Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm B
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 5 Phuïc Sinh Naêm B
ÔÛ Trong Thaày Vaø Sinh Nhieàu Hoa Traùi
(Cv 9,26-31; 1Yn 3,18-24; Yn 15,1-8)
Phuùc AÂm: Yn 15, 1-8
"Ai ôû trong Thaày vaø Thaày ôû trong ngöôøi aáy, keû aáy sinh nhieàu traùi".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng caùc moân ñeä raèng: "Thaày laø caây nho thaät, vaø Cha Thaày laø ngöôøi troàng nho. Nhaønh naøo trong Thaày khoâng sinh traùi thì Ngöôøi chaët ñi, coøn nhaønh naøo trong Thaày khoâng sinh traùi thì Ngöôøi chaët ñi, coøn nhaønh naøo sinh traùi thì Ngöôøi tæa saïch ñeå noù sai traùi hôn. Caùc con ñaõ ñöôïc tæa saïch nhôø lôøi Thaày ñaõ noùi vôùi caùc con. Caùc con ôû trong Thaày, vaø Thaày ôû trong caùc con. Cuõng nhö nhaønh nho töï noù khoâng theå sinh traùi ñöôïc, neáu khoâng dính lieàn vôùi caây nho; caùc con cuõng vaäy, neáu khoâng ôû trong Thaày.
"Thaày laø caây nho, caùc con laø nhaønh. Ai ôû trong Thaày vaø Thaày ôû trong ngöôøi aáy, keû aáy seõ sinh nhieàu traùi, vì khoâng coù Thaày, caùc con khoâng theå laøm ñöôïc gì. Ai khoâng ôû trong Thaày, thì bò vöùt ra ngoaøi nhö ngaønh nho, vaø seõ khoâ heùo, ngöôøi ta seõ thu laïi, quaêng vaøo löûa cho noù chaùy ñi. Neáu caùc con ôû trong Thaày, vaø lôøi Thaày ôû trong caùc con, thì caùc con muoán gì cöù xin, vaø seõ ñöôïc. Ñaây laø ñieàu laøm Cha Thaày ñöôïc vinh hieån laø caùc con sinh nhieàu traùi, vaø nhö theá caùc con trôû neân moân ñeä cuûa Thaày".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät 5 Phuïc Sinh Naêm B
Cv 9,26-31; 1Yn 3,18-24; Yn 15,1-8
Chuùa nhaät tröôùc laø ngaøy Ôn Thieân Trieäu, chuùng ta ñaõ thaáy Chuùa Yeâsu laø vò muïc töû toát. Ngöôøi ñaõ thí maïng soáng mình vì chieân ñeå taäp hoïp chuùng laïi thaønh ñoaøn duy nhaát. Ngöôøi ñaõ sai caùc toâng ñoà ñi noùi lôøi cuûa Ngöôøi ñeå ai ai cuõng coù theå nghe tieáng cuûa Ngöôøi maø trôû neân chieân toát. Hoâm nay, caùc baøi Kinh Thaùnh chuùng ta vöøa nghe ñoïc cuõng chæ muoán noùi leân caùc söï thaät treân ñaây veà Chuùa Yeâsu, caùc toâng ñoà vaø tín höõu ñeå moät laàn nöõa trong muøa Phuïc sinh naøy chuùng ta hieåu bieát hôn veà Hoäi Thaùnh cuûa Chuùa soáng laïi. Nhöng thay vaøo hình aûnh ñaøn chieân cuûa Chuùa nhaät tröôùc, hoâm nay ñeå noùi leân maàu nhieäm Hoäi Thaùnh, Phuïng vuï coù hình aûnh caây nho. Vaø vôùi nhöõng baøi Kinh Thaùnh vöøa nghe ñoïc, chuùng ta seõ thaáy Hoäi Thaùnh laø daân môùi, coù toâng ñoà môùi vaø coù neáp soáng môùi.
1. Daân Môùi
Ai ñaõ ñoïc caùc saùch tieân tri haún coøn nhôù trong ñoù coù nhieàu ñoaïn noùi Thieân Chuùa goïi Israel laø caây nho. Ñoù laø gioáng nho Ngöôøi ñaõ choïn loïc, ñem troàng nôi ñaát toát, chaêm soùc taän tình. Nhöng ai ngôø, thay vì sinh quaû ngoït, noù ñaõ cho toaøn nhöõng traùi chua, vì Israel khoâng chòu soáng trong giao öôùc vaø ñaõ xeù haøng raøo ñi caáu keát vôùi taø thaàn; khieán Thieân Chuùa phaûi duøng quyeàn xeùt xöû, ñeå cho caây nho cuûa Ngöôøi bò giaøy xeùo, daân Ngöôøi phaûi löu vong (Os 10,1; Ys 5,1-7; Yr 2,21; Ez 15,1-8; Tv 80,9-17). Nhöng Thaùnh vònh 80 höùa Chuùa seõ troàng caây nho ñoù laïi.
Vaø nay Ñöùc Yeâsu tuyeân boá: Ngöôøi laø caây nho thaät vaø Cha Ngöôøi laø ngöôøi canh taùc. Lôøi ñoù thaät saâu xa vaø thaám thía ñoái vôùi nhöõng ai hieåu bieát Kinh Thaùnh. Hoï phaûi nghó ngay raèng: caây nho Israel nay ñaõ ñöôïc thay theá; daân Chuùa baây giôø tuï laïi nôi moät con ngöôøi laø chính Ñöùc Yeâsu Kitoâ.
Vaø ñaây laø cuoäc thay ñoåi vónh vieãn; vì nhöõng caâu Tin Möøng Yoan tieáp theo cho thaáy thaân nho môùi, thaân nho ñích thöïc seõ muoân ñôøi coøn ñoù vaø chæ coù caùc nhaùnh laø thay ñoåi: nhaùnh naøo khoâng sinh quaû seõ bò chaët, coøn nhaùnh naøo mang traùi seõ ñöôïc tæa ñeå toát hôn. Noùi caùch khaùc, Ñöùc Yeâsu laø Israel môùi, khoâng nhö Israel thay loøng ñoåi daï ngaøy tröôùc... Ngöôøi seõ luoân vaâng phuïc Thieân Chuùa Cha cho ñeán cheát neân Ngöôøi ñeïp loøng Thieân Chuùa Cha moïi ñaøng; vaø ñöôïc toân vinh ñeå trôû thaønh ñaàu heát vaø cuoái heát cuûa taïo vaät ñöôïc cöùu chuoäc.
Tính caùch tröôøng toàn naøy baûo ñaûm vaø laø chính söï tröôøng toàn cuûa Hoäi Thaùnh laø Thaân Theå cuûa Ngöôøi vaø laø daân môùi cuûa Chuùa. Chính Thieân Chuùa seõ chaêm soùc thaân nho môùi naøy ñeå noù khoâng bò nhöõng nhaùnh khoâ, nhaùnh daïi laøm caèn coãi vaø hö hoûng; coøn nhöõng nhaùnh toát seõ ñöôïc tæa, ñöôïc chaêm khieán thaân nho caøng theâm xum xueâ hoa traùi. Lòch söû cuûa Hoäi Thaùnh vì theá naèm trong tay Chuùa. Ngöôøi tæa choã naøy, Ngöôøi chaêm choã kia, ñeå Hoäi Thaùnh cuûa Ngöôøi luoân theâm söùc soáng mang laïi nhieàu hoa quaû cöùu ñoä.
Nhöng neáu Ñöùc Yeâsu ñaõ laø caây nho ñích thöïc maø Thieân Chuùa ñaõ troàng ñeå thay theá haún Israel ngaøy tröôùc, thì ai muoán ñöôïc cöùu ñoä khoâng nhöõng phaûi keát naïp vôùi Ngöôøi nhö nhaùnh nho vôùi thaân nho, maø coøn phaûi luoân löu laïi vôùi Ngöôøi. Vì theá sau khi tuyeân boá Ngöôøi laø caây nho ñích thöïc vaø Cha Ngöôøi laø ngöôøi canh taùc, Ñöùc Yeâsu ñaõ khaúng ñònh moät chaân lyù thöù hai raèng: Ngöôøi laø caây nho ñích thöïc vaø chuùng ta laø nhaùnh.
Taát caû baøi Tin Möøng hoâm nay xoay quanh hai tö töôûng. Noùi ñeán hai thöù töông quan giöõa Ñöùc Yeâsu vôùi moät beân laø Thieân Chuùa Cha vaø beân kia laø taát caû chuùng ta. Vôùi Chuùa Cha, Ngöôøi laø caây nho vaø Chuùa Cha laø ngöôøi canh taùc. Vôùi chuùng ta, Ngöôøi laø caây nho vaø chuùng ta laø nhaùnh. Ñoù cuõng laø hai moái töông quan cuûa Hoäi Thaùnh, moät vôùi Thieân Chuùa theo chieàu doïc vaø moät vôùi loaøi ngöôøi theo chieàu ngang. Nhöng ôû caû hai chieàu cuõng chæ laø moät söï soáng.
Nhö Ñöùc Yeâsu laø thaân nho ñích thöïc vì söï vaâng phuïc trung tín, thì caùc tín höõu laø nhaùnh nho cuõng phaûi maät thieát trung kieân vôùi thaân nho laø Ñöùc Yeâsu. Hoï coù tö caùch naøy khi löu laïi ôû nôi Ngöôøi, töùc laø giöõ lôøi Ngöôøi vaø vaâng phuïc Ngöôøi. Khi ñoù Chuùa Cha seõ “tæa” cho hoï ñeå hoï sinh nhieàu traùi. Ngöôøi duøng lôøi cuûa Ngöôøi maø tæa, töùc laø thanh taåy hoï khoûi caùc coâng vieäc cheát choùc cuûa toäi loãi khieán hoa traùi coâng vieäc hoï laøm ñöôïc doài daøo, thaùnh thieän. Ngöôïc laïi, neáu hoï khoâng löu laïi vôùi Ngöôøi thì seõ nhö nhaùnh khoâ heùo, bò chaët vaø ñem ñoát ñi. Hoï khoâng coøn ôû treân thaân caây vôùi nhieàu nhaùnh khaùc nöõa.
Vaø nhö vaäy roõ reät Ñöùc Yeâsu khoâng nhöõng laøm cho ngöôøi ta ñöôïc ñeïp loøng Thieân Chuùa, maø coøn laøm “moâi sinh” ñeå hoï ñöôïc soáng keát hôïp vôùi tha nhaân. Ngöôøi laø Ñaáng noái trôøi vôùi ñaát nhöng ñoàng thôøi cuõng laø vò noái caùc luïc ñòa vaø ñaïi döông laïi vôùi nhau ñeå baát cöù ai ôû trong Ngöôøi cuõng ñöôïc keát hôïp vôùi Thieân Chuùa vaø ñoàng thôøi vôùi moïi anh chò em khaùc.
Hình aûnh thaân nho vôùi hai caâu khaúng ñònh Thieân Chuùa laø ngöôøi canh taùc vaø chuùng ta laø nhaùnh, noùi leân Ñöùc Kitoâ thaät laø daân môùi thay haún daân cuõ. Hình aûnh aáy cuõng coù theå gôïi leân caây thaäp töï maø Ñöùc Yeâsu ñaõ leo leân ñeå chòu ñoùng ñinh haàu hoøa giaûi Thieân Chuùa vôùi loaøi ngöôøi vaø loaøi ngöôøi vôùi nhau. Cuoái cuøng noù ñöa chuùng ta ñeán yù töôûng Ñöùc Yeâsu ñaõ trôû thaønh chaát röôïu nho ñeå kyù keát giao öôùc môùi vaø vónh cöûu. Vaø nhö vaäy hình aûnh thaân nho caøng trôû neân phong phuù vì noù baûo chuùng ta haõy nhìn vaøo nhöïa soáng mang bình an vaø cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñeán cho taát caû loaøi ngöôøi ôû nôi thaân theå Ñöùc Yeâsu ñeå chuùng ta ñöôïc sai hoa keát quaû vaø laøm thaønh daân môùi cuûa Thieân Chuùa.
2. Toâng Ñoà Môùi
Phaoloâ ñöôïc goïi laøm toâng ñoà cuûa daân môùi naøy. Ngöôøi töø Ñamas trôû veà Yeârusalem sau khi ñaõ ngaõ ngöïa vaø trôû neân con ngöôøi môùi. OÂng ñaõ keát hôïp maät thieát vôùi Chuùa vaø baây giôø tìm caùch ra maét caùc toâng ñoà vaø keát hôïp vôùi anh em. Nhöng ai cuõng sôï oâng. Ngöôøi ta nhôù oâng tröôùc ñaây hung haêng ñi baét caùc tín höõu. Baây giôø oâng ñaõ quaû quyeát ñaõ trôû laïi vaø muoán saùt nhaäp daân Chuùa. Ngöôøi ta vaãn nghi ngôø. Laøm sao bieát chaéc ñöôïc buïng oâng? Neáu oâng khoâng thaät loøng tin Chuùa thì laøm sao coù theå keå oâng vaøo soá tín höõu, cho duø luùc naøy oâng khieâm toán vaø khaån khoaûn naøi xin tình anh em? Khoâng, daân môùi khoâng phaûi laø xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Daân môùi laø Ñöùc Yeâsu Kitoâ. Ngöôøi laø caây nho ñích thöïc; coù löu laïi nôi Ngöôøi môùi laø nhaùnh ôû giöõa bao nhaùnh khaùc. Saoloâ ñaõ chöùng toû phaûi thaät söï keát hôïp vôùi Ñöùc Yeâsu.
May coù Barnabas, con ngöôøi ñöôïc meänh danh laø keû hay naâng ñôõ. Chính oâng ñaõ baùn ruoäng, ñem tieàn ñeán cho caùc toâng ñoà ñeå chia seûvôùi anh em tuùng thieáu (4,36). Barnabas ñöa Saoloâ ñeán trình dieän caùc toâng ñoà vaø thuaät laïi caâu chuyeän treân ñöôøng Ñamas cuõng nhö vieäc ngöôøi Dothaùi ôû ñoù ñònh taâm haïi ngöôøi; vì trôû laïi ñaïo xong, Saoloâ ñaõ nhieät tình rao giaûng Danh Chuùa ñeán noãi bò hoï ghen gheùt. Chính söï kieän naøy laøm cho caùc toâng ñoà tin vaøo bieán coá xaûy ra treân ñöôøng. Saoloâ ñaõ phaûi chòu khoå vì Ñöùc Yeâsu thì ngöôøi ta phaûi tin loøng meán Chuùa ôû nôi ngöôøi, khieán “töø ñoù ngöôøi ñöôïc ra vaøo ñi laïi vôùi coäng ñoaøn töùc laø Giaùo hoäi ôû Yeârusalem”.
Caâu truyeän cuûa Saoloâ nhö vaäy ñaõ giuùp chuùng ta hieåu hôn baøi hoïc cuûa ñoaïn Tin Möøng Yoan. Hoäi Thaùnh, daân môùi cuûa Chuùa laø nôi xum hoïp hieäp thoâng cuûa nhöõng ai tin töôûng vaøo Chuùa. Caùc tín höõu ôû Yeârusalem chæ nhaän cho Saoloâ ñöôïc ra vaøo sinh hoaït vôùi coäng ñoaøn cuûa mình khi ñaõ chaéc chaén oâng laø ngöôøi ñaõ tin Chuùa ñeán noãi saün saøng hy sinh caû söï soáng vì Ngöôøi.
Nhöng caâu truyeän cuûa Saoloâ hoâm nay cuõng coøn noùi leân moät yù nghóa khaùc nöõa. Noù muoán laøm chöùng Lôøi Chuùa noùi vôùi Ananias vaø Saoloâ khi sai oâng ñi gaëp keû tröôùc ñaây hung haêng luøng baét caùc tín höõu cuûa Chuùa (9,18); “Ta seõ toû cho noù bieát taát caû nhöõng gì noù phaûi chòu vì Danh Ta”. Quaû vaäy, cuoäc ñôøi cuûa Saoloâ, töø ngaøy theo Chuùa, döôøng nhö khoâng bao giôø heát khoå. Taïi Ñamas oâng ñaõ gaëp thuø haèn. Veà Yeârusalem oâng gaëp nghi ngôø roài haèn hoïc. Sau naøy ñi ñaâu oâng cuõng thaáy vaát vaû cho ñeán luùc thí maïng vì Hoäi Thaùnh. Nhöng taát caû laø vì Danh Chuùa Yeâsu, ñuùng nhö Ngöôøi ñaõ noùi tröôùc veà soá phaän nhöõng keû ñöôïc goïi laøm toâng ñoà.
Tuy nhieân cuõng ñuùng nhö lôøi Ngöôøi noùi trong baøi Tin Möøng: ñoù laø nhöõng cuoäc ñôøi “sai hoa” keát quaû. Saoloâ gaëp khoù khaên, choáng ñoái, baét bôù, nhöng saùch Coâng vuï keå: Hoäi Thaùnh ñöôïc bình an... taøi boài theâm nöõa, tieán ñi trong söï kính sôï Thieân Chuùa vaø traøn treà söï an uûi cuûa Thaùnh Thaàn. Khoâng hieåu nhö vaäy, nhöõng lôøi saùch Coâng vuï caùc Toâng ñoà vöøa vieát seõ khoâng ñuùng choã. Vöøa noùi ñeán vieäc Saoloâ bò haêm doïa, saùch ñoù noùi ngay Hoäi Thaùnh ñöôïc bình an. Theo lyù luaän cuûa loaøi ngöôøi thì khoâng theå nhö theá ñöôïc. Nhöng vôùi con maét ñöùc tin, taùc giaû saùch Coâng vuï thaáy roõ: ôû ñaâu coù thaùnh giaù ôû ñaáy coù ôn cöùu ñoä; vaø moân ñeä ñöôïc nhö Thaày laø toát roài...
Chuùa coù ñoøi taát caû chuùng ta nhö vaäy khoâng?
3. Ñôøi Soáng Môùi
Thieân Chuùa khoâng thieân vò ai. Vaø Ñöùc Yeâsu ñaõ noùi vôùi heát moïi ngöôøi raèng: ai muoán theo Ta, haõy vaùc thaäp giaù cuûa mình haèng ngaøy maø theo Ta. Theá neân phaûi ñi qua ñau khoå ñeå ñaït tôùi ôn cöùu ñoä vaø keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ.
Tuy nhieân khoâng phaûi heát moïi ngöôøi ñöôïc ôn goïi töû ñaïo nhö Saoloâ. Ña soá chuùng ta chæ caàn vaùc thaäp giaù haèng ngaøy cuûa mình laø vöôït qua moïi trôû löïc ñeå giöõ leänh truyeàn cuûa Chuùa nhö baøi thö Yoan hoâm nay khuyeân nhuû.
Leänh truyeàn cuûa Chuùa, Yoan vieát roõ, coù hai ñieàu: tin vaøo Danh Ñöùc Yeâsu vaø yeâu meán tha nhaân nhö Ngöôøi daïy. Coù leõ chuùng ta töôûng mình ñaõ giöõ troïn ñieàu tröôùc vì taát caû chuùng ta ñeàu laø tín höõu, nghóa laø ñaõ tin vaøo Danh Ñöùc Yeâsu töø laâu, neáu khoâng phaûi laø töø beù. Nhöng Yoan baûo: muoán bieát coù thaät nhö vaäy khoâng, töùc laø muoán bieát loøng tin cuûa mình coù chaân thaät khoâng, thì phaûi xem mình coù yeâu meán anh em khoâng? Bôûi vì nhö baøi Tin Möøng ñaõ noùi, ai thuoäc veà Chuùa cuõng phaûi keát hôïp vôùi anh em. Thaønh ra khoâng phaûi voâ lyù maø Yoan trong baøi thö hoâm nay döôøng nhö chæ khuyeân giaùo daân cuûa ngöôøi phaûi yeâu meán anh em, caû baèng vieäc laøm thaät söï chöù khoâng nguyeân baèng lôøi noùi vaø baèng ñaàu löôõi. Chính thaùi ñoä yeâu thöông anh em thaät söï baèng vieäc laøm chöùng toû chuùng ta coù loøng tin ñích thöïc keát hieäp vôùi Chuùa. Theá maø ai laïi khoâng bieát raèng ñôøi soáng baùc aùi huynh ñeä ñoøi nhieàu coá gaéng hy sinh ñeå löôùt thaéng nhöõng khuynh höôùng ích kyû töï nhieân? Ñöùc Yeâsu cuõng nhö thaùnh Phaoloâ ñaõ chòu khoå nhieàu, chaúng vì loøng yeâu meán loaøi ngöôøi sao?
Nhöng khi coù loøng yeâu meán aáy, thì theo lôøi thö Yoan, chuùng ta haõy traán tónh ôû tröôùc nhan Chuùa, cho duø löông taâm coù caùo chuùng ta veà nhöõng toäi khaùc, bôûi vì ai thöông xoùt seõ ñöôïc xoùt thöông vaø baùc aùi phuû laáp ñöôïc nhieàu toäi loãi. Vaø khoâng leõ naøo Chuùa khoâng ban ôn ñeå con ngöôøi coù loøng baùc aùi seõ daàn daàn ñöôïc löông taâm trong traéng: hoï laø nhaùnh nho sinh quaû thì chaéc chaén seõ ñöôïc Chuùa Cha laø ngöôøi canh taùc tæa cho, ñeå sinh quaû nhieàu vaø toát hôn. Luùc aáy, hoï caàu nguyeän gì maø khoâng ñöôïc bôûi vì Chuùa ñaõ ban Thaùnh Thaàn ñeå Ngöôøi giuùp hoï caàu nguyeän. Vaø nhö vaäy, chính thaùi ñoä yeâu thöông anh em ñaõ giuùp ngöôøi ta keát hôïp chaët cheõ hôn vôùi Chuùa.
Keát hôïp vôùi Chuùa vaø yeâu thöông anh em laø chieàu doïc vaø chieàu ngang cuûa ñôøi soáng tín höõu. Ñoù laø caây thaùnh giaù veõ treân con ngöôøi vaø ñôøi soáng cuûa hoï. Hai vieäc aáy laøm chöùng hoï thuoäc veà Ñöùc Kitoâ vaø laø moân ñeä toát cuûa Ngöôøi vì chính Ngöôøi ñaõ töï ví mình nhö thaân nho coù hai chieàu: moät nhôø Chuùa Cha chaêm soùc vaø phoù mình ôû trong tay canh taùc cuûa Ngöôøi; vaø hai laø ban söï soáng vaø hoa traùi cho nhöõng nhaùnh löu laïi ôû vôùi Ngöôøi. Thaùnh Phaoloâ ñaõ laøm göông saùng cho chuùng ta vaø thaùnh Yoan ñaõ giaûi thích cho chuùng ta hieåu vì sao ñôøi soáng môùi phaûi leänh truyeàn cuûa Chuùa laø tin vaøo Danh Ñöùc Yeâsu vaø yeâu thöông anh em.
Giôø ñaây chuùng ta saép ñöôïc tieáp xuùc vôùi cheùn röôïu nho, laø maùu cuûa Ñaáng bò treo treân thaùnh giaù. Chuùng ta nhôù ñeán Ñöùc Yeâsu laø caây nho ñích thöïc. Uoáng chaát nho naøy chuùng ta phaûi nhôù taän hieán ñôøi mình trong tay Thieân Chuùa laø ngöôøi canh taùc vaø chaêm nom caây nho môùi laø Hoäi Thaùnh Chuùa. Vaø chuùng ta phaûi nhôù keát hôïp vôùi anh em nhö nhöõng nhaùnh cuûa cuøng moät thaân nho, ñeå daân môùi khoâng bao giôø thieáu toâng ñoà môùi vaø ñôøi soáng môùi.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)