Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån I:
Toång Taéc
Thieân 4:
Caùc Haønh Vi Haønh Chaùnh Caù Bieät
Chöông I: Toång Taéc
Ñieàu 35: Trong giôùi haïn thaåm quyeàn cuûa mình, ngöôøi giöõ quyeàn haønh phaùp coù theå ra moät haønh vi haønh chaùnh caù bieät, nhö laø nghò ñònh hoaëc meänh leänh, hoaëc phuùc nghò, mieãn laø toân troïng qui taéc cuûa ñieàu 76, trieät 1.
Ñieàu 36: (1) Moät haønh vi haønh chaùnh caàn phaûi ñöôïc hieåu theo nghóa rieâng cuûa lôøi leõ vaø ngoân ngöõ thoâng thöôøng. Neáu coù söï hoaøi nghi, thì phaûi giaûi thích chaët cheõ nhöõng haønh vi lieân can ñeán tranh tuïng, ngaêm ñe hay tuyeân keát hình phaït, cuõng nhö nhöõng haønh vi haïn cheá quyeàn lôïi caù nhaân, laøm toån thöông caùc quyeàn lôïi thuû ñaéc cuûa ñeä-tam-nhaân, hoaëc traùi vôùi moät luaät nhaèm ích lôïi cho tö nhaân. Caùc tröôøng hôïp khaùc phaûi ñöôïc giaûi thích roäng raõi.
(2) Moät haønh vi haønh chaùnh khoâng ñöôïc nôùi roäng ngoaøi caùc tröôøng hôïp ñaõ ñöôïc minh thò döï lieäu.
Ñieàu 37: Moät haønh vi haønh chaùnh chi phoái toøa ngoaøi phaûi ñöôïc caáp phaùt baèng giaáy tôø. Neáu haønh vi haønh chaùnh ñöôïc thi haønh döôùi hình thöùc uûy thaùc, thì leänh chaáp haønh cuõng phaûi thaûo ra giaáy tôø.
Ñieàu 38: Haønh vi haønh chaùnh, maëc duø laø phuùc nghò nhieäm yù (Motu proprio), cuõng seõ voâ hieäu neáu laøm toån thöông quyeàn lôïi ñaéc thuû cuûa ngöôøi khaùc, hoaëc traùi ngöôïc vôùi luaät phaùp vaø tuïc leä ñaõ ñöôïc öng chuaån, tröø khi nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn ñaõ minh thò theâm moät ñieàu khoaûn söûa ñoåi trong ñoù.
Ñieàu 39: Caùc ñieàu kieän ñaët ra trong moät haønh vi haønh chaùnh chæ ñöôïc coi laø chi phoái söï höõu hieäu khi naøo ñöôïc dieãn taû baèng caùc tieáng: “neáu”, “tröø khi”, “mieãn laø”.
Ñieàu 40: Ai phaûi chaáp haønh moät haønh vi haønh chaùnh seõ thi haønh nhieäm vuï caùch voâ hieäu, neáu chöa nhaän ñöôïc vaên kieän, vaø chöa kieåm chöùng söï xaùc thöïc vaø nguyeân veïn cuûa noù, tröø khi ngöôøi chaáp haønh ñaõ ñöôïc thoâng baùo tröôùc do chính nhaø chöùc traùch caáp phaùt haønh vi aáy.
Ñieàu 41: Keû chaáp haønh moät haønh vi haønh chaùnh vôùi uûy thaùc thuaàn tuùy thi haønh thì khoâng theå khöôùc töø vieäc thi haønh haønh vi ñoù, tröø khi naøo hoï thaáy roõ raøng laø haønh vi aáy voâ hieäu, hoaëc khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc vì lyù do naøo khaùc traàm troïng, hoaëc caùc ñieàu kieän ñaët ra trong haønh vi haønh chaùnh khoâng hoäi ñuû. Tuy nhieân, neáu thaáy vieäc thi haønh moät haønh chaùnh khoâng hôïp thôøi xeùt theo caùc hoaøn caûnh nhaân söï hay nôi choán thì ngöôøi chaáp haønh phaûi ñình hoaõn vieäc thi haønh, vaø laäp töùc thoâng baùo cho ngöôøi ñaõ caáp phaùt haønh vi.
Ñieàu 42: Ngöôøi chaáp haønh moät haønh vi haønh chaùnh phaûi tieán haønh hôïp theo qui taéc cuûa söï uûy nhieäm. Neáu ngöôøi chaáp haønh khoâng chu toaøn caùc ñieàu kieän coát yeáu ñaët ra trong vaên kieän, hoaëc khoâng tuaân giöõ caùc theå thöùc caên baûn cuûa thuû tuïc, thì söï chaáp haønh seõ voâ hieäu.
Ñieàu 43: Ngöôøi chaáp haønh moät haønh vi haønh chaùnh coù theå, tuøy theo söï thaåm ñònh khoân ngoan cuûa mình, cöû ngöôøi khaùc thay theá mình, tröø khi söï thay theá ñaõ bò ngaên caám, hoaëc vì ñöông söï ñaõ ñöôïc choïn vì taøi caùn caù nhaân, hoaëc ngöôøi thay theá ñaõ ñöôïc chæ ñònh roài; duø vaäy, trong nhöõng tröôøng hôïp aáy, ngöôøi chaáp haønh vaãn ñöôïc pheùp uûy cho ngöôøi khaùc laøm caùc haønh vi chuaån bò.
Ñieàu 44: Moät haønh vi haønh chaùnh cuõng coù theå ñöôïc thi haønh do ngöôøi keá vò chöùc vuï cuûa ngöôøi chaáp haønh, tröø khi ngöôøi chaáp haønh ñaõ ñöôïc choïn vì taøi caùn caù nhaân.
Ñieàu 45: Neáu ngöôøi chaáp haønh ñaõ phaïm moät sai laàm naøo trong khi thi haønh haønh vi haønh chaùnh, thì ñöôïc pheùp laøm laïi vieäc thi haønh.
Ñieàu 46: Moät haønh vi haønh chaùnh khoâng chaám döùt khi ngöôøi caáp phaùt maõn chöùc vuï, tröø khi luaät ñaõ minh thò ñònh caùch khaùc.
Ñieàu 47: Söï thu hoài moät haønh vi haønh chaùnh do moät haønh vi haønh chaùnh khaùc cuûa nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn chæ sinh haäu quaû töø luùc ñöôïc thoâng tri hôïp leä cho ngöôøi maø haønh vi aáy nhaèm tôùi.
Chöông II: Caùc Nghò Ñònh Vaø Meänh Leänh Caù Bieät
Ñieàu 48: Nghò ñònh laø haønh vi haønh chaùnh cuûa cô quan haønh phaùp coù thaåm quyeàn, nhôø ñoù moät quyeát ñònh hay moät bieän phaùp ñöôïc ñaët ra cho moät tröôøng hôïp rieâng bieät chieáu theo qui taéc luaät ñònh. Theo baûn chaát, quyeát ñònh hay bieän phaùp aáy khoâng giaû thieát söï thænh caàu cuûa moät ngöôøi naøo.
Ñieàu 49: Meänh leänh laø moät nghò ñònh, nhôø ñoù moät nghóa vuï ñöôïc ñaët ra caùch tröïc tieáp vaø hôïp leä cho moät caù nhaân hay moät soá ngöôøi nhaát ñònh, ñeå buoäc hoï phaûi laøm hay boû ñieàu gì, nhaát laø ñeå thuùc baùch tuaân giöõ luaät.
Ñieàu 50: Tröôùc khi ra nghò ñònh, nhaø caàm quyeàn phaûi truy taàm caùc tin töùc vaø chöùng côù caàn thieát, vaø, neáu coù theå ñöôïc, haõy nghe nhöõng ngöôøi maø quyeàn lôïi cuûa hoï coù theå bò thöông toån.
Ñieàu 51: Nghò ñònh phaûi ñöôïc caáp baèng giaáy tôø. Neáu ñoù laø moät quyeát ñònh, thì phaûi tröng baøy caùc lyù do, ít laø caùch sô löôïc.
Ñieàu 52: Moät nghò ñònh chæ coù giaù trò ñoái vôùi söï vieäc ñaõ ñöôïc aán ñònh vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñöôïc nhaèm ñeán; nhöõng ngöôøi aáy bò nghò ñònh raøng buoäc baát kyø hoï ôû ñaâu, tröø khi ñaõ roõ caùch khaùc.
Ñieàu 53: Neáu caùc nghò ñònh töông phaûn nhau, thì, khi qui ñònh veà tröôøng hôïp rieâng bieät, nghò ñònh rieâng bieät coù giaù trò hôn nghò ñònh toång quaùt; neáu taát caû ñeàu rieâng bieät hay toång quaùt nhö nhau, thì trong phaïm vi coù xung khaéc, nghò ñònh sau söûa ñoåi nghò ñònh tröôùc.
Ñieàu 54: (1) Khi moät nghò ñònh ñöôïc uûy thaùc cho ngöôøi chaáp haønh ñeå aùp duïng thì noù chæ coù giaù trò töø luùc chaáp haønh; coøn caùc nghò ñònh khaùc coù giaù trò töø luùc ñöôïc thoâng tri do quyeàn haønh cuûa ngöôøi caáp phaùt.
(2) Ñeå coù theå thoâi thuùc vieäc tuaân haønh nghò ñònh, caàn phaûi thoâng tri nghò ñònh aáy baèng moät vaên kieän hôïp leä theo qui taéc luaät ñònh.
Ñieàu 55: Ñöøng keå qui ñònh cuûa caùc ñieàu 37 vaø 51, khi coù lyù do raát traàm troïng ngaên trôû vieäc trao nghò ñònh baèng giaáy tôø, thì nghò ñònh ñöôïc coi nhö ñaõ ñöôïc thoâng tri neáu baûn vaên ñöôïc ñoïc cho ngöôøi maø nghò ñònh nhaèm tôùi, tröôùc maët luïc söï hoaëc hai nhaân chöùng; sau ñoù laøm bieân baûn vôùi chöõ kyù cuûa nhöõng ngöôøi coù maët.
Ñieàu 56: Nghò ñònh ñöôïc coi laø ñaõ ñöôïc thoâng tri neáu ngöôøi maø nghò ñònh nhaèm tôùi ñöôïc trieäu ñeán caùch hôïp leä ñeå laõnh nhaän hay nghe ñoïc nghò ñònh, nhöng duø khoâng coù lyù do chính ñaùng, ñaõ khoâng chòu trình dieän hay khoâng chòu kyù.
Ñieàu 57: (1) Khi luaät aán ñònh phaûi phaùt haønh moät nghò ñònh, hay moät ngöôøi quan thieát ñaõ thænh nguyeän hôïp leä hay thöôïng caàu ñeå ñöôïc moät nghò ñònh, thì nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn phaûi döï lieäu trong voøng ba thaùng keå töø khi nhaän ñöôïc lôøi thænh nguyeän hay thöôïng caàu, tröø khi luaät aán ñònh moät thôøi haïn khaùc.
(2) Khi thôøi haïn aáy troâi qua, neáu nghò ñònh chöa ñöôïc phaùt haønh, thôøi ñöôïc suy ñoaùn laø bò khöôùc töø, vôùi nhöõng coâng hieäu ñeå ñeä leân thöôïng caàu khaù.
(3) Söï suy ñoaùn khöôùc töø khoâng mieãn cho nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn khoûi nghóa vuï phaûi phaùt haønh nghò ñònh, vaø keå caû vieäc boài thöôøng toån haïi gaây ra, theo nhö qui taéc cuûa ñieàu 128.
Ñieàu 58: (1) Moät nghò ñònh heát giaù trò do söï thu hoài cuûa nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn, hoaëc do söï chaám döùt cuûa luaät maø nghò ñònh nhaèm chaáp haønh.
(2) Moät meänh leänh caù bieät ñaõ khoâng ñöôïc truyeàn ra do moät vaên kieän hôïp leä, seõ chaám döùt hieäu löïc do söï maõn nhieäm cuûa nhaø chöùc traùch ñaõ truyeàn noù.
Chöông III: Caùc Phuùc Nghò
Ñieàu 59: (1) Phuùc nghò laø moät haønh vi haønh chaùnh maø nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn haønh phaùp caáp phaùt baèng giaáy tôø, vaø do baûn chaát, nhaèm ban moät ñaëc aân, moät mieãn chuaån hay moät aân hueä naøo khaùc do lôøi thænh caàu cuûa moät ngöôøi naøo ñoù.
(2) Nhöõng qui ñònh veà phuùc nghò cuõng coù giaù trò ñoái vôùi vieäc cho pheùp hay moät aân hueä baèng mieäng, tröø khi noùi roõ caùch khaùc.
Ñieàu 60: Taát caû nhöõng ai khoâng bò luaät minh thò ngaên caám ñeàu coù theå xin heát moïi thöù phuùc nghò.
Ñieàu 61: Tröø khi noùi roõ caùch khaùc, coù theå xin phuùc nghò cho moät ngöôøi khaùc, maëc duø ngöôøi ñoù khoâng ñoàng yù; vaø phuùc nghò coù hieäu löïc tröôùc khi ngöôøi ñoù chaáp nhaän, ñöøng keå khi coù caùc ñieàu khoaûn traùi ngöôïc.
Ñieàu 62: Phuùc nghò naøo khoâng ñoøi hoûi coù ngöôøi chaáp haønh thì coù hieäu löïc töø luùc kyù; caùc phuùc nghò khaùc coù hieäu löïc keå töø luùc ñöôïc chaáp haønh.
Ñieàu 63: (1) Söï giaáu dieám, nghóa laø che ñaäy söï thöïc, seõ laøm ngaên trôû giaù trò cuûa phuùc nghò, neáu trong lôøi thænh nguyeän khoâng trình baøy nhöõng ñieàu maø luaät, theå leä vaø thuû tuïc ñoøi hoûi laø caàn cho ñöôïc höõu hieäu, tröø khi phuùc nghò chæ laø moät ñaëc aân ban nhieäm yù (motu proprio).
(2) Söï gian traù, nghóa laø trình baøy ñieàu giaû doái, cuõng laøm phuùc nghò voâ giaù trò, neáu trong soá nhöõng lyù do tröng ra, khoâng coù moät lyù do naøo ñuùng söï thöïc.
(3) Neáu phuùc nghò khoâng ñoøi ngöôøi chaáp haønh, thì lyù do phaûi ñuùng söï thöïc vaøo luùc caáp phaùt; ñoái vôùi caùc phuùc nghò khaùc, thì tính tôùi luùc chaáp haønh.
Ñieàu 64: Ñöøng keå ñaëc quyeàn cuûa Toøa Xaù Giaûi daønh cho toøa trong, caùc aân hueä ñaõ bò khöôùc töø bôûi moät cô quan giaùo trieàu Roma khoâng theå ñöôïc ban phaùt caùch höõu hieäu do moät cô quan naøo khaùc cuûa giaùo trieàu hay moät thaåm quyeàn naøo döôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng, neáu khoâng coù söï ñoàng yù cuûa cô quan ñaàu tieân ñaõ cöùu xeùt.
Ñieàu 65: (1) Ñöøng keå nhöõng qui ñònh ôû trieät 2 vaø 3, khoâng ai ñöôïc xin moät Baûn Quyeàn khaùc moät aân hueä ñaõ bò Baûn Quyeàn rieâng töø choái, neáu khoâng ñeà caäp ñeán söï töø choái aáy. Khi ñaõ coù söï ñeà caäp aáy, Baûn Quyeàn khoâng ñöôïc ban caáp aân hueä neáu khoâng ñöôïc Baûn Quyeàn tröôùc cho bieát caùc lyù do cuûa söï töø choái.
(2) Moät aân hueä ñaõ bò vò Toång ñaïi dieän hay ñaïi dieän Giaùm Muïc töø choái thì khoâng theå ñöôïc ban caáp caùch höõu hieäu do moät vò ñaïi dieän Giaùm Muïc khaùc cuûa cuøng Giaùm Muïc aáy, cho duø ñaõ nhaän bieát caùc lyù do cuûa vò ñaò dieän tröôùc.
(3) Moät aân hueä ñaõ bò vò Toång ñaïi dieän hay ñaïi dieän Giaùm Muïc töø choái, sau ñoù laïi xin Giaùm Muïc giaùo phaän maø khoâng ñeà caäp ñeán söï töø choái, thì duø coù ñöôïc ban caáp cuõng trôû neân voâ hieäu. Moät aân hueä ñaõ bò Giaùm Muïc giaùo phaän töø choái, seõ khoâng ñöôïc caáp ban caùch höõu hieäu do vò Toång ñaïi dieän hay ñaïi dieän Giaùm Muïc, duø coù ñeà caäp söï töø choái aáy, neáu khoâng coù söï thoûa thuaän cuûa Giaùm Muïc.
Ñieàu 66: Moät phuùc nghò khoâng trôû thaønh voâ hieäu vì söï sai laàm veà danh taùnh cuûa caù nhaân cuûa ngöôøi ñöôïc höôûng hay cuûa ngöôøi caáp phaùt, hoaëc veà nôi cö nguï cuûa ngöôøi aáy, hoaëc veà söï vieäc ñoái töôïng cuûa noù, mieãn laø theo söï thaåm ñònh cuûa Baûn Quyeàn, khoâng coù söï nghi ngôø gì veà caù nhaân hay vaán ñeà lieân heä.
Ñieàu 67: (1) Neáu trong cuøng moät vaán ñeà maø coù hai phuùc nghò töông phaûn nhau, thì trong nhöõng gì coù tính caùch rieâng bieät, phuùc nghò naøo rieâng bieät coù giaù trò hôn phuùc nghò toång quaùt.
(2) Neáu caû hai ñeàu rieâng bieät hay toång quaùt nhö nhau, thì caùi naøo phaùt haønh tröôùc coù giaù trò hôn caùi sau, tröø khi caùi sau ñaõ minh thò nhaéc ñeán caùi tröôùc, hoaëc ngöôøi ñaõ ñöôïc phuùc nghò tröôùc ñaõ khoâng xöû duïng noù vì gian yù hay cheånh maûng ñaùng keå.
(3) Neáu hoà nghi khoâng bieát phuùc nghò coù voâ hieäu hay khoâng, thì phaûi thöôïng caàu leân keû ñaõ caáp phuùc nghò.
Ñieàu 68: Moät phuùc nghò cuûa Toøa Thaùnh trong ñoù khoâng chæ ñònh ngöôøi chaáp haønh, thì chæ phaûi xuaát trình cho Baûn Quyeàn cuûa ngöôøi ñaõ nhaän ñöôïc phuùc nghò khi naøo qui ñònh nhö vaäy trong baûn vaên, hoaëc khi coù lieân can ñeán söï vieäc coâng coäng hoaëc phaûi kieåm chöùng caùc ñieàu kieän.
Ñieàu 69: Phuùc nghò trong ñoù khoâng coù xaùc ñònh thôøi haïn xuaát trình thì coù theå trao cho ngöôøi chaáp haønh luùc naøo cuõng ñöôïc, mieãn laø khoâng coù löøa ñaûo vaø gian yù.
Ñieàu 70: Neáu trong phuùc nghò coù söï uûy thaùc vieäc ban caáp cho ngöôøi chaáp haønh, thì ngöôøi naøy coù quyeàn ban caáp hay khöôùc töø tuøy theo söï phaùn ñoaùn khoân ngoan laø löông taâm.
Ñieàu 71: Khoâng ai bò boù buoäc phaûi xöû duïng moät phuùc nghò ñöôïc ban caáp chæ nhaèm ích lôïi thuaàn tuùy caù nhaân, tröø khi bò moät nghóa vuï giaùo luaät boù buoäc vì nguyeân côù naøo khaùc.
Ñieàu 72: Caùc phuùc nghò ñöôïc Toøa Thaùnh ban ñaõ heát haïn thì coù theå ñöôïc Giaùm Muïc giaùo phaän gia haïn khi coù lyù do chính ñaùng, nhöng chæ ñöôïc moät laàn vaø khoâng quaù ba thaùng.
Ñieàu 73: Caùc phuùc nghò khoâng bò thu hoài do moät luaät traùi ngöôïc, tröø khi chính luaät aáy ñaõ döï lieäu caùch khaùc.
Ñieàu 74: Cho duø keû ñaõ nhaän ñöôïc moät aân hueä ban baèng mieäng coù theå xöû duïng noù ôû trong toøa trong, nhöng hoï coù nghóa vuï phaûi chöùng minh aân hueä aáy nôi toøa ngoaøi moãi khi ñöông söï ñöôïc hoûi caùch hôïp leä.
Ñieàu 75: Neáu phuùc nghò bao haøm moät ñaëc aân hay mieãn chuaån, thì coøn caàn phaûi tuaân giöõ nhöõng qui ñònh döôùi ñaây nöõa.
Chöông IV: Caùc Ñaëc AÂn
Ñieàu 76: (1) Ñaëc aân laø moät aân hueä ñöôïc ban caáp nhaèm ích lôïi cuûa moät vaøi theå nhaân hay phaùp nhaân, do nhaø laäp phaùp hay moät cô quan haønh phaùp ñöôïc nhaø laäp phaùp uûy quyeàn.
(2) Söï chaáp höõu moät ñaëc aân töø moät traêm naêm hay ñaõ laâu ñôøi laø caên cöù cho söï suy ñoaùn raèng ñaëc aân ñaõ ñöôïc ban caáp.
Ñieàu 77: Ñaëc aân phaûi ñöôïc giaûi thích theo quy taéc cuûa ñieàu 36, trieät 1. Tuy nhieân phaûi giaûi thích laøm sao ñeå cho nhöõng ngöôøi höôûng duïng noù thöïc söï lónh nhaän moät aân hueä gì ñoù.
Ñieàu 78: (1) Ñaëc aân ñöôïc suy ñoaùn laø vónh vieãn, tröø khi coù baèng chöùng ngöôïc laïi.
(2) Ñaëc aân ñoái nhaân, nghóa laø gaén lieàn vôùi caù nhaân, chaám döùt cuøng vôùi ngöôøi aáy.
(3) Ñaëc aân ñoái vaät chaám döùt do söï huûy hoaïi hoaøn toaøn cuûa söï vaät hay ñòa ñieåm. Tuy nhieân moät ñaëc aân daønh cho ñòa ñieåm seõ ñöôïc phuïc hoài neáu ñòa ñieåm ñöôïc taùi thieát trong voøng naêm möôi naêm.
Ñieàu 79: Ñaëc aân seõ bò chaám döùt do söï thu hoài cuûa nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn theo quy taéc cuûa ñieàu 47, mieãn laø duy trì quy taéc cuûa ñieàu 46.
Ñieàu 80: (1) Khoâng ñaëc aân naøo chaám döùt do söï khöôùc töø, tröø khi söï khöôùc töø ñöôïc chaáp nhaän do nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn.
(2) Baát cöù theå nhaân naøo cuõng coù theå khöôùc töø moät ñaëc aân ñöôïc ban chæ nhaèm lôïi ích thuaàn tuùy caù nhaân.
(3) Caùc caù nhaân khoâng theå khöôùc töø moät ñaëc aân ñöôïc ban cho moät phaùp nhaân, hoaëc vì danh döï cuûa moät nôi hay moät vaät. Phaùp nhaân cuõng khoâng theå khöôùc töø moät ñaëc aân ñaõ ban neáu söï khöôùc töø gaây thieät haïi cho Giaùo Hoäi hay cho ngöôøi khaùc.
Ñieàu 81: Ñaëc aân khoâng chaám döùt do söï maõn nhieäm cuûa ngöôøi ñaõ ban caáp, tröø khi ñöôïc ban vôùi ñieàu khoaûn “ad beneplacitum nostrum” (theo sôû thích cuûa ta) hay coâng thöùc töông töï.
Ñieàu 82: Ñaëc aân naøo khoâng gaây gaùnh naëng cho ngöôøi khaùc thì seõ khoâng chaám döùt do söï khoâng höôûng duïng hay höôûng duïng traùi ngöôïc; neáu gaây gaùnh naëng cho ngöôøi khaùc thì seõ bò chaám döùt do thôøi hieäu hôïp leä.
Ñieàu 83: (1) Ñaëc aân chaám döùt khi ñaõ maõn kyø haïn hoaëc ñaõ heát soá tröôøng hôïp ñaõ daønh, ñöøng keå khi phaûi giöõ qui taéc ñieàu 142, trieät 2.
(2) Ñaëc aân cuõng chaám döùt neáu, theo söï thaåm ñònh cuûa nhaø chöùc traùch coù thaåm quyeàn, hoaøn caûnh thôøi gian ñaõ thay ñoåi khieán noù trôû thaønh coù haïi, hoaëc khieán söï xöû duïng trôû neân baát hôïp phaùp.
Ñieàu 84: Ngöôøi naøo laïm duïng quyeàn haønh ñöôïc ban nhôø ñaëc aân thì ñaùng bò truaát maát chính ñaëc aân ñoù. Do ñoù, sau khi ñaõ caûnh caùo maø khoâng coù hieåu quaû, Baûn Quyeàn ñaõ ban caáp haõy truaát ñaëc aân bò laïm duïng; neáu ñaëc aân do Toøa Thaùnh caáp, Baûn Quyeàn coù nghóa vuï thoâng baùo cho Toøa Thaùnh bieát.
Chöông V: Caùc Söï Mieãn Chuaån
Ñieàu 85: Söï mieãn chuaån, töùc laø thaùo côûi moät luaät thuaàn tuùy thuoäc Giaùo Hoäi trong moät tröôøng hôïp cuï theå, coù theå ban, trong giôùi haïn thaåm quyeàn cuûa mình, do nhöõng ngöôøi giöõ quyeàn haønh phaùp, hoaëc do nhöõng ngöôøi ñöôïc caáp quyeàn mieãn chuaån, caùch minh thò hay maëc nhieân, hoaëc do chính luaät hay do söï uûy nhieäm hôïp leä.
Ñieàu 86: Khoâng theå mieãn chuaån caùc luaät aán ñònh nhöõng yeáu toá caáu thaønh baûn chaát cuûa caùc ñònh cheá hay cuûa caùc haønh vi phaùp lyù.
Ñieàu 87: (1) Khi xeùt thaáy ñieàu naøy mang laïi lôïi ích thieâng lieâng cho giaùo höõu, Giaùm Muïc giaùo phaän coù theå mieãn chuaån hoï khoûi giöõ caùc luaät coù tính caùch kyû luaät, duø phoå quaùt duø ñòa phöông, do quyeàn bính toái cao cuûa Giaùo Hoäi ban haønh cho laõnh thoå hay cho thuoäc daân cuûa mình. Tuy nhieân, ngaøi khoâng ñöôïc mieãn chuaån caùc luaät veà toá tuïng, veà hình söï, hay nhöõng luaät maø Toøa Thaùnh ñaõ daønh ñaëc bieät söï mieãn chuaån cho chính mình hay cho moät quyeàn bính khaùc.
(2) Neáu gaëp khoù khaên trong vieäc thöôïng caàu leân Toøa Thaùnh vaø ñoàng thôøi coù nguy cô thieät haïi naëng do söï trì hoaõn, thì baát cöù Baûn Quyeàn naøo cuõng coù theå mieãn chuaån nhöõng luaät aáy, keå caû khi söï mieãn chuaån ñöôïc daønh cho Toøa Thaùnh, mieãn laø söï mieãn chuaån vaãn quen ñöôïc ban trong nhöõng hoaøn caûnh töông töï vaø khoâng chaïm tôùi ñieàu 291.
Ñieàu 88: Baûn Quyeàn sôû taïi coù theå mieãn chuaån caùc luaät giaùo phaän, vaø, khi xeùt thaáy ñieàu naøy mang laïi thieän ích cho tín höõu, keå caû nhöõng luaät do Coâng ñoàng giaùo mieàn, giaùo tænh hay do Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ ra.
Ñieàu 89: Caùc cha sôû vaø caùc linh muïc khaùc hoaëc phoù teá chæ ñöôïc mieãn chuaån caùc luaät phoå quaùt khi naøo ñaõ ñöôïc minh thò caáp quyeàn haïn nhö vaäy.
Ñieàu 90: (1) Khoâng ñöôïc mieãn chuaån luaät Giaùo Hoäi khi khoâng coù lyù do chính ñaùng vaø hôïp lyù, xeùt theo hoaøn caûnh cuûa tröôøng hôïp cuõng nhö taàm quan troïng cuûa luaät xin mieãn chuaån; neáu khoâng, söï mieãn chuaån seõ baát hôïp phaùp, vaø keå caû voâ hieäu, trong tröôøng hôïp söï mieãn chuaån khoâng ñöôïc ban do chính nhaø laäp phaùp hay do caáp treân cuûa cô quan laäp phaùp.
(2) Khi hoaøi nghi khoâng roõ coù ñuû lyù do hay khoâng, thì söï ban caáp mieãn chuaån vaãn höõu hieäu vaø hôïp phaùp.
Ñieàu 91: Ai coù quyeàn haïn mieãn chuaån, thì coù theå haønh xöû quyeàn aáy, duø mình hieän ñang ôû ngoaøi laõnh thoå, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thuoäc quyeàn, keå caû khi hoï khoâng coù maët trong laõnh thoå; ñoái vôùi nhöõng löõ khaùch ñang coù maët trong laõnh thoå, neáu khoâng aán ñònh minh thò ngöôïc laïi; cuõng nhö ñoái vôùi chính mình.
Ñieàu 92: Phaûi giaûi thích chaët cheõ khoâng nhöõng söï mieãn chuaån noùi ôû ñieàu 36, trieät 1, maø keå caû chính quyeàn haïn mieãn chuaån ñöôïc ban trong moät tröôøng hôïp nhaát ñònh.
Ñieàu 93: Söï mieãn chuaån vôùi hieäu quaû keùo daøi trong thôøi gian seõ chaám döùt theo hình thöùc töông töï nhö ñaëc aân, hoaëc taïi vì chaéc chaén vaø hoaøn toaøn khoâng coøn toàn taïi caùc lyù do xin mieãn chuaån.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)