Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm C
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 26 Thöôøng Nieân Naêm C
Trôû laïi vaø thay ñoåi neáp soáng
(Amos 6,1.4-7; 1 Timoâtheâ 6,11-16; Tin Möøng Luca 16,19-31)
Phuùc AÂm: Lc 16, 19-31
"Ngöôi ñaõ ñöôïc söï laønh, coøn Ladaroâ gaëp toaøn söï khoán khoå".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng nhöõng ngöôøi bieät phaùi raèng: "Coù moät nhaø phuù hoä kia vaän toaøn gaám voùc, luïa laø, ngaøy ngaøy yeán tieäc linh ñình. Laïi coù moät ngöôøi haønh khaát teân laø Ladaroâ, naèm beân coång nhaø oâng ñoù, mình ñaày gheû choác, öôùc ñöôïc nhöõng muïn baùnh töø baøn aên rôùt xuoáng ñeå aên cho ñôõ ñoùi, nhöng khoâng ai theøm cho. Nhöõng con choù ñeán lieám gheû choác cuûa ngöôøi aáy. Nhöng xaûy ra laø ngöôøi haønh khaát ñoù cheát vaø ñöôïc caùc Thieân Thaàn ñem leân nôi loøng Abraham. Coøn nhaø phuù hoä kia cuõng cheát vaø ñöôïc ñem choân. Trong hoaû nguïc, phaûi chòu cöïc hình, nhaø phuù hoä ngöôùc maét leân thì thaáy ñaøng xa coù Abraham vaø Ladaroâ trong loøng Ngaøi, lieàn caát tieáng keâu la raèng:
'Laïy Cha Abraham, xin thöông xoùt toâi vaø sai Ladaroâ nhuùng ñaàu ngoùn tay vaøo nöôùc ñeå laøm maùt löôõi toâi, vì toâi phaûi quaèn quaïi trong ngoïn löûa naøy'. Abraham noùi laïi: 'Hôõi con, suoát ñôøi con, con ñöôïc toaøn söï laønh, coøn Ladaroâ gaëp toaøn söï khoán khoå. Vaäy baây giôø Ladaroâ ñöôïc an uûi ôû choán naøy, coøn con thì chòu khoán khoå. Vaû chaêng, giöõa caùc ngöôi vaø chuùng toâi ñaây ñaõ coù saün moät vöïc thaúm, khieán nhöõng keû muoán töø ñaây qua ñoù, khoâng theå qua ñöôïc, cuõng nhö khoâng theå töø beân ñoù qua ñaây ñöôïc'.
Ngöôøi ñoù laïi noùi: 'Ñaõ vaäy, toâi naøi xin cha sai Ladaroâ ñeán nhaø cha toâi, vì toâi coøn naêm ngöôøi anh em nöõa, ñeå oâng baûo hoï, keûo hoï cuõng phaûi sa vaøo choán cöïc hình naøy'. Abraham ñaùp raèng: 'Chuùng ñaõ coù Moâseâ vaø caùc tieân tri, chuùng haõy nghe caùc ngaøi'. Ngöôøi ñoù thöa: 'Khoâng ñaâu, laïy cha Abraham, nhöng neáu coù ai trong coõi cheát hieän veà vôùi hoï, thì aét hoï seõ hoái caûi'. Nhöng Abraham baûo ngöôøi aáy: 'Neáu chuùng khoâng chòu nghe Moâseâ vaø caùc tieân tri, thì cho duø keû cheát soáng laïi ñi nöõa, chuùng cuõng chaúng chòu nghe ñaâu'".
Suy Nieäm:
Baøi saùch Amos trong Chuùa Nhaät tröôùc ñaõ noùi ñeán nhöõng con ngöôøi buoân baùn muoán laøm giaøu baèng caùch boùc loät ngöôøi ngheøo. Hoâm nay nhaø tieân tri noùi ñeán haïng ngöôøi ñaõ khaù giaû vaø ñang coù theá löïc, maø ngöôøi phuù hoä trong baøi Tin Möøng Luca laø moät tieâu bieåu. Giaùo huaán cuûa Chuùa daïy chuùng ta khoâng neân baét chöôùc nhöõng ngöôøi naøy, nhöng haõy nghó ñeán töông lai daønh cho nhöõng ngöôøi nhö Lazaroâ, ñeå chuùng ta theo. Lôøi thö göûi cho Timoâtheâ maø bieát ñaët taàm quan troïng vaøo coâng vieäc naøo ôû traàn gian naøy? Vaäy chuùng ta haõy quan saùt neáp soáng cuûa nhöõng con ngöôøi ñaày ñuû ôû trong xaõ hoäi, ñònh meänh daønh cho hoï, vaø caùch thöùc chuùng ta phaûi soáng ñeå ñöôïc töông lai khaùc hoï.
1. Neáp Soáng Cuûa Nhöõng Con Ngöôøi Ñaày Ñuû
Moät laàn nöõa chuùng ta laïi nghe tieáng noùi cuûa tieân tri Amos. OÂng laø daân queâ ôû mieàn Nam nöôùc Do Thaùi, ñöôïc Chuùa choïn ñi tuyeân saám ôû mieàn Baéc. Töø moät neáp soáng bình dò nôi thoân daõ, oâng ñaõ thaáy mình ñöùng tröôùc moät xaõ hoäi buoân baùn taáp naäp. Khoâng phaûi oâng khoâng muoán thích nghi vôùi ñôøi soáng môùi, nhöng con maét cuûa ngöôøi ñöôïc Chuùa choïn nhaän ra ngay nhöõng nguy hieåm cuûa neáp soáng chaïy theo tieàn baïc. Ngöôøi ta caïnh tranh löøa ñaûo, boùc loät nhau ñeå maø laøm giaøu. Nhöng ñeå laøm gì?
Baøi saùch hoâm nay moâ taû neáp soáng cuûa haïng ngöôøi ñaày ñuû trong xaõ hoäi. Noùi ñuùng hôn, ñaây laø giai caáp chieám öu theá vaø ñöôïc bieät ñaõi. Hoï ung dung caäy döïa vaøo caùc thaønh phaàn kieân coá ôû bôø coõi. Töùc laø hoï ñang tin vaøo traät töï an ninh cuûa xöù sôû. Phaùp luaät vaø quaân ñoäi ñang baûo veä hoï, vì hoï ñang laø giai caáp thoáng trò. Ngöôøi daân phaûi ñeán vôùi hoï vaø hoï xeùt xöû moïi coâng vieäc.
Beà ngoaøi, ngöôøi ta thaáy hoï nhö vaäy, nhöng beân trong hoï ñang soáng theá naøo? Amos vieát: “Hoï ñang naèm treân giöôøng ngaø, thoõng thöôït treân caùc saäp guï”. Ñaây khoâng phaûi laø hình aûnh quen thuoäc nôi daân Do Thaùi. Neáp soáng naøy roõ raøng lai caêng. Noù baét chöôùc Hy Laïp, daân ngoaïi. Noù chöùng toû lôùp ngöôøi ñöùng ñaàu daân ñaõ maát tinh thaàn daân toäc. Vaø ñoái vôùi Amos, nhö vaäy laø maát taát caû tinh thaàn ñaïo ñöùc. Israen khoâng coù toân giaùo rieâng ö? Vaø toân giaùo naøy coù caû moät luaät phaùp vôùi nhieàu ñieàu khoaûn quy ñònh neáp soáng xaõ hoäi. Boû neáp soáng naøy ñeå du nhaäp phong tuïc ngoaïi lai, haù chaúng phaûi laø ñaõ boû nieàm tin vaøo Thieân Chuùa vaø ñaïo cuûa Ngöôøi roài sao? Khoâng phaûi boïn hoï ñaõ theo ñaïo naøo khaùc, ñaïo môùi cuûa hoï chæ laø neáp soáng öôn aùi trong cheø cheùn nhaäu nheït. Chính vì vaäy maø Amos duøng nhöõng töø ngöõ coù maøu saéc toân giaùo ñeå tieáp tuïc moâ taû neáp soáng cuûa hoï.
OÂng vieát: hoï aên chieân cöøu cuøng beâ nhoát chuoàng, hoï ngheâu ngao hoïa theo tieáng ñaøn, töï baøy nhaïc khí theo Ñavít, hoï uoáng röôïu caû toâ vaø xöùc daàu thöôïng haïng.
Chieân, cöøu, beâ laø nhöõng vaät thöôøng ñöôïc duøng ñeå daâng leã; nay naèm treân baøn aên cuûa haïng giaøu coù. Vaø ñeå phoøng aên cuûa hoï trôû neân nhö ñeàn thôø, hoï ngheâu ngao daïo nhaïc nhö Ñavít. Hoï duøng röôïu vaø xöùc daàu thöôïng haïng nhö caùc tö teá vaøo dòp leã lôùn. Ít nhaát hoï cuõng ñaõ mang caùc thöù quen duøng trong ñeàn thôø ra maø aên uoáng. Ñaïo cuûa hoï baây giôø naèm trong nhöõng thöù naøy. Vaø vì theá Amos muoán duøng nhöõng töø ngöõ vöøa dieãn taû neáp soáng thöïc teá cuûa hoï, vöøa ñoàng thôøi khaúng ñònh toân giaùo cuûa hoï baây giôø laø theá ñoù. Vôùi nhöõng con ngöôøi ñaõ ñaày ñuû, Chuùa cuûa hoï baây giôø laø “caùi buïng” cuõng nhö ñoái vôùi nhöõng keû ñang laøm giaøu: tieàn môùi laø chuùa teå. Vaø ñoái vôùi caû hai haïng ngöôøi, nhaân daân, ñoàng baøo khoâng coøn laø gì nöõa. Soáng cheát maëc bay; Giuse coù tang thöông, Ephraim coù ñau oám, cuõng chaúng theøm bieát. Töông lai daân toäc coù laøm sao, hoï cuõng chaúng ñeå yù.
Nhöng hoï daïi vaø ngoác. Ñoù laø nhöõng tónh töø quen thuoäc duøng trong Kinh Thaùnh ñeå noùi veà hoï, ñònh meänh seõ ñeán choäp laáy hoï ñang luùc baát ngôø nhaát. Vaø ôû ñaây Amos noùi: hoï seõ laø nhöõng ngöôøi bò baét ñi löu ñaøy ñaàu tieân; hoï seõ caàm ñaàu ñoaøn ngöôøi bò phaùt löu, vì khi caùc thaønh trì baûo veä quyeàn lôïi cuûa giai caáp thoáng trò suïp ñoå, boïn naøy seõ laø nhöõng naïn nhaân ñaàu tieân vaø khoán naïn nhaát.
Amos noùi nhö vaäy thì chöa ñöa sang bình dieän toân giaùo. OÂng ñaõ coù quan nieäm toân giaùo ñeå quan saùt vaø phaân tích neáp soáng truïy laïc cuûa giai caáp coù cuûa vaø thoáng trò. Nhöng khi noùi veà ñònh meänh, töông lai cuûa haïng ngöôøi naøy, oâng vaãn chæ chôø moät cuoäc ñoåi thay xaõ hoäi vaø nhöõng hình phaït traàn gian. Chuùng ta seõ khoâng thaáy nhö vaäy trong baøi Tin Möøng laø maïc khaûi seõ ñaày ñuû hôn.
2. Ñònh Meänh Cuûa Nhöõng Ngöôøi Giaøu Coù
Chuùng ta ai cuõng thuoäc naèm loøng caâu chuyeän ngöôøi phuù hoä vaø Lazaroâ aên maøy. Nhöng chöa chaéc chuùng ta ñaõ hieåu nhö nhau vaø nhaát laø bieát hieåu ñuùng yù cuûa taùc giaû Luca.
Thaùnh Luca keå raèng coù moät ngöôøi phuù hoä aên maëc gaám tía vaø luïa mòn, ngaøy ngaøy yeán tieäc linh ñình. Neáp soáng cuûa oâng ta laøm cho chuùng ta nhôù laïi baøi saùch cuûa Amos. Vaø quaû thaät, oâng ta chæ bieát aên uoáng, chöù ñaâu coù ñeå maét tôùi ñoàng baøo, ñoàng loaïi gì... Coù ngöôøi aên maøy teân laø Lazaroâ, naèm ôû coång nhaø oâng chæ mong ñöôïc mieáng thöøa naøo treân baøn cuûa oâng lieäng xuoáng maø vaãn khoâng ñöôïc. Cuõng laø hai con ngöôøi, nhöng laø hai thaân phaän. Taùc giaû Luca khoâng caàn moâ taû theâm con ngöôøi giaøu coù. Ñaõ coù Amos keå thay roài. Ngoøi buùt cuûa Luca chuù yù hôn ñeå veõ hình aûnh ngöôøi aên maøy.
Ñaây laø laàn duy nhaát trong taùc phaåm, Luca ñaõ ñaët cho nhaân vaät trong baøi duï ngoân moät teân. Theá neân chuùng ta ñöøng nghó ñaây laø moät teân thaät, vaø muoán ñoàng hoùa vôùi Lazaroâ em cuûa Maùtta vaø Maria. Hai chò em naøy ñaâu coù ngheøo ñeán noãi baét em phaûi ñi aên xin; Lazaroâ trong taùc phaåm cuûa Gioan (chöông 1) khoâng lôû loùi, hoâi thoái ñeán noãi ngöôøi ta phaûi khieâng vöùt ôû coång nhaø ngöôøi phuù hoä. Ñaøng khaùc, duï ngoân khoâng phaûi laø nhöõng caâu chuyeän coù thaät, maø chæ laø nhöõng caâu chuyeän coù khaû naêng xaûy ra ñeå giuùp chuùng ta coù moät baøi hoïc ñaïo ñöùc.
Nhöng taïi sao taùc giaû Luca laïi muoán goïi teân ngöôøi aên maøy laø Lazaroâ? Ñeå chuùng ta lieân töôûng ñeán ngöôøi em trai cuûa hai chò em Maùtta vaø Maria ñöôïc Chuùa thöông cho soáng laïi? Vaø nhö vaäy Luca muoán baùo tröôùc soá phaän toát ñeïp chung cuoäc cuûa ngöôøi aên xin. Vaø khi moâ taû Lazaroâ lôû loùi, bò vöùt ôû coång nhaø ngöôøi phuù hoä, coù leõ taùc giaû muoán laáy laïi hình aûnh oâng Yob vaø xaùc ñònh ñaây laø con ngöôøi ngheøo khoù coâng chính, bò baïc ñaõi ôû ñôøi naøy nhöng chæ laø taïm thôøi, vì chung cuoäc töông lai seõ raát toát. Hôn nöõa, trong tieáng Do Thaùi, töø ngöõ Lazaroâ coù nghóa laø “Thieân Chuùa cöùu giuùp”. Taùc giaû Luca muoán noùi raèng: nhöõng con ngöôøi ngheøo khoù laø nhöõng keû ñang caàn ñöôïc vaø seõ ñöôïc Thieân Chuùa cöùu giuùp; hoï laø thaønh phaàn ñöôïc Ngöôøi quan taâm, chieáu coá vaø yeâu meán. Vaø Ngöôøi seõ baét taát caû moïi söï phuïc vuï nhöõng con ngöôøi naøy, neân ôû ñaây ngay baày choù hoang, thöôøng chæ ñi xaâu xeù, theá maø ñoái vôùi Lazaroâ chuùng cuõng deã thöông laï luøng, ñeán lieám caùc ung nhoït cho oâng. Vaø ñieàu naøy caøng noùi leân aùc taâm baát nhaãn cuûa ngöôøi phuù hoä hôn nöõa.
Nhö vaäy, vieäc giôùi thieäu hai nhaân vaät ñaõ xong. Taùc giaû Luca noùi ñeán caâu chuyeän xaûy ra. Lazaroâ cheát vaø ñöôïc caùc Thieân Thaàn ñöa leân döï tieäc ngay nôi loøng Abraham; coøn ngöôøi nhaø giaøu cuõng cheát vaø ñöôïc toáng taùng. Chæ hai caâu noùi thoâi, nhöng ñaày yù nghóa. Ngöôøi Do Thaùi quan nieäm raèng caùc ngöôøi coâng chính sau khi cheát, seõ ñöôïc caùc thieân thaàn ñöa leân trôøi döï tieäc, giöõa coäng ñoaøn daân Chuùa coù toå phuï Abraham chuû toïa. Vaø ai cuõng ñöôïc yeâu, caøng ñöôïc ngoài gaàn vò toå phuï. Kieåu noùi "ngoài trong loøng Abraham" chæ muoán dieãn taû choã ngoài ñaëc bieät vaø tình aâu yeám aáy. Soá phaän cuûa Lazaroâ ñaõ ñoåi thay hoaøn toaøn. Khoâng do moät bieán ñoäng chính trò nhö Amos ñaõ gôïi ñeán trong baøi saùch hoâm nay. Cuõng khoâng nhö taùc giaû saùch Yob ñaõ noùi raèng oâng naøy ñöôïc laïi heát moïi söï ôû ñôøi naøy vaø ñöôïc gaáp traêm, gaáp nghìn. ÔÛ ñaây vieäc ñoåi thay soá phaän xaûy ra ôû beân kia theá giôùi, sau khi con ngöôøi ñaõ cheát. Ñoù laø bình dieän Nöôùc Trôøi chöù khoâng coøn phaûi trong phaïm vi traàn gian.
Chuùng ta haõy ñoïc tieáp ñeå thaáy quan nieäm cuûa taùc giaû Luca veà ñôøi sau vaø ñònh meänh chung cuoäc cuûa hai nhaân vaät trong baøi duï ngoân. Vaäy, Lazaroâ ñöôïc ñöa leân trôøi, coøn ngöôøi phuù hoä thì ñöôïc ñem ñi toáng taùng. Moät ngöôøi ôû treân vaø moät ngöôøi ôû döôùi. Keû ôû döôùi ngöôùc maét leân thaáy haïnh phuùc ngöôøi ôû treân. Thaáy mình ñang noùng naûy trong löûa, coøn Lazaroâ thì ñang an thaùi nôi loøng cuûa Abraham; keû khoå sôû töï nhieân phaûi buoät mieäng keâu leân. Xin Cha Abraham noùi vôùi Lazaroâ nhoû xuoáng cho moät chuùt nöôùc ñeå ñôõ khoå. Nhöng y ñaõ khoâng hieåu gì. Vaø Abraham phaûi caét nghóa: baây giôø söï ñoåi thay ñaõ döùt khoaùt vaø hoá saâu ngaên caùch giöõa hai theá giôùi haïnh phuùc vaø khoå sôû khoâng theå baéc caàu ñöôïc nöõa. Keû xöa khoå thì nay söôùng vaø keû xöa söôùng thì nay khoå. Chöù khoâng nhö ngaøy xöa khi ôû treân maët ñaát keû söôùng coù theå ñeán vôùi keû khoå maø chia seû... Nhöng vì ñaõ khoâng muoán laøm vieäc aáy, neân giôø ñaây y ñöøng hy voïng baét ñöôïc nhòp caàu hieäp thoâng...
Caâu chuyeän dó nhieân coù theå chaám döùt ôû choã naøy. Vaø ñaõ coù nhieàu baøi hoïc cho chuùng ta. Ngoaøi nhöõng quan nieäm veà ñôøi sau nhö: ñònh meänh cuûa ngöôøi laønh keû döõ ñaõ khaùc nhau ngay töø sau khi cheát vaø tröôùc ngaøy phaùn xeùt chung; ñònh meänh aáy ñaõ döùt khoaùt khoâng thay ñoåi ñöôïc nöõa vì ñaõ heát thôøi coù theå laäp coâng phuùc; ôû ñaây khi moâ taû söï thay ñoåi soá phaän cuûa hai ngöôøi trong khi soáng vaø sau khi cheát, taùc giaû Luca coù yù dieãn taû moät giaùo huaán thoâng thöôøng cuûa Ñöùc Gieâsu, ñoù laø vieäc Nöôùc Trôøi ñöôïc daønh cho nhöõng keû ngheøo khoù; vì Thieân Chuùa seõ cöùu giuùp hoï vaø keû töï maõn ôû ñôøi naøy seõ ra ñi tay khoâng veà ñôøi sau.
Nhöng taùc giaû Luca ñaõ khoâng döøng laïi ôû nhöõng ñieåm naøy. Ngöôøi muoán keâu goïi ngöôøi ta “trôû laïi”. Ñaëc bieät ôû ñaây, Ngöôøi muoán noùi vôùi nhöõng ngöôøi Do Thaùi coù Abraham laø toå phuï. Hoï phaûi thay ñoåi ñöôøng loái ñeå khoâng bò loaïi ra khoûi Nöôùc Trôøi sau naøy. Taùc giaû Luca bieát roõ hoï raát cöùng loøng. Tröôùc ñaây khi Ñöùc Gieâsu coøn ñang giaûng ñaïo hoï ñoøi phaûi thaáy pheùp laï ñieàm thieâng. Ngöôøi baûo hoï seõ chaúng ñöôïc xem daáu laï naøo, ngoaøi daáu hieäu cuûa tieân tri Giona, töùc laø ngoaøi söï kieän chính Ngöôøi seõ soáng laïi ngaøy thöù ba sau khi chòu cheát. Nay vieäc ñoù ñaõ xaûy ra roài; theá maø Luca vaãn thaáy hoï cöùng loøng. Neân hoâm nay, taùc giaû ñau ñôùn duøng mieäng Abraham maø noùi: daãu cho coù ai soáng laïi töø coõi cheát, chuùng cuõng chaúng ngaõ leõ ñaâu! Vaø ñoái vôùi ngöôøi Do Thaùi, chæ coøn laïi hy voïng laø hoï haõy nghe Moâseâ vaø caùc tieân tri. AÁy laø chöa keå chính maàu nhieäm Ñöùc Gieâsu chòu cheát vaø phuïc sinh, muoán hieåu ñöôïc cuõng phaûi töïa vaøo lôøi saùch thaùnh keå töø Moâseâ cho tôùi caùc tieân tri, nhö chính Chuùa soáng laïi ñaõ laøm nhö theá ñeå giuùp ñôõ caùc ñöùc tin cuûa caùc toâng ñoà.
Nhö vaäy baøi Tin Möøng Luca hoâm nay coù nhöõng yù töôûng maø thoaït nghe chuùng ta ñaõ chöa nhaän ra. Ngöôøi ñaõ khoâng thuaät laïi caâu chuyeän Ñöùc Gieâsu ñaõ keå, moät caùch ñôn giaûn ñaâu. Vaãn bieát khi keå chuyeän ngöôøi phuù hoä vaø Lazaroâ aên maøy, Chuùa ñaõ coù yù keâu goïi thính giaû cuûa Ngöôøi laø ngöôøi Do Thaùi, phaûi trôû laïi. Chuùa cuõng ñaõ muoán thuùc giuïc hoï tin vaøo Moâseâ vaø caùc tieân tri vì caùc oâng naøy vaãn laøm chöùng veà Ngöôøi. Nhöng chaéc chaén khi Chuùa noùi: daãu coù ai soáng laïi töø coõi cheát chuùng cuõng chaúng ngaõ leõ ñaâu, ngöôøi nghe luùc baáy giôø chöa hieåu moät caùch thaám thía nhö taùc giaû Luca seõ hieåu sau naøy vaø nhö chuùng ta vöøa trình baøy ôû treân.
Duø sao yù töôûng chính cuûa taùc giaû vaãn laø muoán keâu goïi ngöôøi ta trôû laïi vaø thay ñoåi neáp soáng chæ bieát coù caùi buïng cuûa mình maø khoâng nghó ñeán ai. Thöïc ra ñoù cuõng laø yù cuûa Amos khi oâng duøng hình phaït löu ñaøy ñeå ñe doïa nhöõng keû soáng ñaày ñuû maø ích kyû. Chæ coù ñieàu oâng chöa nghó ñeán ñôøi sau vaø bình dieän Nöôùc Trôøi moät caùch saâu saéc nhö taùc giaû Luca. Nhöng coù nhö vaäy Taân Öôùc môùi hoaøn taát Cöïu Öôùc!... Tuy nhieân Taân Öôùc nôi caùc saùch Tin Möøng, töùc laø giaùo huaán ñaày ñuû cuûa Chuùa Gieâsu cuõng coøn caàn phaûi ñöôïc trieån khai. Vaø hoâm nay taùc giaû thö Timoâtheâ giuùp chuùng ta thi haønh giaùo huaán cuûa Chuùa.
3. Neáp Soáng Vaø Ñònh Meänh Cuûa Chuùng Ta
Taùc giaû ñi töø choã nhaát trí vôùi Amos vaø Luca, töùc laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa thì phaûi laùnh xa neáp soáng cuûa nhöõng keû tham lam tieàn cuûa vaø giaøu coù dö daät (xem 6,7-11a). Thay vaøo ñoù haõy theo ñuoåi coâng chính vaø ñaïo ñöùc. Vaø cho ñöôïc nhö vaäy phaûi soáng ba nhaân ñöùc: tin, caäy, meán. Rieâng Timoâtheâ, tuoåi coøn treû vaø ñang ñöùng ñaàu giaùo ñoaøn, haõy baét chöôùc loøng töø taâm cuûa Chuùa Gieâsu vaø ñoù laø tö caùch Phuùc AÂm cuûa nhöõng ngöôøi giöõ troïng traùch trong Hoäi Thaùnh.
Neáp soáng ñaïo ñöùc nhö vaäy chính laø neáp soáng ñöùc tin, moät neáp soáng ñoøi phaûi phaán ñaáu raát nhieàu. Nhöng coù nhieàu lyù do coù theå trôû thaønh ñoäng löïc thuùc ñaåy ngöôøi cuûa Thieân Chuùa trong cuoäc chieán chính nghóa naøy. Naøo laø söï soáng ñôøi ñôøi ñang chôø hoï ôû treân bình dieän Nöôùc Trôøi; naøo laø lôøi höùa ñaùp traû tieáng Chuùa goïi maø hoï ñaõ tuyeân xöng tröôùc maët Chuùa vaø ôû giöõa coäng ñoàng caùc thaùnh. Nhöng nhaát laø göông saùng cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaõ tuyeân chöùng tröôùc maët Philatoâ. Chính Ngöôøi seõ laïi xuaát hieän trong ngaøy sau heát ñeå laøm saùng toû giaù trò cuûa heát moïi ngöôøi.
Nhöõng lyù leõ naøy laø nhöõng ñeà taøi ñeå suy nieäm khoâng cuøng. Nhöng taát caû ñeàu qui veà Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Taùc giaû baøi thö Timoâtheâ baûo chuùng ta cöù chieâm ngöôõng Ngöôøi thì thaáy phaûi ñoåi môùi ñôøi soáng nhö theá naøo...
Chuùng ta saép theå hieän maàu nhieäm cuûa Ngöôøi treân baøn thôø. Ñaëc bieät chuùng ta seõ nhôø ñeán cuoäc tuyeân chöùng cuûa Ngöôøi tröôùc maët Philatoâ, töùc laø cuoäc töû naïn vinh hieån cuûa Ngöôøi. Ngöôøi ñaõ can ñaûm quaûng ñaïi “vöôït qua” nhö theá naøo ñeå chuùng ta baét chöôùc maø töø boû ñôøi soáng cuõ vaø maëc laáy tinh thaàn môùi. Neáu tröôùc ñaây chuùng ta coøn ích kyû chæ nghó ñeán baûn thaân mình ôû ñôøi naøy, thì töø nay chuùng ta coá gaéng hôn vöøa vöôn leân bình dieän Nöôùc Trôøi vaø höôùng veà ñôøi sau, vöøa phaûi quaûng ñaïi vaø baùc aùi nghó ñeán tha nhaân vaø xaõ hoäi. Ñoù laø nhöõng maët khoâng theå thieáu trong neáp soáng môùi vaø caùc baøi Kinh Thaùnh hoâm nay muoán chuùng ta ñem thöïc haønh nhôø ôn Chuùa.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)