Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån II: Daân Chuùa
Phaàn II: Cô Caáu Phaåm Traät Cuûa Giaùo Hoäi
Tieát 1:
Quyeàn Toái Cao Cuûa Giaùo Hoäi
Chöông I: Ñöùc Thaùnh Cha Vaø Taäp Ñoaøn Giaùm Muïc
Ñieàu 330: Cuõng nhö, do Thieân Chuùa ñaõ thieát ñònh, Thaùnh Pheâroâ vaø caùc Toâng Ñoà khaùc ñaõ taïo thaønh moät taäp ñoaøn, thì Ñöùc Thaùnh Cha, keá vò Pheâroâ, vaø caùc Giaùm Muïc, keá vò caùc Toâng Ñoà cuõng lieân keát laïi vôùi nhau caùch töông töï nhö vaäy.
Muïc I: Ñöùc Thaùnh Cha
Ñieàu 331: Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi Roma, nôi Ngaøi ñöôïc duy trì nhieäm vuï maø Thieân Chuùa ñaõ trao caùch ñaëc bieät cho Pheâroâ, ngöôøi ñöùng ñaàu trong caùc Toâng Ñoà, vaø phaûi ñöôïc chuyeån tieáp cho caùc ngöôøi keá vò Ngaøi, laø thuû laõnh cuûa taäp ñoaøn Giaùm Muïc, Ñaïi dieän Ñöùc Kitoâ vaø Chuû chaên cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi treân traàn gian. Vì theá, do uy löïc cuûa nhieäm vuï, Ngaøi coù quyeàn thoâng thöôøng toái cao, sung maõn, tröïc tieáp vaø phoå quaùt trong Giaùo Hoäi, vaø Ngaøi luoân luoân coù theå töï do haønh söû quyeàn aáy.
Ñieàu 332: (1) Ñöùc Thaùnh Cha nhaän laõnh quyeàn sung maõn vaø toái cao trong Giaùo Hoäi do söï baàu cöû hôïp leä maø Ngaøi ñaõ chaáp nhaän cuøng vôùi söï taán phong Giaùm Muïc. Vì theá, ai ñöôïc ñaéc cöû vaøo chöùc Giaùo Hoaøng maø ñaõ coù chöùc Giaùm Muïc, thì laõnh quyeàn noùi treân ngay chính luùc chaáp nhaän. Coøn neáu ngöôøi ñaéc cöû khoâng coù chöùc Giaùm Muïc, thì laäp töùc phaûi ñöôïc truyeàn chöùc Giaùm Muïc.
(2) Neáu xaûy ra tröôøng hôïp Ñöùc Thaùnh Cha töø chöùc, thì ñeå ñöôïc höõu hieäu, söï töø chöùc phaûi ñöôïc töï do vaø ñöôïc baøy toû caùch hôïp thöùc nhöng khoâng caàn ñöôïc ai chaáp nhaän.
Ñieàu 333: (1) Ñöùc Thaùnh Cha, do uy löïc cuûa nhieäm vuï, coù quyeàn haønh khoâng nhöõng treân toaøn theå Giaùo Hoäi, maø coøn coù quyeàn toái thöôïng treân taát caû caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø caùc hôïp ñoaøn Giaùo Hoäi ñòa phöông. Quyeàn toái thöôïng aáy taêng cöôøng vaø baûo veä quyeàn rieâng bieät, thoâng thöôøng vaø tröïc tieáp maø caùc Giaùm Muïc naém giöõ trong caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông ñöôïc giao phoù cho caùc Ngaøi coi soùc.
(2) Trong khi thi haønh nhieäm vuï Chuû Chaên toái cao cuûa Giaùo Hoäi, Ñöùc Thaùnh Cha luoân luoân thoâng hôïp vôùi caùc Giaùm Muïc khaùc vaø keå caû vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi. Tuy nhieân, vieäc quyeát ñònh phöông caùch, hoaëc ñôn phöông hoaëc taäp ñoaøn, ñeå thi haønh nhieäm vuï, tuøy theo nhu caàu cuûa Giaùo Hoäi, laø quyeàn cuûa Ngaøi.
(3) Khoâng theå khaùng caùo hoaëc thöôïng toá choáng laïi moät aùn vaên hay nghò ñònh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñieàu 334: Trong khi thi haønh nhieäm vuï, Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc hoã trôï bôûi caùc Giaùm Muïc; caùc vò coù theå coäng taùc vôùi Ñöùc Thaùnh Cha baèng nhieàu phöông caùch khaùc nhau, moät trong nhöõng phöông caùch ñoù laø Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc. Ngoaøi ra, Ngaøi coøn ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa caùc Hoàng Y, caùc nhaân vaät khaùc vaø caùc ñònh cheá khaùc nhau, theo nhu caàu cuûa moïi thôøi ñaïi. Taát caû caùc nhaân vaät vaø caùc ñònh cheá aáy lo chu toaøn traùch vuï ñaõ giao phoù nhaèm thieän ích cuûa taát caû caùc Giaùo Hoäi nhaân danh vaø vôùi quyeàn haønh cuûa Giaùo Hoaøng, theo nhöõng quy taéc luaät ñònh.
Ñieàu 335: Trong khi Toøa Thaùnh troáng toøa hoaëc bò hoaøn toaøn caûn trôû, thì khoâng ñöôïc thay ñoåi gì trong söï quaûn trò Giaùo Hoäi phoå quaùt; nhöng phaûi tuaân haønh nhöõng luaät leä ñaëc bieät ñaõ döï lieäu cho nhöõng hoaøn caûnh aáy.
Muïc II: Taäp Ñoaøn Giaùm Muïc
Ñieàu 336: Taäp Ñoaøn Giaùm Muïc goàm bôûi Ñöùc Thaùnh Cha laøm thuû laõnh vaø caùc thaønh phaàn laø caùc Giaùm Muïc ñaõ ñöôïc cung hieán baèng bí tích vaø duy trì söï hieäp thoâng theo phaåm traät vôùi thuû laõnh vaø vôùi taát caû caùc phaàn töû cuûa taäp ñoaøn. Trong taäp ñoaøn Giaùm Muïc ñoaøn theå caùc Toâng Ñoà ñöôïc beàn bæ maõi maõi. Taäp ñoaøn Giaùm Muïc, hôïp nhaát vôùi thuû laõnh vaø khoâng bao giôø ñöôïc thieáu thuû laõnh, cuõng laø chuû theå cuûa quyeàn bính toái cao vaø sung maõn trong toaøn theå Giaùo Hoäi.
Ñieàu 337: (1) Taäp ñoaøn Giaùm Muïc haønh söû caùch long troïng quyeàn haønh trong toaøn theå Giaùo Hoäi ôû Coâng Ñoàng hoaøn vuõ.
(2) Quyeàn aáy cuõng ñöôïc haønh söû qua moät haønh ñoäng chung cuûa caùc Giaùm Muïc taûn maùc khaép theá giôùi; haønh ñoäng ñoù hoaëc do Ñöùc Thaùnh Cha thuùc ñaåy hoaëc ñöôïc Ngaøi töï do chaáp thuaän, nhôø ñoù trôû neân moät haønh ñoäng thöïc söï cuûa taäp ñoaøn.
(3) Tuøy theo nhu caàu cuûa Giaùo Hoäi, Ñöùc Thaùnh Cha coù quyeàn löïa choïn vaø coå voõ caùc caùch thöùc, nhôø ñoù taäp ñoaøn Giaùm Muïc coù theå thi haønh nhieäm vuï cuûa mình vôùi tính caùch taäp ñoaøn ñoái vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi.
Ñieàu 338: (1) Duy moät mình Ñöùc Thaùnh Cha coù quyeàn trieäu taäp Coâng Ñoàng hoaøn vuõ, ñích thaân hoaëc nhôø ngöôøi khaùc chuû toïa, di chuyeån, ñình hoaõn, giaûi taùn Coâng Ñoàng, vaø pheâ chuaån caùc saéc luaät cuûa Coâng Ñoàng hoaøn vuõ.
(2) Ñöùc Thaùnh Cha coù thaåm quyeàn aán ñònh nhöõng vaán ñeà seõ baøn luaän trong Coâng Ñoàng vaø thieát laäp ñieàu leä phaûi giöõ trong Coâng Ñoàng; caùc nghò phuï cuûa Coâng Ñoàng coù theå theâm nhieàu vaán ñeà khaùc vaøo nhöõng vaán ñeà ñaõ do Ñöùc Thaùnh Cha ñeà xöôùng, nhöng phaûi ñöôïc chính Ñöùc Thaùnh Cha pheâ chuaån.
Ñieàu 339: (1) Taát caû vaø chæ coù caùc Giaùm Muïc thaønh vieân cuûa taäp ñoaøn Giaùm Muïc môùi coù quyeàn lôïi vaø nghóa vuï tham döï Coâng Ñoàng hoaøn vuõ vôùi quyeàn bieåu quyeát.
(2) Ngoaøi ra, nhöõng ngöôøi khaùc khoâng coù chöùc Giaùm Muïc, coù theå ñöôïc môøi ñeán tham döï Coâng Ñoàng Chung do quyeàn bính toái cao trong Giaùo Hoäi, vaø chính quyeàn bính aáy seõ chæ ñònh vai troø cuûa hoï trong Coâng Ñoàng.
Ñieàu 340: Neáu xaûy ra tröôøng hôïp Toøa Thaùnh troáng toøa trong thôøi gian hoïp Coâng Ñoàng thì chieáu theo luaät, Coâng Ñoàng bò giaùn ñoaïn cho tôùi khi Taân Giaùo Hoaøng truyeàn leänh tieáp tuïc hoaëc giaûi taùn.
Ñieàu 341: (1) Moïi quyeát nghò cuûa Coâng Ñoàng Chung chæ coù hieäu löïc boù buoäc khi ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha cuøng vôùi caùc nghò phuï Coâng Ñoàng pheâ chuaån, vaø sau ñoù ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha coâng boá nhaän vaø ra leänh ban haønh.
(2) Cuõng caàn phaûi coù söï coâng nhaän vaø ban haønh nhö treân ñeå coù hieäu löïc boù buoäc caùc quyeát nghò do taäp ñoaøn Giaùm Muïc ñeà ra, do moät haønh ñoäng thöïc söï taäp ñoaøn theo caùch thöùc naøo khaùc do Ñöùc Thaùnh Cha thuùc ñaåy hay ñöôïc Ngaøi töï do chaáp nhaän.
Chöông II: Thöôïng Hoäi Nghò Caùc Giaùm Muïc
Ñieàu 342: Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc laø moät ñaïi hoäi goàm caùc Giaùm Muïc ñöôïc tuyeån choïn töø nhieàu mieàn khaùc nhau treân theá giôùi, tuï hoïp laïi vaøo nhöõng thôøi kyø ñöôïc aán ñònh, ñeå coå voõ söï hieäp nhaát chaët cheõ giöõa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi caùc Giaùm Muïc, vaø ñeå giuùp yù kieán cho Ñöùc Thaùnh Cha trong vieäc baûo veä vaø taêng tieán Ñöùc Tin vaø phong hoùa, vaø trong vieäc duy trì vaø cuûng coá kyû luaät Giaùo Hoäi; ngoaøi ra, coøn ñeå nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân quan tôùi hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi.
Ñieàu 343: Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc coù thaåm quyeàn baøn thaûo taát caû caùc vaán ñeà ñaõ ñeà ra vaø baøy toû yù kieán cuûa mình, nhöng khoâng coù thaåm quyeàn ñeå bieåu quyeát hay ban haønh nghò quyeát veà caùc vaán ñeà ñoù; tröø nhöõng tröôøng hôïp nhaát ñònh, khi Ñöùc Thaùnh Cha cho Thöôïng Hoäi Nghò ñöôïc quyeàn bieåu quyeát; luùc aáy, Ñöùc Thaùnh Cha coù quyeàn pheâ chuaån caùc quyeát ñònh cuûa Thöôïng Hoäi Nghò.
Ñieàu 344: Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc phuïc tuøng tröïc tieáp quyeàn bính cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Thaåm quyeàn cuûa Ngaøi laø:
1. trieäu taäp Thöôïng Hoäi Nghò moãi khi thaáy thuaän lôïi, vaø chæ ñònh nôi hoäi hoïp;
2. pheâ chuaån vieäc baàu cöû nhöõng thaønh vieân naøo maø theo quy luaät rieâng caàn ñöôïc baàu, vaø chæ ñònh cuøng boå nhieäm caùc thaønh vieân khaùc;
3. aán ñònh ñeà taøi cuûa nhöõng vaán ñeà seõ thaûo luaän, vaøo thôøi gian xöùng hôïp, tröôùc khi Thöôïng Hoäi Nghò khai hoïp, theo quy luaät rieâng;
4. hoaïch ñònh chöông trình nghò söï;
5. ñích thaân hay nhôø nhöõng ngöôøi khaùc chuû toïa Thöôïng Hoäi Nghò;
6. beá maïc, di chuyeån, ñình chæ vaø giaûi taùn Thöôïng Hoäi Nghò.
Ñieàu 345: Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc coù theå nhoùm hoïp hoaëc laø trong Ñaïi Hoäi chung, thoâng thöôøng hay baát thöôøng, trong ñoù baøn thaûo veà nhöõng coâng vieäc lieân heä tröïc tieáp tôùi lôïi ích cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi; hoaëc laø trong ñaïi hoäi ñaëc bieät, trong ñoù baøn thaûo nhöõng coâng vieäc lieân heä tröïc tieáp tôùi moät hoaëc nhieàu mieàn nhaát ñònh.
Ñieàu 346: (1) Khi nhoùm hoïp Ñaïi Hoäi Chung thoâng thöôøng, Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc goàm ñaïi ña soá phaàn töû laø caùc Giaùm Muïc ñaõ ñöôïc caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc choïn cho töøng Ñaïi Hoäi, chieáu theo theå thöùc ñöôïc aán ñònh do luaät rieâng cuûa Thöôïng Hoäi Nghò; moät soá khaùc ñöôïc chính luaät chæ ñònh; moät soá nöõa ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha tröïc tieáp boå nhieäm; theâm vaøo ñoù laø vaøi phaàn töû khaùc thuoäc Doøng Tu Giaùo Só ñöôïc löïa choïn theo quy taéc cuûa luaät rieâng.
(2) Khi nhoùm hoïp Ñaïi Hoäi Chung baát thöôøng ñeå baøn veà nhöõng vaán ñeà ñoøi hoûi moät giaûi phaùp mau leï, Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc goàm ña soá caùc phaàn töû laø caùc Giaùm Muïc ñöôïc chæ ñònh do luaät rieâng cuûa Thöôïng Hoäi Nghò chieáu theo chöùc vuï ñöông ñaûm nhieäm; moät soá khaùc do Ñöùc Thaùnh Cha tröïc tieáp boå nhieäm; theâm vaøo ñoù laø vaøi phaàn töû thuoäc Doøng Tu Giaùo Só ñöôïc löïa choïn theo ñuùng nhö quy taéc cuûa luaät rieâng.
(3) Khi nhoùm hoïp Ñaïi Hoäi ñaëc bieät, Thöôïng Hoäi Nghò goàm caùc phaàn töû ñöôïc löïa choïn töø nhöõng mieàn maø vì ñoù maø Thöôïng Hoäi Nghò ñöôïc trieäu taäp, chieáu theo quy taéc cuûa luaät rieâng ñieàu haønh Thöôïng Hoäi Nghò.
Ñieàu 347: (1) Khi Ñaïi Hoäi cuûa Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha beá maïc, thì chöùc vuï ñaõ giao phoù cho caùc Giaùm Muïc vaø cho caùc phaàn töû khaùc trong Thöôïng Hoäi Nghò cuõng chaám döùt.
(2) Neáu Toøa Thaùnh troáng toøa sau khi ñaõ trieäu taäp Thöôïng Hoäi Nghò hoaëc ñang khi hoïp, thì chieáu luaät, Ñaïi Hoäi cuûa Thöôïng Hoäi Nghò bò ñình hoaõn; cuõng vaäy, caùc chöùc vuï ñaõ giao phoù cho caùc phaàn töû trong Thöôïng Hoäi Nghò cuõng bò ñình chæ, cho ñeán khi Taân Giaùo Hoaøng quyeát ñònh hoaëc giaûi taùn hoaëc tieáp tuïc Ñaïi Hoäi.
Ñieàu 348: (1) Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc coù moät vaên phoøng thöôøng tröïc döôùi söï ñieàu khieån cuûa moät Toång Thö Kyù ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha boå nhieäm; ñeå giuùp ñôõ Toång Thö Kyù, coù moät Hoäi Ñoàng Vaên Phoøng goàm bôûi caùc Giaùm Muïc, trong soá ñoù, moät vaøi vò ñöôïc chính Thöôïng Hoäi Nghò löïa choïn theo quy luaät rieâng, moät soá khaùc ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha boå nhieäm; chöùc vuï cuûa taát caû nhöõng ngöôøi naøy chaám döùt khi baét ñaàu nhoùm Ñaïi Hoäi môùi.
(2) Ngoaøi ra, vaøo moãi Ñaïi Hoäi cuûa Thöôïng Hoäi Nghò Giaùm Muïc seõ boå nhieäm moät hoaëc nhieàu thö kyù ñaëc bieät, do Ñöùc Thaùnh Cha chæ ñònh; nhöõng ngöôøi naøy chæ ôû laïi chöùc vuï ñaõ giao phoù cho tôùi khi Ñaïi Hoäi cuûa Thöôïng Hoäi Nghò keát thuùc.
Chöông III: Caùc Hoàng Y
Ñieàu 349: Caùc Hoàng Y laäp thaønh moät taäp ñoaøn rieâng bieät, vôùi thaåm quyeàn baàu cöû Ñöùc Thaùnh Cha chieáu theo quy luaät rieâng; ngoaøi ra, caùc Hoàng Y coøn giuùp Ñöùc Thaùnh Cha, hoaëc caùch taäp ñoaøn moãi khi caùc ngaøi ñöôïc trieäu taäp ñeå cuøng xeùt nhöõng vaán ñeà heä troïng, hoaëc laø vôùi tính caùch caù nhaân töùc laø nhôø caùc nhieäm vuï khaùc nhau maø caùc ngaøi ñang ñaûm nhieäm ñeå giuùp Ñöùc Thaùnh Cha trong vieäc quaûn trò thöôøng nhaät Giaùo Hoäi phoå quaùt.
Ñieàu 350: (1) Taäp ñoaøn Hoàng Y chia thaønh ba ñaúng: ñaúng Giaùm Muïc, goàm caùc Hoàng Y ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha chæ ñònh moät töôùc hieäu cuûa moät giaùo phaän ngoaïi oâ, cuõng nhö caùc Thöôïng Phuï Ñoâng Phöông ñöôïc nhaäp vaøo Hoàng Y Ñoaøn; ñaúng linh muïc vaø ñaúng phoù teá.
(2) Moãi Hoàng Y thuoäc ñaúng linh muïc vaø ñaúng phoù teá ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha chæ ñònh cho moät thaùnh ñöôøng töôùc linh muïc hay phoù teá trong thaønh phoá Roma.
(3) Thöôïng Phuï Ñoâng Phöông ñöôïc nhaäp Hoàng Y Ñoaøn vaãn giöõ nguyeân töôùc hieäu cuûa Toøa Thöôïng Phuï.
(4) Hoàng Y nieân tröôûng giöõ töôùc hieäu Giaùo Phaän Ostia, ñoàng thôøi vaãn giöõ nguyeân töôùc hieäu cuûa moät giaùo phaän khaùc ñaõ coù tröôùc.
(5) Tuy vaãn giöõ nguyeân thöù töï ñaúng caáp vaø thöù töï theo ngaøy tieán cöû, do söï thænh nguyeän trình baøy trong Maät Hoäi vaø ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha pheâ chuaån, caùc Hoàng Y ñaúng linh muïc coù theå chuyeån qua moät thaùnh ñöôøng töôùc linh muïc khaùc; Hoàng Y ñaúng phoù teá cuõng coù theå chuyeån qua moät thaùnh ñöôøng töôùc phoù teá khaùc, vaø neáu ñaõ ôû troïn möôøi naêm trong ñaúng phoù teá, thì coù theå ñöôïc chuyeån qua ñaúng linh muïc.
(6) Moät Hoàng Y ñaúng phoù teá ñöôïc chuyeån qua ñaúng linh muïc, seõ giöõ thöù töï öu tieân treân taát caû caùc Hoàng Y ñaúng linh muïc naøo gia nhaäp Hoàng Y Ñoaøn sau ngaøi.
Ñieàu 351: (1) Ñeå tieán cöû laøm Hoàng Y, Ñöùc Thaùnh Cha seõ töï do choïn löïa nhöõng ngöôøi thuoäc nam giôùi, ít ra coù chöùc linh muïc, troåi vöôït veà ñaïo lyù, taùc phong, ñaïo ñöùc vaø khoân ngoan trong caùch xöû söï coâng vieäc; tuy nhieân, nhöõng ai chöa laø Giaùm Muïc, caàn ñöôïc thuï phong Giaùm Muïc.
(2) Caùc Hoàng Y ñöôïc taán phong do moät nghò ñònh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc coâng boá tröôùc Hoàng Y Ñoaøn; keå töø luùc coâng boá, caùc ngaøi buoäc giöõ caùc nghóa vuï vaø ñöôïc höôûng moïi quyeàn lôïi do luaät ñaõ aán ñònh.
(3) Tuy nhieân, ai ñöôïc tieán cöû laøm Hoàng Y, ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha loan baùo, nhöng khoâng tieát loä danh taùnh (in pectore), thì trong thôøi gian naøy, vò ñoù khoâng bò raøng buoäc bôûi nghóa vuï naøo vaø khoâng ñöôïc höôûng quyeàn lôïi rieâng naøo cuûa caùc Hoàng Y. Sau khi danh taùnh ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha coâng boá, vò ñoù coù moïi nghóa vuï vaø ñöôïc höôûng moïi quyeàn lôïi, nhöng ñoái vôùi thöù töï öu tieân, seõ tính töø ngaøy ñöôïc tieán cöû.
Ñieàu 352: (1) Hoàng Y nieân tröôûng ñöùng ñaàu Hoàng Y Ñoaøn, vaø khi bò ngaên trôû, seõ ñöôïc thay theá bôûi Hoàng Y phoù nieân tröôûng. Hoàng Y nieân tröôûng hoaëc Hoàng Y phoù nieân tröôûng khoâng coù moät quyeàn haønh cai quaûn naøo treân caùc Hoàng Y khaùc, nhöng ñeàu ñöôïc coi laø Ngöôøi ñöùng ñaàu trong soá nhöõng ngöôøi bình quyeàn.
(2) Khi chöùc vuï nieân tröôûng khuyeát vò, thì taát caû vaø chæ duy caùc Hoàng Y vôùi ñaúng Giaùm Muïc, döôùi söï chuû toïa cuûa Hoàng Y phoù nieân tröôûng, neáu coù maët, hoaëc cuûa ngöôøi cao nieân hôn trong soá caùc Hoàng Y, choïn moät vò trong ñaúng cuûa mình laøm nieân tröôûng Hoàng Y Ñoaøn; caùc ngaøi thoâng baùo danh taùnh vò ñoù leân Ñöùc Thaùnh Cha, ñeå ngaøi pheâ chuaån ngöôøi ñaéc cöû.
(3) Phoù nieân tröôûng cuõng ñöôïc baàu theo theå thöùc noùi ôû trieät 2, döôùi söï chuû toïa cuûa nieân tröôûng; cuõng chính Ñöùc Thaùnh Cha seõ pheâ chuaån vieäc baàu cöû phoù nieân tröôûng.
(4) Hoàng Y nieân tröôûng vaø phoù nieân tröôûng, neáu chöa coù cö sôû trong thaønh phoá Roma, thì caùc ngaøi seõ thuû ñaéc cö sôû taïi ñoù.
Ñieàu 353: (1) Caùc Hoàng Y, vôùi tính caùch taäp ñoaøn, giuùp ñôõ vò Chuû Chaên toái cao cuûa Giaùo Hoäi, nhaát laø trong Maät Hoäi trong ñoù caùc Hoàng Y tuï hoïp theo leänh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø döôùi quyeàn chuû toïa cuûa Ngaøi. Maät Hoäi coù theå nhoùm phieân hoïp thoâng thöôøng hoaëc baát thöôøng.
(2) Trong Maät Hoäi thoâng thöôøng, ít laø taát caû Hoàng Y hieän ñang coù maët taïi Roma ñöôïc trieäu taäp ñeå tham khaûo veà moät soá coâng vieäc heä troïng nhöng thöôøng xaûy ra, hoaëc ñeå thöïc hieän vaøi haønh ñoäng coù tính caùch trang troïng.
(3) Trong Maät Hoäi baát thöôøng, hoïp moãi khi nhu caàu ñaëc bieät cuûa Giaùo Hoäi hoaëc taàm quan troïng cuûa vaán ñeà ñoøi hoûi, thì taát caû caùc Hoàng Y seõ ñöôïc trieäu taäp.
(4) Chæ coù Maät Hoäi thoâng thöôøng, trong ñoù cöû haønh vaøi theå thöùc trang troïng, môùi coù theå trôû thaønh coâng khai, nghóa laø, ngoaøi caùc Hoàng Y, coøn coù söï tham döï cuûa caùc Giaùm Chöùc, caùc ñaïi dieän ngoaïi giao cuûa chính quyeàn vaø moät soá nhöõng ngöôøi khaùc ñöôïc môøi tôùi.
Ñieàu 354: Caùc Hoàng Y ñöùng ñaàu caùc Boä vaø caùc cô quan thöôøng tröïc cuûa giaùo trieàu Roma vaø trong thaønh Vatican, ñöôïc yeâu caàu töø chöùc khi ñaõ tôùi 75 tuoåi. Vieäc töø chöùc seõ ñeä leân Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ngaøi seõ döï lieäu sau khi ñaõ caân nhaéc taát caû moïi hoaøn caûnh.
Ñieàu 355: (1) Hoàng Y nieân tröôûng coù thaåm quyeàn truyeàn chöùc Giaùm Muïc cho ngöôøi ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng, neáu ngöôøi ñaéc cöû chöa laõnh chöùc Giaùm Muïc. Trong tröôøng hôïp vò nieân tröôûng bò ngaên trôû, thì quyeàn aáy thuoäc veà Hoàng Y phoù nieân tröôûng, vaø neáu vò naøy cuõng bò ngaên trôû, thì thuoäc veà Hoàng Y cao nieân nhaát thuoäc ñaúng Giaùm Muïc.
(2) Hoàng Y tröôûng ñaúng phoù teá coâng boá danh taùnh vò ñaéc cöû Giaùo Hoaøng; ngoaøi ra, Ngaøi thay maët Ñöùc Thaùnh Cha ñeå trao daây “Pallium” cho caùc Toång Giaùm Muïc hoaëc cho caùc Ñaïi Dieän cuûa caùc vò aáy.
Ñieàu 356: Caùc Hoàng Y coù nghóa vuï coäng taùc ñaéc löïc vôùi Ñöùc Thaùnh Cha. Vì theá, caùc Hoàng Y ñaûm traùch baát cöù chöùc vuï naøo trong Giaùo Trieàu, neáu khoâng phaûi laø Giaùm Muïc giaùo phaän, thì buoäc phaûi cö truù taïi Roma. Caùc Hoàng Y coi soùc moät giaùo phaän naøo nhö Giaùm Muïc giaùo phaän, thì phaûi veà Roma moãi khi Ñöùc Thaùnh Cha trieäu taäp.
Ñieàu 357: (1) Caùc Hoàng Y ñaõ ñöôïc chæ ñònh töôùc hieäu moät thaùnh ñöôøng trong thaønh hoaëc moät thaùnh ñöôøng ngoaøi thaønh, thì sau khi ñaõ nhaän toøa, neân coå voõ thieän ích cho nhöõng giaùo phaän vaø caùc thaùnh ñöôøng ñoù baèng söï tö vaán vaø baûo trôï, nhöng khoâng coù quyeàn quaûn trò naøo treân caùc nôi ñoù caû, vaø khoâng ñöôïc can thieäp baèng baát cöù caùch naøo vaøo caùc vaán ñeà lieân quan tôùi vieäc quaûn lyù caùc taøi saûn, kyû luaät hoaëc dòch vuï cuûa caùc thaùnh ñöôøng.
(2) Xeùt veà nhöõng gì lieân quan ñeán baûn thaân, caùc Hoàng Y cö truù ngoaøi thaønh Roma vaø ngoaøi giaùo phaän rieâng ñöôïc mieãn tröø khoûi quyeàn quaûn trò cuûa Giaùm Muïc giaùo phaän maø caùc Ngaøi ñang truù nguï.
Ñieàu 358: Hoàng Y ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha uûy thaùc chöùc vuï thay maët Ngaøi trong dòp leã troïng theå hoaëc ñaïi hoäi, vôùi tö caùch laø ñaëc söù “a latere”, cuõng nhö Hoàng Y ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha giao phoù thi haønh moät chöùc vuï muïc vuï nhaát ñònh nhö laø phaùi vieân ñaëc bieät cuûa Ngaøi, thì chæ coù thaåm quyeàn trong giôùi haïn maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ uûy thaùc.
Ñieàu 359: Trong luùc Toøa Thaùnh troáng toøa, Hoàng Y Ñoaøn chæ ñöôïc höôûng quyeàn haønh trong Giaùo Hoäi, theo nhö luaät rieâng ñaõ chæ ñònh.
Chöông IV: Giaùo Trieàu Roma
Ñieàu 360: Giaùo trieàu Roma, nhôø ñoù Ñöùc Thaùnh Cha thöôøng giaûi quyeát moïi vieäc cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt, thi haønh nhieäm vuï nhaân danh vaø vôùi quyeàn haønh cuûa chính Ngaøi ñeå nhaèm thieän ích vaø phuïc vuï caùc Giaùo Hoäi. Giaùo Trieàu Roma goàm Phuû Quoác Vuï Khanh, Hoäi Ñoàng Ngoaïi Vuï cuûa Giaùo Hoäi, caùc Boä, Toøa AÙn vaø nhöõng cô quan khaùc, ñaõ ñöôïc luaät rieâng xaùc ñònh veà söï thaønh laäp vaø thaåm quyeàn.
Ñieàu 361: Trong Boä Luaät naøy, tieáng Toâng Toøa hoaëc Toøa Thaùnh khoâng nhöõng ñöôïc hieåu laø Ñöùc Thaùnh Cha, maø caû Phuû Quoác Vuï Khanh, Hoäi Ñoàng Ngoaïi Vuï cuûa Giaùo Hoäi vaø nhöõng cô quan khaùc cuûa Giaùo Trieàu Roma nöõa, tröø khi ñaõ roõ caùch naøo khaùc theo baûn chaát hay vaên maïch.
Chöông V: Caùc Phaùi Vieân Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Ñieàu 362: Ñöùc Thaùnh Cha coù quyeàn baåm sinh vaø ñoäc laäp ñeå boå nhieäm caùc Phaùi Vieân vaø göûi hoï tôùi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông ôû taïi caùc nöôùc hay caùc mieàn khaùc nhau, hoaëc ñoàng thôøi tôùi caùc quoác gia vaø caùc chính phuû; Ñöùc Thaùnh Cha cuõng coù quyeàn thuyeân chuyeån vaø trieäu hoài hoï, tuy phaûi toân troïng caùc quy luaät cuûa quoác teá coâng phaùp lieân quan tôùi vieäc uûy phaùi vaø trieäu hoài caùc Phaùi Vieân ñaõ ñöôïc thieát laäp beân caïnh caùc chính phuû.
Ñieàu 363: (1) Caùc Phaùi Vieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha laõnh nhieäm vuï laøm ñaïi dieän cho chính Ngaøi caùch thöôøng tröïc taïi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông hoaëc cuõng taïi caùc quoác gia vaø chính phuû maø hoï ñaõ ñöôïc cöû tôùi.
(2) Taát caû nhöõng ai ñöôïc cöû vaøo Phaùi Boä Toøa Thaùnh nhö laø caùc ñaïi dieän hay laø quan saùt vieân ôû caùc toå chöùc quoác teá hoaëc beân caïnh caùc hoäi nghò hay phieân nhoùm, cuõng coù tö caùch thay maët Toøa Thaùnh.
Ñieàu 364: Nhieäm vuï chính yeáu cuûa Phaùi Vieân Toøa Thaùnh laø lo lieäu ñeå cho giaây hôïp nhaát giöõa Toøa Thaùnh vôùi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông moãi ngaøy ñöôïc theâm beàn chaët vaø ñaéc löïc hôn. Vì theá, coâng taùc cuûa caùc Phaùi Vieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong khu vöïc laõnh thoå cuûa mình laø:
1. thoâng tri cho Toøa Thaùnh veà tình hình cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông, vaø veà taát caû nhöõng gì lieân heä tôùi chính ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi vaø thieän ích cuûa caùc linh hoàn;
2. giuùp ñôõ caùc Giaùm Muïc baèng haønh ñoäng hay lôøi baøn, tuy phaûi toân troïng vieäc haønh söû hôïp leä quyeàn bính cuûa caùc Ngaøi;
3. duy trì söï lieân laïc thöôøng xuyeân vôùi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc baèng heát moïi hình thöùc coäng taùc;
4. ñoái vôùi vieäc boå nhieäm Giaùm Muïc, chuyeån hoaëc ñeà nghò danh taùnh cuûa caùc öùng vieân cho Toøa Thaùnh, cuõng nhö tieán haønh thuû tuïc thu löôïm tin töùc veà nhöõng ngöôøi ñöôïc tieán cöû, theo nhö quy taéc Toaø Thaùnh ñaõ ra;
5. heát söùc coå ñoäng nhöõng döï aùn lieân can tôùi hoøa bình, phaùt trieån vaø söï hôïp taùc giöõa caùc daân toäc;
6. coäng taùc vôùi caùc Giaùm Muïc, ñeå phaùt ñoäng nhöõng lieân laïc giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vôùi caùc Giaùo Hoäi vaø giaùo ñoaøn khaùc, keå caû vôùi caùc toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo;
7. cuøng vôùi caùc Giaùm Muïc, beânh vöïc taát caû nhöõng gì lieân quan tôùi söù meänh cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa Toøa Thaùnh tröôùc maët chính phuû;
8. ngoaøi ra, thi haønh moïi naêng aân vaø chu toaøn nhöõng uûy nhieäm maø Toøa Thaùnh ñaõ giao phoù.
Ñieàu 365: (1) Ngoaøi ra, Phaùi Vieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha kieâm nhieäm vieäc ñaïi dieän Ngaøi beân caïnh caùc quoác gia theo caùc quy taéc cuûa luaät quoác teá coøn coù nhieäm vuï:
1. coå voõ vaø duy trì moïi lieân laïc giöõa Toøa Thaùnh vôùi chính quyeàn;
2. daøn xeáp moïi vaán ñeà lieân heä töông quan giöõa Giaùo Hoäi vôùi quoác gia; vaø ñaëc bieät, laø lo vieäc kyù keát nhöõng thoûa öôùc hay caùc quy öôùc töông töï, cuõng troâng coi vieäc thi haønh chuùng.
(2) Khi giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà noùi ôû trieät 1, tuøy theo hoaøn caûnh ñoøi hoûi, Phaùi Vieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha neân tham khaûo yù kieán vaø lôøi baøn cuûa caùc Giaùm Muïc trong khu vöïc vaø thoâng baùo cho caùc ngaøi bieát veà dieãn tieán cuûa tình hình.
Ñieàu 366: Xeùt veà tính caùch ñaëc bieät cuûa nhieäm vuï Phaùi Vieân,
1. truï sôû cuûa Phaùi Vieân Toøa Thaùnh ñöôïc mieãn tröø khoûi quyeàn quaûn trò cuûa Baûn Quyeàn sôû taïi, ngoaïi tröø vieäc cöû haønh Hoân Phoái;
2. sau khi thoâng baùo cho caùc Baûn Quyeàn sôû taïi moãi khi coù theå ñöôïc, Phaùi Vieân Toøa Thaùnh coù quyeàn cöû haønh moïi nghi leã phuïng vuï, keå caû nghi leã giaùo chuû, trong taát caû caùc thaùnh ñöôøng thuoäc laõnh thoå ñöôïc ñaëc phaùi.
Ñieàu 367: Nhieäm vuï Phaùi Vieân Toøa Thaùnh khoâng chaám döùt khi Toâng Toøa troáng toøa, ngoaïi tröø khi naøo UÛy Nhieäm Thö ñaõ aán ñònh caùch khaùc. Nhieäm vuï chaám döùt khi maõn haïn uûy nhieäm, hoaëc do söï trieäu hoài ñöôïc caùo tri cho ñöông söï, hoaëc do söï töø chöùc ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha chaáp nhaän.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)