Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån III:
Nhieäm Vuï Giaùo Huaán Cuûa Giaùo Hoäi
Thieân 1:
Taùc Vuï Lôøi Chuùa
Ñieàu 756: (1) Ñoái vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi, nhieäm vuï loan baùo Tin Möøng ñöôïc uûy thaùc caùc rieâng cho Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Giaùm Muïc ñoaøn.
(2) Moãi Giaùm Muïc thi haønh nhieäm vuï aáy trong Giaùo Hoäi ñòa phöông ñaõ ñöôïc kyù thaùc cho Ngaøi. Ngaøi laø ngöôøi ñieàu haønh toaøn theå taùc vuï Lôøi Chuùa trong Giaùo Hoäi ñòa phöông aáy. Tuy nhieân, ñoâi khi vaøi Giaùm Muïc cuøng nhau hoaøn taát nhieäm vuï aáy trong nhieàu Giaùo Hoäi khaùc nhau, chieáu theo luaät.
Ñieàu 757: Caùc Linh Muïc, vì laø coäng taùc vieân cuûa caùc Giaùm Muïc, coù nhieäm vuï rieâng phaûi loan baùo Tin Möøng cuûa Chuùa; nhaát laø caùc Cha Sôû vaø nhöõng Linh Muïc khaùc ñöôïc uûy thaùc vieäc coi soùc caùc linh hoàn, buoäc thi haønh boån phaän naøy ñoái vôùi ñoaøn daân ñaõ ñöôïc giao phoù cho mình. Caùc Phoù Teá cuõng coù boån phaän phuïc vuï daân Chuùa baèng taùc vuï Lôøi Chuùa, trong söï hieäp thoâng vôùi Giaùm Muïc vaø Linh Muïc ñoaøn.
Ñieàu 758: Do vieäc taän hieán ñaëc bieät cho Thieân Chuùa, caùc phaàn töû cuûa Hoäi Doøng taän hieán laøm chöùng nhaân cho Tin Möøng baèng caùch theá rieâng bieät. Do ñoù, hoï neân ñöôïc Giaùm Muïc môøi goïi caùch thích ñaùng ñeå trôï giuùp vieäc loan baùo Tin Möøng.
Ñieàu 759: Do bí tích Röûa Toäi vaø Theâm Söùc, moïi giaùo daân laøm chöùng nhaân loan baùo Tin Möøng baèng lôøi noùi vaø ñôøi soáng Kitoâ höõu göông maãu. Hoï cuõng coù theå ñöôïc môøi goïi coäng taùc vôùi Giaùm Muïc vaø Linh Muïc trong vieäc thi haønh taùc vuï Lôøi Chuùa.
Ñieàu 760: Trong taùc vuï Lôøi Chuùa, phaûi trình baøy maàu nhieäm Chuùa Kitoâ caùch trung thaønh vaø nguyeân veïn, döïa vaøo Thaùnh Kinh, Thaùnh Truyeàn, Phuïng Vuï, Giaùo Huaán vaø ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi.
Ñieàu 761: Caàn phaûi duøng nhöõng phöông theá saün coù maø phoå bieán ñaïo lyù Kitoâ giaùo, nhaát laø luoân luoân daønh öu tieân cho söï rao giaûng vaø huaán giaùo; keá ñoù laø caùc buoåi trình baøy giaùo lyù trong caùc tröôøng hoïc, ñaïi hoïc, caùc buoåi thuyeát trình vaø hoäi hoïp döôùi moïi hình thöùc. Cuõng phaûi phoå bieán ñaïo lyù baèng nhöõng tuyeân ngoân coâng khai do quyeàn bính hôïp phaùp thöïc hieän moãi khi coù moät bieán coá xaåy ñeán, baèng saùch baùo vaø baèng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi khaùc.
Chöông I: Vieäc Rao Giaûng Lôøi Chuùa
Ñieàu 762: Xeùt vì daân Chuùa ñöôïc tuï hoïp do Lôøi Thieân Chuùa haèng soáng, Lôøi maø caùc tö teá coù nghóa vuï phaûi tuyeân giaûng, cho neân nhöõng thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh haõy quyù troïng nhieäm vuï rao giaûng; thöïc vaäy, vieäc coâng boá Tin Möøng cuûa Chuùa cho moïi ngöôøi laø moät trong nhöõng boån phaän chính yeáu cuûa hoï.
Ñieàu 763: Caùc Giaùm Muïc coù quyeàn rao giaûng Lôøi Chuùa khaép nôi, keå caû trong caùc nhaø thôø vaø nhaø nguyeän cuûa caùc doøng tu thuoäc luaät giaùo hoaøng, tröø khi Giaùm Muïc ñòa phöông, trong nhöõng tröôøng hôïp rieâng, ñaõ minh thò phaûn ñoái.
Ñieàu 764: Ñöøng keå quy ñònh cuûa ñieàu 765, caùc Linh Muïc vaø Phoù Teá ñöôïc höôûng naêng quyeàn rao giaûng khaép nôi vôùi söï ñoàng yù, ít ra suy ñoaùn, cuûa Linh Muïc quaûn ñoác nhaø thôø, tröø khi Baûn Quyeàn hôïp phaùp haïn cheá hay ruùt laïi naêng quyeàn aáy, hoaëc luaät ñòa phöông ñoøi hoûi phaûi coù pheùp minh thò.
Ñieàu 765: Ñeå giaûng cho caùc tu só trong caùc nhaø thôø hay nhaø nguyeän cuûa hoï, caàn phaûi ñöôïc pheùp cuûa Beà Treân coù thaåm quyeàn theo hieán phaùp.
Ñieàu 766: Giaùo daân coù theå ñöôïc nhaän giaûng thuyeát trong nhaø thôø hay nhaø nguyeän, neáu nhu caàu ñoøi hoûi, trong nhöõng hoaøn caûnh nhaát ñònh, hoaëc ích lôïi xui khieán trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät döïa theo caùc chæ thò cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vaø tuaân haønh ñieàu 767, trieät 1.
Ñieàu 767: (1) Trong nhöõng hình thöùc giaûng thuyeát, noåi baát nhaát laø baøi giaûng giaûi thaùnh leã vì laø phaàn chính cuûa phuïng vuï vaø daønh rieâng cho Linh Muïc hay Phoù Teá. Trong baøi giaûng aáy, phaûi laøm sao ñeå suoát moät naêm phuïng vuï coù theå trình baøy caùc maàu nhieäm ñöùc Tin vaø khuoân khoå ñôøi soáng Kitoâ giaùo döïa vaøo baûn vaên Thaùnh Kinh.
(2) Trong moïi thaùnh leã ngaøy Chuû Nhaät vaø ngaøy leã buoäc, khi coù daân chuùng hoïp laïi, thì buoäc phaûi giaûng leã, tröø khi coù lyù do quan troïng môùi ñöôïc boû qua.
(3) Trong caùc thaùnh leã trong tuaàn, nhaát laø trong muøa Voïng vaø muøa chay, hoaëc khi coù leã lôùn hay tang cheá, khuyeán khích neân giaûng leã khi coù soá ñoâng daân chuùng tham döï.
(4) Cha Sôû hay Linh Muïc quaûn ñoác nhaø thôø phaûi lo lieäu ñeå nhöõng quy luaät treân ñöôïc tuaân giöõ chu ñaùo.
Ñieàu 768: (1) Nhöõng ngöôøi giaûng Lôøi Chuùa, tröôùc heát haõy trình baøy nhöõng ñieàu caàn phaûi tin vaø phaûi laøm nhaèm vinh danh Chuùa vaø cöùu roãi nhaân loaïi.
(2) Cuõng phaûi trình baøy cho tín höõu giaùo thuyeát Hoäi Thaùnh daïy veà nhaân phaåm vaø töï do cuûa con ngöôøi, veà söï duy nhaát vaø söï vöõng beàn cuøng nhöõng traùch vuï cuûa gia ñình, veà nhöõng boån phaän cuûa nhöõng ngöôøi coâng daân soáng trong xaõ hoäi, vaø caû veà vieäc ñieàu haønh nhöõng vieäc traàn theá theo traät töï Chuùa ñaõ aán ñònh.
Ñieàu 769: Giaùo lyù Kitoâ giaùo phaûi ñöôïc trình baøy thích hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa thính giaû vaø nhu caàu cuûa thôøi ñaïi.
Ñieàu 770: Vaøo nhöõng thôøi kyø nhaát ñònh, döïa theo caùc chæ thò cuûa Giaùm Muïc giaùo phaän, caùc Cha Sôû neân toå chöùc giaûng caám phoøng vaø tuaàn ñaïi phuùc hay nhöõng hình thöùc khaùc tuøy nhu caàu.
Ñieàu 771: (1) Caùc vò Chuû Chaên, nhaát laø Giaùm Muïc vaø Cha Sôû, phaûi löu taâm ñem Lôøi Chuùa ñeán caû cho nhöõng tín höõu maø vì ñieàu kieän sinh soáng khoâng ñöôïc höôûng ñaày ñuû hoaëc thieáu hoaøn toaøn nhöõng saên soùc muïc vuï thoâng thöôøng chung cho moïi ngöôøi.
(2) Caùc ngaøi cuõng phaûi lo lieäu loan baùo Tin Möøng cho nhöõng ngöôøi voâ tín ngöôõng trong khu vöïc cuûa mình, bôûi leõ vieäc coi soùc caùc linh hoàn bao truøm caû nhöõng ngöôøi ñoù laãn caùc tín höõu.
Ñieàu 772: (1) Hôn nöõa, veà vieäc giaûng thuyeát, taát caû moïi ngöôøi phaûi giöõ nhöõng quy luaät do Ñöùc Giaùm Muïc giaùo phaän ban haønh.
(2) Khi giaûng thuyeát giaùo lyù Kitoâ giaùo treân ñaøi phaùt thanh, hay ñaøi truyeàn hình, phaûi tuaân theo nhöõng chæ thò do Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ aán ñònh.
Chöông II: Vieäc Huaán Giaùo
Ñieàu 773: Caùc Chuû Chaên coù nhieäm vuï rieâng bieät vaø naëng neà phaûi lo daïy giaùo lyù cho daân Chuùa; ngoõ haàu, nhôø söï trau doài giaùo lyù vaø kinh nghieäm ñôøi soáng Kitoâ giaùo, ñöùc Tin cuûa caùc tín höõu trôû neân soáng ñoäng, minh baïch vaø linh hoaït.
Ñieàu 774: (1) Döôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo quyeàn hôïp phaùp, moïi phaàn töû trong Giaùo Hoäi ñeàu coù nghóa vuï chaêm lo vieäc huaán giaùo, tuøy theo phaän söï cuûa moãi ngöôøi.
(2) Tröôùc tieân, cha meï coù boån phaän laáy lôøi noùi vaø göông laønh huaán luyeän ñöùc Tin cho con caùi vaø daïy chuùng soáng ñôøi Kitoâ giaùo. Nhöõng ngöôøi thay quyeàn cha meï vaø nhöõng ngöôøi ñôõ ñaàu cuõng coù boån phaän nhö vaäy.
Ñieàu 775: (1) Döïa theo caùc chæ thò cuûa Toøa Thaùnh, Giaùm Muïc giaùo phaän phaûi ra nhöõng quy luaät veà vieäc huaán giaùo, döï lieäu nhöõng phöông tieän thích hôïp cho vieäc huaán giaùo, keå caû soaïn thaûo saùch giaùo lyù neáu thaáy thuaän lôïi, cuõng nhö coå voõ vaø phoái hôïp caùc chöông trình giaùo lyù.
(2) Neáu thaáy höõu ích, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coù theå phaùt haønh saùch giaùo lyù cho toaøn quoác, vôùi söï chuaån y cuûa Toøa Thaùnh.
(3) Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coù theå thieát laäp vaên phoøng huaán giaùo maø nhieäm vuï chính yeáu laø giuùp ñôõ caùc giaùo phaän trong vaán ñeà huaán giaùo.
Ñieàu 776: Do nhieäm vuï ñoøi buoäc, Cha Sôõ phaûi lo huaán luyeän giaùo lyù cho ngöôøi lôùn, thanh nieân vaø treû em. Vì muïc ñích aáy, Cha Sôû hay môøi goïi söï coäng taùc cuûa caùc giaùo só laøm vieäc trong hoï ñaïo, cuûa caùc phaàn töû cuûa Hoäi Doøng taän hieán cuõng nhö caùc tu ñoaøn toâng ñoà, tuøy theo ñöôøng höôùng rieâng cuûa moãi doøng tu, cuõng nhö cuûa giaùo daân, nhaát laø caùc giaùo lyù vieân. Taát caû nhöõng ngöôøi naøy, neáu khoâng bò caûn trôû hôïp phaùp, khoâng neân töø choái töï nguyeän giuùp Cha Sôû trong coâng vieäc huaán giaùo. Cha Sôû coøn phaûi coå voõ vaø thuùc ñaåy cha meï chu toaøn boån phaän daïy giaùo lyù trong gia ñình, nhö ñaõ noùi ôû ñieàu 774, trieät 2.
Ñieàu 777: Döïa treân caùc quy luaät do Ñöùc Giaùm Muïc giaùo phaän ban boá, Cha Sôû phaûi lo caùch rieâng ñeán:
1. daïy giaùo lyù töông xöùng veà vieäc cöû haønh caùc Bí Tích;
2. chuaån bò cho caùc treû em, sau thôøi gian hoïc giaùo lyù ñaày ñuû, ñöôïc xöng toäi röôùc leã laàn ñaàu, cuõng nhö chòu pheùp Theâm Söùc moät caùch xöùng ñaùng;
3. trau doài cho caùc treû em, sau khi ñaõ röôùc leã vôõ loøng, ñöôïc coù caên baûn giaùo lyù doài daøo saâu roäng hôn;
4. daïy giaùo lyù cho caû nhöõng ngöôøi taøn taät veà theå lyù hay tinh thaàn, tuøy theo hoaøn caûnh cuûa hoï cho pheùp;
5. duøng caùc hình thöùc vaø chöông trình khaùc nhau ñeå laøm cho ñöùc Tin cuûa giôùi treû vaø ngöôøi lôùn ñöôïc kieän cöôøng, choùi saùng vaø trieån nôû.
Ñieàu 778: Caùc Beà Treân doøng tu vaø caùc tu ñoaøn toâng ñoà phaûi lo daïy giaùo lyù caùch chuyeân caàn trong caùc nhaø thôø, tröôøng hoïc vaø caùc cô sôû khaùc ñaõ ñöôïc uûy thaùc caùch naøo ñoù cho mình.
Ñieàu 779: Trong vieäc daïy giaùo lyù caàn xöû duïng taát caû caùc phöông theá, duïng cuï sö phaïm, vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi xeùt laø höõu hieäu, ngoõ haàu caùc tín höõu, tuøy theo ñieàu kieän tính tình, khaû naêng, tuoåi taùc vaø loái soáng, coù theå hoïc hoûi ñaày ñuû hôn veà giaùo lyù coâng giaùo vaø ñem ra thöïc haønh chu ñaùo hôn.
Ñieàu 780: Caùc Baûn Quyeàn sôû taïi phaûi truø lieäu ñeå caùc giaûng vieân giaùo lyù ñöôïc huaán luyeän kyõ löôõng ñeå thi haønh troïn veïn nhieäm vuï cuûa mình. Bôûi vaäy, caàn cung caáp cho hoï söï ñaøo taïo lieân tuïc, ñeå hoï thoâng thaïo giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi, hoïc bieát nhöõng quy taéc rieâng cuûa khoa sö phaïm, caû veà lyù thuyeát laãn thöïc haønh.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)