Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån IV:
Nhieäm Vuï Thaùnh Hoùa Cuûa Giaùo Hoäi
Phaàn III: Caùc Nôi Thaùnh Vaø Thôøi Gian Thaùnh
Thieân 1:
Nôi Thaùnh
Ñieàu 1205: Nôi thaùnh laø nhöõng nôi daønh vaøo vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa vaø vieäc mai taùng caùc tín höõu, do söï cung hieán hay laøm pheùp theo caùc quy ñònh cuûa saùch phuïng vuï.
Ñieàu 1206: Vieäc cung hieán moät nôi thì ñöôïc daønh cho Giaùm Muïc giaùo phaän vaø nhöõng ngöôøi ñöôïc giaùo luaät ñoàng hoùa vôùi Giaùm Muïc. Caùc Ngaøi coù theå uûy nhieäm cho moät Giaùm Muïc naøo khaùc, hay trong nhöõng tröôøng hôïp ngoaïi leä, cho moät linh muïc, ñeå cöû haønh vieäc cung hieán trong laõnh thoå cuûa mình.
Ñieàu 1207: Caùc nôi thaùnh ñöôïc laøm pheùp bôûi Ñaáng Baûn Quyeàn; tuy nhieân, vieäc laøm pheùp nhaø thôø ñöôïc daønh cho Giaùm Muïc giaùo phaän. Caû hai vò ñeàu coù theå thöøa uûy cho moät linh muïc khaùc laøm thay.
Ñieàu 1208: Caàn phaûi thaûo vaên kieän laøm vi baèng veà vieäc laøm pheùp hay cung hieán nhaø thôø cuøng veà vieäc laøm pheùp nghóa trang. Moät baûn ñöôïc löu tröõ taïi phuû giaùo phaän, moät baûn trong vaên khoá cuûa nhaø thôø.
Ñieàu 1209: Vieäc cung hieán hay ñaõ laøm pheùp moät nôi thì coù theå ñöôïc chöùng minh do moät nhaân chöùng ñaùng tin caäp cuõng ñuû, mieãn laø khoâng laøm haïi ai.
Ñieàu 1210: Trong nôi thaùnh, chæ ñöôïc nhaän ñieàu gì giuùp vaøo söï thi haønh hay taêng gia vieäc thôø phöôïng, ñaïo ñöùc, vaø toân giaùo; phaûi caám nhöõng gì traùi nghòch vôùi söï thaùnh thieän cuûa nôi thaùnh. Tuy nhieân, Baûn Quyeàn coù theå cho pheùp xöû duïng vaøo nhöõng sinh hoaït khaùc, nhöng chæ töøng laàn moät, mieãn laø khoâng traùi vôùi söï thaùnh thieän cuûa nôi thaùnh.
Ñieàu 1211: Caùc nôi thaùnh bò xuùc phaïm do nhöõng haønh ñoäng baát xöùng traàm troïng, sinh göông xaáu cho giaùo daân taïi ñoù vaø, theo söï phaùn ñoaùn cuûa Baûn Quyeàn sôû taïi, coù tính caùch naëng neà vaø traùi nghòch vôùi söï thaùnh thieän cuûa nôi thaùnh ñeán noãi khoâng theå cöû haønh vieäc thôø phöôïng taïi ñoù ñöôïc nöõa cho ñeán khi phaït taï moïi baát xöùng baèng moät leã nghi thoáng hoái theo quy ñònh cuûa saùch phuïng vuï.
Ñieàu 1212: Caùc nôi thaùnh maát söï cung hieán vaø laøm pheùp, neáu bò phaù huûy moät phaàn lôùn, hay bò xöû duïng thöôøng xuyeân vaøo nhöõng coâng vieäc phaøm tuïc, do moät nghò ñònh cuûa Baûn Quyeàn coù thaåm quyeàn, hoaëc do moät söï kieän thöïc teá.
Ñieàu 1213: Giaùo quyeàn ñöôïc töï do haønh söû quyeàn bính vaø traùch nhieäm cuûa mình trong nhöõng nôi thaùnh.
Chöông I: Nhaø Thôø
Ñieàu 1214: Danh töø nhaø thôø ñöôïc hieåu laø moät toøa nhaø thaùnh daønh rieâng cho vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa, vaø moïi tín höõu coù quyeàn ñeán ñoù ñeå laøm vieäc thôø phöôïng Chuùa, nhaát laø phuïng töï coâng.
Ñieàu 1215: (1) Nhaø thôø chæ ñöôïc xaây caát khi coù söï ñoàng yù minh thò baèng giaáy tôø cuûa Giaùm Muïc giaùo phaän.
(2) Giaùm Muïc giaùo phaän chæ neân ban pheùp sau khi ñaõ tham khaûo yù kieán Hoäi Ñoàng Linh Muïc vaø caùc linh muïc quaûn ñoác caùc nhaø thôø keá caän, vaø Ngaøi xeùt thaáy raèng nhaø thôø môùi seõ sinh ích cho caùc linh hoàn, cuõng nhö khoâng lo thieáu phöông tieän xaây caát nhaø thôø vaø nhöõng söï caàn thieát khaùc cho vieäc phöôïng töï.
(3) Caùc doøng tu, duø ñaõ ñöôïc Giaùm Muïc giaùo phaän ñoàng yù cho laäp tu vieäc trong giaùo phaän, cuõng coøn phaûi coù söï ñoàng yù cuûa Ngaøi tröôùc khi xaây nhaø thôø trong moät ñòa ñieåm chaéc chaén vaø xaùc ñònh.
Ñieàu 1216: Khi xaây vaø söûa nhaø thôø, ngoaøi vieäc hoûi yù caùc nhaø chuyeân moân, caàn phaûi tuaân giöõ nhöõng nguyeân taéc vaø nhöõng quy luaät cuûa phuïng vuï vaø ngheä thuaät thaùnh nöõa.
Ñieàu 1217: (1) Khi ñaõ hoaøn taát vieäc xaây caát, nhaø thôø môùi phaûi ñöôïc cung hieán hay laøm pheùp theo quy luaät phuïng vuï thaùnh caøng sôùm caøng toát.
(2) Caùc nhaø thôø, ñaëc bieät nhaø thôø chính toøa vaø nhaø thôø giaùo xöù, phaûi ñöôïc cung hieán vôùi nghi leã troïng theå.
Ñieàu 1218: Moãi nhaø thôø phaûi mang moät töôùc hieäu rieâng, vaø moät khi ñaõ cung hieán, khoâng theå thay ñoåi töôùc hieäu nöõa.
Ñieàu 1219: Trong nhaø thôø ñaõ cung hieán hay laøm pheùp hôïp leä, coù theå cöû haønh taát caû caùc sinh hoaït phuïng töï, nhöng phaûi toân troïng caùc quyeàn lôïi cuûa giaùo xöù.
Ñieàu 1220: (1) Nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm coi soùc nhaø thôø phaûi lo giöõ nhaø thôø saïch seõ vaø trang nghieâm, xöùng ñaùng laø nhaø cuûa Chuùa, cuøng ngaên caûn taát caû nhöõng gì nghòch vôùi söï thaùnh thieän cuûa nôi aáy.
(2) Ñeå giöõ gìn caùc ñoà vaät thaùnh vaø quyù giaù, caàn phaûi xöû duïng nhöõng phöông tieän baûo trì thöôøng leä vaø nhöõng bieän phaùp an ninh thích hôïp.
Ñieàu 1221: Vieäc lui tôùi nhaø thôø trong giôø cöû haønh phuïng töï phaûi ñöôïc töï do vaø mieãn phí.
Ñieàu 1222: (1) Neáu moät nhaø thôø khoâng coøn caùch naøo coù theå xöû duïng vaøo vieäc phuïng töï vaø khoâng theå naøo truøng tu ñöôïc nöõa, thì Giaùm Muïc giaùo phaän coù theå cho pheùp xöû duïng vaøo coâng vieäc phaøm tuïc khoâng ueá taïp.
(2) Khi coù nhöõng lyù do khaùc quan troïng xui khieán khoâng tieän xöû duïng moät nhaø thôø vaøo vieäc phuïng töï nöõa, thì Giaùm Muïc giaùo phaän, sau khi tham khaûo yù kieán Hoäi Ñoàng Linh Muïc vaø ñöôïc söï thoûa thuaän cuûa nhöõng ngöôøi coù quyeàn lôïi hôïp leä trong nhaø thôø, coù theå cho xöû duïng vaøo vieäc phaøm tuïc khoâng ueá taïp, mieãn laø khoâng vì theá maø laøm thieät haïi ñeán ích lôïi cuûa caùc linh hoàn.
Chöông II: Nhaø Nguyeän Vaø Phoøng Nguyeän
Ñieàu 1223: Danh töø Nhaø nguyeän ñöôïc hieåu laø moät nôi ñöôïc Baûn Quyeàn ban pheùp daønh vaøo vieäc phuïng thôø Thieân Chuùa, vì ích lôïi cuûa moät coäng ñoaøn hay moät nhoùm giaùo daân lui tôùi ñoù vaø, vôùi söï ñoàng yù cuûa Beà Treân coù thaåm quyeàn, caùc giaùo daân khaùc cuõng coù theå lui tôùi.
Ñieàu 1224: (1) Baûn Quyeàn chæ ñöôïc cho pheùp laäp nhaø nguyeän sau khi ñaõ ñích thaân hay nhôø ngöôøi khaùc ñeán thò saùt nôi muoán daønh laøm nhaø nguyeän, vaø thaáy nôi aáy xöùng ñaùng.
(2) Khi ñaõ xin ñöôïc pheùp roài, nhaø nguyeän khoâng ñöôïc xöû duïng vaøo coâng vieäc phaøm tuïc nöõa, neáu khoâng coù pheùp cuûa chính Baûn Quyeàn aáy.
Ñieàu 1225: Trong nhaø nguyeän ñaõ thieát laäp hôïp leä, coù theå cöû haønh moïi nghi leã phuïng vuï, tröø nhöõng gì maø giaùo luaät hay chæ thò cuûa Baûn Quyeàn ñòa phöông haïn cheá, hay traùi vôùi quy luaät phuïng vuï.
Ñieàu 1226: Danh töø Phoøng nguyeän ñöôïc hieåu laø nôi maø Baûn Quyeàn ñòa phöông cho pheùp daønh vaøo vieäc thôø phöôïng vì ích lôïi cuûa moät ngöôøi hay moät soá ngöôøi.
Ñieàu 1227: Caùc Giaùm Muïc coù theå laäp moät phoøng nguyeän rieâng cho mình. Phoøng nguyeän aáy ñöôïc höôûng caùc quyeàn lôïi nhö moät nhaø nguyeän.
Ñieàu 1228: Ñöøng keå quy ñònh cuûa ñieàu 1227, ñeå cöû haønh thaùnh leã vaø caùc nghi thöùc phuïng vuï khaùc trong phoøng nguyeän tö, caàn phaûi coù pheùp cuûa Baûn Quyeàn sôû taïi.
Ñieàu 1229: Neân laøm pheùp nhaø nguyeän vaø phoøng nguyeän rieâng theo nghi thöùc ñaõ ñònh trong saùch phuïng vuï; vaø phaûi daønh rieâng vaøo vieäc phuïng töï, traùnh xöû duïng vaøo baát cöù coâng vieäc thöôøng khaùc trong nhaø.
Chöông III: Thaùnh Ñieän
Ñieàu 1230: Danh töø thaùnh ñieän ñöôïc hieåu laø moät nhaø thôø hay moät nôi thaùnh khaùc, maø vì moät lyù do ñaïo ñöùc ñaëc bieät, giaùo daân thöôøng xuyeân lui tôùi haønh höông, vôùi söï chuaån nhaän cuûa Baûn Quyeàn sôû taïi.
Ñieàu 1231: Ñeå moät thaùnh ñieän trôû thaønh thaùnh ñieän toaøn quoác, caàn ñöôïc söï chuaån nhaän cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc; ñeå trôû thaønh thaùnh ñieän quoác teá, caàn ñöôïc söï chuaån nhaän cuûa Toøa Thaùnh.
Ñieàu 1232: (1) Vieäc pheâ chuaån quy cheá cuûa thaùnh ñieän giaùo phaän thuoäc thaåm quyeàn cuûa Baûn Quyeàn sôû taïi; vieäc pheâ chuaån quy cheá cuûa thaùnh ñieän toaøn quoác thuoäc thaåm quyeàn cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc; vaø chæ Toøa Thaùnh môùi coù thaåm quyeàn pheâ chuaån quy cheá cuûa thaùnh ñieän quoác teá.
(2) Trong quy cheá phaûi xaùc ñònh nhaát laø veà muïc ñích, quyeàn haïn cuûa vò quaûn ñoác, quyeàn sôû höõu vaø vieäc quaûn trò.
Ñieàu 1233: Moät soá ñaëc aân coù theå ñöôïc ban cho caùc thaùnh ñieän moãi khi thaáy hoaøn caûnh ñòa phöông, soá khaùch haønh höông ñoâng ñaûo vaø nhaát laø ích lôïi cuûa tín höõu ñoøi hoûi.
Ñieàu 1234: (1) Taïi caùc thaùnh ñieän, caàn phaûi cung caáp doài daøo nhöõng phöông theá cöùu roãi cho caùc tín höõu nhö: chuyeân caàn rao giaûng Lôøi Chuùa, coå voõ ñôøi soáng phuïng vuï, ñaëc bieäc baèng vieäc cöû haønh Thaùnh Leã vaø vieäc thoáng hoái, cuõng nhö thöïc haønh caùc hình thöùc ñaïo ñöùc bình daân ñaõ ñöôïc coâng nhaän.
(2) Nhöõng di tích taï ôn baøy toû loøng ñaïo ñöùc vaø coù giaù trò ngheä thuaät bình daân ñöôïc tröng baøy trong thaùnh ñieän hay caùc nôi keá caän, phaûi ñöôïc duy trì vaø gìn giöõ an toaøn.
Chöông IV: Baøn Thôø
Ñieàu 1235: (1) Baøn thôø, töùc laø baøn treân ñoù cöû haønh Hy Leã Thaùnh Theå, ñöôïc noùi laø coá ñònh khi noù ñöôïc xaây gaén lieàn vôùi neàn nhaø ñeán noãi khoâng theå xeâ dòch ñöôïc; laø löu ñoäng neáu coù theå xeâ dòch ñöôïc.
(2) Trong moãi nhaø thôø neân coù moät baøn thôø coá ñònh; coøn ôû nhöõng nôi khaùc daønh cho vieäc cöû haønh phuïng vuï, baøn thôø coù theå laø coá ñònh hay löu ñoäng.
Ñieàu 1236: (1) Theo taäp tuïc löu truyeàn cuûa Giaùo Hoäi, maët baøn thôø coá ñònh phaûi laøm baèng ñaù, vaø hôn nöõa, baèng moät taûng ñaù töï nhieân duy nhaát. Tuy nhieân, maët baøn thôø cuõng coù theå laøm baèng chaát lieäu khaùc, xöùng ñaùng vaø vöõng chaéc tuøy theo söï phaùn ñoaùn cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Chaân hay ñeá baøn thôø coù theå laøm baèng chaát lieäu khaùc.
(2) Baøn thôø löu ñoäng coù theå laøm baèng baát cöù chaát lieäu gì vöõng chaéc thích hôïp vôùi coâng taùc phuïng vuï.
Ñieàu 1237: (1) Baøn thôø coá ñònh phaûi ñöôïc cung hieán; baøn thôø löu ñoäng phaûi ñöôïc cung hieán hay laøm pheùp theo nghi thöùc trong saùch phuïng vuï.
(2) Caàn giöõ taäp truyeàn laâu ñôøi löu giöõ haøi coát caùc vò töû ñaïo hay caùc thaùnh khaùc döôùi baøn thôø coá ñònh, theo quy luaät cuûa saùch phuïng vuï.
Ñieàu 1238: (1) Baøn thôø maát söï cung hieán hay laøm pheùp theo ñieàu 1212.
(2) Baøn thôø coá ñònh hay löu ñoäng khoâng maát söï cung hieán hay laøm pheùp duø khi baøn thôø hay nôi thaùnh bò xöû duïng vaøo vieäc phaøm tuïc.
Ñieàu 1239: (1) Baøn thôø, duø coá ñònh hay löu ñoäng, chæ ñöôïc daønh rieâng cho vieäc phuïng töï; tuyeät ñoái phaûi loaïi tröø moïi xöû duïng phaøm tuïc.
(2) Khoâng ñöôïc choân taùng xaùc cheát döôùi baøn thôø; trong tröôøng hôïp ngöôïc laïi, khoâng ñöôïc pheùp cöû haønh Thaùnh Leã treân baøn thôø aáy.
Chöông V: Nghóa Trang
Ñieàu 1240: (1) Nôi naøo coù theå, phaûi coù nghóa trang rieâng cuûa Giaùo Hoäi, hay ít ra moät khoaûng trong nghóa trang daân söï ñöôïc daønh rieâng cho caùc tín höõu ñaõ qua ñôøi, vaø phaûi laøm pheùp thích ñaùng.
(2) Neáu khoâng theå coù nghóa trang nhö treân, thì phaûi laøm pheùp caùc phaàn moä töøng laàn moät.
Ñieàu 1241: (1) Caùc giaùo xöù vaø caùc doøng tu coù theå coù nghóa trang rieâng.
(2) Caùc phaùp nhaân khaùc vaø caùc gia ñình cuõng coù theå coù phaàn moä hay nghóa trang rieâng, vaø coù theå ñöôïc laøm pheùp theo phaùn ñoaùn cuûa Baûn Quyeàn sôû taïi.
Ñieàu 1242: Khoâng ñöôïc taùng xaùc trong nhaø thôø; tuy nhieân, thi haøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, caùc Hoàng Y hay caùc Giaùm Muïc giaùo phaän, duø hoài höu, ñöôïc pheùp an taùng trong nhaø thôø rieâng.
Ñieàu 1243: Luaät ñòa phöông phaûi aán ñònh caùc quy luaät thích hôïp caàn giöõ veà nghóa trang, ñaëc bieät ñeå baûo veä vaø ñeà cao tính caùch thaùnh thieän cuûa noù.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)