Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ngaøy 1 thaùng Gieâng
Leã Ñöùc Maria Meï Thieân Chuùa
(Cuoái tuaàn Baùt Nhaät Leã Giaùng Sinh)
Taâm Tình Hoøa Bình
(Ds 6,22-27; Ga 4,4-7; Lc 2,16-21)
Phuùc AÂm: Lc 2, 16-21
"Hoï ñaõ gaëp thaáy Maria, Giuse vaø haøi nhi... vaø taùm ngaøy sau ngöôøi ta goïi teân Ngöôøi laø Gieâsu".
Khi aáy, caùc muïc töû ra ñi voäi vaõ ñeán thaønh Beâlem, vaø gaëp thaáy Maria, Giuse vaø haøi nhi môùi sinh naèm trong maùng coû. Khi thaáy theá, hoï hieåu ngay lôøi ñaõ baùo veà haøi nhi naøy. Vaø taát caû nhöõng ngöôøi nghe, ñeàu ngaïc nhieân veà ñieàu caùc muïc töû thuaät laïi cho hoï.
Coøn Maria thì ghi nhôù taát caû nhöõng vieäc ñoù vaø suy nieäm trong loøng. Nhöõng muïc töû trôû veà, hoï tung hoâ ca ngôïi Chuùa veà taát caû moïi ñieàu hoï ñaõ nghe vaø ñaõ xem thaáy, ñuùng nhö lôøi ñaõ baùo cho hoï.
Khi ñaõ ñuû taùm ngaøy, luùc phaûi caét bì cho con treû, thì ngöôøi ta goïi teân Ngöôøi laø Gieâsu, teân maø thieân thaàn ñaõ goïi tröôùc khi con treû ñöôïc ñaàu thai trong loøng meï.
Suy Nieäm:
(Ngaøy 1 Thaùng GIeâng - Leã Ñöùc Maria Meï Thieân Chuùa)
(Ds 6,22-27; Ga 4,4-7; Lc 2,16-21)
Nhöõng baøi Kinh Thaùnh chuùng ta vöøa nghe ñoïc cho thaáy Leã naøy coù nhieàu khía caïnh. Töø ngaøn xöa khi möøng Leã Chuùa Giaùng Sinh, Daân Chuùa vaãn chuù taâm ñeán Ñöùc Meï vaø khoâng ngôùt chieâm ngöôõng khuoân maët cuûa Ngöôøi nôi maùng coû. Coù theå noùi, Muøa Giaùng sinh cuõng laø muøa leã Ñöùc Meï. Nhöng rieâng ngaøy 1 thaùng Gieâng hoâm nay, Phuïng vuï nhieàu khi luùng tuùn: khi thì chuù troïng ñeán vieäc caét bì vaø ñaët teân cho Haøi Nhi, khi laïi muoán toân kính ñaëc bieät Ñöùc Thaùnh Maãu. Ñöùc Phaoloâ VI laïi theâm cho ngaøy naøy moät yù nghóa xaõ hoäi vaø ñaët teân laø Ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi. Suy nghó cuûa chuùng ta coù leõ neân bao goàm caû ba khía caïnh ñoù ñeå Ngaøy Leã hoâm nay ñöôïc cöû haønh moät caùch phong phuù.
1. Caét Bì Vaø Ñaët Teân Cho Haøi Nhi
Trong Thaùnh Leã Nöûa Ñeâm Giaùng sinh, Phuïng vuï ñoïc cho ta nghe baøi Tin Möøng Luca. Taùc giaû thuaät laïi caâu chuyeän Chuùa ra ñôøi moät caùch chính xaùc khieán ta thaáy roõ lòch söû tính cuûa Tin Möøng. Nhöng Luca ñaõ duøng moät töø ngöõ, maø nhöõng ngöôøi coù kieán thöùc ñaïo ñöùc noâng caïn ñaõ khoâng hieåu gì. Luca noùi: Ñöùc Maria ñaõ sinh con ñaàu loøng, laáy khaên boïc laïi roài ñaët vaøo maùng coû. Coù ngöôøi ñaõ noùi: vì sao laïi noùi laø “con ñaàu loøng”? Ñöùc Maria coù sinh ngöôøi con naøo khaùc nöõa ñaâu! Toát hôn vaø chính xaùc hôn neân noùi laø “Con Moät”. Suy nghó nhö theá cuõng ñuùng thoâi, vaø khoa hoïc ñaáy,nhöng laïi khoâng ñaïo ñöùc nhö Luca laø moät taùc giaû Saùch Thaùnh. Chöõ “Con ñaàu loøng” duøng trong Tin Möøng gôïi leân nhieàu aâm vang trong Cöïu Öôùc, ñaëc bieät caùc ñoaïn saùch lieân quan tôùi vieäc Chuùa ñöa daân ra khoûi Aicaäp. Ngaøy aáy, thaàn söù nhaø Trôøi ñaõ ñi qua nöôùc naøy vaø gieát heát caùc con trai ñaàu loøng ngöôøi Aicaäp vaø boû qua caùc con trai ñaàu loøng ngöôøi Dothaùi. Töø ñoù, caû daân ñöôïc cöùu vôùt ñöôïc coi nhö con ñaàu loøng cuûa Chuùa vaø moïi con trai ñaàu loøng ngöôøi Dothaùi phaûi ñöôïc hieán thaùnh cho Ngaøi ñeå trôû thaønh cuûa Ngaøi, ñeán noãi gia ñình phaûi daâng moät ñoâi chim hay moät con chieân nhoû cho Ñeàn Thôø ñeå theá laïi roài môùi ñöôïc ñem ñöùa con ñaàu loøng veà laïi gia ñình.
Vaäy, khi duøng töø ngöõ “con trai ñaàu loøng” ñeå noùi veà Haøi Nhi maø Ñöùc Maria vöøa sinh ra, Luca muoán cho chuùng ta nhìn thaáy ngay Haøi Nhi veà phöông dieän ñaïo ñöùc. Ñaây laø Haøi Nhi thaùnh, Haøi Nhi cuûa daân thaùnh, Haøi Nhi ñöôïc hieán thaùnh, laø Con cuûa Thieân Chuùa. Nhaát laø Luca ñaõ vieát trong baøi Truyeàn tin raèng: Thaùnh Thaàn ñeán phuû boùng treân Ñöùc Maria; neân Treû Ngöôøi sinh ra seõ laø Ñaáng Thaùnh vaø ñöôïc goïi laø Con Thieân Chuùa. Theá neân Luca ñaõ khoâng duøng töø ngöõ “Con Moät” ñeå noùi veà Haøi Nhi Ñöùc Maria vöøa sinh ra; oâng ñaõ duøng töø ngöõ “con ñaàu loøng” ñeå bao truøm maùng coû trong moät baàu khí thaùnh thieän ñaïo ñöùc.
Vaø chuùng ta cuõng phaûi nhìn vieäc caét bì vaø ñaët Teân cho Haøi Nhi trong baàu khí thaùnh thieän ñaïo ñöùc aáy. Moïi yù nghóa toø moø ñeàu khoâng xöùng ñaùng. Ngöôøi Dothaùi cöû haønh ngaøy thöù 8 naøy sau khi ñöùa treû sinh ra, moät caùch thaùnh thieän laï luøng. Hoï yù thöùc ñaâu laø buoåi leã lieân keát gia ñình, doøng doõi hoï vaøo Giao öôùc; hoï ñöôïc gaén lieàn vôùi Thieân Chuùa ñeå Yaveâ laø Chuùa cuûa hoï vaø hoï laø daân vaø con cuûa Ngaøi ôû giöõa moïi daân khaùc chæ laø daân ngoaïi. Gia ñình Haøi Nhi ôû Beâlem coøn cöû haønh ngaøy hoâm nay ñaïo ñöùc hôn nöõa. Vì caû Yuse laãn Maria seõ phaûi ñaët Teân cho Con Treû laø Yeâsu, nhö thieân thaàn ñaõ daïy. Laøm coâng vieäc naøy laø vaâng theo YÙ Chuùa, laø thöïc hieän chöông trình cöùu ñoä cuûa Ngaøi. Ngaøy hoâm nay ñaùng duøng ñeå suy nghó veà caùc Ngaøi vaø ñaëc bieät veà Ñöùc Maria.
2. Ñöùc Maria, Meï Thieân Chuùa
Coøn töôùc hieäu naøo hôïp hôn ñeå noùi veà Ñöùc Maria trong hoaøn caûnh naøy baèng töôùc hieäu Meï Thieân Chuùa? Dó nhieân nhöõng laïc giaùo ôû nhöõng theá kyû III-IV ñaõ khieán Phuïng vuï nhaán maïnh ñeán khía caïnh naøy. Nhöng nhö vaäy cuõng chæ ñuùng vôùi söï thaät thoâi! Nhìn Ñöùc Maria nôi maùng coû, ai khoâng thaáy Ngöôøi laø Meï? Vaø sôû dó maùng coû ñöôïc chuùng ta chuù yù vaø caùc theá heä loaøi ngöôøi nhìn ngaém, laø vì Haøi Nhi naèm ñoù khoâng phaûi laø moät treû thöôøng. Caû Luca, caû Yoan vaø caû Mattheâoâ chæ noùi veà Haøi Nhi naøy nhö laø moät Treû Thaùnh. Luca duø taû chính xaùc caâu chuyeän Chuùa sinh ra vôùi nhöõng chi tieát thaät cuï theå, vaãn goïi Haøi Nhi laø “con ñaàu loøng” nhö chuùng ta ñaõ noùi ôû treân vaø vaãn theâm caû moät khuùc trong baøi töôøng thuaät ñeå laøm noåi baät tính caùch thaàn linh trong vieäc Giaùng sinh naøy. Yoan thì roõ raøng xaùc ñònh: Haøi Nhi chính laø Ngoâi Lôøi trôû thaønh nhuïc theå. Vaø chuùng ta cöû haønh Phuïng vuï Giaùng sinh ñeå cuøng vôùi caùc thieân thaàn treân trôøi thôø laïy ngöôøi Con maø Chuùa Cha vöøa sinh ra ôû ñôøi. Vaäy, Haøi Nhi nôi maùng coû ñaõ laø Ñaáng Thaùnh, laø Con Thieân Chuùa vaø laø chính Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa hoùa thaân laøm ngöôøi, thì Ñöùc Maria, meï Ngöôøi, cuõng thaät laø Thaùnh Maãu vaø laø Meï Thieân Chuùa.
Ñöøng sôï töôùc hieäu naøy xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa Cao Caû. Ngaøi ñaõ chaáp nhaän giaùng traàn ñeå trôû neân nhö chuùng ta moïi ñaøng ngoaïi tröø toäi loãi; Ngaøi chaáp nhaän moïi luaät leä sinh soáng, ñau khoå vaø töû naïn, thì taïi sao ta laïi sôï noùi phaïm ñeán Ngaøi khi baûo Ngaøi laø con cuûa moät ngöôøi meï? Ngaøi ñaõ goïi chuùng ta laø anh em vaø muoán laø baïn höõu cuûa moïi ngöôøi; vaø chuùng ta laáy ñoù laøm vinh döï, thì chuùng ta caøng khoâng coù lyù khi khoâng muoán tuyeân xöng Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa. Suy nghó kyõ, chuùng ta chæ coù theå thaáy ñaây laø moät vinh döï lôùn lao cho moät ngöôøi trong loaøi ngöôøi chuùng ta. Chuùng ta phaûi haân hoan chuùc tuïng Meï laø Ñaáng ñaày ôn phuùc. Chuùng ta caûm meán Meï vaø nhaát laø muoán theo göông Meï ñeå coù taâm hoàn, taâm tình vaø thaùi ñoä ñaïo ñöùc nhö Meï.
3. Taâm Tình Hoøa Bình
Trong baøi Tin Möøng Luca hoâm nay, Meï hieän ra nhö laø moät töø maãu ghi saâu taát caû nhöõng ñieàu veà Con vaø suy ñi nghó laïi trong loøng. Chuùng ta quen nhìn thaùi ñoä aáy moät caùch ñaïo ñöùc vaø coù lyù ñeå coi Meï nhö laø göông maãu veà söï chieâm nieäm vaø caàu nguyeän. Nhöng chuùng ta cuõng ñöøng queân nhìn thaùi ñoä aáy moät caùch töï nhieân hôn, ñeå thaáy Ñöùc Maria laø moät baø meï nhö heát moïi baø meï, ghi nhôù taát caû nhöõng ñieàu gì veà Con vaø gaãm suy nhöõng ñieàu ñoù trong loøng. Quaû thaät, ngöôøi meï naøo khoâng töï hoûi veà töông lai cuûa ñöùa con? Baát cöù daáu hieäu naøo cuõng khieán ngöôøi meï suy nghó. Ñöùc Maria khoâng suy ñi nghó laïi sao ñöôïc khi thaáy caùc muïc ñoàng ñeán thaêm vaø keå chuyeän veà vieäc caùc thieân thaàn hieän ra ban ñeâm? Vaø Ngöôøi coù theå naøo khoâng suy nghó veà tieáng “Yeâsu” maø töø nay theo leänh söù thaàn, Ngöôøi seõ duøng ñeå goïi Con mình. Chính söù thaàn ñaõ giaûi thích trong buoåi Truyeàn tin: “Baø seõ goïi Con Treû laø Yeâsu. Ngöôøi seõ laøm lôùn vaø ñöôïc goïi laø Con Ñaáng Toái Cao. Chính Chuùa laø Thieân Chuùa seõ ban cho Ngöôøi ngai vua Ñavit cha Ngöôøi vaø Ngöôøi seõ cai trò trong nhaø Yacob ñeán muoân ñôøi”. Nhöõng lôøi ñoù khoâng ñôn sô deã hieåu. Noäi dung chaéc chaén voâ cuøng phong phuù. Maria dó nhieân phaûi suy ñi nghó laïi.
Hoâm nay caùc muïc ñoàng laïi keå theâm veà caùc lôøi cuûa thieân söù. Haøi Nhi trong maùng coû seõ laø Cöùu Theá, neân caùc thieân thaàn ñaõ xöôùng ca: Vinh quang Thieân Chuùa treân trôøi. Bình an döôùi theá cho ngöôøi Chuùa thöông. Nhö vaäy, Yeâsu Con cuûa Ñöùc Maria thöïc hieän lôøi tieân tri höùa cuøng nhaø Ñavít. Ngöôøi seõ ñem laïi hoøa bình cho Daân Chuùa vaø vinh quang cho Chuùa Trôøi. Ñöùc Maria hoâm nay gaãm suy nhöõng ñieàu aáy. Vaø Ñöùc Phaoloâ VI khuyeân ta haèng naêm haõy duøng Ngaøy Ñaàu Naêm Döông lòch naøy ñeå suy nghó veà hoøa bình theá giôùi.
Chuùng ta ñaõ ra khoûi nhöõng naêm chieán tranh. Chuùng ta vaãn coøn nhieäm vuï phaûi suy nghó veà hoøa bình. Hoøa bình khoâng phaûi chæ laø heát chieán tranh. Hoøa bình coøn laø xaây döïng bình ñaúng, aám no, thònh vöôïng, haïnh phuùc nöõa. Phaàn tích cöïc coù theå noùi coøn goàm nhieàu maët hôn phaàn tieâu cöïc laø heát chieán tranh. Vaû laïi heát chieán tranh cuõng phaûi laø ñaõ heát nhöõng haäu quaû cuûa chieán tranh laø nhöõng thöông tích, ñoå vôõ vaät chaát vaø tinh thaàn. Chuùng ta phaûi caûi taïo caùi cuõ, xaây döïng caùi môùi. Chuùng ta coøn coù nhieäm vuï quoác teá vaø coâng giaùo. Hoøa bình haïnh phuùc phaûi laø khí thôû cuûa moïi ngöôøi treân theá giôùi.
Chuùng ta ñoùng goùp ñöôïc gì? Haõy suy nghó hoøa bình nhö Ñöùc Maria haèng suy ñi nghó laïi. Ngöôøi suy nghó veà Danh “Yeâsu”, coù nghóa laø Cöùu Theá. Danh ñoù phaûi ñöôïc keâu caàu treân con caùi loaøi ngöôøi, nhö baøi saùch Daân soá noùi, ñeå phöôùc loäc ñöôïc ñoå xuoáng treân caùc daân. Vaø phöôùc loäc phong phuù cuï theå laø chính Thaùnh Thaàn yeâu meán maø Thieân Chuùa muoán ñoå xuoáng loøng moïi ngöôøi, nhö lôøi thö Galaùt noùi, ñeå khi chuùng ta goïi Chuùa laø Cha thì thaáy mình laø anh em vôùi nhau.
Nhöng laøm sao coù theå keâu caàu Danh Chuùa Yeâsu mang laïi hoøa bình nhö theá, khi khoâng baét chöôùc Ñöùc Maria maø keâu Danh aáy vôùi taát caû loøng yeâu meán daán thaân. Moãi laàn Ñöùc Maria goïi teân Yeâsu, Ngöôøi muoán hieán thaân ñeå cuøng cöùu theá. Ñieàu ñoù thaät chaéc chaén! Ñieàu ñoù nhaéc nhôû ta laø Kitoâ höõu phaûi hieán thaân cöùu ñôøi, töùc laø queân mình ñeå soáng vì haïnh phuùc cuûa xaõ hoäi. Yeâu hoøa bình thì phaûi xaây döïng coâng bình baùc aùi; phaûi kieán taïo bình ñaúng, aám no, thònh vöôïng, haïnh phuùc; phaûi döùt khoaùt vôùi moïi hình thöùc vinh thaân phì gia, soáng cheát maëc bay mieãn laø caùi toâi ích kyû ñöôïc thoûa maõn. Nhö vaäy, hoøa bình ñoøi phaán ñaáu vaø ñaáu tranh ñeå tieâu dieät caùc xaáu vaø phaùt trieån caùi toát. Raát nhieàu coâng taùc cuï theå ñang ôû taàm tay moãi ngöôøi. Heát thaûy chuùng ta haõy tích cöïc ñeå chuùng ta khoâng chæ noùi hoøa bình nhöng muoán xaây hoøa bình.
Chuùng ta seõ ñaùp laïi nguyeän voïng cuûa Ñöùc Phaoloâ VI khi ñaët teân cho ngaøy hoâm nay laø Ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi. Chuùng ta seõ baét chöôùc Ñöùc Maria, Meï Thieân Chuùa, hoâm nay suy nghó veà Danh Ñöùc Yeâsu, muoán hieán thaân cuøng cöùu theá vôùi Ngöôøi. Chuùng ta seõ theå hieän yù nghóa cuûa maàu nhieäm Thaùnh Theå saép cöû haønh, khi ñem thaân, ñem maùu mình ra ñeå huûy dieät caùi cuõ, xaây döïng caùi môùi cho muoân ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)