Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm B
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät Leã Thaùnh Gia Thaát Naêm B
Vaâng Phuïc Thieân Chuùa
(Huaán ca 3,3-7.14-17a; Thö Coâloâseâ 3,12-21; Luca 2,22-40)
Phuùc AÂm: Lc 2, 22-40
"Con treû lôùn leân, ñaày khoân ngoan".
Khi aáy, ñuû ngaøy thanh taåy theo luaät Moâseâ, cha meï Chuùa Gieâsu lieàn ñem Ngöôøi leân Gieârusalem ñeå hieán daâng cho Chuùa, nhö ñaõ cheùp trong Leà luaät Chuùa raèng: "Moïi con trai ñaàu loøng seõ ñöôïc goïi laø ngöôøi thaùnh thuoäc veà Chuùa". Vaø cuõng ñeå daâng leã vaät cho Chuùa, nhö coù noùi trong Luaät Chuùa, laø moät ñoâi chim gaùy hay moät caëp boà caâu con.
Vaø ñaây ôû Gieârusalem coù moät ngöôøi teân laø Simeâon, laø ngöôøi coâng chính, kính sôï Thieân Chuùa, vaø ñang ñôïi chôø nieàm uûi an cuûa Israel. Thaùnh Thaàn cuõng ôû trong oâng. OÂng ñaõ ñöôïc Thaùnh Thaàn traû lôøi raèng: OÂng seõ khoâng cheát tröôùc khi thaáy Ñaáng Kitoâ cuûa Chuùa. Ñöôïc Thaùnh Thaàn thuùc giuïc, oâng vaøo ñeàn thôø ngay luùc cha meï treû Gieâsu ñöa Ngöôøi ñeán ñeå thi haønh cho Ngöôøi nhöõng tuïc leä cuûa Leà luaät. OÂng boàng Ngöôøi treân caùnh tay mình, vaø chuùc tuïng Thieân Chuùa raèng:
"Laïy Chuùa, baây giôø, Chuùa ñeå cho toâi tôù Chuùa ñi bình an theo nhö lôøi Chuùa, vì chính maét con ñaõ thaáy ôn cöùu ñoä maø Chuùa ñaõ saém saün tröôùc maët muoân daân, laø aùnh saùng chieáu soi caùc löông daân, vaø vinh quang cuûa Israel daân Chuùa".
Cha meï Ngöôøi ñeàu kinh ngaïc veà nhöõng ñieàu ñaõ noùi veà Ngöôøi. Simeâon chuùc laønh cho hai oâng baø vaø noùi vôùi Maria meï Ngöôøi raèng: "Ñaây treû naøy ñöôïc ñaët leân, khieán cho nhieàu ngöôøi trong Israel phaûi suïp ñoå hay ñöôïc ñöùng daäy, vaø cuõng ñeå laøm muïc tieâu cho ngöôøi ta choáng ñoái. Veà phaàn baø, moät löôõi göôm seõ ñaâm thaáu taâm hoàn baø ñeå taâm tö nhieàu taâm hoàn ñöôïc bieåu loä!"
Luùc aáy, cuõng coù baø tieân tri Anna, con oâng Phanuel, thuoäc chi hoï Aseâ, ñaõ cao nieân. Maõn thôøi trinh nöõ, baø ñaõ soáng vôùi choàng ñöôïc baûy naêm. Roài thuû tieát cho ñeán nay ñaõ taùm möôi boán tuoåi. Baø khoâng rôøi khoûi ñeàn thôø, ñeâm ngaøy aên chay caàu nguyeän phuïng söï Chuùa. Chính giôø aáy, baø cuõng ñeán, baø lieàn chuùc tuïng Chuùa, vaø noùi veà treû Gieâsu cho taát caû nhöõng ngöôøi ñang troâng chôø ôn cöùu chuoäc Israel.
Khi hai oâng baø hoaøn taát moïi ñieàu theo luaät Chuùa, thì trôû laïi xöù Galileâa, veà thaønh mình laø Nadareùt. Vaø con treû lôùn leân, theâm maïnh meõ, ñaày khoân ngoan, vaø ôn nghóa Thieân Chuùa ôû cuøng Ngöôøi.
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät Leã Thaùnh Gia Thaát
Chuùng ta ñoïc: Huaán ca 3,3-7.14-17a
Thö Coâloâseâ 3,12-21;
Tin Möøng Luca 2,22-40 hoaëc 2,22-29.39-40
Leã Thaùnh Gia thaát töông ñoái môùi. Noù ñöôïc thieát laäp vaøo cuoái theá kyû 19. Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIII baáy giôø raát quan taâm ñeán caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Ngöôøi thaáy nhaân loaïi ñang ñi vaøo moät neàn vaên minh môùi. Lyù trí vaø khoa hoïc ñoøi quyeàn töï laäp vaø töï chuû. AÛnh höôûng ñaïo ñöùc bôùt daàn. Vaø trong phaïm vi gia ñình, ngöôøi ta ñaõ noùi nhieàu ñeán töï do, ly dò, côûi môû... Nhöõng phong traøo “gia ñình coâng giaùo” coù töø theá kyû 16 raùo rieát coå ñoäng ngöôøi ta noi göông Thaùnh Gia thaát. Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIII cuõng nhön caùc vò keá tieáp muoán chuùc phuùc cho nhöõng phong traøo naøy. Vaø leã Thaùnh Gia Thaát ñöôïc thieát laäp trong boái caûnh aáy.
Dó nhieân ñôøi soáng gia ñình hieän nay coù nhieàu vaán ñeà khaùc vôùi hoài cuoái theá kyû 19. Vaø ngaøy leã Thaùnh Gia Thaát hoâm nay laø dòp ñeå chuùng ta suy nghó veà ñôøi soáng cuï theå cuûa caùc gia ñình chuùng ta. Nhöõng vaán ñeà keá hoaïch hoùa gia ñình vaø giaùo duïc gia ñình môùi laø nhöõng ñeà taøi chaéc chaén raát hôïp thôøi, neáu chöa muoán noùi laø khaån tröông. Nhöng trong Thaùnh leã chuùng ta khoâng theå suy nghó roäng raõi. Chuùng ta chæ coù theå laéng nghe Lôøi Chuùa theo Phuïng vuï ñeå ñöôïc taâm hoàn ñaïo ñöùc, giuùp chuùng ta sau ñoù suy nghó cuï theå hôn.
1. Vaâng Phuïc Thieân Chuùa
Tö caùch ñaïo ñöùc, maø caùc gia ñình phaûi coù, ñöôïc ba baøi ñoïc Kinh Thaùnh hoâm nay nhaán maïnh. Baøi saùch Huaán ca coù veû khoâng saâu saéc vaø gioáng nhö nhieàu baøi “gia huaán ca”, khuyeân con caùi phaûi thôø kính cha meï. Tuy nhieân neàn taûng cuûa nhöõng lôøi khuyeân ôû ñaây laïi raát saâu. Con caùi phaûi kính yeâu cha meï vì Chuùa; phaûi coi caùc ngöôøi nhö Chuùa, ñeán noãi boû beâ cha laø loäng ngoân phaïm thöôïng vaø khinh deå meï laø choïc giaän Thöôïng ñeá. Thöù ñaïo ñöùc naøy coù loãi thôøi khoâng? Roõ raøng thö Phaoloâ cuõng coù moät laäp tröôøng nhö vaäy. Thaùnh Toâng ñoà vieát: con caùi haõy vaâng phuïc cha meï trong moïi söï vì laø ñieàu ñeïp loøng Chuùa. Dó nhieân Ngöôøi cuõng ñaõ noùi luoân: cha meï ñöøng ñeå con caùi trôû thaønh khieáp ñaûm! Nhöng theo ngöôøi, thaùi ñoä cuûa con caùi vaãn laø phaûi vaâng phuïc. Vaø ôû ñieåm naøy, ngöôøi ñaõ theo saùt ñöôøng loái cuûa Phuùc AÂm.
Quaû vaäy, moät trong nhöõng caâu ñieäp khuùc cuûa caùc baøi töôøng thuaät cuoäc ñôøi nieân thieáu cuûa Chuùa Yeâsu laø Ngöôøi ñaõ trôû veà Nadareùt nôi cha meï Ngöôøi cö truù; vaø Ngöôøi ñaõ lôùn leân ñaày khoân ngoan vaø aân suûng; Ngöôøi ñaõ phuïc tuøng cha meï Ngöôøi. Khi vieát ñi vieát laïi ñieäp khuùc ñoù, Luca laøm voïng laïi nhieàu lôøi Cöïu Öôùc, ñaëc bieät nhöõng caâu veà Samson vaø Samuel (Tp 13,24-25; 1S 2,19.21.26). Ngöôøi cuõng vieát veà Yoan Taåy giaû moät caùch töông töï (1,80). Taát caû khieán chuùng ta nghó raèng: trong khi ñeà cao thaàn tính cuûa treû Yeâsu, taùc giaû caùc saùch Phuùc AÂm vaãn nhaán maïnh vieäc Ngöôøi vaâng phuïc cha meï, ñeå neâu göông saùng cho haøng con caùi trong caùc gia ñình.
Nhöõng ngöôøi naøy cuõng haõy yeân taâm. Saùch Huaán ca ñoøi con caùi ñoái vôùi cha meï phaûi nhö noâ ñoái vôùi chuû (3,7); nhöng baøi Tin Möøng döôøng nhö ñoøi baäc cha meï nhieàu hôn. Caùc ngöôøi phaûi vaâng lôøi luaät Chuùa nhö cha meï Yeâsu... Ñeán ngaøy phaûi laøm leã thanh taåy theo luaät Moâseâ, cha meï Ngöôøi ñaõ ñem treû Yeâsu leân daâng trong Ñeàn thôø. Chuùng ta khoâng hieåu vieäc thi haønh luaät phaùp ñaõ ñoøi caùc ngöôøi phaûi hy sinh theá naøo. Nhöng chuùng ta coù theå ñoaùn ñöôïc nhöõng ñau ñôùn tinh thaàn Maria phaûi chòu theo lôøi Simeâon hoâm nay tieân baùo.
OÂng vaø baø tieân tri Anna thuoäc loaïi ngöôøi ñaïo ñöùc trong daân Israel, soáng chôø ñôïi ngaøy Chuùa an uûi daân Ngöôøi, töùc laø troâng mong thôøi ñaïi Thieân Sai Cöùu Theá. Khi ñöôïc Thaùnh Thaàn cho bieát treû Yeâsu ñaây chính laø Ñaáng muoân daân troâng ñôïi, caû hai ñeàu sung söôùng caûm taï Thieân Chuùa ñaõ cho mình ñöôïc phuùc nhìn thaáy aùnh saùng muoân daân. Nhöng nghó ñeán traùch nhieäm cuûa nhöõng ngöôøi soáng trong thôøi ñaïi aáy, Simeâon ñaõ laëp ñi laëp laïi tö töôûng cuûa Kinh thaùnh, ñaëc bieät nhieàu ñoaïn Isaia, trong ñoù Ñaáng Thieân Sai khoâng nhöõng ñöôïc ca tuïng nhö aùnh saùng cuûa muoân daân (60,1-3; 52,7-10), nhöng ñoàng thôøi cuõng laø taûng ñaù vaáp ngaõ cho nhaø Israel (8,12-15). Taâm tö moïi ngöôøi seõ phaûi loä ra (Lc 2,35). Ñaáu tranh, daèn vaët seõ xaûy ra nôi loøng moïi ngöôøi, boù buoäc ngöôøi ta phaûi löïa choïn hoaëc chaáp nhaän hay phuû nhaän ñöôøng loái cuûa Ngöôøi.
Maria cuõng khoâng thoaùt ñöôïc luaät chung ñoù. Nhöõng lôøi cuûa Chuùa luoân luoân laøm Ngöôøi phaûi ñem loøng maø suy nghó. Chính luùc aáy moät muõi göôm ñaâm thaâu loøng Ngöôøi. Muõi göôm naøy khoâng phaûi chæ laø löôõi ñoøng khi ñaâm vaøo caïnh söôøn Chuùa chòu treo treân Thaäp giaù thì cuõng nhö choïc vaøo traùi tim Ngöôøi. Muõi göôm maø Simeâon gôïi leân hoâm nay laø muõi göôm “Lôøi Chuùa” soáng ñoäng vaø linh hoaït, saéc beùn hôn moïi thöù göôm hai löôõi, vaø ñaâm phaäp vaøo taän ranh giôùi hoàn phaùch, gaân coát vaø tuûy naõo cuøng bieän phaân ra ñöôïc tình vaø yù töôûng cuûa loøng daï (Hr 4,12).
Vaäy, neáu Lôøi Chuùa ñoái vôùi Ñöùc Maria coøn saéc beùn nhö vaäy vaø coøn ñoøi hoûi Ngöôøi phaûi hy sinh ñau ñôùn ñeå luoân luoân ñi saâu hôn vaøo maàu nhieäm ñöùc tin, thì huoáng nöõa laø ñoái vôùi chuùng ta heát thaûy! Con caùi phaûi vaâng lôøi cha meï. Nhöng cha meï cuõng phaûi vaâng lôøi Thieân Chuùa. Thi haønh chæ thò naøy cuûa cha meï ñoøi hy sinh. Nhöng nhöõng hy sinh cuûa baäc cha meï ñeå giöõ Lôøi Chuùa coøn to lôùn hôn nhieàu. Vaø coù hy sinh nhö theá môùi laø ñaïo ñöùc.
Thaät ra ñaïo ñöùc gia ñình khoâng phaûi chæ ñôn sô nhö vaäy. Noù khoâng phaûi chæ ñoøi con caùi vaâng lôøi cha meï vaø cha meï tuaân giöõ Lôøi Chuùa. Ngay baøi saùch Huaán ca ñaõ giuïc con caùi tìm caùch laøm ñeïp loøng Chuùa khi vaâng lôøi cha meï; vaø baøi Tin Möøng cho thaáy Ñöùc Maria phaûi khoå vì thaùnh yù Chuùa nôi chính treû Yeâsu. Ñaïo ñöùc gia ñình khoâng nguyeân chæ leân thaúng töø con caùi ñeán cha meï roài tôùi Thieân Chuùa. Neàn ñaïo ñöùc thaät ñaõ toû hieän khi chính Thieân Chuùa xuoáng vôùi con ngöôøi nhö chuùng ta ñaõ suy nieäm nhieàu trong muøa Giaùng sinh naøy (1Tm 3,16). Vaø nhö vaäy lyù do cuoái cuøng cuûa neàn ñaïo ñöùc gia ñình cuõng phaûi saùt nhaäp vaøo chieàu höôùng ñi xuoáng. Noùi caùch khaùc ñaïo ñöùc gia ñình ñoøi con caùi phaûi vaâng lôøi cha meï vaø cha meï tuaân giöõ Lôøi Chuùa; nhöng noù chæ thöïc hieän ñöôïc neáu moïi ngöôøi trong gia ñình bieát nhaän laáy loøng ñaïo ñöùc maø Chuùa ñaõ ban xuoáng cho traàn gian trong maàu nhieäm Giaùng sinh, ñeå töïa vaøo ñoù maø ñi leân.
Ñoù laø ñieàu maø baøi thö Phaoloâ hoâm nay muoán noùi vôùi chuùng ta.
2. Haõy Maëc Laáy Ñöùc Meán
Thaùnh Toâng ñoà khoâng haøi loøng khi nhìn thaáy nhieàu ngöôøi khoâng hieåu roõ loøng ñaïo ñöùc Kitoâ giaùo. Hoï töôûng ñaây cuõng laø moät trong nhieàu lyù töôûng ñaïo ñöùc. Caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm veà ñôøi soáng gia ñình chaúng haïn bò coi nhö laø moät thöù gia huaán ca. Ñaïo naøo cuõng daïy thôø cha kính meï vaø cha meï thì phaûi vaâng meänh trôøi maø söûa daïy con caùi. Ngöôøi ta khoâng thaáy roõ neùt ñoäc ñaùo vaø môùi laï cuûa neàn ñaïo ñöùc Phuùc AÂm. Theá neân thaùnh Phaoloâ phaûi maïnh meõ leân tieáng. Ngöôøi goïi tín höõu baèng nhöõng töø ngöõ choïn loïc nhaát cuûa Kinh Thaùnh. Hoï laø caùc thaùnh, laø nhöõng ngöôøi ñöôïc tuyeån choïn vaø laø nhöõng ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa yeâu meán. Caùc danh xöng naøy naèm trong saùch Thöù luaät (7,6). Chuùng laø teân rieâng cuûa daân Chuùa. Hoï thaùnh khoâng phaûi vì hoï toát laønh, nhöng chæ vì Ñaáng thaùnh ñaõ tuyeån choïn vaø ñang thaùnh hoùa hoï. Vaø Ngöôøi laøm nhö vaäy chæ vì yeâu meán.
Hoï laø nhöõng ngöôøi ñöôïc yeâu. Nhöng hoï laïi khoâng soáng trong tình yeâu. Kinh nghieäm löu ñaøy ñaõ môû maét cho hoï thaáy cuoäc ñôøi baát trung baát nghóa cuûa hoï nhö theá naøo, ñeán noãi töø ngöõ daân thaùnh cuûa Chuùa töø nay seõ daønh ñeå noùi veà daân ôû thôøi ñaïi thieân sai (Is 4,3). Vaø nhö vaäy caùc tín höõu tieân khôûi cuûa Hoäi Thaùnh Chuùa Kitoâ töï xöng laø “thaùnh höõu” thì thaät hôïp lyù. Nhöng khi xöû duïng töø ngöõ naøy, hoï vaãn bieát mình chöa thaùnh. Söï thaùnh thieän môùi toû hieän nôi hoï thoâi vì Ñöùc Kitoâ ñaõ ñem söï soáng sung maõn cuûa Thieân Chuùa vaøo theá gian. Vaø boån phaän cuûa hoï baây giôø laø phaûi ñoùn nhaän laáy söï thaùnh thieän aáy.
Vieäc ñoùn nhaän naøy ñöôïc thaùnh Phaoloâ moâ taû nhö laø moät vieäc “maëc laáy”. Ngöôøi noùi: anh em haõy maëc laáy loøng laân maãn bieát chaïnh thöông, ñöùc nhaân haäu khieâm nhu, hieàn töø vaø ñaïi löôïng. Nghe ñoïc thì töôûng ñoù laø moät môùi nhöõng nhaân ñöùc, ít nhieàu lieân heä vôùi nhau. Nhöng doø laïi thì seõ thaáy chuùng gôïi leân nhöõng lôøi saùch Xuaát haønh (34,6) noùi ñeán Thieân Chuùa laø Ñaáng “chaïnh thöông, hueä aùi, bao dung, vaø ñaày nhaân nghóa, tín thaønh”. Vaø nhö vaäy, thaùnh Phaoloâ muoán noùi chuùng ta phaûi maëc laáy chính nhöõng taâm tình cuûa Chuùa. Loøng ñaïo ñöùc cuûa chuùng ta phaûi laø loøng ñaïo ñöùc cuûa Ngöôøi. Neáu khoâng, noùi chæ laø loøng ñaïo ñöùc cuûa loaøi ngöôøi chöù khoâng phaûi cuûa Kitoâ giaùo. Ngöôøi tín höõu cuûa Chuùa Kitoâ tröôùc khi soáng, töùc laø haønh ñoäng, ñaõ phaûi côûi boû con ngöôøi cuõ vaø maëc laáy con ngöôøi môùi laø chính söï thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa, ñeå töø ñoù cö xöû nhö Thieân Chuùa.
Ngöôøi ñaõ baøy toû loøng “ñaïo ñöùc” cuûa Ngöôøi khi ñaët ra vaø thi haønh keá hoaïch cöùu theá, ban Con Moät Ngöôøi cho nhaân loaïi ñeå laøm giaù tha thöù vaø hoøa giaûi loaøi ngöôøi toäi loãi trôû veà vôùi mình... Ñoù chính laø loøng “baùc aùi” cuûa Thieân Chuùa, maø thaùnh Phaoloâ baûo chuùng ta phaûi maëc laáy. Neáu khoâng, chuùng ta khoâng ñöôïc tha thöù, khoâng ñöôïc thaùnh thieän, khoâng ñöôïc ñaïo ñöùc. Nhöng neáu chuùng ta maëc laáy loøng baùc aùi tha thöù, thì coù leõ naøo chuùng ta laïi khoâng bieát tha thöù vaø chòu ñöïng laãn nhau, ñeå soáng hoøa hôïp nhö trong moät thaân theå?
Theá laø thaùnh Phaoloâ ñaõ chæ cho chuùng ta thaáy ñaâu laø cô sôû vaø neàn taûng cuûa neàn ñaïo ñöùc Kitoâ giaùo. Thieân Chuùa ñaõ ñoå noù töø trôøi xuoáng treân chuùng ta khi ban Con Moät Ngöôøi laøm hy teá tha thöù, giao hoøa vaø bình an. Chuùng ta ñoùn nhaän loøng ñaïo ñöùc aáy thì cuõng phaûi soáng tha thöù hoøa hôïp vaø hôïp nhaát nhö trong moät cô theå.
Nhöõng ñieàu naøy thaät hôïp ñeå noùi veà ñôøi soáng gia ñình. Vaø baây giôø chuùng ta thaáy roõ ñaïo ñöùc gia ñình ñoái vôùi chuùng ta phaûi ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng ñöùc meán troïn laønh cuûa Thieân Chuùa. Nhöõng gia ñình naøo soáng nhö vaäy môùi thaät laø nhöõng gia ñình Kitoâ höõu vaø môùi gioáng nhö Thaùnh Gia Thaát Chuùa Yeâsu, Ñöùc Maria vaø Thaùnh Yuse. Neáp soáng cuûa hoï baây giôø seõ ñöôïc nhö lôøi thö Phaoloâ vieát tieáp: taát caû nhöõng gì hoï noùi vaø laøm ñeàu vì Danh Chuùa Yeâsu vaø vôï choàng, cha meï, con caùi ñeàu giuùp ñôõ nhau neân thaùnh thieän. Hoï coù neáp soáng gia ñình tuyeät haûo, vì lôøi Ñöùc Kitoâ, töùc laø aân suûng cuûa Ngöôøi ñaõ ngöï nôi hoï doài daøo phong phuù.
Theá thì hoâm nay muoán thaùnh hoùa gia ñình theo göông Thaùnh Gia Thaát, chuùng ta haõy nghe lôøi thaùnh Phaoloâ soát saéng cöû haønh Thaùnh leã naøy. ÔÛ ñaây Thieân Chuùa baøy toû loøng baùc aùi töø taâm ñoái vôùi heát thaûy chuùng ta khi ban thòt maùu Con cuûa Ngöôøi laøm giaù cöùu chuoäc vaø cöùu ñoä chuùng ta. Chuùng ta haõy nhaän laáy nhö tinh thaàn vaø söï soáng môùi maø chuùng ta phaûi maëc laáy, ñeå nhö Chuùa ñaõ yeâu thöông chuùng ta thì vôï choàng, cha meï, con caùi, ñöôïc tình baùc aùi cuûa Ngöôøi thuùc ñaåy seõ xaây döïng, phaùt trieån ñôøi soáng gia ñình nhö Thaùnh Gia Thaát.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)