Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm C
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 20 Thöôøng Nieân Naêm C
Haõy Cöông Quyeát Xoâng Pha
(Gieâreâmia 38,4-6.8-10; Thö Hipri 12,1-4; Tin Möøng Luca 12,49-53)
Phuùc AÂm: Lc 12, 49-53
"Thaày khoâng ñeán ñeå ñem bình an, nhöng ñem söï chia reõ".
Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ theo Thaùnh Luca.
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng caùc moân ñeä raèng: "Thaày ñaõ ñeán ñem löûa xuoáng theá gian vaø Thaày mong muoán bieát bao cho löûa chaùy leân. Thaày phaûi chòu moät pheùp röûa, vaø loøng Thaày khaéc khoaûi bieát bao cho ñeán khi hoaøn taát. Caùc con töôûng Thaày ñeán ñeå ñem söï bình an xuoáng theá gian ö? Thaày baûo caùc con: khoâng phaûi theá, nhöng Thaày ñeán ñeå ñem söï chia reõ. Vì töø nay, naêm ngöôøi trong moät nhaø seõ chia reõ nhau, ba ngöôøi choáng laïi hai, vaø hai ngöôøi choáng laïi ba: cha choáng ñoái con trai, vaø con trai choáng ñoái cha; meï choáng ñoái con gaùi, vaø con gaùi choáng ñoái meï; meï choàng choáng ñoái naøng daâu, vaø naøng daâu choáng ñoái meï choàng".
Suy Nieäm:
Nhieàu lôøi Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe, coù veû khaùc laï, neáu chöa muoán baûo laø choùi tai. Thöôøng chuùng ta vaãn coù nhöõng quan nieäm raát bình an vaø dòu daøng veà Con Ngöôøi Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø nhaát laø veà giaùo lyù baùc aùi cuûa Ngöôøi. Caùc Thieân Thaàn ñaõ khoâng haùt khuùc ca hoøa bình trong ngaøy Ngöôøi giaùng sinh sao? Vaø troïng taâm giaùo lyù cuûa Ngöôøi chính laø tình thöông. Ngöôøi ñaõ ñeán ñeå thi haønh söù vuï hoøa giaûi, giöõa Thieân Chuùa vôùi loaøi ngöôøi, vaø giöõa Do Thaùi vôùi daân ngoaïi. Theá maø hoâm nay, trong ñoaïn vaên vaén taét cuûa Luca, chuùng ta thaáy Ngöôøi noùi ñeán Löûa vaø Nöôùc, chia reõ vaø choáng ñoái, vaø ngay taïi gia ñình thöôøng ñöôïc goïi laø toå aám.
Chuùng ta seõ phaûi hieåu Lôøi Chuùa theá naøo ñaây? Chuù giaûi caån thaän moät ñoaïn Kinh Thaùnh laø phaän vuï cuûa moät khoa hoïc ñaëc bieät. Coøn trong moät buoåi phuïng vuï, chuùng ta chæ neân töïa vaøo Lôøi Chuùa vöøa coâng boá ñeå tìm ra giaùo lyù cuûa Hoäi Thaùnh cho ñôøi soáng hieän taïi cuûa chuùng ta. Vaø giaùo lyù naøy khôûi söï ngay töø baøi hoïc Cöïu Öôùc.
1. Vì Lôøi Chuùa, Bò Baét Bôù
Cuoäc ñôøi cuûa Gieâreâmia raát ñoãi eùo le. Noùi ñuùng hôn, töø ngaøy Thieân Chuùa ñaët lôøi cuûa Ngöôøi trong mieäng oâng ñeå oâng laøm tieân tri, tuyeân boá caùc phaùn quyeát cuûa Ngöôøi thay cho chính Ngöôøi, Gieâreâmia ñaõ trôû thaønh töôøng ñoàng cöï laïi caû xöù, cöï laïi caùc vua Giuña vaø haøng khanh töôùng. Ngay haøng tö teá cuõng tuyeân chieán vôùi oâng (x. chöông 1). Chaúng phaûi taïi oâng böôùng bænh. Ngöôïc laïi, oâng luoân caûm thaáy mình chæ laø moät ñöùa treû. Nhöng Lôøi Chuùa ñaõ aäp xuoáng treân oâng, baét oâng ñöùng daäy tuyeân saám cho daân phaûn loaïn. Hoï ñaõ choái boû maïch nöôùc haèng soáng ñeå ñaøo cho mình beå roø khoâng chöùa ñöôïc nöôùc (2,13).
Ñoaïn vaên hoâm nay noùi ñeán giai ñoaïn thaät gay caán. Vua xöù Giuña baáy giôø ñaõ tuyeân theä phuïc tuøng vua Babylon tröôùc maët Thieân Chuùa. Nhaø tieân tri coi lôøi theà ñoù nhö thaùnh öôùc vì ñaõ laáy Danh Ñöùc Giaveâ maø theà. Do ñoù, khi vua Giuña vaø haøng khanh töôùng coù yù ñoà boäi öôùc, phaûn laïi vua Babylon vaø caàu caïnh vua Ai Caäp, thì nhaø tieân tri phaûi leân tieáng. OÂng toá caùo söï laät loïng cuûa nhaø Giuña ñoái vôùi Thieân Chuùa laø Ñaáng luoân trung thaønh. Vaø dó nhieân oâng ñaõ lôïi duïng cô hoäi naøy ñeå keå heát caùc boäi phaûn cuûa daân thaát öôùc. OÂng böïc mình nhaát vì thaùi ñoä giaû hình cuûa hoï. Hoï cöù voã ngöïc xöng mình laø daân cuûa Chuùa ñang khi khoâng ngôùt vöùt boû leänh truyeàn cuûa Ngöôøi. Hoï caên cöù vaøo vieäc Chuùa ñaõ choïn hoï laøm daân öu tuyeån, ñeå luoân cö xöû baát coâng vôùi moïi daân khaùc, coi daân ngoaïi chæ nhö baøn ñaïp cho hoï tieán leân. Gieâreâmia choáng ñoái thaùi ñoä giaû ñaïo ñöùc vaø töï phuï khinh ngöôøi aáy. OÂng luoân nhaéc nhôû phaûi trôû veà vôùi Thieân Chuùa vaø bieát raèng Ngöôøi coi troïng caùc daân toäc. Nhöng nhöõng lôøi oâng noùi ñeàu bò boû ngoaøi tai. Vua Giuña tieán haønh yù ñoà phaûn laïi Babylon. Nöôùc naøy ñem quaân xuoáng ñaùnh, vaây chaët thuû ñoâ Gieârusalem. Gieâreâmia cuõng bò naèm trong voøng vaây.
Nhöng vì Ai Caäp khieâu khích ñeå yeåm trôï cho Giuña. Vua Babylon taïm thôøi nôùi loûng voøng vaây Gieârusalem ñeå ñaùnh phaù Ai Caäp tröôùc. Lôïi duïng luùc moät phaàn quaân Babylon ruùt ñi, Gieâreâmia muoán leûn veà thaêm queâ ôû Anatoát, chæ xa Gieârusalem chöøng moät giôø ñöôøng boä thoâi. Nhöng oâng bò lính Giuña baét giöõ, cho raèng oâng muoán ñi theo quaân Babylon. Theá laø keû thuø cuûa oâng ra maét vua xöù Giuña, xin nhaø vua xöû lyù moät teân phaûn quoác, vôùi nhöõng lôøi leõ maø chuùng ta ñaõ nghe ñoïc baøi saùch hoâm nay. Cuoái cuøng hoï ñaõ quaêng oâng xuoáng moät gieáng buøn, ñeå oâng luùn xuoáng daàn daàn maø cheát ñi.
May coù moät ngöôøi daân ngoaïi laøm hoaïn quan trong hoaøng cung nghe bieát. OÂng ñeán xin nhaø vua cho keùo Gieâreâmia leân khoûi gieáng. Nhaø tieân tri thoaùt cheát trong laàn naøy. Nhöng roài chaúng bao laâu, quaân Babylon trôû laïi. Gieârusalem thaát thuû. Nhaø tieân tri bò ngöôøi Do Thaùi keùo sang Ai Caäp vaø döôøng nhö oâng ñaõ cheát ôû ñaây, giöõa nhöõng keû suoát ñôøi vaãn thuø gheùt oâng, vì oâng luoân luoân noùi Lôøi Chuùa cho daân ngoã nghòch.
Do ñoù Gieâreâmia ñaõ trôû thaønh nhaø tieân tri ñaëc bieät cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ chòu ñoùng ñinh. Cuoäc ñôøi cuûa oâng baùo tröôùc cuoäc Töû naïn cuûa Ngöôøi. OÂng laø moät trong ñoaøn theå chöùng nhaân ñoâng ñaûo bao quanh chuùng ta, trong cuoäc ñôøi ñaày phaán ñaáu hieän nay. Chính tö töôûng phaán ñaáu naøy laø chuû ñeà cuûa taát caû Lôøi Chuùa hoâm nay vaø laø troïng taâm cuûa baøi Tin Möøng maø baây giôø chuùng ta muoán tìm hieåu.
2. Vì Tin Möøng, Bò Choáng Ñoái
Nhö luùc ñaàu ñaõ noùi, nhieàu lôøi trong baøi Tin Möøng hoâm nay khoâng ngoït tai tí naøo. Chuùng ta thích hôn neáu Ñöùc Gieâsu Kitoâ noùi Ngöôøi ñem hoøa bình ñeán. Vì chuùng ta quen quan nieäm Ngöôøi coù loøng nhaân töø vaø coâng cuoäc cuûa Ngöôøi laø cöùu theá. Toâi seõ khoâng laøm dòu bôùt tính caùch “chaùt chuùa” cuûa nhöõng lôøi Ngöôøi tuyeân boá hoâm nay ñeå phuïc vuï khuynh höôùng töï nhieân cuûa chuùng ta quen quan nieäm ñaïo laø baùc aùi vaø vì theá ñaïo neân traùnh noùi nhöõng lôøi thaúng nhaët. Tuy nhieân tröôùc heát chuùng ta caàn hieåu ñuùng yù Chuùa trong caùc lôøi tuyeân boá naøy.
Ngöôøi ta coù theå nghó ngay ñeán chung thaåm, töùc laø phaùn xeùt chung trong ngaøy sau heát, khi nghe Chuùa Gieâsu khaúng ñònh: Ngöôøi ñeán ñem löûa xuoáng theá gian vaø Ngöôøi mong bieát bao cho löûa aáy chaùy leân. Quaû thaät trong Kinh Thaùnh coù raát nhieàu ñoaïn noùi ñeán löûa ñeå aùm chæ vieäc phaùn xeùt. Vaø thaùnh Gioan Taåy giaû ñaõ giôùi thieäu Ñöùc Gieâsu nhö “Ñaáng seõ ñeán ñeå thanh taåy trong Thaùnh Thaàn vaø trong löûa”. Hôn nöõa, Ngöôøi coøn noùi: “Löôõi rìu ñaõ saün goác caây: caây naøo khoâng sinh quaû laønh seõ bò chaët vaø quaêng vaøo löûa” (Mt 3,10).
Tuy nhieân maëc daàu coù nhöõng yù kieán nhö theá, chuùng ta vaãn coù quyeàn töï hoûi: Khoâng bieát ñoaïn vaên naøy coù nhaát thieát phaûi ñöôïc hieåu nhö vaäy khoâng? Coù ñieàu chaéc chaén, Ñöùc Gieâsu khoâng khi naøo khaúng ñònh vieäc chung thaåm, nhö chuùng ta hieåu, seõ xaûy ñeán trong luùc Ngöôøi ñang ôû giöõa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Thôøi gian phaùn xeùt laø bí maät cuûa Chuùa Cha. Ngaøi seõ trao quyeàn xeùt xöû aáy cho Ñöùc Kitoâ sau naøy. Theá neân khi Ñöùc Gieâsu ñeán theo lôøi giôùi thieäu cuûa Gioan, thaät ra chöa coù vieäc phaùn xeùt; nhöng môùi chæ coù söï phaân bieät “ñeå yù nghó cuûa nhieàu taâm hoàn phaûi baøy ra”, nhö lôøi Luca noùi; nghóa laø ñeå caùc taâm hoàn phaûi löïa choïn thaùi ñoä: hoaëc ñoùn nhaän hoaëc khöôùc töø ôn cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñeán trong theá gian nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
Theá neân “löûa” maø Ngöôøi noùi ñeán trong baøi Tin Möøng hoâm nay ñuùng hôn neân hieåu veà “Thaùnh Thaàn”. Ngöôøi ñeán ñeå cho nhöõng keû tin Ngöôøi ñöôïc Thaàn Khí cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi mong muoán, ñeán noãi noân noùng thaáy vieäc ñoù choùng xaûy ñeán ñeå loaøi ngöôøi choùng nhaän ñöôïc Thaùnh Thaàn khieán hoï coù theå keâu leân “Abba ! Laïy Cha”. Moät caùch cuï theå, coù theå noùi, trong suoát cuoäc ñôøi traàn gian, Ñöùc Gieâsu haèng mong moûi ngaøy löûa Thaùnh Thaàn seõ xuoáng treân caùc moân ñeä, vì ñoù laø muïc ñích cuoäc giaùng sinh cöùu theá cuûa Ngöôøi, ñeå taát caû loaøi ngöôøi trôû thaønh con caùi Thieân Chuùa.
Theá maø, nhö chuùng ta bieát, Thaùnh Thaàn khoâng theå ñöôïc ban xuoáng cho caùc moân ñeä, bao laâu Ñöùc Kitoâ chöa bò treo leân caây Thaäp giaù. Do ñoù tieáp theo caâu noùi Ngöôøi mong muoán bieát bao cho löûa chaùy leân, Chuùa Gieâsu ñaõ khaúng ñònh luoân: “Ngöôøi phaûi chòu moät pheùp röûa vaø loøng Ngöôøi khaéc khoaûi bieát bao cho ñeán khi hoaøn taát”. Caâu noùi naøy, ai cuõng hieåu laø ñeå aùm chæ cuoäc Töû naïn cuûa Ngöôøi.
Nhö vaäy chuùng ta coù theå toùm taét nhö sau: trong baøi Tin Möøng hoâm nay tröôùc heát Chuùa Gieâsu boäc loä yù chí cöùu theá cuûa Ngöôøi. Ngöôøi mong moûi cho loaøi ngöôøi ñöôïc laõnh nhaän Thaùnh Thaàn yeâu meán vaø vì theá Ngöôøi muoán ñeán ngaøy chòu töû naïn, laáy maùu röûa saïch toäi loãi loaøi ngöôøi ñeå hoï nhaän ñöôïc Nöôùc sinh soáng cuûa Thaùnh Thaàn.
Nhöng maàu nhieäm Thaùnh giaù laø ñieân roà ñoái vôùi löông daân vaø laø oâ nhuïc ñoái vôùi ngöôøi Do Thaùi. Tính töï nhieân cuûa xaùc thòt con ngöôøi laäp töùc muoán phaûn khaùng. Thaùi ñoä cuûa Pheâroâ khi nghe noùi laàn ñaàu tieân, ai cuõng bieát. OÂng keùo Ñöùc Gieâsu ra nôi kín vaø xin Ngöôøi ñöøng nghó nhö theá. Nhöng chính Ñöùc Gieâsu khoâng nhöõng laïi khaúng ñònh: Ngöôøi seõ ñi vaøo con ñöôøng thaäp giaù; Ngöôøi coøn noùi theâm: ai muoán theo Ngöôøi cuõng phaûi laøm nhö vaäy. Vaø maàu nhieäm thaùnh giaù laø troïng taâm, neáu khoâng phaûi laø toaøn boä söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu mang ñeán cho loaøi ngöôøi. Do ñoù phaûi coi laø phaûn Tin Möøng khi trong Ñaïo Chuùa khoâng muoán noùi ñeán phaán ñaáu vaø hy sinh. Loøng töø nhaân, söï hoøa giaûi vaø bình an cuûa Thieân Chuùa ñem ñeán cho loaøi ngöôøi, phaûi ñi qua ñöôøng heïp. Ngöôøi coù söùc maïnh vaø kieân cöôøng môùi ñoùn nhaän ñöôïc. Khoâng nhöõng hoï phaûi phaán ñaáu choáng laïi caùc khuynh höôùng xaùc thòt vaø toäi loãi; nhöng vì söùc maïnh cuûa Satan coøn naèm trong caû theá gian nöõa, neân thöôøng khi hoï coøn phaûi ñöông ñaàu vôùi söùc eùp cuûa caùc xaõ hoäi xaáu. Dó chí, ngay nôi toå aám gia ñình cuõng coù theå gaëp nhöõng trôû ngaïi cho ñôøi soáng ñöùc tin vaø ñaïo ñöùc. Hoâm nay trong baøi Tin Möøng Chuùa Gieâsu ñaõ baùo tröôùc nhö theá vaø lòch söû cuøng kinh nghieäm ñeàu huøng hoàn laøm chöùng ñoù laø nhöõng ñieàu raát thaät.
Nhö vaäy chaúng coøn gì khaùc laï, choùi tai nhö luùc ñaàu chuùng ta coù theå nghó nöõa. Chuùa Gieâsu chæ noùi nhöõng söï thaät hieån nhieân ñaày ôn cöùu ñoä. Ñoù laø nhöõng lôøi Tin Möøng: Chuùa Gieâsu muoán chuùng ta ñöôïc traøn ñaày Thaùnh Thaàn ñeå chuùng ta ñöôïc thaàn linh hoùa. Vaø cho ñöôïc nhö vaäy, chính Ngöôøi phaûi ñi vaøo con ñöôøng thaùnh giaù. Vaø heát thaûy chuùng ta cuõng phaûi vaùc laáy thaäp giaù haèng ngaøy cuûa mình. Hieåu nhö vaäy, taùc giaû thö Hípri coù lôøi khuyeân chuùng ta nhö sau.
3. Chuùng Ta Haõy Cöông Quyeát Xoâng Pha
Thaät ra, sau nhöõng lôøi tin möøng chuùng ta vöøa trình baøy vaø thaáy göông saùng cuûa Gieâreâmia, chuùng ta ñaõ coù theå töï mình ñem ra nhöõng quyeát taâm cho cuoäc soáng haèng ngaøy. Lôøi thö Hípri chæ muoán hoã trôï yù chí cuûa chuùng ta thoâi. Coù ba yù töôûng ñaùng ghi nhôù. Tröôùc heát taùc giaû cho chuùng ta thaáy mình ñang ôû giöõa moät ñoaøn theå chöùng nhaân ñoâng ñaûo. Ñoù laø caùc thaùnh trong Cöïu Öôùc. Vaø ngaøy nay chuùng ta phaûi keå theâm söï hieän dieän ñoâng ñaûo cuûa caùc thaùnh thôøi Taân Öôùc. Nhöõng theá heä anh huøng aáy ñaõ gian truaân khoå sôû hôn chuùng ta. Nhôù mình ñang ñöôïc naâng ñôõ nhö vaäy, chuùng ta phaûi theâm tinh thaàn xoâng pha chieán traän ñang chôø ñôïi chuùng ta ñeå ñi tôùi vinh quang haïnh phuùc maø caùc ngöôøi ñang ñöôïc döï.
Hôn nöõa khoâng phaûi chuùng ta chæ coù nhöõng chöùng nhaân bao quanh ñeå khích leä vaø coå vuõ; tröôùc maét chuùng ta coøn coù moät laõnh tuï daãn ñaàu vaø loâi cuoán. Ñoù laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Chính Ngöôøi khoâng nhöõng khôi nguoàn maø coøn vieân thaønh nieàm tin. Ngöôøi ñöa daãn chuùng ta töø ñaàu chí cuoái. Ngöôøi laø ñöôøng ñi, laø söï soáng, laø söï thaät cuûa chuùng ta. Nhôø vaäy söï kieân quyeát, kieân cöôøng phaán ñaáu cuûa ngöôøi tín höõu khoâng bao giôø laø moät söï böôùng bænh, coá chaáp, ñi ngöôïc laïi quyeàn lôïi vaø haïnh phuùc cuûa ngöôøi khaùc; nhöng laø söï beàn chí, kieân taâm, trong con ñöôøng cöùu ñoä.
Hôn nöõa chính hình thöùc cuûa söï phaán ñaáu kieân quyeát naøy coøn laáy cuoäc ñôøi cuûa Ñöùc Kitoâ laøm maãu möïc. Ngöôøi ñaõ khöôùc töø vui söôùng cho mình, kieân chòu theïn thuoàng xaáu hoå vaø khoå hình thaäp giaù vì loaøi ngöôøi toäi loãi. Ngöôøi khoâng daïy chuùng ta chòu ñau khoå vì ñau khoå, nhöng vì phaàn roãi vaø haïnh phuùc cuûa moïi ngöôøi. Ngöôøi laáy phuïc vuï laøm cöùu caùnh vaø chaáp nhaän phaán ñaáu nhö ñieàu kieän. Chuùng ta coù ñaêm nhìn leân Ngöôøi nhö vaäy, cuoäc ñôøi phaán ñaáu cuûa chuùng ta môùi coù yù nghóa cao quyù, vì noùi muoán goùp phaàn xaây döïng haïnh phuùc chung cho nhaân loaïi.
Ñoái vôùi moät lyù töôûng nhö theá, nhöõng thöû thaùch cuûa chuùng ta ñaõ laø gì? Ñoù laø yù töôûng thöù ba cuûa baøi thö Hípri. Cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta coù gian khoå vaãn chöa laø gì saùnh vôùi ñôøi soáng ñaày thöû thaùch cuûa Gieâreâmia vaø bieát bao chöùng nhaân khaùc. Noù khoâng nghóa lyù gì saùnh vôùi caùc ñau khoå tình nguyeän cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Nhaát laø noù chaúng ñaùng saùnh vôùi muïc ñích xaây döïng haïnh phuùc cuûa toaøn theå xaõ hoäi.
Chuùng ta seõ cöông quyeát xoâng pha hôn. Nhöng nhö lôøi thö Hípri noùi: chuùng ta haõy ñaém nhìn leân Ñaáng khôi nguoàn vaø vieân thaønh ñöùc tin. Ngöôøi coù loâi cuoán, höôùng daãn, chuùng ta môùi bieát ñi vaøo vaø hoaøn taát cuoäc haønh trình traàn gian. Ngöôøi luoân hieän dieän tröôùc maët chuùng ta trong kho taøng Lôøi Chuùa vaø ñaëc bieät trong caùc maàu nhieäm baøn thôø. Ñeán vôùi Ngöôøi ôû ñaây chuùng ta coøn ñöôïc chính Ngöôøi ñi vaøo con ngöôøi vaø ñôøi soáng chuùng ta ñeå giuùp chuùng ta bieát soáng nhö Ngöôøi vaø vôùi Ngöôøi, nghóa laø hieän dieän tröôùc maët chuùng ta trong kho taøng Lôøi Chuùa vaø ñaëc bieät trong caùc maàu nhieäm baøn thôø.
Ñeán vôùi Ngöôøi ôû ñaây chuùng ta coøn ñöôïc chính Ngöôøi ñi vaøo con ngöôøi vaø ñôøi soáng chuùng ta ñeå giuùp chuùng ta bieát soáng nhö Ngöôøi vaø vôùi Ngöôøi, nghóa laø soáng phaán ñaáu khoâng ngöøng cho phaàn roãi vaø haïnh phuùc cuûa moïi ngöôøi. Ñoù laø ñieàu chuùng ta tin töôûng vaø cöû haønh giôø ñaây nôi baøn thôø. Xin moïi ngöôøi haõy heát mình tham gia.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)