Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm B
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 26 Thöôøng Nieân Naêm B
Phaûi Coá Gaéng
(Daân soá 11,25-29; Yacoâbeâ 5,1-6; Marcoâ 9,38-48)
Phuùc AÂm: Mc 9, 37-42. 44. 46-47
"Ai chaúng choáng ñoái caùc con, laø uûng hoä caùc con. Neáu tay con neân dòp toäi cho con, haõy chaët tay ñoù ñi".
Khi aáy, Gioan thöa cuøng Chuùa Gieâsu raèng: "Laïy Thaày, chuùng con thaáy coù keû nhaân danh Thaày maø tröø quyû, keû ñoù khoâng theo chuùng ta, vaø chuùng con ñaõ ngaên caám y". Nhöng Chuùa Gieâsu phaùn: "Ñöøng ngaên caám y, vì chaúng ai coù theå nhaân danh Thaày maø laøm pheùp laï, roài lieàn ñoù laïi noùi xaáu Thaày. Ai chaúng choáng ñoái caùc con, laø uûng hoä caùc con. Ai nhaân danh Thaày maø cho caùc con moät ly nöôùc vì leõ caùc con thuoäc veà Ñaáng Kitoâ, Thaày baûo thaät caùc con: keû ñoù seõ khoâng maát phaàn thöôûng ñaâu. Nhöng neáu keû naøo laøm côù vaáp phaïm cho moät trong nhöõng keû beù moïn coù loøng tin Thaày, thaø buoäc thôùt coái xay vaøo coå ngöôøi aáy maø xoâ xuoáng bieån thì hôn.
"Neáu tay con neân dòp toäi cho con, haõy chaët tay ñoù ñi: thaø con maát moät tay maø ñöôïc vaøo coõi soáng, coøn hôn laø coù ñuû hai tay maø phaûi vaøo hoaû nguïc, trong löûa khoâng heà taét. Vaø neáu chaân con laøm dòp toäi cho con, haõy chaët chaân ñoù ñi: thaø con maát moät chaân maø ñöôïc vaøo coõi soáng, coøn hôn laø coù ñuû hai chaân maø phaûi neùm xuoáng hoaû nguïc. Vaø neáu maét con laøm dòp toäi cho con, haõy moùc maét ñoù ñi, thaø con coøn moät maét maø vaøo nöôùc Thieân Chuùa, coøn hôn laø coù ñuû hai maét maø phaûi neùm xuoáng hoaû nguïc, nôi maø doøi boï ruùc ræa noù khoâng heà cheát vaø löûa khoâng heà taét".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät XXVI Thöôøng Nieân Naêm B
Daân soá 11,25-29; Yacoâbeâ 5,1-6; Marcoâ 9,38-48
Caùc baøi Thaùnh Kinh hoâm nay khoâng quy veà moät moái. Ngöôøi ta thaáy coù nhieàu ñieåm giaùo huaán khaùc nhau. Nguyeân baøi Tin Möøng cuõng ñaõ neâu ra nhieàu ñieàu khoâng lieân yù. Tuy nhieân neáu nhìn vaøo choã gioáng nhau trong baøi Cöïu Öôùc vaø baøi Tin Möøng, chuùng ta coù theå thaáy Lôøi Chuùa döôøng nhö muoán giaùo huaán chuùng ta veà caùc töông quan ñaïo ñöùc ôû trong xaõ hoäi. Daân Chuùa nhieàu khi cuõng khoù: khoâng nhöõng noäi boä coù khi khoâng ñöôïc vui veû; maø ñoái ngoaïi nhieàu laàn cuõng khoâng roäng raõi. Huaán giaùo cuûa Chuùa nhaät hoâm nay vì theá coù tính caùch thöïc haønh vaø gôïi leân nhieàu ñieåm khaùc nhau. Chuùng ta laàn löôït thoâng qua nhöõng ñieàu chính yeáu.
1. Toaøn Daân Thieân Chuùa Coù Ñaëc Suûng Tieân Tri
Baøi saùch Daân soá cho chuùng ta thaáy nhöõng khoù khaên trong coäng ñoàng Israel, maø coäng ñoàng Daân Chuùa ngaøy nay cuõng khoù thoaùt khoûi. Moâseâ hoài ñoù môùi ñöa daân ra khoûi Aicaäp. Coâng lao cuûa oâng thaät lôùn vì giuùp daân thoaùt ñöôïc caûnh toâi ñoøi. Maëc daàu Ñaát Höùa coøn xa, nhöng keû thuø cuõng ñaõ thoaùi lui, khoâng nghó ñeán vieäc ñuoåi theo daân bò trò ngaøy tröôùc nöõa. Ñaùng leõ nhöõng ngöôøi naøy phaûi nhaát trí vôùi ngöôøi laõnh ñaïo cuûa mình ñeå vöôït thaéng nhöõng khoù khaên hieän taïi, nhöng ñaùng tieác laø hoï chæ muoán ñöôïc haïnh phuùc töùc khaéc. Hoï baét ñaàu phaøn naøn, keâu traùch vì cuoäc haønh trình veà Ñaát Höùa xem ra coøn daøi, vaø nhaát laø vì thieáu thoán nhöõng thöùc aên myõ vò cuûa nhöõng ñoâ thò truø phuù. Hoï nhôù baùnh nhôù thòt. Hoï laøm Moâseâ phaûi ñieân ñaàu vì caùc yeâu saùch khaån tröông cuûa hoï. OÂng naûn chí, ñeán ñaäp ñaàu tröôùc maët Chuùa. OÂng khoâng theå moät mình ñaûm ñang daân khoù tính naøy nöõa. Döôùi oâng cuõng coù caùc boâ laõo ñöùng ñaàu caùc chi toäc; nhöng hoï chaúng bieát laøm gì vaø cuõng chaúng giuùp ñöôïc gì, ngoaïi tröø vieäc coøn laøm khoå oâng, khi phoùng ñaïi caùc yeâu saùch vaø phaøn naøn cuûa daân. Moâseâ muoán traû gaùnh naëng laõnh ñaïo cho Chuùa.
Chuùa an uûi oâng. Khoâng nhöõng höùa seõ ban thòt vaø baùnh cho daân, Ngöôøi coøn baûo seõ theâm cho oâng nhöõng coäng söï vieân ñaéc löïc. OÂng haõy choïn laáy 70 ngöôøi trong haønh boâ laõo ñeå chính Chuùa seõ laáy moät phaàn thaàn trí cuûa oâng maø san seû cho hoï; vaø nhö vaäy hoï seõ chia seû traùch nhieäm laõnh ñaïo vôùi oâng.
Lôøi saùch Daân soá thaät laø yù nghóa. Noù laøm voïng laïi moät thôøi ñaïi ñaõ khaù vaên minh vôùi nhöõng quan nieäm chính trò khaù ñoäc ñaùo. Taát caû trong daân Cöïu Öôùc vaãn thuoäc thaàn quyeàn, töùc laø laáy Chuùa laøm neàn taûng. Ngöôøi trò daân baèng vò tieân tri cuûa Ngöôøi laø Moâseâ. Nhöng oâng phaûi coù nhöõng coäng söï vieân laø baäc boâ laõo. Hoï phaûi nhaát trí vôùi oâng, vì cô sôû giaù trò cuûa hoï laø phaàn thaàn trí cuûa oâng maø hoï ñaõ nhaän ñöôïc, töùc laø phaàn traùch nhieäm vaø khoân ngoan maø Thieân Chuùa ñaõ laáy nôi oâng maø san seû cho hoï.
Nhöõng lôøi tieáp theo trong saùch Daân soá laïi coøn yù nghóa hôn nöõa. Nhaän ñöôïc thaàn trí cuûa Moâseâ roài, caùc baäc boâ laõo kia ñeàu “noùi tieân tri” töùc laø ñeàu xuaát thaàn vaø noùi leân nhöõng lôøi ca tuïng Chuùa, gioáng nhö caùc Toâng ñoà trong buoåi leã Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng. Söï kieän naøy coù yù khaúng ñònh: caùc baäc laõnh ñaïo Daân Chuùa ñeàu ñöôïc ñaày Thaùnh Thaàn. Giaù trò vaø uy tín cuûa hoï naèm ôû choã ñoù. Ngaøy hoï nhaäm chöùc laø luùc hoï ñöôïc Thaùnh Thaàn chieáu coá vaø chieám höõu. Nhöng laäp töùc, saùch Daân soá vieát ngay: söï kieän “noùi tieân tri” naøy khoâng tieáp tuïc, töùc laø sau ñoù caùc boâ laõo kia khoâng “xuaát thaàn” nöõa. Cuõng nhö caùc Toâng ñoà cuûa ñaïo môùi cuõng seõ khoâng luoân maõi “say ôn Thaùnh Thaàn”, ñeå cho duø daân Chuùa ñöôïc laõnh ñaïo baèng “thaàn quyeàn” nhöõng vaãn nhôø caùc con ngöôøi vaø qua caùc con ngöôøi.
Yeáu toá nhaân loaïi naøy khoâng ñôïi thôøi gian ñeå boäc loä. Saùch Daân soá keå: coù hai ngöôøi trong danh saùch Boâ laõo ñöôïc Moâseâ ñeà nghò ñaõ khoâng ñeán döï hoäi. Nhöng hoï vaãn ñöôïc ôn noùi tieân tri taïi leàu cuûa hoï. Nhöõng ngöôøi khaùc baát maõn muoán chaám döùt nhieäm vuï cuû hai keû “ñaùnh maûnh” naøy. Nhöng Moâseâ ñaõ toû ra phi thöôøng khi tuyeân boá: “Toâi coøn ao öôùc cho toaøn daân ñöôïc ôn tieân tri laø khaùc”.
Vaø baøi saùch Daân soá hoâm nay ñaõ chaám döùt ôû ñaây ñeå chuùng ta coøn nhôù khuoân maët cao caû cuûa Moâseâ vaø ñeå lôøi oâng noùi voïng tôùi caùc theá heä nhö moät nguyeän öôùc caàn ñöôïc thöïc hieän. Chuùng ta nhö queân nhöõng khoù khaên trong noäi boä daân Chuùa cuõng nhö thaùi ñoä nhoû moïn cuûa haøng boâ laõo, ñeå chæ coøn höôùng veà töông lai, muoán thaáy ngaøy Thaàn trí cuûa Thieân Chuùa chan hoøa ñoå xuoáng treân toaøn daân cuûa Ngöôøi. Ngaøy ñoù dó nhieân ñaõ ñeán khi Ñöùc Yeâsu ñaõ leân trôøi vaø ban Thaùnh Thaàn xuoáng cho Hoäi Thaùnh. Nhöng daân môùi cuûa Chuùa ñöôïc ñaày Thaùnh Thaàn coù boû ñöôïc nhöõng thaùi ñoä nhoû moïn vaø löôùt thaéng ñöôïc nhöõng khoù khaên tröôùc maét khoâng?
2. Daân Chuùng Coøn Phaûi Coá Gaéng
Thaùnh Marcoâ ñaõ möôïn laïi moät caâu truyeän xaûy ra khi Ñöùc Yeâsu coøn taïi theá ñeå Hoäi Thaùnh suy nghó. Ngöôøi keå: hoâm aáy Yoan ñeán thöa Chuùa veà vieäc coù ngöôøi khoâng ôû trong haøng nguõ moân ñeä maø cöù laáy Danh maø tröø quyû. Vaø caùc moân ñeä muoán xin Chuùa caám haún ngöôøi aáy laøm nhö vaäy.
Caâu truyeän coù veû hôi gioáng thôøi Moâseâ nhö saùch Daân soá ñaõ keå. Noù cuõng noùi leân tham voïng cuûa moät soá ngöôøi ôû trong daân Chuùa muoán coù nhöõng ñaëc quyeàn vaø ñoäc quyeàn, keå caû quyeàn tröø quyû. Khoâng hieåu sao thaùnh Marcoâ laïi neâu roõ teân toâng ñoà Yoan trong caâu truyeän naøy. Baûn chaát cuûa ngöôøi toâng ñoà Chuùa yeâu ñaâu coù nhö vaäy, ít laø nhö chuùng ta nghó. Hay laø ôû ñaây taùc giaû Marcoâ coù yù noùi ñeán ngöôøi Toâng ñoà ñaõ soáng giaø nhaát vaø coøn soùt laïi sau khi moïi vò khaùc ñaõ qua ñôøi? Vaø nhö vaäy ñaõ coù nguï yù raèng thaùi ñoä muoán ñoäc quyeàn naøy naèm trong haøng nguõ nhöõng baäc laõnh ñaïo daân Chuùa?
Ñoù laø thaùi ñoä voâ lyù. Vì taïi sao laïi caám ngöôøi ta tröø quyû? Ñaây khoâng phaûi laø nhieäm vuï chung cuûa daân Chuùa sao? Söù meänh cuûa Hoäi Thaùnh vaø lyù do toàn taïi cuûa daân môùi, töïu trung chæ laø deïp söùc maïnh cuûa Satan ñi ñeå Nöôùc Chuùa ñöôïc lan roäng. Ai coù theå laøm ñöôïc coâng vieäc naøy, neáu khoâng keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng duy nhaát ñaõ chieán thaéng ñöôïc ma quyû? Vaø thaáy nhöõng ngöôøi nhö vaäy caùc ngöôøi coù söù meänh cöùu theá phaûi nhaän ra ngay hoï laø ñoàng nghieäp cuûa mình. Chöù côù sao laïi muoán ngaên caám hoï?
Thaùnh Marcoâ muoán choáng laïi moät thaùi ñoä nhö theá. Ngöôøi nhaéc cho Hoäi Thaùnh lôøi Ñöùc Yeâsu: “Ai khoâng choáng laïi chuùng ta laø uûng hoä chuùng ta” ñeå con caùi Hoäi Thaùnh bieát quyù chuoäng vaø coäng taùc vôùi moïi ngöôøi coù thieän chí treân maët ñaát naøy cho duø hoï khoâng ôû trong haøng nguõ cuûa Hoäi Thaùnh vaø chia seû hoaøn toaøn nieàm tin cuûa Hoäi Thaùnh. Neáu chuùng ta hieåu ñöôïc baøi hoïc nhö theá, thì baøi Tin Möøng hoâm nay cuõng ñaõ quyù hoùa laém roài. Nhöng khoâng phaûi chæ coù nhö vaäy. Thaùnh Marcoâ coøn löu yù chuùng ta ñöøng queân ôn nhöõng ngöôøi cho chuùng ta uoáng moät baùt nöôùc vì hoï bieát chuùng ta laø ngöôøi cuûa Chuùa... Vaø nhaát laø caùc tín höõu haõy luoân nhôù vinh döï cuûa mình. Khoán cho nhöõng ai laøm hö ôn goïi cuûa moät tín höõu! Khoán cho nhöõng keû ñeå tay hoaëc chaân hoaëc maét laøm dô nhôùp linh hoàn mình. Phaûi gìn giöõ ôn goïi baèng söï tu thaân nhö ngöôøi ta duøng muoái ñeå xaùt caùc vaät hy sinh. Neáu muoái ra nhaït, töùc laø neáu lô laø vieäc haõm mình, con ngöôøi tín höõu seõ khoâng coøn laø leã hy sinh nöõa. Vaø söï hy sinh maø baøi Tin Möøng muoán nhaén nhuû hoâm nay laø söï keàm cheá tham voïng ñoäc quyeàn vaø ñaëc quyeàn ñeå moïi ngöôøi “soáng an hoøa vôùi nhau”.
Nhö vaäy, duø thuoäc nhöõng thôøi ñaïi xa nhau vaø khaùc nhau, baøi saùch Daân soá vaø baøi Tin Möøng Marcoâ döôøng nhö cuøng nhaém giaùo duïc chuùng ta veà thaùi ñoä bao dung, coäng taùc vôùi moïi ngöôøi. Nhöng vieãn töôïng cuûa hai baøi raát khaùc nhau. ÔÛ thôøi Moâseâ raát ít ngöôøi ñöôïc “ñaëc suûng” vaø ôn hoï nhaän ñöôïc chæ laø moät phaàn thaàn trí laõnh ñaïo cuûa oâng. Chính oâng laïi höôùng maét nhìn veà thôøi toaøn theå daân Chuùa ñöôïc traøn ñaày Thaùnh Thaàn. Theo Marcoâ, chuùng ta coøn phaûi coù vieãn töôïng roäng hôn nöõa. Khoâng nhöõng daân Chuùa ñaõ ñöôïc dö ñaày Thaùnh Thaàn vaø ôn cuûa Ngöôøi thaät laø maïnh meõ vì xua tröø ñöôïc ma quyû. Chính Danh Ñöùc Yeâsu ñaõ ñem laïi söï kieän môùi meû naøy. Nhöng ñöøng giôùi haïn aûnh höôûng cuûa Ngöôøi nôi nguyeân caùc phaàn töû trong Hoäi Thaùnh - huoáng nöõa laø chæ nôi nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo trong Giaùo hoäi - Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc ñoå xuoáng chan hoøa trong vuõ truï. Chuùng ta phaûi quyù chuoäng vaø coäng taùc vôùi moïi taâm hoàn thieän chí ñang laøm vieäc trong keá hoaïch cöùu theá maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa. Vaø ñöøng ai laøm hö hoûng ôn goïi Kitoâ höõu cao caû cuûa mình khi khoâng bieát haõm deïp caùc duïc voïng nhö xaùt muoái vaøo caùc vaät hy sinh. Chuùng ta cöù suy nghó theâm ñeå thaáy giaùo huaán phuïng vuï hoâm nay raát phong phuù vaø thöïc teá, ñang khi baøi thö Yacoâbeâ laïi ñöa chuùng ta sang moät maët khaùc trong ñôøi soáng xaõ hoäi.
3. Daân Chuùa Phaûi Coi Chöøng Cuûa Caûi
Daân Chuùa maïnh meõ vì coù ôn Thaùnh Thaàn phong phuù chöù khoâng nhôø söï phong phuù veà cuûa caûi. Hôn nöõa, Hoäi Thaùnh phaûi luoân nhôù lôøi Ñöùc Yeâsu daïy: khoán cho keû giaøu coù. Hoâm nay thaùnh Yacoâbeâ noùi vôùi “12 chi toäc kieàu nguï tha phöông”, töùc laø vôùi nhöõng ngöôøi Kitoâ höõu goác Dothaùi taûn maùc ôû moïi nôi. Ña soá hoï bieát laøm aên vaø giaøu coù. Ngöôøi baûo hoï: “Khoùc ñi, ruù leân, vì nhöõng khoán khoù saép giaùng xuoáng treân caùc ngöôi”. Khoâng phaûi ngöôøi nhìn thaáy nhöõng nguy hieåm cuï theå vaø vaät chaát naøo saép aäp ñeán treân hoï. Lôøi cuûa ngöôøi laëp laïi hoaøn toaøn lôøi caùc tieân tri vaø phaùt xuaát töø quan ñieåm ñöùc tin vaø ñaïo ñöùc. Heát moïi tieân tri ñeàu ñaõ caûnh caùo boïn giaøu coù. Haïng ngöôøi naøy caäy cuûa, khoâng nhöõng ít giöõ ñaïo maø coøn nhôø theá ñaøn aùp boùc loät ngöôøi ngheøo khoù vaø phaïm nhöõng toäi taày ñình... Thaùnh Yacoâbeâ noùi raèng: cuûa caûi ñaõ laøm hoï hö hoûng thoái naùt, khaùc naøo moái moït laøm hö aùo quaàn vaø seùt ræ aên haïi ñoà ñaïc. Nhö vaäy, tích tröõ cuûa caûi naøo coù khaùc gì tích tröõ lyù hình cho ngaøy caùnh chung.
Ñaøng khaùc muoán tích tröõ cuûa caûi, ngöôøi giaøu coù phaûi quòt hay giöõ coâng thôï, khieán tieáng keâu ca cuûa nhöõng ngöôøi naøy thaáu ñeán tai Chuùa, nhö tieáng oan öùc cuûa Abel ngaøy xöa khi bò anh laø Cain gieát cheát. Gôïi yù töôûng naøy leân, thaùnh Yacoâbeâ döùt khoaùt coi haïng ngöôøi giaøu coù laø keû saùt nhaân. Ngöôøi noùi: “Caùc ngöôi ñaõ sung söôùng, höôûng laïc... trong ngaøy haï saùt”, töùc laø treân moà hoâi xöông maùu cuûa ngöôøi ngheøo hay laø ñang khi ngöôøi naøy ñau khoå. Vaø ngöôøi tieáp theo: “Caùc ngöôi ñaõ keát aùn vaø haï saùt ngöôøi coâng chính” ñeå noùi leân quan ñieåm cuûa ngöôøi cuõng laø quan ñieåm cuûa ñöùc tin, thöôøng vaãn coi ngöôøi ngheøo khoù laø thaønh phaàn coâng chính. Vaø tö töôûng naøy daãn ñeán keát luaän xa hôn, ñoàng hoùa vôùi Ñaáng Coâng Chính laø Ñöùc Yeâsu cöùu theá, Ngöôøi ñaõ sinh ra khoù ngheøo vaø bò caùc keû coù theá löïc baáy giôø baét bôù… “maø khoâng cöôõng laïi”.
Baøi hoïc cuûa thö Yacoâbeâ vì theá ñaõ môû sang chaân trôøi môùi tích cöïc hôn. Khoâng nhöõng ngöôøi ta phaûi coi chöøng cuûa caûi; maø hôn nöõa coøn phaûi bieát nhaän ra Ñöùc Yeâsu nôi nhöõng ngöôøi khoù ngheøo vaø phaûi aên ôû khoù ngheøo nhö Ngöôøi.
Vaø neáu ñöôïc pheùp ñuùc keát caùc baøi ñoïc cuûa Lôøi Chuùa hoâm nay, chuùng ta coù theå noùi phuïng vuï Chuùa nhaät naøy caûnh caùo moïi ngöôøi veà nguy cô cuûa quyeàn vaø tieàn. Ngöôøi ñôøi cho ñoù laø söùc maïnh. Nhöng ñöùc tin laïi baûo: söùc maïnh ñích thöïc laø Thaùnh Thaàn ñöôïc Thieân Chuùa ban cho Hoäi Thaùnh vaø moïi ngöôøi.
Giôø ñaây qua maàu nhieäm baøn thôø, chuùng ta ñöôïc tuoân ñoå ôn cao caû ñoù ñeå trong ñôøi soáng chuùng ta khoâng coøn heïp hoøi ích kyû muoán ñöôïc ñaëc quyeàn hay ñoäc quyeàn, hoaëc teä hôn coøn muoán caäy tieàn cuûa keøn cöïa vôùi ngöôøi khaùc...; nhöng seõ muoán cho caû daân Chuùa vaø xaõ hoäi loaøi ngöôøi ñöôïc dö daät ôn thieâng vaø soáng trong haïnh phuùc bình an. Coù nhö vaäy, chuùng ta môùi toû ra ñaõ laõnh hoäi ñöôïc giaùo huaán cuûa Chuùa nhaät hoâm nay.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)