôùi caùc söï ñònh ñoaït töû thôøi nhaèm sinh ích cho Giaùo Hoäi thì, neáu coù theå ñöôïc, phaûi giöõ caùc troïng thöùc theo daân luaät. Neáu caùc troïng thöùc aáy ñaõ khoâng ñöôïc tuaân haønh, thì phaûi khuyeân caùc ngöôøi thuï di toân troïng yù muoán cuûa ngöôøi laäp chuùc thö.
Ñieàu 1300: Moät khi ñaõ lónh nhaän thì phaûi heát söùc thi haønh chu ñaùo caùc yù muoán cuûa ngöôøi giaùo höõu ñaõ taëng döõ hay ñeå laïi taøi saûn laøm thieän yù baèng haønh vi sinh thôøi hay töû thôøi, keå caû veà caùch thöùc quaûn trò vaø tieâu duøng taøi saûn, ngoaïi tröø tröôøng hôïp quy ñònh ôû ñieàu 1301, trieät 3.
Ñieàu 1301: (1) Baûn Quyeàn laø ngöôøi thöøa haønh taát caû caùc thieän yù, duø laøsinh thôøi hay töû thôøi.
(2) Chieáu theo quyeàn aáy, Baûn Quyeàn coù theå vaø phaûi canh chöøng, keå caû baèng söï thanh tra, ngoõ haàu caùc thieän yù ñöôïc thi haønh. Caùc ngöôøi thöøa haønh khaùc phaûi baù caùo cho Baûn Quyeàn sau khi chu toaøn nghóa vuï.
(3) Neáu coù khoaûn ñaët vaøo chuùc thö ñi ngöôïc vôùi quyeàn cuûa Baûn Quyeàn, thì bò coi nhö khoâng coù ñaët vaäy.
Ñieàu 1302: (1) Ngöôøi naøo nhaän taøi saûn, duø baèng haønh vi sinh thôøi hay baèng di chuùc tín thaùc ñeå laøm thieän quyõ, thì phaûi thoâng baùo cho Baûn Quyeàn veà söï tín thaùc, vaø trình baøy taát caû caùc ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn cuøng vôùi caùc gaùnh naëng keøm theo. Neáu ngöôøi taëng minh thò tuyeät ñoái caám chæ söï thoâng baùo, thì khoâng ñöôïc pheùp nhaän tín thaùc.
(2) Baûn Quyeàn phaûi ñoøi hoûi ñeå taát caû taøi saûn tín thaùc ñöôïc ñaët nôi an toaøn, vaø canh chöøng vieäc thöøa haønh thieän yù theo quy taéc cuûa ñieàu 1301.
(3) Khi taøi saûn ñöôïc trao tín thaùc cho moät phaàn töû cuûa moät doøng tu hay tu ñoaøn toâng ñoà, vôùi chuû yù daøng cho moät nôi hay moät giaùo phaän hoaëc daân cö ôû nôi ñoù hoaëc ñeå giuùp moät vieäc thieän, thì Baûn Quyeàn phaûi ñöôïc thoâng baùo theo trieät 1 vaø 2 laø Baûn Quyeàn sôû taïi. Trong caùc tröôøng hôïp khaùc, Baûn Quyeàn aáy laø Beà Treân cao caáp trong caùc doøng tu theo luaät giaùo hoaøng, hay Baûn Quyeàn rieâng cuûa chính phaàn töû aáy trong caùc doøng tu khaùc.
Ñieàu 1303: (1) Döôùi danh xöng thieän quyõ, giaùo luaät aùm chæ:
1. caùc thieän quyõ töï trò, nghóa laø moät taäp hôïp caùc söï vaät nhaèm caùc muïc tieâu noùi ôû ñieàu 114 trieät 2, ñöôïc nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn laäp thaønh moät phaùp nhaân;
2. caùc thieän quyõ khoâng töï trò, nghóa laø taøi saûn ñöôïc trao caùch naøo ñoù cho moät phaùp nhaân coâng vôùi gaùnh naëng laø duøng lôïi töùc haèng naêm ñeå daâng Thaùnh Leã vaø thi haønh nhöõng phaän söï Giaùo Hoäi khaùc trong moät thôøi gian laâu daøi ñöôïc luaät ñòa phöông xaùc ñònh, hoaëc ñeå theo ñuoåi caùc muïc tieâu noùi ôû ñieàu 114 trieät 2.
(2) Sau khi ñaõ maõn thôøi haïn ñaõ ñònh, thì taøi saûn cuûa thieän quyõ khoâng töï trò, neáu ñaõ ñöôïc kyù thaùc cho moät phaùp nhaân tuøy thuoäc Giaùm Muïc giaùo phaän, seõ ñöôïc daønh vaøo quyõ noùi ôû ñieàu 1274 trieät 1, tröø khi yù muoán cuûa ngöôøi thaønh laäp ñaõ minh thò bieåu loä caùch khaùc; neáu phaùp nhaân khoâng tuøy thuoäc Giaùm Muïc, thì taøi saûn seõ ñöôïc chuyeån cho chính phaùp nhaân ñoù.
Ñieàu 1304: (1) Ñeå moät phaùp nhaân coù theå nhaän moät thieän quyõ caùch höõu hieäu, caàn phaûi coù pheùp baèng giaáy tôø cuûa Baûn Quyeàn. Tröôùc khi cho pheùp, Baûn Quyeàn phaûi kieåm nhaän hôïp leä xem phaùp nhaân coù theå chu toaøn gaùnh naëng môùi laãn caùc gaùnh naëng ñaõ nhaän tröôùc ñaây hay khoâng, vaø nhaát laø phaûi canh chöøng ñeå hueâ lôïi ñöôïc caân xöùng hoaøn toaøn vôùi gaùnh naëng ñaõ ñaët, xeùt theo phong tuïc taïi nôi vaø mieàn aáy.
(2) Luaät ñòa phöông seõ xaùc ñònh caùc ñieàu kieän khaùc caùch tæ mæ hôn veà söï thaønh laäp vaø nhaän caùc thieän quyõ.
Ñieàu 1305: Soá tieàn vaø caùc baát ñoäng saûn ñöôïc chæ ñònh laøm voán caàn phaûi ñeå ngay vaøo moät nôi an toaøn ñöôïc Baûn Quyeàn chuaån y, nhaèm baûo toaøn moùn tieàn vaø giaù trò cuûa baát ñoäng saûn; sau ñoù phaûi xöû söï caùch thaän troïng vaø höõu ích nhaèm gaây lôïi cho chính quyõ, cuøng vôùi söï ñeà caäp minh thò vaø kyõ löôõng ñeán caùc gaùnh naëng, theo söï nhaän ñònh khoân ngoan cuûa Baûn Quyeàn sau khi thænh yù caùc ngöôøi quan thieát vaø Hoäi Ñoàng Kinh Teá cuûa mình.
Ñieàu 1306: (1) Caùc thieän quyõ, duø laøm baèng mieäng, caàn phaûi thaûo ra giaáy tôø.
(2) Phaûi löu tröõ an toaøn moät baûn vaên töï thieän quyõ trong vaên khoá cuûa giaùo phuû, vaø moät baûn trong vaên khoá cuûa phaùp nhaân lieân heä ñeán thieän quyõ.
Ñieàu 1307: (1) Nhaèm tuaân haønh caùc quy ñònh cuûa caùc ñieàu 1300-1302 vaø 1287, caàn phaûi vieát moät taám baûng keâ khai caùc gaùnh naëng do thieän quyõ, vaø ñaët noù taïi nôi coâng coäng ñeå khoûi queân laõng vieäc chu toaøn caùc nghóa vuï.
(2) Ngoaøi cuoán soå noùi ôû ñieàu 958 trieät 1, Cha Sôû vaø quaûn ñoác phaûi coù soå khaùc ghi chuù töøng gaùnh naëng moät, söï thi haønh gaùnh naëng vaø boång loäc ñaõ laõnh.
Ñieàu 1308: (1) Chæ khi naøo coù lyù do chính ñaùng vaø caàn thieát, thì môùi ñöôïc giaûm thieåu caùc gaùnh naëng daâng Thaùnh Leã. Söï giaûm thieåu aáy ñöôïc daønh cho Toøa Thaùnh tröø nhöõng tröôøng hôïp ñöôïc quy ñònh sau ñaây.
(2) Neáu ñaõ ñöôïc minh thò döï lieäu trong vaên töï thaønh laäp quyõ, thì Baûn Quyeàn coù theå giaûm thieåu gaùnh naëng daâng leã khi hoa lôïi ñaõ suït giaûm.
(3) Xeùt theo boång leã hôïp leä hieän haønh trong giaùo phaän, Giaùm Muïc giaùo phaän coù thaåm quyeàn giaûm thieåu soá leã phaûi daâng do yù ñònh di saûn bieät laäp hay do caùc danh nghóa töông töï, khi naøo hoa lôïi ñaõ suït giaûm vaø bao laâu nguyeân nhaân aáy keùo daøi, mieãn laø khoâng ai coù boån phaän hay coù theå truy saùch ñeå taêng tieàn daâng leã.
(4) Giaùm Muïc giaùo phaän cuõng coù thaåm quyeàn ñeå giaûm thieåu caùc gaùnh naëng hay yù ñònh di saûn daâng leã daønh cho caùc cô sôû Giaùo Hoäi, neáu hoa lôïi khoâng ñuû ñeå ñaït muïc tieâu cuûa cô sôû aáy caùch caân xöùng.
(5) Caùc Beà Treân toång quyeàn cuûa caùc Doøng Tu giaùo só thuoäc luaät giaùo hoaøng cuõng höôûng nhöõng naêng quyeàn noùi ôû caùc trieät 3 vaø 4.
Ñieàu 1309: Khi coù lyù do caân xöùng, nhöõng nhaø chöùc traùch noùi ôû ñieàu 1308 cuõng coù thaåm quyeàn thuyeân chuyeån caùc gaùnh naëng Thaùnh Leã sang nhöõng ngaøy, nhaø thôø, baøn thôø khaùc vôùi ngaøy giôø vaø ñòa ñieåm ñaõ ñònh trong thieän quyõ.
Ñieàu 1310: (1) Neáu ngöôøi laäp quyõ ñaõ minh thò cho pheùp Baûn Quyeàn giaûm thieåu, chaâm chöôùc, buø tröø yù ñònh cuûa giaùo höõu cho caùc coâng cuoäc ñaïo ñöùc, thì Baûn Quyeàn chæ ñöôïc haønh söû khaû naêng aáy khi coù lyù do chính ñaùng vaø caàn thieát.
(2) Neáu söï chaáp haønh caùc gaùnh naëng trôû neân baát khaû kham bôûi vì hoa lôïi ñaõ giaûm hay vì lyù do naøo khaùc khoâng do loãi cuûa quaûn trò vieân, thì Baûn Quyeàn coù theå giaûm bôùt caùc gaùnh naëng aáy theo leõ phaûi, sau khi ñaõ baøn hoûi caùc ngöôøi lieân heä vaø Hoäi Ñoàng Kinh Teá cuûa mình; tuy nhieân phaûi heát söùc toân troïng yù ñònh cuûa ngöôøi thaønh laäp. Rieâng ñoái vôùi vieäc daâng Thaùnh Leã, thì phaûi tuaân theo caùc quy ñònh cuûa ñieàu 1308.
(3) Trong caùc tröôøng hôïp khaùc, phaûi thöôïng caàu leân Toøa Thaùnh.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)