Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm C
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 18 Thöôøng Nieân Naêm C
Ñoåi Môùi Cuoäc Ñôøi
(Giaûng vieân 1,2; 2,21-23; Thö Coâloâseâ 3,1-5.9.11; Tin Möøng Luca 12,13-21)
Phuùc AÂm: Lc 12, 13-21
"Nhöõng cuûa ngöôi tích tröõ seõ ñeå laïi cho ai?"
Khi aáy, coù ngöôøi trong ñaùm ñoâng thöa cuøng Chuùa Gieâsu raèng: "Laïy Thaày, xin Thaày baûo anh toâi chia gia taøi cho toâi". Ngöôøi baûo keû aáy raèng: "Hôõi ngöôøi kia, ai ñaõ ñaët Ta laøm quan xeùt, hoaëc laøm ngöôøi chia gia taøi cho caùc ngöôi?" Roài Ngöôøi baûo hoï raèng: "Caùc ngöôi haõy coi chöøng, giöõ mình traùnh moïi thöù tham lam: vì chaúng phaûi sung tuùc maø ñôøi soáng ñöôïc cuûa caûi baûo ñaûm cho ñaâu".
Ngöôøi laïi noùi vôùi hoï thí duï naøy raèng: "Moät ngöôøi phuù hoä kia coù ruoäng ñaát sinh nhieàu hoa lôïi, neân suy tính trong loøng raèng: 'Toâi seõ laøm gì ñaây, vì toâi coøn choã ñaâu maø tích tröõ hoa lôïi?' Ñoaïn ngöôøi aáy noùi: 'Toâi seõ laøm theá naøy, laø phaù caùc kho laãm cuûa toâi maø xaây nhöõng caùi lôùn hôn, roài chaát taát caû luùa thoùc vaø cuûa caûi toâi vaøo ñoù, vaø toâi seõ baûo linh hoàn toâi raèng: "Hôõi linh hoàn, ngöôi coù nhieàu cuûa caûi döï tröõ cho nhieàu naêm: ngöôi haõy nghæ ngôi, aên uoáng vui chôi ñi". Nhöng Thieân Chuùa baûo noù raèng: 'Hôõi keû ngu daïi, ñeâm nay ngöôøi ta seõ ñoøi linh hoàn ngöôi, theá thì nhöõng cuûa ngöôi tích tröõ seõ ñeå laïi cho ai?' Vì keû tích tröõ cuûa caûi cho mình maø khoâng laøm giaøu tröôùc maët Chuùa thì cuõng vaäy".
Suy Nieäm:
Baøi ñoïc Kinh Thaùnh hoâm nay ñuïng chaïm ñeán ñôøi soáng thöïc teá cuûa con ngöôøi. Thoaït tieân chuùng ta coù theå ñaõ caûm thaáy nhieàu ñieàu choùi tai. Baøi saùch Giaûng vieân khoâng ñeå loä ra moät quan ñieåm bi quan, yeám theá sao? Baøi thö Phaoloâ döôøng nhö cuõng coù nhöõng lôøi khuyeân xuaát theá. Vaø baøi Tin Möøng coù veû khoâng thích nhöõng con ngöôøi tính toaùn laøm aên. Nhöng chính vì Lôøi Chuùa hoâm nay ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà thöïc teá nhö vaäy maø chuùng ta phaûi tìm hieåu kyõ löôõng. Chuùng ta seõ thaáy chaúng coù gì laø bi quan xuaát theá vaø maït saùt coâng aên vieäc laøm cuûa con ngöôøi. Ngöôïc laïi, chuùng ta seõ ñöôïc khuyeán khích nhìn xa hôn caùc coâng vieäc cuûa ngaøy hoâm nay, laøm sao ñeå lao coâng vaát vaû cuûa con ngöôøi ôû ñôøi ñöôïc thaønh töïu laâu daøi; vaø nhö vaäy Lôøi Chuùa chæ muoán maïc khaûi cho chuùng ta moät leõ soáng ñeå hoaøn thaønh caùc nhieäm vuï ôû traàn gian.
1. Tröôùc Heát Baøi Saùch Giaûng Vieân Khuyeán Khích Chuùng Ta Tìm Hieåu Veà Leõ Soáng ÔÛ Ñôøi
Ñaây laø nhöõng lôøi cuûa moät con ngöôøi coù thao thöùc tìm hieåu. Ngöôøi aáy töï xöng laø Qohelet, con cuûa Ñavít, vua ôû Gieârusalem. Theá thì oâng laø Salomon maát roài. Nhöng taïi sao oâng laïi baûo mình laø Qohelet? Thaät ra danh töø naøy chæ coù nghóa laø “coäng ñoaøn”. Taùc giaû muoán nhaân danh coäng ñoaøn daân Chuùa maø giaûng daïy. Thaønh ra chuùng ta goïi laø Giaûng vieân cho tieän. Vaø vì lôøi giaûng cuûa oâng laø nhöõng suy tö veà söï khoân ngoan vaø leõ soáng ôû ñôøi, neân saùch Giaûng vieân ñöôïc lieät vaøo soå caùc saùch Khoân ngoan ôû trong boä Cöïu Öôùc. Vaø heát moïi saùch Khoân ngoan ñeàu laáy Salomon laøm toå phuï. Do ñoù ôû ñaây taùc giaû Giaûng vieân xöng mình laø Qohelet, con cuûa Ñavít, vua ôû Gieârusalem. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù chæ coù nghóa laø baøi saùch vaø quyeån saùch Giaûng vieân naøy noùi leân giaùo huaán ñaõ suy tö moät caùch khoân ngoan, khôûi höùng töø thôøi Salomon, vò hoaøng ñeá noåi danh laø khoân ngoan tuyeät traàn.
Vaäy, caùc suy nghó khoân ngoan ñaõ daãn taùc giaû ñeán nhöõng keát luaän naøo? Caâu ñaàu cuûa ñoaïn saùch ñoïc hoâm nay cuõng laø caâu ñaàu tieân cuûa taùc phaåm, toùm taét thaønh quaû suy nghó cuûa taùc giaû. OÂng nhaän thaáy: phuø vaân, raát möïc phuø vaân, thaûy laø phuø vaân.
Chuùng ta muoán laéc ñaàu cheùp mieäng, vì sao maø yeám theá bi quan vaäy? Nhöng ñoù laø luaän ñieäu cuûa haàu heát caùc baäc khoân ngoan thaùnh hieàn ngaøy xöa, nôi baát cöù daân toäc naøo. Laõo Töû, Thích Ca ñeàu coù nhöõng lôøi leõ töông töï. Neáu chuùng ta kính troïng caùc ngaøi thì ñöøng voäi laéc ñaàu, cheùp mieäng. Haõy töï coi nhö chuùng ta chöa nhaän ra söï khoân ngoan nôi nhöõng caâu noùi nhö vaäy. Nhaát nöõa laø ôû ñaây: saùch Khoân ngoan ñaõ maëc hình thöùc lôøi linh öùng! Chuùng ta haõy thöû tìm hieåu lôøi Giaûng vieân muoán noùi gì.
Ñeå deã xeùt ñoaùn chuùng ta haõy ñoïc theâm maáy caâu nöõa. Taùc giaû noùi ñeán mình, noùi ñeán Salomon ñaõ lao nhoïc vaø troå taøi khoân ngoan döôùi aùnh döông. OÂng ñaõ ñem lao ñoäng tay chaân vaø trí oùc ra xaây döïng söï nghieäp. Nhöng baây giôø oâng töï hoûi: Coâng trình aáy seõ ñeå laïi cho ai, seõ rôi vaøo tay ngöôøi naøo? Phaàn oâng chaéc chaén seõ chaúng mang theo ñöôïc gì vaø khoâng hieåu seõ ñi veà ñaâu? Nghó nhö vaäy maø khoâng thaáy heát thaûy laø phuø vaân sao?
Nhaän xeùt naøy khoâng bi quan, khoâng yeám theá maø chæ khaéc khoaûi. Taùc giaû khoâng heà tieác vì ñaõ lao nhoïc. OÂng khoâng maûy may buoàn vì ñaõ troå taøi khoân ngoan ra ôû döôùi aùnh döông. OÂng chæ öu tö thaéc maéc: Söï nghieäp aáy roài seõ rôi vaøo tay ai? Chaéc chaén noù seõ thaønh sôû ñaéc cuûa con ngöôøi ñaõ khoâng lao nhoïc gaày döïng neân. Noù coù ñöôïc ñaùnh giaù ñuùng möùc ñeå ñöôïc tieáp tuïc xöùng ñaùng khoâng, hay seõ loït vaøo tay keû khoâng xöùng ñaùng maø tieâu tan ra maây khoùi? Söï nghieäp cuûa con ngöôøi nhö vaäy khoâng coù töông lai baûo ñaûm. Noù chaúng phaûi laø phuø vaân, töùc laø mau qua nhö gioù thoåi vaø khoâng coù reã saâu chaéc chaén sao? Roài ñeán con ngöôøi laøm ra noù, taùc giaû ñaõ vaän duïng tay chaân vaø trí oùc ñeå xaây döïng, con ngöôøi seõ ñi veà ñaâu sau khi töø giaõ cuoäc ñôøi? Chaúng coù gì baûo ñaûm töông lai caû. Ñôøi soáng con ngöôøi cuõng thaät laø phuø vaân vaäy.
Nhöõng suy tö naøy chaân thaät vaø thöïc teá. Chuùng coù theå daãn sang nhöõng keát luaän bi quan yeám theá. Ngöôøi ta coù theå döïa vaøo ñoù ñeå suy nghó raèng cuoäc ñôøi chaúng coù gì ñaùng soáng; roài lao nhoïc laøm gì ñeå roài ra ñi vôùi hai baøn tay khoâng? Nhöng ñoù khoâng phaûi laø yù nghóa cuûa taùc giaû saùch Giaûng vieân.
Laäp tröôøng cuûa oâng raát tích cöïc. OÂng neâu leân nhöõng nhaän ñònh treân vaø ñaët ra nhöõng caâu hoûi veà töông lai, khoâng phaûi ñeå khuyeân yeám theá vaø voâ vi. Nhöng ngöôïc laïi, oâng thoâi thuùc ñoäc giaû vaø chuùng ta tìm ra leõ soáng tröôøng toàn cho cuoäc ñôøi. OÂng noùi leân khaùt voïng muoán ñöôïc tröôøng sinh vaø khoâng maát maùt chuùt gì veà caùc söï nghieäp ôû ñôøi. OÂng khaéc khoaûi veà töông lai vaø muoán naém chaéc ñònh meänh ñôøi ngöôøi. Trong caû taùc phaåm cuûa oâng, khoâng heà coù thaùi ñoä naøo muoán buoâng xuoâi, chaùn naûn chaúng muoán laøm vieäc vaø xaây döïng nöõa. OÂng töï haøo vì ñaõ lao nhoïc vaø troå taøi khoân ngoan ôû döôùi aùnh döông. Ñieàu duy nhaát laøm cho taùc phaåm cuûa oâng coù veû öu buoàn laø oâng traùch Chuùa khoâng cho con ngöôøi bieát roõ veà töông lai vaø ñònh meänh cuûa mình. Töùc laø oâng vöôn tôùi ñôøi sau vaø bình dieän cao hôn ôû ñôøi, ñang khi vaãn yù thöùc roõ raøng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi ôû ñôøi phaûi lao nhoïc vaø troå taøi khoân ngoan ôû döôùi aùnh döông.
Noùi caùch khaùc, baøi ñoïc saùch Giaûng vieân hoâm nay khuyeân chuùng ta khoâng neân thieån caän chæ bieát ngaøy hoâm nay, nhöng phaûi nhìn xa veà töông lai, phaûi nhìn cao hôn bình dieän ñôøi naøy ñeå xaây döïng khoâng uoång phí vaø söï nghieäp khoûi trôû thaønh phuø vaân. Ñoù döôøng nhö cuõng laø yù töôûng cuûa baøi Tin Möøng Luca maø chuùng ta tìm hieåu baây giôø.
2. Ñöùc Gieâsu Khuyeân Chuùng Ta Phaûi Bieát Laøm Giaøu Nôi Thieân Chuùa
Hoâm aáy coù ngöôøi trong ñaùm ñoâng noùi vôùi Ngöôøi: “Thöa Thaày xin Thaày baûo anh toâi chia gia taøi cho toâi”. Khoâng hieåu thoùi quen thôøi baáy giôø coù theå chuùng ta thaáy haønh ñoäng cuûa ngöôøi aáy loá bòch. Ai laïi ñöa vaán ñeà chia gia taøi ra noùi vôùi Ñöùc Gieâsu! Vaø laïi ñöa ra khi Ngöôøi ñang ôû giöõa quaàn chuùng nhö theá! ÔÛ ñaây Ngöôøi khoâng phaûi laø vò tieân tri ñang rao giaûng Lôøi Chuùa sao? Ngöôøi ñaâu coù ñeán ñeå laøm thaåm phaùn hay troïng taøi treân cuûa caûi vaät chaát?
Nhöng ngöôøi kia ñaõ theo thoùi quen thôøi baáy giôø, thôøi maø phaùp luaät vaø vieäc thi haønh phaùp luaät khaù uyeån chuyeån. Phaùp luaät daïy gia taøi cha meï ñeå laïi thì phaûi chia cho con caùi vaø ngöôøi con caû coù quyeàn ñöôïc nhieàu hôn. Nhöng loøng tham cuûa ngöôøi naøy coù theå khieán vieäc phaân chia khoâng ñöôïc coâng baèng vaø kòp thôøi. Ngöôøi con caû coù theå trì hoaõn vieäc phaân chia ñeå coù thì giôø aên hueâ lôïi, hoaëc coù theå khoâng chia ñuû phaàn cho caùc em. Nhöõng ngöôøi naøy coù theå ñem noäi vuï ra kieän caùo tröôùc phaùp luaät. Nhöng thöôøng khi söï thuû tuïc phöùc taïp vaø toán phí, ngöôøi ta coù theå xin nhöõng ngöôøi coù uy tín trong xaõ hoäi giuùp ñôõ. Caùc tieân tri ôû trong soá nhöõng ngöôøi naøy. Vaø uy tín cuûa Chuùa Gieâsu baáy giôø coù khaû naêng saép ñaët nhöõng caâu chuyeän nhö theá.
Tuy nhieân, Ngöôøi laïi khoâng phaûi laø haïng ngöôøi nhö vaäy. Ñang luùc ôû giöõa ñaùm ñoâng rao giaûng Tin Möøng cöùu ñoä. Ngöôøi caøng muoán traùnh nhöõng thaùi ñoä thoâng thöôøng khieán ngöôøi ta coù theå laàm veà söù maïng cuûa mình.
Hôn nöõa, ôû ñaây, caên cöù vaøo nhöõng lôøi Ngöôøi noùi tieáp theo, keû ñöùng ra kieän caùo coù veû laø con ngöôøi tham lam, ít ra thaùnh Luca ñaõ hieåu nhö vaäy. Ngöôøi duøng caâu chuyeän naøy laøm tieàn ñeà ñi vaøo giaùo huaán cuûa Chuùa. Chính giaùo huaán naøy môùi laø coát yeáu. Chuùng ta phaûi ñeå yù ñeán giaùo huaán naøy, chöù ñöøng ñöùng laïi trong caâu chuyeän chia gia taøi kia vaø thaéc maéc voâ ích.
Ñoù chæ laø côù vaø khôûi ñieåm cho moät huaán thò veà ñôøi soáng ñaïo ñöùc. Thaáy coù keû ñeå hôû ra loøng tham lam cuûa caûi, Ñöùc Gieâsu quay ra noùi vôùi quaàn chuùng: “Haõy coi chöøng, haõy lo giöõ mình khoûi moïi thöù tham lam vì khoâng phaûi ai ñöôïc sung tuùc laø ñôøi soáng keû aáy ñöôïc baûo ñaûm ñaâu”.
Roài Ñöùc Gieâsu keå ví duï veà ngöôøi phuù hoä töôûng coù nhieàu cuûa laø ñöôïc haïnh phuùc vöõng beàn, bôûi vì nhôõ ñeâm nay cheát, moïi ñieàu ngöôøi aáy ñaõ söûa soaïn seõ veà tay ai? Khoâng nghó xa nhö vaäy, thì thaät laø ngoác, khoâng khoân ngoan nhö taùc giaû caùc saùch khoân ngoan noùi chung vaø nhö taùc giaû saùch Giaûng vieân noùi rieâng, vaø vì ngoác nhö vaäy, keû phuù hoä ôû ñaây ñöôïc moâ taû vôùi nhöõng lôøi leõ khoâng ñöôïc gaây thieän caûm.
Quaû vaäy trong baøi saùch Giaûng vieân, chuùng ta ñaõ thaáy con ngöôøi khoân suy nghó ñöôïc ñoàng hoùa vôùi Salomon, vôùi con ngöôøi ñaõ lao nhoïc vaø troå taøi khoân ngoan ôû döôùi aùnh döông. Coøn ôû ñaây keû phuù hoä ñöôïc moâ taû suy tính trong loøng mình: “Ta phaûi laøm gì? Ta phaûi phaù caùc laãm cuõ ñi, xaây nhöõng laãm to hôn, chaát luùa maù vaøo ñoù, roài seõ nhuû hoàn ta raèng: hoàn ôi maøy coù chaùn cuûa caûi, nghæ ñi, aên ñi, höôûng ñi”. Taát caû noùi leân moät loøng daï baån thæu, ích kyû, khoâng bieát nghó gì tôùi ngöôøi khaùc vaø xaõ hoäi. Taùc giaû Luca theo Chuùa Gieâsu, gheùt nhöõng taâm lyù nhö vaäy; vaø khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc nhöõng keû laøm giaøu ñeå höôûng thuï. Chuùa teå cuûa haïng ngöôøi naøy laø caùi buïng! Khoán cho keû giaøu coù! Hoï caäy coù chaéc cuûa caûi, töôûng laø baûo ñaûm ñöôïc ñôøi soáng. Nhöng ñoà ngoác, ngay ñeâm nay, ngöôøi ta (töùc laø Thieân Chuùa) ñoøi ngöôi traû laïi hoàn ngöôi, moïi ñieàu ngöôi ñaõ söûa soaïn kia seõ veà tay ai?”. Dó nhieân ngöôøi naøy seõ ñöôïc duøng, nhöng coøn ngöôi seõ theá naøo?
Keát luaän Chuùa Gieâsu baûo ngöôøi ta: “Nhö theá ñoù, keû lo caát cho mình maø khoâng bieát laøm giaøu nôi Thieân Chuùa”. Ngöôøi muoán noùi khoâng neân chæ lo caát cho mình; maø nhaát laø phaûi bieát laøm giaøu nôi Thieân Chuùa nöõa. Ngöôøi cuõng khoâng leân aùn vieäc laøm aên ôû ñôøi. Ngöôøi ñoøi chuùng ta phaûi bieát nghó ñeán tha nhaân vaø xaõ hoäi nöõa khi laøm aên. Vaø nhaát laø Ngöôøi daïy chuùng ta phaûi chaát chöùa coâng phuùc tröôùc maët Chuùa.
Phaûi chaêng Ñöùc Gieâsu ñaõ chaúng traû lôøi cho thaéc maéc xao xuyeán cuûa taùc giaû saùch Giaûng vieân. OÂng lo laéng veà töông lai sau khi lao nhoïc vaø troå taøi khoân ngoan ôû döôùi aùnh döông; thì Ñöùc Gieâsu baûo ñang khi soáng ôû ñôøi naøy chuùng ta phaûi bieát laøm giaøu nôi Thieân Chuùa. Nhöõng tích tröõ naøy, moái moït khoâng laøm gì ñöôïc, nhö lôøi saùch Tin Möøng Maùttheâu ñaõ vieát. Coøn nhöõng gì coù theå tích tröõ ñöôïc nhö theá, thì baøi thö Phaoloâ hoâm nay coù theå traû lôøi cho chuùng ta ñöôïc moät phaàn naøo.
3. Thaùnh Toâng Ñoà Khuyeân Chuùng Ta Ñoåi Môùi Cuoäc Ñôøi
Thoaït nghe, chuùng ta thaáy baøi thö hoâm nay noùi ñeán nhöõng söï treân trôøi vaø nhöõng söï döôùi ñaát. Chuùng ta deã töôûng töôïng coù nhöõng cuûa chuùng ta ñem chaát ñöôïc vaøo kho taøng treân trôøi vaø coù nhöõng vieäc chuùng ta laøm seõ hö ñi ôû döôùi ñaát...
Nghó nhö vaäy laø vong thaân, laø bieán mình neân cuûa caûi, laø ñoàng hoùa mình thaønh coâng vieäc, laø coi mình ñaõ trôû neân haøng hoùa khi laøm vieäc. Quan nieäm lao ñoäng nhö vaäy laø quan nieäm theo tö baûn vaø boùc loät söùc lao ñoäng. Chuùng ta phaûi quan nieäm ngöôïc laïi. Lao ñoäng phaùt trieån khaû naêng cuûa con ngöôøi, laøm giaøu cho nhaân caùch, ñöa con ngöôøi vöôn leân, khieán hoï ñöôïc vinh quang... Thaønh tích lao ñoäng naèm trong söï vaät raát ñaùng keå, nhöng ghi laïi treân con ngöôøi vaø bieán ñoåi hoï thaønh ñaùng keå hôn.
Noùi caùch khaùc, con ngöôøi ñang thaønh thaân baèng lao ñoäng, ñang xaây döïng mình baèng lao nhoïc vaø troå taøi khoân ngoan ôû döôùi aùnh döông. Theo Kitoâ giaùo vaø nhö lôøi thö Phaoloâ hoâm nay baûn thaân con ngöôøi ñang thaønh hình nôi chuùng ta nhôø sinh hoaït ôû ñôøi, seõ chæ toû hieän khi Ñöùc Kitoâ hieän ñeán. AÙnh saùng cuûa Ngöôøi seõ chieáu vaøo chuùng ta vaø con ngöôøi thaät cuûa chuùng ta baáy giôø seõ bieåu loä nguyeân hình.
Chuùng ta muoán mình khi aáy toát hay xaáu? Neáu muoán ñeïp thì ngay baây giôø chuùng ta phaûi boû con ngöôøi cuõ vaø maëc laáy con ngöôøi môùi, con ngöôøi cuõ luoân luoân tìm kieám daâm boân, oâ ueá... tham lam, haø tieän... vaø noùi doái ngöôøi khaùc. Noù höôùng veà nhöõng söï döôùi ñaát. Coøn con ngöôøi môùi cö xöû chieáu theo hình aûnh cuûa Ñaáng ñaõ döïng neân noù trong söï thaùnh thieän vaø duy nhaát, neân khoâng ngöøng tìm kieám nhöõng ñieàu trong saïch vaø hoøa thuaän, laø nhöõng ñieàu maø Phaoloâ goïi laø nhöõng ñieàu ôû treân cao, hay ôû treân trôøi.
Dó nhieân chuùng ta coù theå trao ñoåi theâm vôùi taùc giaû böùc thö naøy veà nhöõng ñieàu vöøa noùi. Nhöng thieát töôûng vöøa nhìn qua, chuùng ta cuõng ñaõ hieåu ñöôïc yù cuûa taùc giaû. Thaùnh Phaoloâ khuyeân chuùng ta khi sinh soáng ôû ñôøi phaûi nhìn ñeán töông lai vaø ñònh meänh, töùc laø phaûi vöôn tôùi söï thaønh thaân trong vinh quang. Vaø cho ñöôïc nhö vaäy phaûi saùt phaït chi theå cuûa con ngöôøi cuõ laø töø boû nhöõng coâng vieäc xaáu xa toäi loãi goàm toùm trong caùc haønh vi tham lam vaø thieáu hoøa thuaän.
Ngöôïc laïi, phaûi maëc laáy con ngöôøi ñaõ ñöôïc canh taân khoûi nhöõng khuynh höôùng xaáu xa treân, ñeå thi haønh nhöõng coâng vieäc trong saïch vaø hoøa hôïp theo hình aûnh con ngöôøi Thieân Chuùa ñaõ döïng neân. Lôøi giaùo huaán cuûa Phaoloâ cuõng naèm trong chieàu höôùng cuûa baøi Tin Möøng vaø baøi saùch Giaûng vieân. Chuùng ta thaáy taát caû ñeàu tích cöïc vaø laïc quan... hôn nöõa ñoù laø quan ñieåm khoân ngoan vaø thaùnh thieän.
Chuùng ta coù theå ñem ra thi haønh keå töø giôø phuùt naøy. Thaùnh leã coù söùc giuùp chuùng ta loät boû con ngöôøi cuõ vaø maëc laáy con ngöôøi môùi. Tình baùc aùi cuûa Ñöùc Gieâsu thoâi thuùc chuùng ta ñaõ thaáy haïnh phuùc ôû nhaø thôø, nôi chuùng ta ñöôïc hieäp nhaát vaø hoøa ñoàng trong söï thaùnh thieän, thì khi ra veà, phaûi lao nhoïc vaø troå taøi khoân ngoan ra ôû döôùi aùnh döông, töùc laø trong ñôøi soáng, ñeå xaây döïng cuoäc ñôøi trong söï trong saïch vaø hoøa thuaän. Cuoäc ñôøi nhö vaäy chaéc chaén seõ khoâng phuø vaân. Söï nghieäp chuùng ta xaây döïng seõ toàn taïi vaø vinh quang.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)