Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm B
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 2 Thöôøng Nieân Naêm B
Baûo Toaøn Ôn Goïi
(1Samuel 3,3b-10.19; Thö 1 Corintoâ 6,13c-15a.17-20; Tin Möøng Yoan 1,35-42)
Phuùc AÂm: Ga 1, 35-42
"Hoï xem choã Ngöôøi ôû, vaø ôû laïi vôùi Ngöôøi".
Khi aáy, Gioan ñang ñöùng vôùi hai ngöôøi trong nhoùm moân ñeä cuûa oâng nhìn theo Chuùa Gieâsu ñang ñi maø noùi: "Ñaây laø Chieân Thieân Chuùa". Hai moân ñeä nghe oâng noùi, lieàn ñi theo Chuùa Gieâsu. Chuùa Gieâsu ngoaûnh maët laïi, thaáy hoï ñi theo Mình, thì noùi vôùi hoï: "Caùc ngöôi tìm gì?" Hoï thöa vôùi Ngöôøi: "Rabbi, nghóa laø: thöa Thaày, Thaày ôû ñaâu?" Ngöôøi ñaùp: "Haõy ñeán maø xem". Hoï ñaõ ñeán vaø xem choã Ngöôøi ôû, vaø ôû laïi vôùi Ngöôøi ngaøy hoâm aáy, luùc ñoù ñoä chöøng giôø thöù möôøi.
Anreâ, em oâng Simon Pheâroâ, (laø) moät trong hai ngöôøi ñaõ nghe Gioan noùi vaø ñaõ ñi theo Chuùa Gieâsu. OÂng gaëp Simon anh mình tröôùc heát vaø noùi vôùi anh: "Chuùng toâi ñaõ gaëp Ñaáng Messia, nghóa laø Ñaáng Kitoâ". Vaø oâng daãn anh mình tôùi Chuùa Gieâsu. Chuùa Gieâsu nhìn Simon vaø noùi: "Ngöôi laø Simon, con oâng Gioan, ngöôi seõ ñöôïc goïi laø Keâpha, nghóa laø Ñaù".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät II Thöôøng Nieân Naêm B
Chuùng ta ñoïc: 1Samuel 3,3b-10.19; Thö 1 Corintoâ 6,13c-15a.17-20; Tin Möøng Yoan 1,35-42
Baøi ñoïc I keå truyeän Chuùa goïi Samuel. Vaø baøi Tin Möøng noùi ñeán vieäc Chuùa Yeâsu choïn nhöõng toâng ñoà ñaàu tieân. Nhö vaäy ñuû ñeå chuùng ta coù theå goïi Chuùa nhaät naøy laø ngaøy ôn goïi, hay ngaøy thieân trieäu. Vaø trong chieàu höôùng aáy chuùng ta seõ thaáy baøi thö Phaoloâ raát yù nghóa.
Tuy caû ba ñeàu noùi veà ôn goïi, nhöng moãi baøi Kinh Thaùnh hoâm nay laïi nhìn vaán ñeà moät caùch khaùc. Vaø chuùng ta seõ ñöôïc moät giaùo huaán phong phuù veà ôn goïi, sau khi tìm hieåu quan ñieåm cuûa ba baøi ñoïc.
1. Ôn Goïi Trong Cöïu Öôùc
Baøi saùch Samuel khoâng ñôn giaûn ñaâu. Thoaït nghe, chuùng ta caûm töôûng nhö ñaây laø moät caâu truyeän. Taùc giaû keå raát kheùo. Lôøi vaên löu loaùt. Boá cuïc haáp daãn. Nhöng phaân tích, ngöôøi ta seõ thaáy ñaây khoâng phaûi laø moät aùng vaên chöông, nhöng laø moät baøi thaàn hoïc. Noù ñöôïc vieát vaøo khoaûng theá kyû thöù 9 hay thöù 8 tröôùc Thieân Chuùa giaùng sinh; vaø nhö vaäy cuõng phaûi sau thôøi Samuel tôùi moät, hai theá kyû. Nghóa laø ngöôøi ta ñaõ thaáy Samuel soáng vaø ñaõ coù giôø ñeå suy nghó veà yù nghóa cuoäc ñôøi cuûa oâng ôû trong Daân Chuùa. Moät hai traêm naêm suy nghó nhö vaäy töï nhieân deã thaàn töôïng hoùa nhaân vaät maø ngöôøi ta ngöôõng moä. Vaø nhaát laø ñöôïc vieát vaøo khoaûng theá kyû 9 hoaëc 8, töùc laø vaøo thôøi ñaïi caùc tieân tri, caâu truyeän keå hoâm nay ñaõ phaûi chòu aûnh höôûng raát nhieàu cuûa phong traøo tieân tri ôû trong daân Dothaùi. Chuùng ta coù theå noùi ñöôïc raèng: soáng ôû thôøi caùc tieân tri, ngöôøi ta ñaõ laáy giaùo lyù cuûa caùc tieân tri veà ôn goïi ñeå vieát laïi cuoäc ñôøi cuûa Samuel maø ngöôøi ta coi nhö laø moät trong nhöõng tieân tri ñaàu tieân.
Chöù thaät ra, Samuel laø ngöôøi theá naøo? Ñoïc laïi caùc caâu truyeän vieát veà cuoäc ñôøi cuûa oâng coù leõ chuùng ta ñöôïc pheùp hình dung oâng laø moät tö teá, moät thaåm phaùn vaø cuoái cuøng moät baäc tieân tri.
Thaät vaäy, ngay baøi Thaùnh Kinh hoâm nay cuõng muoán giôùi thieäu oâng ôû trong truyeàn thoáng vaø haøng nguõ caùc thaày tö teá EÂli. Saùch thaùnh vieát: baáy giôø Samuel lo vieäc phuïng söï Yaveâ döôùi söï troâng nom cuûa EÂli. Vaø chuùng ta coù theå hình dung Samuel baáy giôø laø caäu beù vaän aùo truùc baâu (2,18), ôû vôùi thaày EÂli laø moät tö teá giaø nua, troâng coi moät ñeàn thôø nhoû ôû Siloâ. Noùi roõ reät hôn, Samuel baáy giôø laø moät chuù beù giuùp leã, nhöng ñoàng thôøi cuõng soáng trong nhaø Cha sôû, bôûi vì meï caäu ñaõ höùa daâng con lo vieäc nhaø Chuùa tröôùc khi sinh caäu ra. Vaø lôùn leân, Samuel cuõng ñaõ trôû thaønh moät tö teá theo kieåu thaày EÂli. Ngöôøi ta ñaõ thaáy oâng chuû söï nhieàu buoåi daâng leã cho Thieân Chuùa (7,9; 9,13; 11,15; 13,8-15). Vaø ñaëc bieät chuùng ta coøn nhôù truyeän oâng ñeán nhaø Yesseâ, Cha cuûa Ñavít (16)… Thaáy oâng tôùi, caùc kyø muïc trong thaønh Beâlem ñaõ ra ñoùn vaø hoûi oâng: “Ngaøi ñeán, phaûi chaêng laø bình an?”. OÂng noùi: “Bình an! Toâi ñeán ñeå teá leã cho Yaveâ. Caùc ngöôøi haõy thanh taåy mình ñi vaø seõ ñeán döï leã vôùi toâi”. Do ñoù roõ raøng oâng laø moät tö teá.
Nhöng ñoàng thôøi oâng cuõng laø moät thaåm phaùn ôû thôøi Dothaùi chöa coù vua. Chính oâng ñaõ höôùng daãn daân choáng laïi quaân Philitin. Vaø khi Kinh Thaùnh vieát oâng ñaõ phaân xöû moïi vieäc cho daân khoâng nhöõng ôû Micpa (7,6) maø coøn trong suoát caû ñôøi oâng (7,15). Ngay vieäc thieát laäp cheá ñoä quaân chuû ôû nöôùc Dothaùi cuõng phaûi ñi qua oâng. OÂng xöùc daàu phong vöông cho Saoleâ, nhöng daân vaãn sôï uy tín cuûa vò thaåm phaùn maø hoï bieát chaéc vaãn laø “ngöôøi cuûa Thieân Chuùa”.
Töø ngöõ naøy daàn daàn ñaõ coù moät yù nghóa roõ reät. Noù chæ caùc tieân tri, nhöõng ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa thoâng ñaït caùc yù ñònh cuûa Ngöôøi ñeå ñeán vôùi daân. Daân tin hoï hôn heát. Vaø vì theá daàn daàn vai troø tö teá vaø hoaøng ñeá phaûi nhöôøng böôùc cho caùc nhaø tieân tri veà maët uy tín.
Ñoái vôùi Samuel cuõng vaäy, daàn daàn ngöôøi ta khoâng coøn ñeå yù nhieàu ñeán söù meänh tö teá vaø thaåm phaùn cuûa oâng nöõa; vaø ngöôøi ta chæ coøn nhôù oâng laø tieân tri. Baøi töôøng thuaät cuûa oâng naèm trong chieàu höôùng ñoù. Noùi ñuùng hôn, ngöôøi ta ñaõ laáy quan nieäm veà ôn goïi tieân tri ñeå thuaät laïi vieäc oâng ñöôïc Chuùa choïn ñeå laøm vieäc cho Ngöôøi. Vaø quan nieäm ñoù raát saâu saéc.
Tröôùc heát, chính Chuùa ñi böôùc tröôùc. Ngöôøi chieáu coá keû Ngöôøi choïn. Samuel baáy giôø chöa bieát Chuùa. Lôøi Chuùa chöa maïc khaûi ra cho caäu. Nghe tieáng Chuùa goïi maø caäu vaãn töôûng laø thaày EÂli goïi mình. Thaân phaän caäu luùc baáy giôø coù ra gì: Moät ñöùa beù ôû giuùp vieäc thaày tö teá. Caùi thaân phaän heøn moïn aáy noùi leân moät khía caïnh thöù hai trong ôn goïi: Chuùa laø Ñaáng Cao caû thöôøng tuyeån choïn nhöõng khí cuï taàm thöôøng ñeå laøm vieäc cho Ngöôøi. Ñoù ñaõ laø moät neùt nghòch thöôøng. Nhöng coøn laï luøng hôn nöõa: caùc khí cuï taàm thöôøng kia laïi ñöôïc Ñaáng Cao caû duøng ñeå laøm nhieàu vieäc kyø dieäu. Söù meänh cuûa Samuel khoâng lôùn lao sao! Caäu ñöôïc trao phoù söù ñieäp troïng ñaïi khieán khi nghe bieát EÂli phaûi cuùi ñaàu vaâng meänh. Coøn toaøn daân thì tin raèng: Lôøi Chuùa baây giôø ôû vôùi Samuel. Maø Lôøi Chuùa ñoái vôùi daân laø taát caû keá hoaïch maàu nhieäm, lôùn lao maø Chuùa thi haønh cho toaøn daân cuõng nhö cho töông lai cuûa caùc daân toäc. Nhaát laø khi Lôøi Chuùa laïi ñöôïc maïc khaûi nôi ñeàn thôø vaø cho nhöõng ngöôøi ñang phuïc vuï baøn thôø. Noù seõ gheâ gôùm cho keû toäi loãi nhöng chaéc chaén seõ ban bình an vaø an uûi cho nhöõng ngöôøi laønh thaùnh. Cuï theå, noù seõ haï keû cöôøng quyeàn vaø naâng nhöõng ngöôøi phaän nhoû leân. Bôûi vì töø khi trao phoù coâng vieäc troâng coi vuõ truï cho loaøi ngöôøi, Thieân Chuùa chæ can thieäp vaøo lòch söû ñeå cöùu vôùt, töùc laø tieâu dieät söï döõ ñaõ hoaønh haønh quaù möùc vaø giaûi phoùng con ngöôøi khoûi laàm than.
Moïi ôn goïi ñích thöïc trong Cöïu Öôùc ñeàu ñöôïc moâ taû nhö treân. Vaø ñeå laøm noåi tính caùch sieâu nhieân cuûa nhöõng ôn goïi naøy, Cöïu Öôùc coøn coù thoùi quen hình dung nhöõng keû ñöôïc choïn laø con cuûa gia ñình son seû nhöng ñaïo ñùöùc. Hoï laø taëng vaät cuûa Thieân Chuùa nhaân aùi vaø toaøn naêng, chöù khoâng phaûi laø con caùi cuûa loaøi ngöôøi. Tröôøng hôïp cuûa Samuel laø moät thí duï. Chính vì muoän maøng, son seû maø meï oâng ñaõ khoùc loùc caàu xin vaø ñaõ khaán höùa neáu haï sinh ñöôïc ñöùa con naøo baø seõ daâng noù ñeå lo vieäc nhaø Chuùa. Nhö vaäy baø ñaõ thuï thai, vaø Samuel trôû thaønh ngöôøi cuûa Chuùa.
Ngöôøi ta ñaõ suy nghó nhieàu veà cuoäc ñôøi cuûa oâng. Vaø taùc giaû baøi Kinh Thaùnh hoâm nay ñaõ ñuùc keát laïi taâm tö cuûa nhieàu theá heä daân Chuùa. Taùc giaû thaáy ôn goïi Samuel laø hình aûnh cuûa chính ôn goïi daân Chuùa noùi chung vaø moãi ngöôøi noùi rieâng. Chuùa ñaõ khoâng keâu goïi moïi ngöôøi töø thaân phaän heøn moïn sao? Ngöôøi thaät ñaõ toû ra roäng löôïng vaø nhaân aùi… Ngöôøi trao söù meänh cao caû cho heát thaûy mieãn laø ai ai cuõng phaûi baét chöôùc Samuel “khoâng ñeå rôi xuoáng ñaát moät lôøi naøi Ngöôøi ñaõ phaùn” (3,19). Baøi hoïc cuûa Cöïu Öôùc thaät raát thaâm traàm.
2. Ôn Goïi Trong Taân Öôùc
Thaùnh Yoan trong baøi Tin Möøng hoâm nay cuõng muoán noùi veà ôn goïi. Caâu truyeän ngöôøi keå coù veû nhö ñaõ ñöôïc quay phim taïi choã, khi söï vieäc xaûy ra. Nhöng chæ caàn thaáy raèng khoâng bao giôø Tin Möøng Yoan coøn keå laïi vieäc Chuùa choïn Toâng ñoà ôû moät ñoaïn naøo khaùc nöõa, cuõng ñuû ñeå chuùng ta chaéc chaén ôû ñaây Yoan ñaõ muoán laøm moät cuoäc toång hôïp. Ngöôøi muoán thu goïn moät laàn Chuùa choïn moân ñoà vaøo choã naøy ñeå noùi moät laàn cho xong, tröôùc khi Chuùa Yeâsu baét ñaàu ñi hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Vaø nhö vaäy, trong ñoaïn Tin Möøng naøy, Yoan cuõng muoán trình baøy quan nieäm cuûa ngöôøi veà ôn goïi.
Ôn goïi vaãn coøn laø haønh vi chieáu coá cuûa Chuùa. Noù do Ngöôøi khôûi xöôùng. Noù töø trôøi ñeán vôùi con ngöôøi vaø vì theá ngöôøi ta coù lyù khi duøng danh töø “thieân trieäu”. Tuy nhieân, ngaøy xöa tieáng Chuùa thöôøng noùi trong saám chôùp vaø thò kieán hoaëc moäng mò; coøn ngaøy nay Ngoâi Lôøi ñaõ laøm ngöôøi vaø ñaõ ôû giöõa chuùng ta. Vì theá, tieáng goïi ñaõ ñi qua con ngöôøi.
Nhöõng moân ñeä ñaàu tieân ñaõ nghe lôøi Yoan giôùi thieäu. Ñoù khoâng phaûi laø lôøi thöôøng, nhöng laø lôøi cuûa moät chöùng nhaân, cuûa moät ngöôøi coù ñöùc tin saâu saéc. Yoan troû vaøo Ñöùc Yeâsu vaø noùi vôùi moân ñeä: “Naøy laø Chieân cuûa Thieân Chuùa”. Chaéc chaén hoï ñaõ khoâng nhaän ra ngay moïi söï phong phuù trong lôøi giôùi thieäu naøy. Phaûi ñôïi khi Ñöùc Yeâsu chòu cheát nhö ngöôøi ñau khoå vaø nhö chieân vöôït qua bò saùt teá, ngöôøi ta môùi hieåu ñöôïc noäi dung cuûa lôøi Yoan. Caùc moân ñeä baáy giôø chöa hieåu ñöôïc nhö vaäy. Nhöng baây giôø, muoán theo Chuùa, chuùng ta phaûi hieåu nhö theá. Vaø baây giôø ai muoán theo Chuùa phaûi vaùc thaäp giaù cuûa mình vaø phaûi ñi qua con ñöôøng heïp maø Ñöùc Kitoâ ñaõ ñi.
Tuy nhieân, ñöôïc lôøi giôùi thieäu khaùc thöôøng cuûa Yoan vaø nghó raèng Yoan muoán noùi Ñöùc Yeâsu laø “Ñaáng phaûi ñeán”, hai moân ñeä ñaõ ñi theo Ngöôøi. Hoï ñi theo vì ñaõ nghe vaø ñaõ tin vaøo moät lôøi chöùng. Moïi ôn goïi ñeàu khôûi söï töø khi nghe ñöôïc tieáng goïi. Vaø moïi ôn goïi trong Taân Öôùc chæ hình thaønh khi coù loøng tin vaøo lôøi chöùng. Nhöng nghe vaø tin vaãn chöa ñuû. Ngöôøi ta phaûi coù haønh ñoäng dieãn taû nieàm tin ñeå chöùng toû söï döùt khoaùt vaø quyeát lieät. Theá neân, baøi Tin Möøng ñaõ noùi: hoï ñaõ ñeán vaø ñaõ thaáy nôi Ngaøi nguï vaø hoï ñaõ nguï laïi vôùi Ngaøi. Yoan ñaõ caân nhaéc moïi töø ngöõ oâng duøng. OÂng duøng caùc ñoäng töø “thaáy” vaø “nguï”, laø nhöõng töø ngöõ raát ñaëc bieät vaø phong phuù trong taùc phaåm cuûa oâng. Ñoái vôùi oâng, “thaáy” laø khaùm phaù ra, laø bieát moät caùch saâu xa thaân maät; vaø “nguï” laø keát hôïp, laø “ôû vôùi”, laø khaéng khít. Theo Yoan, ôn goïi laø tin, laø bieát, laø meán Chuùa Yeâsu, laø maät thieát keát hôïp vôùi Ngaøi, laø ôû (hay nguï) laïi nôi Ngaøi vaø Ngaøi ôû hoaëc nguï laïi nôi ta. Khoâng phaûi taïm thôøi, nhöng beàn vöõng, maõi maõi vì saùch Yoan vieát: hoï ñaõ nguï laïi vôùi Ngaøi suoát ngaøy hoâm aáy.
Tieáp theo, hoï ñaõ ra ñi… ñeå noái daøi ôn goïi cuûa hoï. Anreâ ñaõ gaëp em mình tröôùc heát. OÂng noùi leân nieàm tin cua mình vaøo Ñöùc Kitoâ. Nhöng oâng ñeå cho em tieáp xuùc vôùi Ngöôøi. Vaø chính nhôø vieäc tieáp xuùc naøy, ngöôøi em cuõng nhö anh mình tröôùc ñaây ñaõ ñöôïc nieàm tin vaøo Chuùa Yeâsu. Maáu choát cuûa ôn goïi, theo Yoan nhö vaäy laø vieäc gaëp gôõ, khaùm phaù ra Ñöùc Kitoâ vaø nguï laïi vôùi Ngöôøi.
Do ñoù, quan nieäm cuûa Yoan veà ôn goïi thaâm thuùy hôn quan nieäm cuûa baøi saùch Samuel. Nhöng chuùng ta khoâng theå baûo laø hai quan nieäm ñoù khaùc nhau. Tröôùc kia, Samuel ñaõ nghe Lôøi Chuùa vaø khoâng ñeå moät lôøi naøo rôi xuoáng ñaát; ngaøy nay Lôøi Chuùa ñaõ hieän thaân laøm ngöôøi. Ai nghe tieáng goïi cuõng phaûi gaén boù vôùi Ngöôøi vaø khoâng ñöôïc soáng taùch khoûi Ngöôøi.
Theá maø coù nhöõng keû ñöôïc goïi maø laïi muoán taùch khoûi Chuùa. Ñoù laø ñieàu maø thaùnh Phaoloâ muoán caûnh caùo ngöôøi ta trong thö göûi ngöôøi Coârintoâ.
3. Haõy Baûo Toaøn Ôn Goïi
Coârintoâ laø moät ñoâ thò hoãn taïp. Naèm treân truïc giao thoâng, noù laø nôi taáp naäp ñeå trao ñoåi haøng hoùa, tö töôûng vaø caû thaân xaùc nöõa… Cuoäc soáng phoùng tuùng, saéc duïc ñöôïc coi nhö laø töï do vaø töï nhieân. Ñoù khoâng phaûi laø moät nhu caàu sao? Neáu nhu caàu aên uoáng laø töï nhieân thì vì sao laïi caám nhu caàu sinh lyù? Phaoloâ phaûn ñoái lyù luaän naøy. Khoâng theå coi nhu caàu sinh lyù nhö nhu caàu aên uoáng. AÊn uoáng laø ñeå nuoâi thaân xaùc. Nhöng thaân xaùc ñeå laøm gì?
Ngöôøi coù ñöùc tin khoâng theå queân xaùc thòt seõ soáng laïi. Ñoù laø neùt ñoäc ñaùo cuûa Kitoâ giaùo. Ngöôøi tín höõu ñaõ tin Ñöùc Kitoâ phuïc sinh thì khoâng theå queân raèng thaân xaùc ñaõ coù ñònh meänh môùi laø söï soáng ñôøi sau. Vaø nieàm tin naøy khoâng cho pheùp ngöôøi ta laøm oâ ueá xaùc thòt.
Hôn nöõa hieän nay thaân xaùc cuûa hoï cuõng ñaõ coù moät ôn goïi khaùc roài. Laø Kitoâ höõu, hoï ñaõ gaén boù vôùi Chuùa Kitoâ vaø trôû neân chi theå cuûa Ngöôøi. Laøm sao hoï coøn coù theå giöït thaân xaùc laïi vaø ñem neùm cho phöôøng ñó ñieám? Keû laøm nhö vaäy roõ raøng laø keû baát trung, baát tín.
Noù coøn xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa nöõa, vì thaân mình cuûa hoï sau ngaøy laõnh nhaän ôn goïi Kitoâ höõu, vaø trôû thaønh ñeàn thôø cuûa Thaùnh Thaàn. Theá neân ai yù thöùc ôn goïi cuûa mình chæ coøn caùch haõy “toân vinh Thieân Chuùa nôi thaân theå cuûa mình”.
Ñieàu naøy cho chuùng ta thaáy quan nieäm cuûa thaùnh Phaoloâ veà ôn goïi thaät laø saâu saéc. Khoâng caàn noùi ñeán ôn goïi linh muïc hay toâng ñoà; ngay thieân trieäu laøm Kitoâ höõu cuõng ñaõ hieán daâng caû thaân xaùc con ngöôøi cho Thieân Chuùa. Ngöôøi ta phaûi hoaøn toaøn soáng cho Ngöôøi vaø gaén boù vôùi Ngöôøi. Khoâng nhöõng taâm hoàn ngöôøi ta maø phaûi quy veà Chuùa, maø caû thaân xaùc cuõng ñaõ thuoäc veà Ñaáng keâu goïi hoï.
Ñoù laø lyù töôûng; nhöng ñoàng thôøi cuõng laø ñoøi hoûi. Khoù khaên thaät bôûi vì baûn tính loaøi ngöôøi yeáu ñuoái. Nhöng chuùng ta queân roài ö: Chuùa ñaõ goïi Samuel hoài coøn beù moïn vaø Ngöôøi vaãn choïn nhöõng khí cuï taàm thöôøng. Söùc maïnh cuûa Chuùa seõ thi thoá nhieàu vieäc kyø dieäu nôi baûn tính moûng doøn khi ngöôøi ta laéng nghe lôøi Chuùa maø khoâng ñeå lôøi naøo rôi xuoáng ñaát nhö Samuel. Vaø nhaát laø ngöôøi ta phaûi baét chöôùc caùc moân ñeä ñaàu tieân cuûa Ñöùc Yeâsu: coù loøng tin ñi ñeán vôùi Ngöôøi, xem thaáy Ngöôøi vaø ôû laïi vôùi Ngöôøi.
Söï gaén boù maät thieát keát hieäp vôùi Ngöôøi seõ khieán chuùng ta bieát taän hieán taát caû ñôøi soáng, taâm hoàn vaø thaân xaùc ñeå lo vieäc Chuùa laø thaùnh hoùa traàn gian naøy. Khi aáy, Thaùnh Thaàn seõ maïnh meõ ôû nôi chuùng ta vaø chuùng ta seõ laø ngöôøi cuûa Chuùa. Taát caû vì theá tuøy thuoäc ôû vieäc chuùng ta hieäp nhaát vôùi Chuùa, maø thaùnh leã ñaây laø cô hoäi toát ñeïp nhaát. Chuùng ta haõy daâng leã soát saéng ñeå maät thieát hôn vôùi Chuùa haàu coù khaû naêng soáng ôn goïi Kitoâ höõu hieäu nghieäm hôn.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)