Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån II: Daân Chuùa
Phaàn III: Caùc Tu Hoäi Doøng Taän Hieán
Vaø Caùc Tu Ñoaøn Toâng Ñoà
Tieát 1:
Caùc Hoäi Doøng Taän Hieán
Thieân 1:
Caùc Quy Taéc Chung
Cho Taát Caû Caùc Hoäi Doøng Taän Hieán
Ñieàu 573: (1) Ñôøi soáng taän hieán qua vieäc tuyeân giöõ caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm laø moät loái soáng beàn vöõng, nhôø ñoù caùc tín höõu theo saùt Ñöùc Kitoâ, döôùi taùc ñoäng cuûa Thaùnh Linh, töï hieán hoaøn toaøn cho Thieân Chuùa nhö Ñaáng ñaùng meán yeâu toät baäc, ngoõ haàu, moät khi ñaõ hieán thaân, vôùi moät danh nghóa môùi vaø ñaëc bieät, cho vieäc toân vinh Thieân Chuùa, cho vieäc kieán thieát Giaùo Hoäi vaø cho phaàn roãi theá giôùi, hoï nhaém tôùi ñöùc aùi hoaøn thieän trong vieäc phuïc vuï nöôùc Chuùa, vaø trôû thaønh daáu chæ röïc rôõ trong Giaùo Hoäi tieân baùo vinh quang treân trôøi.
(2) Caùc tín höõu ñöôïc töï do chaáp nhaän loái soáng aáy trong caùc hoäi doøng taän hieán ñaõ ñöôïc nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn cuûa Giaùo Hoäi thieát laäp theo giaùo luaät, baèng vieäc tuyeân giöõ caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm khieát tònh, khoù ngheøo, vaø vaâng lôøi, nhôø lôøi khaán hay caùc moái daây raøng buoäc khaùc. Nhöõng ngöôøi aáy keát hôïp vôùi Giaùo Hoäi vaø maàu nhieäm Giaùo Hoäi caùch ñaëc bieät do ñöùc aùi maø caùc lôøi khuyeân naøy ñöa tôùi.
Ñieàu 574: (1) Haøng nguõ cuûa nhöõng ngöôøi tuyeân giöõ caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm trong caùc hoäi doøng taän hieán thuoäc veà söùc soáng vaø söï thaùnh thieän cuûa Giaùo Hoäi; do ñoù caàn ñöôïc heát moïi ngöôøi trong Giaùo Hoäi naâng ñôõ vaø coå voõ.
(2) Thieân Chuùa keâu goïi ñaëc bieät moät soá tín höõu vaøo haøng nguõ aáy, ñeå hoï höôûng nhôø hoàng aân ñaëc bieät trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi vaø giuùp ích cho söù maïng cöùu roãi cuûa Giaùo Hoäi, theo muïc tieâu vaø tinh thaàn cuûa hoäi doøng.
Ñieàu 575: Caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm, döïa treân giaùo huaán vaø göông maãu cuûa Ñöùc Kitoâ nhö vò Toân Sö, laø hoàng aân cuûa Chuùa ban vaø Giaùo Hoäi lónh nhaän töø Ñöùc Kitoâ vaø, nhôø ôn Ngöôøi, Giaùo Hoäi luoân luoân baûo toaøn.
Ñieàu 576: Nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn trong Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï giaûi thích caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm, ñieàu haønh vieäc thi haønh chuùng qua caùc luaät leä, vaø thieát laäp caùc loái soáng beàn vöõng baèng vieäc pheâ chuaån theo giaùo luaät, cuõng nhö lo lieäu, trong phaïm vi cuûa mình, ñeå caùc hoäi doøng taêng tröôûng vaø phaùt trieån theo tinh thaàn cuûa saùng laäp vieân vaø theo caùc truyeàn thoáng laønh maïnh.
Ñieàu 577: Trong Giaùo Hoäi coù raát nhieàu hoäi doøng taän hieán vôùi nhöõng linh aân khaùc nhau tuøy theo ôn suûng ñöôïc ban cho hoï; thöïc vaäy, hoï theo saùt Ñöùc Kitoâ hoaëc khi Ngaøi caàu nguyeän, hoaëc khi Ngaøi loan baùo Nöôùc Chuùa, hoaëc khi Ngaøi thi aân cho nhaân loaïi, hoaëc soáng giöõa ngöôøi ñôøi, nhöng luoân luoân laøm theo yù cuûa Chuùa Cha.
Ñieàu 578: Taát caû moò ngöôøi phaûi trung thaønh duy trì chuû taâm vaø yù ñònh cuûa caùc vò saùng laäp ñaõ ñöôïc nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn cuûa Giaùo Hoäi chaâu pheâ, veà baûn chaát, muïc ñích, tinh thaàn vaø ñaëc tính cuûa moãi hoäi doøng, cuõng nhö veà nhöõng truyeàn thoáng laønh maïnh vaø taát caû nhöõng gì caáu taïo neân gia saûn cuûa hoäi doøng.
Ñieàu 579: Trong laõnh thoå cuûa mình, caùc Giaùm Muïc giaùo phaän coù theå thaønh laäp caùc hoäi doøng taän hieán baèng nghò ñònh hôïp thöùc, mieãn laø sau khi ñaõ baøn hoûi yù kieán cuûa Toøa Thaùnh.
Ñieàu 580: Vieäc keát naïp moät hoäi doøng taän hieán vôùi moät hoäi doøng khaùc ñöôïc daønh cho nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn cuûa hoäi doøng ñöùng keát naïp. Vieäc keát naïp luoân luoân phaûi duy trì söï töï trò cuûa hoäi doøng ñöôïc keát naïp.
Ñieàu 581: Vieäc phaân chia tu hoäi thaønh töøng phaân chi döôùi baát cöù danh xöng naøo, vieäc thaønh laäp caùc phaân chi, saùt nhaäp, hoaëc thay ñoåi cöông giôùi cuûa caùc phaân chi ñaõ thaønh laäp, ñeàu thuoäc veà thaåm quyeàn cuûa nhaø chöùc traùch cuûa hoäi doøng, chieáu theo quy taéc cuûa hieán phaùp.
Ñieàu 582: Toøa Thaùnh duøng quyeàn saùt nhaäp hay thoáng nhaát caùc hoäi doøng taän hieán. Vieäc lieân keát hay lieân minh caùc hoäi doøng cuõng ñöôïc daønh cho Toøa Thaùnh.
Ñieàu 583: Trong caùc hoäi doøng taän hieán khoâng ñöôïc thay ñoåi caùc yeáu toá ñaõ ñöôïc Toøa Thaùnh chaâu pheâ khi khoâng coù pheùp Toøa Thaùnh.
Ñieàu 584: Toøa Thaùnh laø thaåm quyeàn duy nhaát coù quyeàn giaûi taùn moät hoäi doøng. Toøa Thaùnh cuõng daønh quyeàn ñònh ñoaït veà taøi saûn cuûa hoäi doøng aáy.
Ñieàu 585: Vieäc giaûi taùn moät phaân chi cuûa hoäi doøng thì thuoäc thaåm quyeàn cuûa nhaø chöùc traùch cuûa chính hoäi doøng.
Ñieàu 586: (1) Giaùo Luaät nhìn nhaän cho moãi hoäi doøng ñöôïc höôûng moät söï töï trò chính ñaùng veà neáp soáng, nhaát laø trong vieäc cai trò, nhôø ñoù hoï ñöôïc höôûng moät kyû luaät rieâng trong Hoäi Thaùnh vaø coù theå baûo toàn nguyeân veïn gia saûn rieâng ñaõ noùi ôû ñieàu 587.
(2) Baûn Quyeàn ñòa phöông coù boån phaän toân troïng vaø baûo ñaûm söï töï trò aáy.
Ñieàu 587: (1) Ñeå baûo veä ôn keâu goïi vaø chaân töôùng cuûa moãi hoäi doøng caùch trung thaønh hôn, boä luaät neàn taûng hay hieán phaùp cuûa baát cöù hoäi doøng naøo cuõng caàn phaûi chöùa ñöïng nhöõng quy taéc neàn taûng veà vieäc cai trò hoäi doøng vaø kyû luaät cuûa caùc phaàn töû, vieäc thu nhaän vaø huaán luyeän caùc phaàn töû, cuõng nhö ñoái töôïng rieâng cuûa caùc moái raøng buoäc thaùnh, theâm vaøo nhöõng gì maø ñieàu 578 ñaõ aán ñònh phaûi duy trì.
(2) Boä luaät vöøa noùi phaûi ñöôïc nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn cuûa Giaùo Hoäi pheâ chuaån, vaø chæ coù theå ñöôïc thay ñoåi khi ñöôïc thaåm quyeàn aáy thoûa thuaän.
(3) Trong boä luaät aáy caàn phaûi dung hôïp kheùo leùo caùc yeáu toá thieâng lieâng vôùi caùc yeáu toá phaùp lyù; nhöng khoâng neân gia taêng caùc quy taéc khi khoâng caàn thieát.
(4) Caùc quy taéc khaùc, do nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn cuûa hoäi doøng quy ñònh, seõ ñöôïc thu thaäp caån thaän trong caùc boä luaät khaùc. Caùc boä luaät naøy coù theå ñöôïc tuøy nghi duyeät laïi vaø thích öùng cho hôïp vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa nôi choán vaø thôøi theá.
Ñieàu 588: (1) Haøng nguõ ñôøi taän hieán, töï baûn chaát, khoâng phaûi laø giaùo só cuõng chaúng phaûi laø giaùo daân.
(2) Moät hoäi doøng ñöôïc goïi laø “giaùo só” khi naøo, chieáu theo muïc tieâu hay yù ñònh maø vò saùng laäp nhaèm tôùi, hoaëc chieáu theo truyeàn thoáng hôïp leä, hoäi doøng ñöôïc ñaët döôùi söï ñieàu khieån cuûa caùc giaùo só, ñaûm nhaän vieäc thi haønh chöùc thaùnh, vaø ñöôïc nhaø chöùc traùch Giaùo Hoäi nhìn nhaän nhö vaäy.
(3) Moät hoäi doøng ñöôïc goïi laø “giaùo daân” khi ñöôïc nhaø chöùc traùch Giaùo Hoäi nhìn nhaän nhö vaäy. Döïa theo baûn chaát, ñaëc tính vaø muïc tieâu cuûa mình, hoäi doøng coù moät nhieäm vuï rieâng - ñaõ ñöôïc xaùc ñònh bôûi vò saùng laäp hay bôûi truyeàn thoáng hôïp leä - theo ñoù khoâng bao haøm vieäc thi haønh chöùc thaùnh.
Ñieàu 589: Hoäi doøng taän hieán ñöôïc coi laø thuoäc luaät giaùo hoaøng neáu ñöôïc Toøa Thaùnh thaønh laäp hay pheâ chuaån do nghò ñònh hôïp thöùc. Hoäi doøng taän hieán ñöôïc coi laø thuoäc luaät giaùo phaän, neáu ñöôïc Giaùm Muïc giaùo phaän thaønh laäp vaø chöa nhaän ñöôïc nghò ñònh pheâ chuaån cuûa Toøa Thaùnh.
Ñieàu 590: (1) Caùc hoäi doøng taän hieán, xeùt vì ñaõ ñaëc bieät daâng mình phuïc vuï Thieân Chuùa vaø toaøn theå Giaùo Hoäi, neân phaûi phuïc tuøng nhaø chöùc traùch toái cao cuûa Giaùo Hoäi moät caùch rieâng bieät.
(2) Moãi phaàn töû cuûa caùc hoäi doøng coù nghóa vuï vaâng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha nhö beà treân toái cao, keå caû chieáu theo moái raøng buoäc thaùnh cuûa ñöùc vaâng lôøi.
Ñieàu 591: Ñeå lo lieäu thieän ích cuûa hoäi doøng vaø caùc nhu caàu cuûa vieäc toâng ñoà caùch hoaøn haûo hôn, Ñöùc Thaùnh Cha, chieáu theo quyeàn toái thöôïng treân toaøn Giaùo Hoäi vaø xeùt ñeán lôïi ích chung, coù theå mieãn tröø caùc hoäi doøng taän hieán khoûi quyeàn cai trò cuûa caùc Baûn Quyeàn sôû taïi, vaø ñaët hoï tröïc tieáp tuøy thuoäc moät mình ngaøi hay moät nhaø chöùc traùch khaùc trong Giaùo Hoäi.
Ñieàu 592: (1) Ñeå coå voõ söï thoâng hieäp giöõa caùc hoäi doøng vôùi Toøa Thaùnh caùch hoaøn haûo hôn, taát caû caùc Beà Treân toång quyeàn phaûi göûi cho Toøa Thaùnh moät baûn töôøng trình sô löôïc veà tình hình vaø ñôøi soáng hoäi doøng, theo caùch thöùc vaø thôøi haïn do chính Toøa Thaùnh ñònh.
(2) Caùc Beà Treân cuûa moãi hoäi doøng haõy coå ñoäng ñeå caùc vaên kieän Toøa Thaùnh lieân can ñeán caùc phaàn töû ñöôïc uûy thaùc cho hoï ñöôïc am töôøng, vaø hoï haõy theo doõi vieäc tuaân haønh caùc vaên kieän aáy.
Ñieàu 593: Caùc hoäi doøng thuoäc luaät giaùo hoaøng tuøy thuoäc tröïc tieáp vaø duy nhaát vaøo quyeàn Toøa Thaùnh trong vieäc cai trò noäi boä vaø kyû luaät, tuy vaãn toân troïng ñieàu 586.
Ñieàu 594: Caùc hoäi doøng thuoäc luaät giaùo phaän ñöôïc ñaët döôùi söï chaêm soùc ñaëc bieät cuûa Giaùm Muïc giaùo phaän, tuy vaãn toân troïng ñieàu 586.
Ñieàu 595: (1) Giaùm Muïc cuûa truï sôû chính coù thaåm quyeàn chaâu pheâ hieán phaùp, chuaån y caùc söï thay ñoåi ñaõ ñöôïc du nhaäp caùch hôïp leä, ngoaïi tröø nhöõng ñieàu maø Toøa Thaùnh ñaõ ñaët tay vaøo; Giaùm Muïc cuõng coù thaåm quyeàn giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà heä troïng lieân can tôùi toaøn theå hoäi doøng song vöôït quaù quyeàn haïn cuûa nhaø chöùc traùch noäi boä. Tuy nhieân, neáu hoäi doøng ñaõ baønh tröôùng qua nhieàu giaùo phaän, thì Giaùm Muïc cuûa truï sôû chính phaûi baøn hoûi caùc Giaùm Muïc giaùo phaän khaùc nöõa.
(2) Trong tröôøng hôïp rieâng bieät, Giaùm Muïc giaùo phaän coù theå mieãn chuaån hieán phaùp.
Ñieàu 596: (1) Caùc Beà Treân vaø caùc ñaïi hoäi cuûa caùc hoäi doøng ñöôïc höôûng quyeàn haønh treân caùc phaàn töû; quyeàn haønh aáy do luaät phoå quaùt vaø hieán phaùp xaùc ñònh.
(2) Ngoaøi ra, trong caùc doøng tu giaùo só theo luaät giaùo hoaøng, caùc Beà Treân ñöôïc höôûng quyeàn cai trò cuûa Giaùo Hoäi, ôû toøa ngoaøi cuõng nhö toøa trong.
(3) Ñoái vôùi quyeàn haønh noùi ôû trieät 1, seõ aùp duïng caùc quy ñònh cuûa caùc ñieàu 131, 133, vaø 137-144.
Ñieàu 597: (1) Heát moïi ngöôøi coâng giaùo, coù yù ngay, hoäi ñuû caùc ñöùc tính do luaät phoå quaùt vaø luaät rieâng ñoøi hoûi, khoâng vöôùng maéc caùc ngaên trôû, coù theå ñöôïc thu nhaän vaøo moät hoäi doøng taän hieán.
(2) Khoâng ai ñöôïc thaâu nhaän maø khoâng ñöôïc chuaån bò thích ñaùng.
Ñieàu 598: (1) Moãi hoäi doøng phaûi quy ñònh trong hieán phaùp caùch thöùc tuaân giöõ caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm khieát tònh, khoù ngheøo, vaø vaâng lôøi, trong loái soáng cuûa mình, chieáu theo ñaëc tính vaø cöùu caùnh rieâng.
(2) Taát caû caùc phaàn töû khoâng nhöõng phaûi tuaân giöõ trung thaønh vaø toaøn veïn caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm, maø coøn phaûi uoán naén ñôøi mình hôïp vôùi luaät rieâng cuûa hoäi doøng, vaø nhö vaäy coá gaéng ñaït tôùi söï troïn laønh cuûa haøng nguõ mình.
Ñieàu 599: Lôøi khuyeân Phuùc AÂm khieát tònh chaáp nhaän vì Nöôùc Trôøi, xeùt vì laø daáu chæ cuûa theá giôùi töông lai vaø nguoàn maïch phong nhieâu truø phuù trong moät con tim khoâng chia seû, bao haøm nghóa vuï tieát cheá hoaøn toaøn trong söï ñoäc thaân.
Ñieàu 600: Lôøi khuyeân Phuùc AÂm khoù ngheøo ñeå baét chöôùc Ñöùc Kitoâ, Ñaáng tuy giaøu sang nhöng ñaõ trôû neân ngheøo vì chuùng ta, ngoaøi moät neáp soáng ngheøo caû veà thöïc chaát laãn tinh thaàn, caàn cuø vaø thanh ñaïm, khoâng dính beùn taøi saûn theá tuïc, coøn mang keøm theo söï leä thuoäc vaø haïn cheá trong vieäc xöû duïng vaø ñònh ñoaït taøi saûn, chieáu theo quy taéc cuûa luaät rieâng cuûa töøng hoäi doøng.
Ñieàu 601: Lôøi khuyeân Phuùc AÂm vaâng lôøi, ñöôïc chaáp nhaän trong tinh thaàn tin yeâu ñeå theo Ñöùc Kitoâ vaâng lôøi cho ñeán cheát, boù buoäc yù chí phaûi tuøng phuïc caùc Beà Treân hôïp phaùp, khi hoï thay maët Thieân Chuùa truyeàn khieán hôïp theo hieán phaùp rieâng.
Ñieàu 602: Ñôøi soáng huynh ñeä, vôùi ñaëc ñieåm rieâng thích hôïp vôùi moãi hoäi doøng, nhôø ñoù caùc phaàn töû ñöôïc keát hôïp trong Ñöùc Kitoâ döôøng nhö trong moät gia ñình ñaëc bieät, caàn ñöôïc xaùc ñònh caùch naøo ñeå trôû neân moät söï hoã trôï cho taát caû caùc phaàn töû trong vieäc chu toaøn ôn goïi cuûa moãi ngöôøi. Do söï thoâng hieäp huynh ñeä, ñöôïc ñaâm reã vaø xaây döïng treân Ñöùc aùi, caùc phaàn töû phaûi trôû neân göông maãu cuûa söï hoøa giaûi ñaïi ñoàng trong Ñöùc Kitoâ.
Ñieàu 603: (1) Ngoaøi nhöõng hoäi doøng taän hieán ra, Giaùo Hoäi coøn nhìn nhaän ñôøi soáng aån tu, trong ñoù caùc tín höõu daâng mình ñeå ngôïi khen Thieân Chuùa vaø lo phaàn roãi cuûa theá giôùi qua vieäc taùch bieät hôn khoûi traàn theá, giöõ thinh laëng coâ tòch, caàu nguyeän lieân læ vaø haõm mình.
(2) Moät aån só ñöôïc luaät nhìn nhaän nhö keû daâng mình cho Chuùa trong ñôøi taän hieán neáu hoï coâng khai tuyeân giöõ ba lôøi khuyeân Phuùc AÂm, baèng lôøi khaán hay daây raøng buoäc naøo khaùc, trong tay Giaùm Muïc giaùo phaän vaø tuaân theo moät chöông trình sinh soáng döôùi söï höôùng daãn cuûa Giaùm Muïc.
Ñieàu 604: (1) Töông töï vôùi nhöõng hình thöùc ñôøi taän hieán laø haøng caùc trinh nöõ, töùc nhöõng ngöôøi tuyeân boá yù ñònh theo saùt Ñöùc Kitoâ, ñöôïc ñöùc Giaùm Muïc giaùo phaän cung hieán cho Thieân Chuùa theo nghi thöùc phuïng vuï ñöôïc chuaån y; hoï keát hoân caùch thaàn bí vôùi Ñöùc Kitoâ Con Thieân Chuùa vaø daâng mình phuïc vuï Giaùo Hoäi.
(2) Caùc trinh nöõ coù theå laäp hoäi ñeå nhôø söï trôï giuùp laãn nhau, hoï thöïc hieän yù ñònh cuûa hoï caùch trung thaønh hôn vaø chu toaøn vieäc phuïc vuï Giaùo Hoäi hôïp vôùi haøng nguõ cuûa mình.
Ñieàu 605: Toøa Thaùnh daønh rieâng cho mình vieäc chaâu pheâ caùc hình thöùc môùi cuûa ñôøi taän hieán. Tuy vaäy caùc Giaùm Muïc giaùo phaän haõy ra söùc nhaän ñònh caùc hoàng aân môùi cuûa ñôøi taän hieán maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho Giaùo Hoäi, vaø giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khôûi xöôùng ñeå hoï thöïc hieän caùc yù ñònh caùch myõ maõn, vaø baûo veä hoï baèng nhöõng quy cheá thích hôïp, nhaát laø baèng caùch aùp duïng caùc quy taéc toång quaùt chöùa ñöïng trong phaàn naøy.
Ñieàu 606: Nhöõng gì ñaõ ñònh veà caùc hoäi doøng vaø caùc phaàn töû cuûa hoï ñeàu coù giaù trò ngang nhau cho caû hai phaùi nam nöõ, tröø khi ñaõ roõ caùch naøo khaùc do maïch vaên hay do baûn chaát söï vieäc.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)