Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån VII: Toá Tuïng
Phaàn IV: Toá Tuïng Hình Söï
Chöông I: Ñieàu Tra Sô Khôûi
Ñieàu 1717: (1) Moãi khi bieát ñöôïc, ít laø caùch ñaùng tin, veà moät toäi phaïm ñaõ xaûy ra, thì Baûn Quyeàn phaûi töï mình hay nhôø ngöôøi xöùng ñaùng ñieàu tra caùch thaän troïng veà caùc söï kieän, caùc hoaøn caûnh vaø veà söï quy traùch, tröø khi söï ñieàu tra naøy xem ra hoaøn toaøn voâ ích.
(2) Phaûi yù töù keûo vieäc ñieàu tra naøy gaây nguy haïi ñeán thanh danh cuûa baát cöù ngöôøi naøo.
(3) Ngöôøi ñieàu tra cuõng coù quyeàn haønh vaø nghóa vuï nhö döï thaåm trong toá tuïng. Neáu sau ñoù coù toá tuïng tö phaùp, ngöôøi ñieàu tra seõ khoâng ñöôïc laøm thaåm phaùn.
Ñieàu 1718: (1) Khi öôùc ñònh laø caùc yeáu toá thu thaäp ñaõ ñuû, Baûn Quyeàn phaûi quyeát ñònh:
1. coù theå tieán haønh toá tuïng hay khoâng, ñeå tuyeân keát hay tuyeân boá hình phaït;
2. coù neân tieán haønh hay khoâng, chieáu theo ñieàu 1341;
3. coù caàn duøng ñeán toá tuïng tö phaùp hay khoâng, hay neáu luaät phaùp khoâng caám, phaûi tieán haønh baèng nghò ñònh ngoaïi tö phaùp.
(2) Baûn Quyeàn phaûi thu hoài hay söûa ñoåi nghò ñònh noùi ôû trieät 1, moãi khi caùc yeáu toá môùi thuùc ñaåy phaûi quyeát ñònh theå khaùc.
(3) Khi ban haønh nghò ñònh noùi ôû trieät 1 vaø 2, Baûn Quyeàn, tuøy theo söï khoân ngoan, neân tham khaûo hai thaåm phaùn hoaëc caùc chuyeân vieân luaät khoa.
(4) Tröôùc khi quyeát ñònh theo quy taéc noùi ôû trieät 1 vaø 2, Baûn Quyeàn phaûi xeùt xem coù tieän ñeå chính mình hay ngöôøi ñieàu tra, vôùi söï thoûa thuaän cuûa caùc ñöông söï, quyeát ñònh vaán ñeà thieät haïi, theo leõ phaûi vaø coâng bình, haàu traùnh nhöõng phaùn xöû voâ ích.
Ñieàu 1719: Neáu khoâng caàn duøng vaøo toá tuïng hình söï, thì caùc aùn töø ñieàu tra vaø caùc nghò ñònh cuûa Baûn Quyeàn ñeå môû vaø keát thuùc cuoäc ñieàu tra, vaø taát caû moïi taøi lieäu tröôùc cuoäc ñieàu tra phaûi ñöôïc caát giöõ trong vaên khoá cuûa giaùo phuû.
Chöông II: Dieãn Tieán Cuûa Toá Tuïng
Ñieàu 1720: Neáu Baûn Quyeàn nghó raèng phaûi tieán haønh baèng nghò ñònh ngoaïi tö phaùp:
1. phaûi cho bò caùo bieát söï toá caùo vaø baèng chöùng, vaø phaûi cho hoï töï bieän hoä, tröø khi bò caùo ñaõ bò trieäu hoaùn caùch hôïp thöùc nhöng cheånh maûng khoâng ra trình dieän;
2. phaûi caân nhaéc kyõ löôõng taát caû caùc baèng chöùng vaø luaän cöù vôùi hai phuï thaåm;
3. khi ñaõ chaéc chaén laø toäi phaïm ñaõ xaûy ra vaø toá quyeàn hình söï chöa bò tieâu dieät, thì moät nghò ñònh seõ ñöôïc ban haønh theo quy taéc ôû caùc ñieàu 1342-1350, trong ñoù trình baøy, ít laø caùch vaén taét, caùc lyù do veà luaät phaùp vaø veà söï kieän.
Ñieàu 1721: (1) Neáu Baûn Quyeàn ban haønh nghò ñònh tieán haønh toá tuïng hình söï tö phaùp, thì Baûn Quyeàn phaûi gôûi caùc aùn töø ñieàu tra cho chöôûng lyù ñeå vò naøy noäp ñôn toá caùo leân thaåm phaùn chieáu theo quy taéc ôû caùc ñieàu 1502 vaø 1504.
(2) ÔÛ toøa thöôïng caáp, chöôûng lyù ñöôïc thieát laäp cho toøa ñoù seõ ñoùng vai nguyeân caùo.
Ñieàu 1722: ÔÛ baát cöù giai ñoaïn naøo cuûa vuï kieän, ñeå phoøng ngöøa göông xaáu, ñeå baûo veä töï do cuûa nhaân chöùng vaø ñeå baûo toaøn söï löu haønh cuûa coâng lyù, Baûn Quyeàn, sau khi thænh yù chöôûng lyù vaø trieäu hoaùn bò caùo, coù theå caám bò caùo thi haønh chöùc thaùnh hoaëc moät chöùc vuï hay troïng traùch trong Giaùo Hoäi, buoäc hay caám bò caùo cö nguï trong moät nôi hay laõnh thoå, hay caám tham döï coâng khai bí tích Thaùnh Theå. Tuy nhieân, taát caû nhöõng bieän phaùp naøy phaûi ñöôïc ruùt laïi khi lyù do thuùc ñaåy ñaõ chaám döùt, vaø ñöông nhieân heát hieäu löïc khi keát thuùc thuû tuïc hình söï.
Ñieàu 1723: (1) Khi thaåm phaùn trieäu bò caùo ra toøa, thì cuõng phaûi môøi bò caùo töï choïn moät luaät sö, theo quy taéc cuûa ñieàu 1481, trieät 1, trong haïn kyø do chính thaåm phaùn aán ñònh.
(2) Neáu bò caùo khoâng choïn, thì chính thaåm phaùn phaûi boå nhieäm moät luaät sö tröôùc khi dieãn ra söï ñoái tuïng; luaät sö naøy seõ giöõ chöùc vuï bao laâu bò caùo khoâng töï choïn cho mình moät luaät sö khaùc.
Ñieàu 1724: (1) ÔÛ baát cöù caáp böïc phaùn xöû naøo, chöôûng lyù cuõng coù theå khöôùc töø vuï kieän, do moät meänh leänh hay do söï ñoàng yù cuûa Baûn Quyeàn ñaõ quyeát ñònh baét ñaàu vuï kieän.
(2) Ñeå coù hieäu löïc, söï khöôùc töø phaûi ñöôïc bò caùo chaáp nhaän, tröø khi chính bò caùo bò tuyeân boá khuyeát tòch.
Ñieàu 1725: Trong khi tranh luaän vuï aùn, hoaëc baèng luaän traïng vieát hay baèng khaåu bieän, bò caùo luoân luoân coù quyeàn töï mình hay nhôø luaät sö hay ngöôøi thuï uûy vieát hay noùi lôøi sau cuøng.
Ñieàu 1726: ÔÛ baát cöù caáp böïc hay giai ñoaïn naøo cuûa toá tuïng hình söï, neáu nhaän thaáy roõ raøng toäi phaïm khoâng do bò caùo loãi phaïm, thì thaåm phaùn phaûi tuyeân boá ñieàu aáy trong aùn vaên vaø tha boång bò caùo, caû khi toá quyeàn hình söï ñaõ bò thôøi tieâu.
Ñieàu 1727: (1) Bò caùo coù theå khaùng caùo, caû khi baûn aùn ñaõ mieãn phaït bò caùo bôûi vì hình phaït laø nhieäm yù hay bôûi vì thaåm phaùn ñaõ xöû duïng quyeàn noùi ôû caùc ñieàu 1344 vaø 1345.
(2) Chöôûng lyù coù theå khaùng caùo moãi khi xeùt thaáy vieäc söûa chöõa göông xaáu hay vieäc hoaøn traû theo leõ coâng bình khoâng ñöôïc quy ñònh ñaày ñuû.
Ñieàu 1728: (1) Tuy phaûi tuaân haønh caùc quy ñònh cuûa caùc ñieàu luaät trong thieân naøy, nhöng trong vuï kieän hình söï vaãn phaûi aùp duïng caùc ñieàu veà toá tuïng noùi chung vaø veà toá tuïng hoä söï thoâng thöôøng, tröø khi chuùng traùi ngöôïc vôùi baûn chaát cuûa vaán ñeà vaø mieãn laø giöõ caùc quy taéc rieâng bieät veà caùc vuï kieän lieân heä ñeán coâng ích.
(2) Bò caùo khoâng bò buoäc phaûi thuù nhaän toäi phaïm cuûa mình, cuõng khoâng ñöôïc baét bò caùo phaûi theà.
Chöông III: Toá Quyeàn Ñoøi Boài Thöôøng Thieät Haïi
Ñieàu 1729: (1) Ñöông söï naøo bò thieät haïi coù theå xöû duïng toá quyeàn hoä söï ñeå ñoøi boài thöôøng thieät haïi mình ñaõ chòu do toäi phaïm gaây ra trong chính phaùn xöû hình söï, theo quy taéc ôû ñieàu 1596.
(2) Söï can thieäp cuûa ñöông söï bò thieät haïi, noùi ôû trieät 1, khoâng ñöôïc chaáp nhaän nöõa neáu ñaõ khoâng ñöôïc thöïc hieän ôû baäc sô caáp cuûa phaùn xöû hình söï.
(3) Khaùng caùo trong vuï kieän veà söï thieät haïi phaûi ñöôïc thöïc hieän theo quy taéc ôû caùc ñieàu 1628-1640, cho duø khoâng theå khaùng caùo ñöôïc trong phaùn xöû hình söï. Tuy nhieân, neáu söï khaùng caùo cho caû hai tröôøng hôïp ñöôïc ñeä trình, maëc duø do nhieàu ñöông söï khaùc nhau, thì cuõng chæ xeùt trong moät phaùn xöû khaùng caùo duy nhaát, mieãn laø vaãn giöõ quy ñònh ôû ñieàu 1730.
Ñieàu 1730: (1) Ñeå traùnh vieäc trì hoaõn phaùn xöû hình söï, thaåm phaùn coù theå hoaõn laïi phaùn xöû veà söï thieät haïi cho ñeán khi ban haønh baûn aùn chung quyeát veà phaùn xöû hình söï.
(2) Thaåm phaùn naøo ñaõ haønh ñoäng nhö theá thì, sau khi ban haønh baûn aùn trong phaùn xöû hình söï, phaûi phaùn xöû veà söï thieät haïi, keå caû khi vuï kieän hình söï chöa thaønh chung quyeát vì ñaõ coù söï khaùng nghò, hoaëc keå caû khi bò caùo ñaõ ñöôïc xaù mieãn vì moät lyù do naøo ñoù khoâng caát khoûi nghóa vuï phaûi ñeàn buø thieät haïi.
Ñieàu 1731: Moät baûn aùn ban haønh trong vuï kieän hình söï, caû khi ñaõ trôû thaønh vaán ñeà quyeát tuïng, khoâng taïo ra moät quyeàn lôïi naøo cho ñöông söï bò thieät haïi, neáu ngöôøi naøy ñaõ khoâng can thieäp döïa theo quy taéc cuûa ñieàu 1729.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)