Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm C
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 27 Thöôøng Nieân Naêm C
Laøm vieäc vôùi loøng tin
(Habacuc 1,2-3; 2,2-4; 2 Timoâtheâ 1,6-8.13-14; Tin Möøng Luca 17,5-10)
Phuùc AÂm: Lc 17, 5-10
"Neáu caùc con coù loøng tin".
Khi aáy, caùc Toâng ñoà thöa vôùi Chuùa Gieâsu raèng: "Xin Thaày ban theâm loøng tin cho chuùng con". Chuùa lieàn phaùn raèng: "Neáu caùc con coù loøng tin baèng haït caûi, thì daãu caùc con khieán caây daâu naøy raèng: 'Haõy böùng reã leân maø ñi troàng döôùi bieån', noù lieàn vaâng lôøi caùc con.
"Ai trong caùc con coù ngöôøi ñaày tôù caøy böøa hay chaên suùc vaät ngoaøi ñoàng trôû veà, lieàn baûo noù raèng: 'Mau leân, haõy vaøo baøn duøng böõa', maø traùi laïi khoâng baûo noù raèng: 'Haõy lo doïn böõa toái cho ta, haõy thaét löng vaø haàu haï ta cho ñeán khi ta aên uoáng ñaõ, sau ñoù ngöôi môùi aên uoáng'. Chôù thì chuû nhaø coù phaûi mang ôn ngöôøi ñaày tôù, vì noù ñaõ laøm theo leänh oâng daïy khoâng? Thaày nghó raèng: Khoâng. Phaàn caùc con cuõng vaäy, khi caùc con laøm xong moïi ñieàu ñaõ truyeàn daïy caùc con, thì caùc con haõy noùi raèng: 'Chuùng toâi laø ñaày tôù voâ duïng, vì chuùng toâi ñaõ laøm ñieàu chuùng toâi phaûi laøm'".
Suy Nieäm:
Ñôøi soáng toân giaùo vaø ñaïo ñöùc cuûa chuùng ta hieän nay laø ñôøi soáng ñöùc tin. Tuøy nhö loøng tin cuûa chuùng ta maïnh hay yeáu, saâu xa hay noâng caïn, bao quaùt hay haïn heïp, maø ñôøi soáng ñaïo cuûa chuùng ta taêng tröôûng hay suy keùm, ñaäm ñaø hay hôøi hôït, toaøn dieän hay cuïc boä. YÙ thöùc veà vai troø troïng yeáu cuûa ñöùc tin nhö theá, chuùng ta luoân neân baét chöôùc caùc toâng ñoà ngaøy xöa caàu xin vôùi Chuùa Gieâsu raèng: Xin Thaày ban theâm loøng tin cho chuùng con. Vaø caùc baøi ñoïc hoâm nay gôïi yù vôùi chuùng ta phaûi gia taêng ñöùc tin veà nhöõng maët naøo trong ñôøi soáng.
1. Phaûi Coù Ñöùc Tin Ñeå Hieåu Bieát Hoaøn Caûnh
Tröôùc tieân coù baøi saùch Habacuc. Nhaø tieân tri soáng khoaûng 600 naêm tröôùc Chuùa Gieâsu giaùng sinh. Ñoù laø thôøi cuûa nhöõng ñaïi tieân tri nhö Gieâreâmia vaø EÂzeâkien. Ñoù cuõng laø buoåi nöôùc Giuña traûi qua nhieàu hoaøn caûnh eùo le. Trong nöôùc trieàu ñình suy yeáu, ngoaïi giaùo xaâm nhaäp, ñaïo ñöùc ñaûo ñieân. Beân ngoaøi, söùc eùp cuûa caùc laân quoác caøng ngaøy caøng maïnh vaø caøng gaàn. Ñaëc bieät moät cuoäc xaâm laán voõ trang cuûa ñeá quoác Babylon döôøng nhö laø moät vieäc khoâng traùnh noåi.
Caùc tieân tri coøn nhìn thaáy hoaøn caûnh roõ raøng hôn. Thieân Chuùa ñaõ sai caùc ngöôøi ñeán caûnh caùo trieàu ñình, haøng tö teá vaø toaøn daân. Neáu hoï khoâng hoài taâm trôû veà vôùi Thieân Chuùa baèng caùch giöõ caùc leänh truyeàn cuûa Ngöôøi, ñaát nöôùc cuûa hoï seõ bò giaøy xeùo, baûn thaân hoï seõ bò löu vong, vaø ñeàn thôø seõ bò taøn phaù. Maëc cho caùc tieân tri cao gioïng vaø thoáng thieát keâu goïi, raát ít noã löïc caûi thieän ñôøi soáng. Roõ raøng söï phaûi ñeán seõ ñeán. Caùc hình phaït cuûa côn loâi ñình Thöôïng ñeá seõ aäp xuoáng. Toaøn theå seõ bò tieâu dieät, chæ tröø moät soá nhoû soáng soùt seõ ñöôïc Thieân Chuùa duøng laïi laøm maàm moáng cho moät daân môùi vaø moät toân giaùo môùi, trung tín vaø noäi taâm hôn.
Caùc tieân tri ñaõ nhìn thaáy hoaøn caûnh nhö vaäy. Caùc ngöôøi chaáp nhaän soáng caùc thöû thaùch chính ñaùng. Nhöng khi caùc söï vieäc xaûy ra, nhieàu tieân tri coù nhöõng taâm tö baát oån. Taùc giaû saùch Habacuc laø moät. Ít ra oâng ñaõ vieát laïi caùc taâm tö naøy vaø tìm lôøi giaûi ñaùp. Taùc phaåm cuûa oâng vaø rieâng baøi saùch hoâm nay gioáng nhö moät ñoái thoaïi giöõa con ngöôøi vaø Thieân Chuùa veà caùc dieãn bieán lòch söû. Tuy ñaây laø lòch söû cuûa nöôùc Giuña vaø ñaõ xa roài, nhöng vì cuõng laø lòch söû thaùnh, bieåu loä thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa, neân luoân coøn giaù trò ñaïo ñöùc cho daân tín höõu. Chuùng ta coù theå nhìn thaáy hoaøn caûnh cuûa moïi ngöôøi ôû moïi thôøi, vaø theo nhöõng möùc ñoä khaùc nhau, trong cuoäc ñoái thoaïi naøy.
Nhaø tieân tri baét ñaàu noùi leân caùc taâm tö cuûa mình. OÂng ñang soáng trong thöû thaùch maø toäi loãi cuûa daân cöùng coå ñaõ gaây ra. OÂng chaáp nhaän hoaøn caûnh hieän taïi nhö laø roi tröøng phaït cuûa Thieân Chuùa muoán caûi hoùa con caùi mình. Nhöng thuù thöïc caùc ñau khoå daøi quaù roài. Laø vì chuùng ta bieát cuoäc löu ñaøy Babylon laâu khoaûng 70 naêm. Do ñoù môùi coù caâu ñaàu tieân trong baøi ñoïc hoâm nay: “Laïy Chuùa toâi keâu caàu Chuùa cho ñeán bao giôø maø Chuùa khoâng nghe”. Ñoù laø tieáng keâu cuûa keû haàu nhö saép heát chòu noåi caùc khoå cöïc ñang giaùng xuoáng mình. Nhöng ñoù chæ môùi laø moät chieàu kích cuûa thöû thaùch. Coøn khía caïnh khaùc naõo nuoät hôn nöõa. Caøng ngaøy caây roi cuûa Thieân Chuùa caøng toû ra laïnh luøng, neáu khoâng muoán noùi laø kyø quaùi. Nhöõng keû xaâm laán caøng ngaøy caøng ñeå loä ra boä maët quaùi gôû. Boïn hoï ñaâu coù xöùng hôn daân bò phaït? Gian aùc, lao khoå, cöôùp boùc, baát löông phôi ra tröôùc maët. Coâng lyù toû töôøng nhö vaäy, maø keû ñoái nghòch vaãn thaéng! Thieân Chuùa coù toû ra coâng chính khoâng khi duøng caây roi nhö vaäy? Hình phaït muoán söûa trò, nhöng keû ñaùnh phaït laïi coøn ñaùng söûa trò hôn. Thieân Chuùa nghó theá naøo? Nhaø tieân tri coù lyù ñeå thoát ra: “Toâi bò öùc hieáp keâu leân cuøng Chuùa maø Chuùa khoâng cöùu toâi sao?”.
Nhieàu khi chuùng ta coù theå ñoàng yù vôùi nhaø tieân tri ñeå noùi leân nhöõng lôøi nhö theá. Nieàm tin cuûa con ngöôøi laém khi phaûi khuûng hoaûng. Taïi sao cuoäc ñôøi cuûa con ngöôøi laïi khoå laâu nhö theá naøy? Noùi raèng do toäi loãi ö? Nhöng nhöõng caây roi ñang ñeø naëng treân thaân xaùc con ngöôøi cuõng khoâng xöùng ñaùng hôn ngöôøi bò ñaùnh. AÁy laø chöa muoán noùi: Söï thaät coøn teä hôn! Baøi saùch Habacuc dieãn taû taâm tö cuûa con ngöôøi trong nhieàu hoaøn caûnh thöû thaùch, khoâng xa laï nhieàu ñoái vôùi chuùng ta.
Nhöng caùc nhaø tieân tri khoâng phaûi chæ bieát noùi leân nhöõng ñieàu veà thaân phaän con ngöôøi. Ñaëc saéc cuûa caùc tieân tri laø coøn bieát nhaän ra caùc phaùn quyeát cuûa Thieân Chuùa. Caùc ngöôøi höôùng daãn chuùng ta khaùm phaù quan ñieåm vaø loái nhìn cuûa Thöôïng ñeá. Habacuc ñaõ laøm coâng vieäc naøy trong phaàn ñeå cho Thieân Chuùa traû lôøi caùc taâm tö cuûa ngöôøi tín höõu ñau khoå.
Ngöôøi truyeàn cho nhaø tieân tri caàm caây vieát, ghi treân baûng thaùnh quyeát cuûa Ngöôøi cho thieân haï deã ñoïc thaáy, ñeå hoï tin chaéc chaén. Ngöôøi seõ vöùt boû keû baát chính vaø ban söï soáng thaät cho ngöôøi tín nghóa.
Ñoù laø ñieàu Ngöôøi ñaõ quyeát ñònh, ñaõ töøng noùi tröôùc caàn phaûi vieát ra, ghi saâu vaøo baûng ñaù. Ngöôøi ñaõ noùi vaø Ngöôøi seõ laøm. Ngöôøi khoâng tuyeân boá gì maø laïi khoâng xaûy ra. Chöõ vieát vaø baûng ñaù ñeå laøm chöùng. Neáu ngöôøi ta chöa thaáy xaûy ra, thì cöù ñôïi chôø; chaéc chaén seõ xaûy ñeán, chaúng coøn bao laâu nöõa. Keû khoâng tin seõ phaûi beõ baøng, coøn ai tín nghóa seõ nhaän ñöôïc söï soáng thaät.
Do ñoù ñôøi soáng ñöùc tin luoân luoân laø moät söï löïa choïn: löïa choïn tin hoaëc khoâng tin Lôøi Thieân Chuùa. Ai tin laø ngöôøi tín nghóa, coøn keû khoâng tin seõ vöùt boû Lôøi Ngöôøi vaø caäy döïa vaøo caùc an uûi cuûa traàn gian mau qua.
Thaät ra, ñöùng tröôùc lôøi tuyeân saám cuûa Habacuc, ña soá ngöôøi Do Thaùi, ngay caû trong ñaùm löu vong ñaõ khoâng löïa choïn nieàm tin. Hoï muoán coù moät Thieân Chuùa nhö hoï, giaûi quyeát töùc khaéc caùc vaán ñeà theo suy nghó cuûa hoï. Hoï khoâng muoán tin Thieân Chuùa maø chæ muoán duøng Ngöôøi phuïc vuï caùc tham voïng ích kyû cuûa hoï. Nhö vaäy Thieân Chuùa ñaâu coøn laø Thieân Chuùa. Nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin traùi laïi coâng nhaän caùc giôùi haïn cuûa con ngöôøi neân phoù thaùc taát caû trong tay Chuùa. Hoï tin lôøi Ngöôøi. Hoï chæ lo giöõ tín nghóa. Hoï chaéc chaén Thieân Chuùa laø Ñaáng Trung thaønh. Ngöôøi khoâng theå löøa doái ai. Cuoäc ñôøi cuûa nhöõng ngöôøi suy nghó nhö vaäy môùi laø soáng ñöùc tin. Chöù nhöõng ngöôøi khoâng muoán chôø ñôïi gì caû thì coøn tin caùi gì?
Tieân tri Habacuc hoâm nay ñaõ daïy chuùng ta baøi hoïc sô ñaúng naøy. Duø trong baát cöù hoaøn caûnh naøo, chuùng ta coù chaáp nhaän ñeå Thieân Chuùa höôùng daãn, hay chuùng ta muoán baét Ngöôøi chieàu theo yù chuùng ta? Chuùng ta coù tin raèng keû baát chính seõ luïn baïi vaø ngöôøi tín nghóa seõ ñöôïc soáng khoâng? Coù leõ nhieàu khi chuùng ta phaûi baét chöôùc caùc toâng ñoà xöa, “Xin Chuùa ban theâm loøng tin cho chuùng con!”.
2. Phaûi Coù Ñöùc Tin Ñeå Laøm Vieäc
Vaø Chuùa Gieâsu ñaõ ñaùp laïi lôøi caàu xin cuûa caùc toâng ñoà. Ngöôøi khoâng noùi seõ ban theâm loøng tin cho caùc oâng. Ngöôøi ñaùp traû baèng vieäc: khôi theâm loøng tin aáy. Ngöôøi noùi ñeå caùc oâng tin theâm nöõa. Ngöôøi baûo: Neáu caùc ngöôi coù loøng tin baèng haït caûi, thì daàu caùc ngöôi coù baûo caây daâu naøy: “Haõy böùng reã naøy ñi maø xuoáng moïc döôùi bieån”, noù cuõng seõ vaâng lôøi caùc ngöôi. Chuùng ta ngaøy nay goïi loøng tin nhö theá laø loøng tin chuyeån nuùi dôøi non. Nhöng coù leõ chuùng ta chuù troïng ñeán hieäu quaû coâng vieäc maø khoâng chuù yù ñeán chính vieäc laøm. Chuùng ta chôø coù theå sai baûo ñöôïc nuùi non. Chuùng ta muoán thaáy caây daâu nghe lôøi chuùng ta maø böùng reã noù ñi maø xuoáng moïc döôùi ñaùy bieån. Nhöng chuùng ta laïi ít muoán laøm vieäc vôùi loøng tin. Toâi thieån nghó ôû ñaây Chuùa muoán noùi raèng chuùng ta cöù laáy loøng tin maø laøm vieäc ñi thì roài chuùng ta seõ thaáy nhöõng keát quaû laï luøng. Chuùng ta muoán coù keát quaû naøy tröôùc khi thi haønh vieäc Chuùa truyeàn daïy, theá neân chuùng ta chöa thaáy Lôøi Chuùa laø chaân lyù vaø laø söùc maïnh.
Vaäy Chuùa muoán chuùng ta coù loøng tin maø laøm vieäc, laøm taát caû coâng vieäc maø phaän söï ñoøi buoäc. Vaø vì ña soá chuùng ta chaúng laøm gì trong xaõ hoäi, huoáng nöõa laø ôû tröôùc maët Chuùa, neân Ngöôøi ñaõ noùi theâm moät hình aûnh. Ngöôøi ñaày tôù trong nhaø laøm vieäc theá naøo? Anh ta laøm heát coâng vieäc caøy böøa ngoaøi ñoàng, roài laïi veà laøm caùc vieäc trong nhaø. Anh khoâng ñoøi ñöôïc traû coâng töùc khaéc. Loøng tín nghóa baûo anh laøm heát moïi coâng vieäc ñaõ phaân chia cho anh. Maëc nhieân anh chaéc chaén chuû seõ thi haønh phaän söï cuûa chuû.
Ngöôøi coù ñöùc tin cuõng phaûi nhö vaäy. Hoï soáng ñuùng chöùc naêng khi laøm vieäc heát khaû naêng theo nhö phaän söï ñoøi buoäc; vaø daønh quyeàn xeùt xöû cho Thieân Chuùa. Vaø laøm nhö vaäy, hoï seõ thöïc hieän ñöôïc nhöõng ñieàu laï luøng. Hoï ñaõ phaùt huy heát khaû naêng cuûa hoï vaø nhìn laïi hoï thaáy chính noã löïc ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû phi thöôøng. Ñang khi aáy coù nhieàu ngöôøi phí söùc soáng khoâng noã löïc theo khaû naêng cuûa mình vaø cöù ngoài than thaân traùch phaän, keâu ca ngöôøi khaùc vaø dó nhieân phaøn naøn caû Thieân Chuùa nöõa. Haïng ngöôøi naøy seõ khoâng bao giôø thaáy khaû naêng “chuyeån nuùi dôøi non”. Haïng ngöôøi treân luoân thaáy roõ loøng tin khieán hoï laøm ñöôïc nhieàu kyø dieäu.
Muoán noùi cho heát, thieát nghó neân gôïi ñeán neáp soáng cuûa moät haïng ngöôøi thöù ba. Hoï laøm vieäc, hoï coá gaéng, hoï töôûng söùc mình coù theå dôøi nuùi chuyeån non. Hoï tin vaøo mình maø khoâng tin vaøo Chuùa. Caùc thaønh quaû cuûa hoï ñaït ñöôïc chaúng laø gì trong moät lòch söû chung. Cuoái cuøng hoï cuõng chæ thaáy maát maùt. Ñang khi coâng vieäc cuûa ngöôøi tín höõu, luoân ñem laïi bình yeân thoaûi maùi.
Nhö vaäy loøng tin thaät laø caàn thieát, khoâng nhöõng trong caùc hoaøn caûnh eùo le nhö baøi hoïc thöù nhaát gôïi leân, maø ngay trong ñôøi soáng haèng ngaøy ñeå laøm moïi coâng vieäc theo chöùc naêng vaø ôn goïi. Ñieàu naøy khieán chuùng ta thaáy lôøi Phaoloâ nhaén nhuû chuùng ta qua Timoâtheâ raát thöïc teá.
3. Haõy Laøm Soáng Laïi Ôn Thieân Chuùa
Phaoloâ goïi Timoâtheâ laø “ngöôøi con chính toâng trong ñöùc tin” (Tim 1,2). Haàu chaéc vì chính ngöôøi ñaõ ñöa oâng vaøo ñaïo. Ngöôøi coøn goïi oâng laø “ngöôøi con chí aùi”, vì trong soá nhöõng ngöôøi gaén lieàn cuoäc ñôøi vôùi ngöôøi, Timoâtheâ xem ra ñöôïc ngöôøi aùi moä hôn caû. Khoâng nhöõng ngöôøi ñem oâng theo trong caùc cuoäc haønh trình truyeàn giaùo, maø coøn uûy thaùc cho oâng nhieàu söù vuï quan troïng vaø teá nhò. Ngöôøi giöõ oâng ôû beân khi vieát nhieàu thö gôûi caùc giaùo ñoaøn, duøng oâng laø thö kyù, vaø khi ôû xa nhau ngöôøi ñaõ vieát cho oâng hai thö rieâng. Ñoù laø ñieàu hy höõu. Böùc thö thöù hai naøy, coù leõ ngöôøi ñaõ vieát töø Roâma, khi bò xieàng xích vì Tin Möøng.
Chaéc chaén vieäc Phaoloâ bò tuø nguïc ñaõ laøm “ngöôøi con chí aùi” thaät khoå sôû. Nhaát nöõa Timoâtheâ laø con ngöôøi coù söùc khoûe mong manh vaø tính tình nhuùt nhaùt, deø daët. Phaûi noùi raèng vieäc Phaoloâ bò baét giaûi sang Roâma laøm cho Timoâtheâ ruïng rôøi, chaúng coøn muoán hoaëc chaúng coøn coù theå laøm gì nöõa. Toâng ñoà Phaoloâ laø ngöôøi Cha chí aùi phaûi vieát cho ñöùa con chính toâng trong ñöùc tin cuûa mình böùc thö thöù hai naøy.
Boái caûnh aáy laøm cho chuùng ta hieåu roõ lôøi thö Phaoloâ khuyeân Timoâtheâ haõy laøm soáng laïi ôn Thieân Chuùa ban xuoáng cho oâng qua vieäc ngöôøi ñaët tay ban söù vuï toâng ñoà cho oâng. Ôn aáy laø Thaùnh Thaàn duõng maïnh ñeå oâng soáng vaø truyeàn baù Tin Möøng. Theá thì vì sao oâng laïi hoå theïn trong hoaøn caûnh hieän taïi? Döïa vaøo quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa, oâng ñöøng ñau khoå vì xieàng xích cuûa Phaoloâ nhöng haõy chia seû cam khoå vôùi Ngöôøi. Haõy döïa vaøo Thaùnh Thaàn maø giöõ laáy kho taøng toát ñeïp ñöùc tin ñaõ laõnh nhaän vaø tieáp tuïc söù vuï toâng ñoà. Nhö vaäy baøi thö Phaoloâ toùm taét caû hai baøi Kinh Thaùnh tröôùc ñaây. Ñoù laø nhöõng lôøi khuyeân ta trong hoaøn caûnh khoù khaên . Ñöøng ñaùnh maát nieàm tin; nhöng haõy döïa vaøo Thaùnh Thaàn duõng maïnh maø tieáp tuïc söù vuï vaø ôn goïi ñeå thaáy loøng tin coù söùc chuyeån nuùi dôøi non vaø con ngöôøi tín nghóa luoân ñöôïc söï soáng thaät.
Trong coäng ñoaøn chuùng ta ñaây, ai khoâng thaáy mình nhieàu ít caàn theâm loøng tin. Chuùng ta caàn caàu xin nhö caùc toâng ñoà ngaøy tröôùc. Nhöng cuõng caàn nhôù lôøi thaùnh Phaoloâ: Haõy laøm soáng laïi ôn Thieân Chuùa ban khi nhaän ñöôïc ñöùc tin. Ñoù laø ôn Thaùnh Thaàn duõng maïnh ñeå giöõ tín nghóa trong moïi thöû thaùch vaø ñeå nhieät thaønh tieáp tuïc ôn goïi vaø laøm moïi coâng vieäc cuûa phaän söï cho duø hoaøn caûnh coù traùi nghòch. Ôn Thaùnh Thaàn luoân coøn ñöôïc ban theâm moät caùch ñaëc bieät trong thaùnh leã, nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ baøy toû söùc maïnh phuïc sinh qua Maàu nhieäm Thaäp giaù. Haõy tin töôûng cöû haønh thaùnh leã hoâm nay vaø moïi ngaøy ñeå haèng ngaøy ñöôïc theâm ôn Thaùnh Thaàn laøm soáng laïi maïnh meõ nieàm tin maø chuùng ta ñaõ laõnh nhaän, haàu luoân phaán khôûi phaán ñaáu trong cuoäc soáng.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)