Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm B
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 32 Thöôøng Nieân Naêm B
Caâu Chuyeän Veà Ngöôøi Goùa Phuï
(Saùch Caùc Vua, quyeån I 17,10-16; Hipri 9,24-28; Marcoâ 12,38-44)
Phuùc AÂm: Mc 12, 41-44 {hoaëc 38-44}
"Baø goaù ngheøo naøy ñaõ boû nhieàu hôn heát".
Khi aáy, {Chuùa Gieâsu phaùn cuøng daân chuùng trong khi giaûng daïy raèng: "Caùc ngöôi haõy coi chöøng boïn luaät só. Hoï thích ñi laïi trong boä aùo thuïng, öa ñöôïc baùi chaøo ngoaøi coâng tröôøng, chieám nhöõng gheá nhaát trong hoäi ñöôøng vaø trong ñaùm tieäc. Hoï giaû boä ñoïc nhöõng kinh daøi ñeå nuoát heát taøi saûn cuûa caùc baø goaù: Hoï seõ bò keát aùn nghieâm ngaët hôn".}
Chuùa Gieâsu ngoài ñoái dieän vôùi hoøm tieàn, quan saùt daân chuùng boû tieàn vaøo hoøm, vaø coù laém ngöôøi giaøu boû nhieàu tieàn. Chôït coù moät baø goaù ngheøo ñeán boû hai ñoàng tieàn laø moät phaàn tö xu. Ngöôøi lieàn goïi caùc moân ñeä vaø baûo: "Thaày noùi thaät vôùi caùc con: Trong nhöõng ngöôøi ñaõ boû tieàn vaøo hoøm, baø goaù ngheøo naøy ñaõ boû nhieàu hôn heát. Vì taát caû nhöõng ngöôøi kia boû cuûa mình dö thöøa, coøn baø naøy ñang tuùng thieáu, ñaõ boû taát caû nhöõng gì mình coù ñeå nuoâi soáng mình".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät XXXII Thöôøng Nieân Naêm B
Saùch Caùc Vua, quyeån I 17,10-16; Hipri 9,24-28; Marcoâ 12,38-44
Nhieàu khi chuùng ta muoán giöõ ñaïo moät caùch thoaûi maùi. Nhöng Lôøi Chuùa hoâm nay caûnh giaùc chuùng ta veà quan nieäm naøy. Tieân tri EÂlia ngaøy tröôùc ñaõ giöõ ñaïo raát vaát vaû. Ñöùc Yeâsu trong baøi Tin Möøng cuõng baûo chuùng ta ñöøng baét chöôùc caùc kyù luïc Dothaùi, nhöng haõy xem göông ngöôøi goùa phuï daùm daâng cuùng caû ñoàng trinh cuoái cuøng. Vaø taùc giaû Hipri cho chuùng ta thaáy Ñöùc Yeâsu ñaõ trôû thaønh Thöôïng teá moät caùch khoå ñau nhö theá naøo. Chuùng ta caàn suy nieäm caùc baøi Kinh Thaùnh hoâm nay ñeå ñoùn nhaän ôn cöùu ñoä cuûa Chuùa muoán ñeán vôùi chuùng ta haèng ngaøy trong ñôøi soáng.
1. Caâu Chuyeän Veà EÂlia
Chuùng ta ñaõ noùi nhieàu veà EÂlia. OÂng laø tieân tri cuûa Chuùa, soáng ôû thôøi ñaát nöôùc Dothaùi phaân ñoâi. OÂng ñöôïc leänh noùi tieân tri ôû mieàn Baéc, taïm goïi laø Israel. Caùc vua ôû ñaây ñi xa ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa mau leï hôn caùc vua ôû Yuña. Ñaëc bieät, vua Omri, nöôùc Israel ñaõ cöôùi Izabel, coâng chuùa nöôùc Tyr, cho Akhab hoaøng töû keá vò oâng. Baø naøy ñöa taø giaùo vaøo cung ñieän, quaûng caùo cho thaàn Baal, moät thaàn ñöôïc coi nhö naém giöõ möa naéng ôû treân trôøi vaø do ñoù caû muøa maøng döôùi maët ñaát. EÂlia choáng ñoái hoaït ñoäng cuûa baø. Coù laàn oâng thaùch thöùc phe taø giaùo ôû nuùi Cameâloâ. Caâu chuyeän thôøi danh aáy ai ai cuõng bieát (I Caùc Vua 18,20-40). Nhöng roài Izabel ñaõ traû thuø, baén tin sai ngöôøi baét EÂlia... Nhaø tieân tri phaûi ñi aån ôû treân nuùi Horeb. Nhöng ñöôïc thaàn löông boå söùc, oâng laïi tieáp tuïc. Cuoäc ñôøi cuûa oâng laø cuoäc ñôøi chieán ñaáu vôùi taø giaùo ñeå baûo veä ñoäc thaàn. Vaø caùc caâu chuyeän keå veà oâng ñeàu ít nhieàu noùi leân söï phaán ñaáu naøy.
Trong ñoaïn trích saùch Caùc Vua hoâm nay cuõng vaäy. Coù raát nhieàu yeáu toá chieán ñaáu maø khoâng yù töù ngöôøi ta seõ khoâng deã nhaän ra. Taùc giaû keå coù moät goùa phuï ôû Serepta hoâm aáy ñi kieám cuûi. EÂlia thaáy baø ta ñoäi moät caùi bình treân ñaàu thì töôûng baø ta ñi muùc nöôùc. Nhöng khoâng, ñoù laø moät caùi voø ñöïng moät chuùt boät coøn soùt laïi. Baø ta ñi kieám cuûi ñeå veà nöôùng chuùt boät ñoù leân nuoâi soáng mình vaø ñöùa con ñang ôû nhaø.
Ñoù laø hình thöùc vaên chöông taùc giaû duøng ñeå noùi leân thôøi kyø haïn haùn vaø ñoùi keùm ôû trong daân. Khoâng phaûi vì Baal khoâng laøm möa cho muøa maøng toát töôi nhöng vì EÂlia ñaõ tuyeân saám vôùi Akhab raèng: “Yaveâ haèng soáng! Thieân Chuùa cuûa Israel, Ñaáng toâi chaàu haàu, nhöõng naêm tôùi ñaây seõ khoâng coù söông, cuõng khoâng coù möa, tröø phi laø thöøa leänh cuûa toâi” (17,1). Tieáp theo ñoù, taùc giaû ñaõ moâ taû caûnh haïn haùn ñeå laøm chöùng hieäu löïc cuûa lôøi saám, töùc laø uy quyeàn cuûa Yaveâ vaø tieân tri cuûa Ngöôøi. Hôn nöõa söï kieän laïi xaûy ra ôû Serepta thuoäc daân ngoaïi. Vaø ñieàu naøy laøm chöùng Yaveâ cai trò toaøn theá giôùi chöù khoâng rieâng gì ôû ñaát Israel. Ngöôøi thoáng trò caû nhöõng nôi maø ngöôøi ta baûo laø giang sôn cuûa Baal hay cuûa thaàn naøo khaùc vì taát caû chæ laø ngaãu töôïng vaø duy moät mình Yaveâ laø Chuùa.
Taùc giaû laïi choïn caâu chuyeän moät goùa phuï. Phaûi chaêng oâng khoâng coù yù choáng ñoái vaø mæa mai baø Izabel? Goùa phuï kia deã thöông bieát bao vaø baø seõ ñöôïc phuùc. Coøn Izabel? Taùc giaû ñeå cho ñoäc giaû töø ñoù maø suy.
OÂng cho ta thaáy EÂlia phaûi xin nöôùc, roài xin baùnh cuûa moät goùa phuï. Ngaøy xöa caùc goùa phuï laø hình aûnh cuûa nhöõng thaønh phaàn lam luõ, khoå sôû, tuùng cöïc trong daân. Theá maø EÂlia phaûi ñeán xin nöôùc vaø baùnh cuûa moät ngöôøi nhö theá. Ñôøi oâng khoâng khoå cöïc vaø bò doàn vaøo tuùng cöïc sao? Ñieàu naøy muoán noùi leân thaân phaän Ngöôøi Toâi Tôù Chuùa. Hoï bò “raïc gaùo”. Ñôøi hoï coøn hôn phong söông vì hoï coøn bò taàm naõ, baét bôù vaø gieát ñi. Duø sao beà ngoaøi hoï cuõng chæ nhö nhöõng chieác bình saønh, tuy beân trong hoï mang nhöõng kho taøng quyù giaù. Chính caâu chuyeän EÂlia laøm chöùng. OÂng ñang ñoùi khaùt cho baûn thaân mình. Nhöng Lôøi Chuùa oâng ñang mang trong mình coù theå laøm cho bình boät khoâng heát vaø bình daàu khoâng caïn. Nhöõng ôn naøy daønh ñeå cho ngöôøi khaùc. Vaø ôû ñaây, cho ngöôøi goùa phuï thaønh Serepta.
Baø ñöôïc ôn nhö vaäy, maëc daàu baø laø daân ngoaïi vaø ñang soáng treân ñaát cuûa löông daân. Ñieàu naøy laøm chöùng ôn Chuùa khoâng kyø thò ai. Nhöng moïi keû coù ñieàu kieän ñeàu coù khaû naêng nhaän ñöôïc. Ngöôøi laø Thieân Chuùa cuûa moïi ngöôøi vaø muoán thi aân cho heát thaûy nhöõng ai bieát ñoùn nhaän.
Ngöôøi goùa phuï thaønh Serepta khoâng nhöõng toû ra raát nhaân ñaïo, nhöng nhaát laø coøn tin ôû lôøi vò tieân tri vaø tin vaøo Lôøi Chuùa. Chính nieàm tin aáy khieán baø daùm laøm baùnh cho nhaø tieân tri aên tröôùc. Baø nhö queân vaø nhö boû maïng soáng cuûa meï con baø vì tin vaøo lôøi nhaø tieân tri. Vaø Chuùa ñaõ thöôûng coâng loøng tin naøy, khieán caâu chuyeän veà baø hoâm nay ñaùng ñöôïc duøng ñeå daãn nhaäp vaøo baøi Tin Möøng. Nhöng chuùng ta ñöøng voäi ñi qua maø khoâng ghi kyõ laáy nhieàu baøi hoïc thaâm thuùy cuûa ñoaïn saùch Caùc Vua.
Khoâng keå nhöõng tö töôûng veà ñaïo ñoäc thaàn vaø phoå quaùt, chuùng ta haõy nhôù göông EÂlia vaø ngöôøi goùa phuï naøy. Caû hai ñaõ giöõ ñaïo vaø soáng ñaïo khoâng deã daøng. EÂlia suoát ñôøi phaûi chieán ñaáu; laém luùc thaät raõ rôøi vaø nhuïc nhaõ. Ngöôøi goùa phuï troâng cuõng toäi nghieäp: chæ coøn moät chuùt boät maø cuõng phaûi hy sinh. Nhöng ñoù laø nhöõng con ngöôøi thaùnh, daùm vì loøng tin Chuùa maø chòu ñöïng gian khoå thöû thaùch. Haäu theá khoâng queân ñöôïc nhöõng con ngöôøi nhö vaäy. Cuõng nhö caâu chuyeän veà ngöôøi goùa phuï trong baøi Tin Möøng hoâm nay seõ luoân luoân coøn soáng ñoäng.
2. Caâu Chuyeän Veà Ngöôøi Goùa Phuï
Thoaït ñaàu chuùng ta ít thaáy coù lieân laïc giöõa caùc ñoaïn Ñöùc Yeâsu noùi veà caùc kyù luïc vaø caâu chuyeän veà baø goùa. Thaùnh Marcoâ ñaët caû hai vieäc xaûy ra trong Ñeàn thôø. Vaø coù leõ ngöôøi ñaõ duøng chöõ baø goùa trong caâu noùi veà caùc kyù luïc: “ngoán caû nhaø cöûa caùc baø goùa” ñeå chuyeån sang caâu chuyeän baø goùa noï boû hai trinh vaøo hoøm tieàn cuùng. Tuy nhieân chuùng ta cuõng coù theå nhìn ra moät lieân laïc veà yù töôûng. Phaàn ñaàu Ñöùc Yeâsu seõ coâng kích thaùi ñoä ñaïo ñöùc giaû doái cuûa boïn kyù luïc; vaø phaàn sau Ngöôøi troû cho chuùng ta thaáy thaùi ñoä ñaïo ñöùc ñích thöïc nôi ngöôøi goùa phuï, ñeå daïy doã chuùng ta.
Tröôùc heát, Ngöôøi toû ra khoâng öa loái soáng ñaïo cuûa caùc kyù luïc. Hoï khoe khoang, tham danh voïng, vì hoï hay qua laïi nhöõng nôi ñoâng ngöôøi, y phuïc xuùng xính cho ngöôøi ta daõn ra daønh loái cho hoï vaø chaøo caû trong hoäi ñöôøng laãn nôi caùc baøn tieäc. Trong khi ñoù, Ñöùc Yeâsu vaãn baûo ngöôøi ta khi caàu nguyeän phaûi khieâm toán vaø cuùi ñaàu, ñaám ngöïc aên naên thoáng hoái. Vaø khi ñi döï tieäc haõy ngoài nhöõng haøng gheá döôùi. Coù laàn Ngöôøi coøn baûo moân ñeä “chôù cho goïi mình laø Thaày vì Thaày cuûa caùc ngöôi chæ coù moät, coøn caùc ngöôi heát thaûy ñeàu laø anh em” (Mt 23,8). Teä hôn nöõa, caùc kyù luïc coøn laøm nhieàu baát coâng xaõ hoäi. Ñoái vôùi caû nhöõng phaàn töû ñaùng thöông nhaát, vì khoå sôû nhaát vaø caàn ñöôïc naâng ñôõ nhaát. Ñoù laø caùc baø goùa. Hoï coù gì ñaâu? Cuûa caûi choàng hoï ñeå laïi thuoäc veà tröôûng nam. Coù theå tröôùc ñoù hoï ñaõ göûi gaém ôû ñaâu ñöôïc moät chuùt cuûa naøo ñoù. Hay taøi saûn rieâng hoï coù tröôùc khi veà nhaø choàng, hoï ñaõ ñem göûi nôi caùc kyù luïc maø hoï töôûng seõ laø nhöõng ngöôøi ñaïo ñöùc naâng ñôõ hoï. Ai ngôø boïn naøy laïi lôïi duïng vaø daõ taâm ngoán caû nhaø cöûa cuûa hoï! Trong khi ñoù, boïn kyù luïc coøn laøm boä caàu nguyeän laâu daøi ñeå maëc hình thöùc ñaïo ñöùc. Nhöng Ñöùc Yeâsu leân aùn thöù ñaïo ñöùc giaû hình naøy. Vaø Ngöôøi muoán cho caùc moân ñoà thaáy söï ñaïo ñöùc chaân thaät.
Cô hoäi ñeán khi coù nhieàu ngöôøi ñeán boû tieàn vaøo hoøm cuùng. Laém ngöôøi giaøu coù boû nhieàu. Baø goùa khoù ngheøo noï cuõng ñeán vaø boû vaøo hai trinh, töùc laø khoâng ñaùng keå gì. Nhöng Ñöùc Yeâsu noùi: baø ñaõ boû nhieàu hôn caû, vì moïi ngöôøi laáy cuûa dö boû vaøo, coøn baø laáy taát caû cuûa ñoä thaân maø daâng cuùng.
Dó nhieân coù theå coù nhieàu baøi hoïc ôû ñaây. Ngöôøi ta khoâng xem maët maø baét hình dong. Khoâng phaûi vì baø goùa noï ngheøo maø khoâng ñaùng troïng baèng keû giaøu coù; vaø khoâng phaûi vì baø boû ít maø loøng ñaïo ñöùc cuûa baø thua keùm ai. Cuõng nhö taùc giaû saùch Caùc Vua ñaõ laáy hình aûnh moät goùa phuï ôû Serepta ñeå ñoái choïi vôùi con ngöôøi loäng quyeàn ôû thôøi baáy giôø laø Izabel, thì ôû ñaây thaùnh Marcoâ cuõng ñaët ngöôøi goùa phuï ngheøo khoù ñoái laäp vôùi boïn giaøu coù vaø caùc kyù luïc xuùng xính trong y phuïc. Thaân goùa phuï ñaõ ñaùng thöông roài. Theá maø Marcoâ coøn theâm tính töø ngheøo khoù. Cuõng nhö EÂlia xöa ñaõ ñaùng thöông khi bò taàm naõ, theá maø taùc giaû saùch Caùc Vua coøn baét oâng phaûi ngöûa tay ra xin nöôùc uoáng vaø baùnh aên cuûa moät goùa phuï. Ñoù laø nhöõng con ngöôøi ngheøo cuûa Chuùa. Ngöôøi meán hoï vì hoï daùm phuïc vuï Ngöôøi vôùi heát caû linh hoàn vaø söùc löïc. Kìa baø goùa ngheøo noï ñang ñeán boû vaøo hoøm tieàn, taát caû cuûa ñoä thaân cuûa baø, töùc laø taát caû maïng soáng cuûa baø. Baø laøm moät cöû chæ maø Ñöùc Yeâsu khoâng theå khoâng nhìn thaáy nhö muoán baùo tröôùc chính coâng vieäc Ngöôøi seõ laøm, laø thí maïng soáng mình cho chuùng ta. Chuùng ta haõy nghe taùc giaû thö Hipri baøn veà vaán ñeà naøy.
3. Caâu Truyeän Veà Ñöùc Kitoâ
Hoâm nay taùc giaû nhaéc cho chuùng ta nhôù, Ñöùc Kitoâ cuõng ñaõ tieán vaøo thaùnh ñieän. Khoâng phaûi thaùnh ñieän nhaân taïo, do tay loaøi ngöôøi döïng neân. Noùi roõ hôn, khoâng phaûi thaùnh ñieän trong ñeàn thôø Yeârusalem ngaøy tröôùc. Bôûi vì ôû ñaây khoâng phaûi laø nôi Thieân Chuùa ngöï thaät söï. Yeârusalem chæ laø hình boùng hay baûn sao cuûa thaùnh ñieän treân trôøi. Ñaây môùi thaät laø thaùnh ñieän Ñöùc Kitoâ ñaõ vaøo nhôø maàu nhieäm vöôït qua cuûa Ngaøi. Thaùnh ñieän treân trôøi naøy chính laø baûn tính Thieân Chuùa vaø cung loøng cuûa Ngöôøi.
Nhö vaäy, Ñöùc Yeâsu vöôït xa caùc kyù luïc vaø nhöõng ngöôøi ñeán ñeàn thôø daâng tieàn hoâm nay, keå caû baø goùa noï. Ngay caùc vò Thöôïng teá trong ñaïo cuõ cuõng thua keùm haún Ngöôøi. Vì hoï cuõng chæ vaøo trong moät thaùnh ñieän nhaân taïo, cho duø nôi aáy coù ñöôïc goïi laø nôi Cöïc Thaùnh, vaø chæ coù vò Thöôïng teá moãi naêm ñöôïc vaøo moät laàn.
Ñöùc Kitoâ coøn hôn haún hoï vì Ngöôøi vaøo thaùnh ñieän khoâng phaûi laø ñeå thi haønh moät leã teá voâ giaù trò nhö hoï. Leã daâng cuûa Ngöôøi coù giaù trò voâ song. Hoï thì chæ daâng teá vaät. Tröôøng hôïp vò Thöôïng teá thì daâng maùu thay vaät. Ñoù laø nhöõng cuûa leã “ôû ngoaøi hoï”, cho duø coù ñöôïc goïi laø theá vaät cho hoï ñi nöõa. Chính hoï ñaõ yù thöùc giaù trò keùm coûi cuûa nhöõng leã daâng naøy, neân hoï cöù phaûi daâng ñi daâng laïi. Vaø haèng naêm vò Thöôïng teá laïi phaûi vaøo nôi cung thaùnh. Nhöng nhaân hoaëc coäng caùc söï khoâng hoaøn toaøn vaàn chæ ñem laïi moät coäng soá hay toång soá khoâng hoaøn toaøn.
Trong khi ñoù, leã daâng cuûa Ñöùc Kitoâ laø chính Maùu cuûa Ngöôøi, söï soáng cuûa Ngöôøi. Vaø maùu naøy, söï soáng naøy laïi tinh saïch toäi loãi, laïi thaùnh thieän coâng chính hoaøn toaøn. Ñoù laø hy leã döùt khoaùt, veïn tuyeàn, taåy xoùa toäi loãi. Theá neân khoâng theå laäp ñi laäp laïi, vaø chæ caàn thöïc hieän moät laàn vaøo chính luùc sung maõn cuûa thôøi gian. Thaønh ra cuõng moät söï cheát maø ôû nôi moïi ngöôøi chæ môû sang söï phaùn xeùt, coøn nôi Ñöùc Kitoâ laïi ñem ñeán ôn tha thöù cho moïi ngöôøi.
Chuùng ta haõy sung söôùng caûm taï leã Vöôït qua cuûa Ñöùc Kitoâ. Noù möu phaàn roãi cho chuùng ta. Chuùng ta haõy thaønh taâm cöû haønh maàu nhieäm Vöôït qua aáy trong thaùnh leã naøy. Khoâng phaûi chæ ñeå chieâm ngöôõng moät hy teá cuûa Ñöùc Kitoâ; nhöng coøn ñeå tham döï vaøo haønh vi tieán leân thaùnh ñieän cuûa Ngöôøi. EÂlia vaø baø goùa phuï ôû Serepta ñaõ muoán tham döï vaøo leã teá naøy khi EÂlia chaáp nhaän cuoäc ñôøi phaán ñaáu vaø baø goùa kia baèng loøng laøm theo lôøi Thieân Chuùa. Ngöôøi ñaøn baø goùa khoù ngheøo trong baøi Tin Möøng quaû thaät cuõng ñaõ baùo tröôùc vieäc Ñöùc Kitoâ thí maïng soáng mình ñeå xoùa toäi traàn gian. Taát caû nhöõng con ngöôøi aáy ñeàu coù loøng ñaïo ñöùc chaân thaät, khaùc haún nhöõng ngöôøi kyù luïc maø Marcoâ noùi tôùi hoâm nay. Chuùng ta seõ gioáng haïng ngöôøi naøo? Chæ coù ñôøi soáng xaû kyû môùi laø tieâu chuaån ñeå giuùp traû lôøi. Chuùng ta caàu xin vaø quyeát taâm baét chöôùc caùc göông toát laønh ñaõ xem trong caùc baøi Kinh Thaùnh hoâm nay, vaø ñaëc bieät göông cuûa Ñöùc Kitoâ saép ñöôïc taùi hieän treân baøn thôø.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)