Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ngaøy 24 Thaùng 11
Leã Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam
Caûm Meán Coâng Ôn
Cuûa Caùc Anh Huøng Töû Ñaïo
(2M 7,1-2.9-14; 2C 4,7-15; Mt 10,16-23)
Phuùc AÂm: Mt 10, 17-22
"Caùc con seõ bò ñieäu ñeán nhaø caàm quyeàn vaø vua chuùa vì Thaày, ñeå laøm chöùng cho hoï vaø cho daân ngoaïi bieát".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng caùc Toâng ñoà raèng: "Caùc con haõy coi chöøng ngöôøi ñôøi, vì hoï seõ noäp caùc con cho coâng nghò, vaø seõ ñaùnh ñaäp caùc con nôi hoäi ñöôøng cuûa hoï. Caùc con seõ bò ñieäu ñeán nhaø caàm quyeàn vaø vua chuùa vì Thaày, ñeå laøm chöùng cho hoï vaø cho daân ngoaïi ñöôïc bieát. Nhöng khi ngöôøi ta baét noäp caùc con, thì caùc con ñöøng lo nghó phaûi noùi theá naøo vaø noùi gì. Vì trong giôø aáy seõ cho caùc con bieát phaûi noùi gì: vì chöng, khoâng phaûi chính caùc con noùi, nhöng laø Thaùnh Thaàn cuûa Cha caùc con noùi trong caùc con. Anh seõ noäp em, cha seõ noäp con, con caùi seõ choáng laïi cha meï vaø laøm cho cha meï phaûi cheát. Vì danh Thaày, caùc con seõ bò moïi ngöôøi ghen gheùt, nhöng ai beàn ñoã ñeán cuøng, keû aáy seõ ñöôïc cöùu ñoä".
Suy Nieäm:
Ngaøy 24 Thaùng 11
Leã Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam
(2M 7,1-2.9-14; 2C 4,7-15; Mt 10,16-23)
Ngaøy leã Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam laø dòp ñeå chuùng ta ca tuïng Thieân Chuùa ñaõ laøm nhöõng vieäc vó ñaïi treân Queâ höông Ñaát nöôùc vaø nôi Daân toäc anh huøng chuùng ta. Chuùng ta chieâm ngöôõng laïi khuoân maët ñeïp ñeõ vaø yù chí quaät cöôøng cuûa bao baäc tieàn boái. Chuùng ta hoïc ñeå quyù meán söï soáng maø chuùng ta ñang maïng trong mình vaø do caùc ngaøi ñeå laïi. Vaø chuùng ta seõ coá gaéng phaùt huy cô nghieäp maø tieàn nhaân ñaõ hy sinh maïng soáng ñeå giöõ laïi cho chuùng ta.
A. Caûm Meán Coâng Ôn Cuûa Caùc Anh Huøng Töû Ñaïo
Baøi saùch Macabeâ thuaät laïi caâu truyeän töû ñaïo cuûa moät gia ñình 7 meï con ôû thôøi Cöïu Öôùc. Ñoù laø moät gia ñình khoâng teân khoâng tuoåi; vaø vì theá ñöôïc phuïng vuï coi nhö laø tieâu bieåu cho bao baäc töû ñaïo voâ danh. Chuùng ta coù theå töïa vaøo caâu truyeän aáy ñeå nhaéc tôùi nhöõng baäc töû ñaïo quaù nhieàu treân Ñaát nöôùc chuùng ta.
Thöïc vaäy, Hoäi Thaùnh Vieät Nam coù nhieàu töû ñaïo baäc nhaát theá giôùi: xeùt caû veà toång soá, caû veà tyû soá... Ngöôøi ta ñaõ noùi tôùi con soá 300,000 töû ñaïo ôû Vieät Nam. Ñöôïc maáy Giaùo hoäi coù nhieàu töû ñaïo nhö vaäy! Vaø con soá 300,000 kia ôû thôøi baáy giôø, chaéc phaûi chieám tôùi 3, 4 phaàn traêm toång soá tín höõu. Chuùng ta ruøng mình khi nghó ñeán ñieàu aáy. Nhöng thaät nhö lôøi ngöôøi ta noùi: maùu töû ñaïo laøm naûy sinh keû coù ñaïo. Chính Ñöùc Yeâsu cuõng ñaõ daïy trong Phuùc AÂm: haït thoùc coù rôi xuoáng ñaát, thoái ñi thì môùi moïc leân caây, ñem laïi muøa maøng phong phuù. Chuùng ta ngaøy nay coù ñôøi soáng ñaïo, laø nhôø coù ñoâng ñaûo tieàn nhaân ñaõ cöông quyeát giöõ vöõng nieàm tin cho ñeán cuøng… Chaéc chaén coù nhieàu baäc phuï huynh ngoài ñaây, nhieàu gia ñình Coâng giaùo ôû beân caïnh chuùng ta coù theå tính leân ñôøi thöù ba thöù tö vaø gaëp thaáy moät hay nhieàu töû ñaïo trong gia toäc cuûa mình. Ít nhaát ai cuõng noùi ñöôïc raèng toå tieân cuûa mình ñaõ phaûi giöõ ñaïo moät caùch raát vaát vaû. Vaø taát caû chuùng ta ñeàu laø con chaùu caùc töû ñaïo theo caû hai nghóa thieâng lieâng vaø xaùc thòt.
Ñieàu ñoù chaéc chaén khoâng caàn phaûi noùi theâm. Nhöng phaûi noùi leân ñieàu naøy, laø: 300,000 töû ñaïo kia laø moät ñoaøn theå ñoâng ñaûo ñuû moïi maøu saéc, khaùc naøo moät caùnh ñoàng baùt ngaùt ñuû moïi saéc höông. Giaùm muïc, linh muïc vaø tu só nam nöõ coù; nhöng soá giaùo daân ñoâng hôn nhieàu. Vaø giaø coù, treû coù; thanh nieân, phuï nöõ, nhi ñoàng cuõng coù: khoâng thieáu moät haïng ngöôøi naøo. Ñaëc bieät hôn nöõa laø raát nhieàu ngöôøi ñaõ töû ñaïo trong y phuïc lyù tröôûng cuõng nhö quaân nhaân. Hoï laø nhöõng ngöôøi daân toát, phuïc tuøng Nhaø nöôùc, laøm vieäc taän taâm, ñöôïc loøng quan chöùc neâu göông cho moïi ngöôøi.
Toång ñoác Trònh Quang Khanh laø vieân chöùc coù leõ ñaõ gieát raát nhieàu tín höõu ôû mieàn Baéc. Theá maø döôùi quyeàn oâng vaãn coù nhieàu ngöôøi lính coù ñaïo. Vaø nhöõng ngöôøi naøy nhieàu khi laïi göông maãu vaø xuaát saéc. OÂng quyù meán hoï vaø ra söùc duï doã hoï boû ñaïo... OÂng khoâng hieåu raèng chính ñöùc tin hoï ñang giöõ laø ñoäng löïc cho ñôøi soáng coâng daân toát laønh kia. Thaáy hoï cöông quyeát trung thaønh vôùi tín ngöôõng ñang khi vaãn nhieät tình vôùi chöùc naêng, oâng tìm caùch bao che cho hoï. Nhöng hoï khoâng chòu. OÂng Huy, oâng Theå, oâng Hieáu vaø nhieàu ngöôøi khaùc döôùi quyeàn Trònh Quang Khanh ñaõ ra xöng ñaïo, tröôùc söï khaâm phuïc vaø xoùt thöông cuûa bao nhieâu chieán só, khoâng cuøng moät quan ñieåm toân giaùo nhöng khoâng theå khoâng caûm meán nhöõng ngöôøi chieán höõu vaø ñoàng baøo giaù trò nhö vaäy.
Chuùng ta khoâng theå keå heát ôû ñaây veà ñôøi soáng gia ñình, xaõ hoäi cuûa caùc Töû ñaïo Vieät Nam. Chuùng ta thöôøng chæ bieát caùc ngaøi töû ñaïo nghóa laø chòu cheát vì ñaïo. Cuøng laém chuùng ta chæ hay nghó tôùi loøng can ñaûm, chí chòu ñöïng cuûa caùc ngaøi khi bò tra taán, haønh haï. Nhöng chuùng ta caàn phaûi bieát: Töû ñaïo laø ôn raát lôùn. Noù ñöa thaúng ngöôøi ta veà thieân quoác vaø leân baøn thôø caùc thaùnh ngay ôû ñôøi naøy. Moät ôn nhö vaäy khoâng daønh cho baát cöù moät ngöôøi naøo ñaâu, nhöng chæ daønh ñeå cho nhöõng phaàn töû öu tuù ñöôïc Chuùa löïa choïn. ÔÛ thôøi caùc töû ñaïo, raát nhieàu tín höõu ñaõ bò baét. Coù nhöõng ngöôøi ñaõ choái Chuùa. Vì hoï khoâng meán ñuû! Vaø sôû dó nhö vaäy vì nhö lôøi thaùnh Yoan noùi: ngöôøi ta khoâng meán Chuùa voâ hình khi khoâng yeâu meán Ngöôøi nôi anh em höõu hình. Caùc töû ñaïo, duø ôû chöùc naêng naøo, tröôùc khi tuyeân chöùng laàn cuoái cuøng veà loøng yeâu meán Ñaáng voâ hình, cuõng ñaõ traûi qua nhieàu thöû thaùch trong ñôøi soáng phuïc vuï tha nhaân. Chuùng ta cöù ñoïc laïi maø xem! Heát moïi haïnh thaùnh töû ñaïo Vieät Nam ñeàu keå raèng tröôùc khi ra phaùp tröôøng hay chòu cheát trong nguïc ñeå xöng ñaïo, caùc ngaøi ñaõ laø nhöõng ngöôøi meï, ngöôøi cha chu toaøn phaän söï gia ñình; nhöõng ngöôøi choàng ngöôøi vôï thi haønh toát moïi phaän söï coâng daân; nhöõng ngöôøi con hieáu thaûo vaø nhöõng ngöôøi lính duõng caûm; nhöõng y só vaø lyù tröôûng ñöôïc ñoàng baøo quyù meán vieäc phuïc vuï. Bôûi vì khoâng ai coù theå trôû thaønh coâng daân Nöôùc Trôøi sau naøy, neáu ñaõ khoâng laø nhöõng coâng daân toát treân maët ñaát.
Ngay caùi cheát cuûa caùc töû ñaïo Vieät Nam cuõng khieán chuùng ta phaûi suy nghó veà khía caïnh vöøa noùi. Anh em Macabeâ ñöôïc töû ñaïo trong moät hoaøn caûnh ñôn giaûn hôn. Hoï laø nhöõng ngöôøi Israel bò ngoaïi xaâm Batö baét phaûi boû ñaïo cuûa toå tieân. Trong moät caùi cheát hoï ñaõ toû ra trung thaønh vôùi Thieân Chuùa vaø Toå Quoác. Tröôøng hôïp caùc töû ñaïo Vieät Nam eùo le hôn. Nhöõng ngöôøi baét caùc ngaøi boû ñaïo laïi laø vua quan “phuï maãu chi daân”. Theá neân caùc ngaøi khoâng coù moät lôøi naøo xuùc phaïm ñoái vôùi caùc quan toøa. Vaø cho ñeán luùc cheát caùc ngaøi vaãn chöùng toû ñaõ chu toaøn toát ñeïp moïi nghóa vuï xaõ hoäi. Caùc ngaøi ñaõ cheát trong tình meán Chuùa yeâu ngöôøi vaø thöông nhaø thöông Nöôùc. Caùc ngaøi ñaõ hy sinh maïng soáng cho ñöùc tin vaø chaân lyù ôû treân giaûi ñaát naøy... Cho neân Giaùo hoäi toaøn caàu chæ bieát caùc ngaøi laø töû ñaïo cuûa Vieät Nam.
Do ñoù khi möøng leã caùc ngaøi, chuùng ta phaûi bieát ñeå yù ñeán neùt Vieät Nam nôi caùc ngaøi. Chuùng ta phaûi soi göông caùc ngaøi chu toaøn caùc nhieäm vuï xaõ hoäi moät caùch thaùnh thieän. Vaø cho ñöôïc nhö vaäy chuùng ta phaûi tìm hieåu ñoäng löïc beân trong thuùc ñaåy ñôøi soáng cuûa caùc ngaøi.
Baøi thö Phaoloâ coù theå giuùp chuùng ta laøm coâng vieäc naøy.
B. Ñi Theo Ñöôøng Loái Cuûa Caùc Töû Ñaïo
Quaû thaät caùc Töû ñaïo Vieät Nam coù theå möôïn nhöõng lôøi thö Phaoloâ hoâm nay ñeå noùi vôùi chuùng ta. Moät ñaøng caùc ngaøi khoâng giaáu gieám söï thaät. Bí quyeát khieán caùc ngaøi coù theå vöôït thaéng traêm ngaøn thöû thaùch laø chính söï soáng vaø söï soáng laïi cuûa Chuùa Yeâsu trong thaân xaùc yeáu heøn cuûa caùc ngaøi. Caùc ngaøi noùi: chuùng toâi chöùa ñöïng nhöõng kho taøng aáy trong nhöõng bình saønh ñeå bieát raèng quyeàn löïc voâ song aáy laø cuûa Thieân Chuùa chöù khoâng phaûi phaùt xuaát töï chuùng toâi. Caùc ngaøi chòu khoå cöïc tö beà nhöng khoâng bò ñeø beïp, bò baét bôù nhöng khoâng bò boû rôi... bôûi vì söï soáng cuûa Ñöùc Kitoâ toû hieän nôi thaân xaùc cuûa caùc ngaøi. Chính Ñöùc Kitoâ trong baøi Tin Möøng cuõng ñaõ noùi khoâng phaûi caùc töû ñaïo ôû tröôùc toøa nhöng laø Thaùnh Thaàn noùi trong caùc ngaøi.
Vaø ñeå coù Thaùnh Thaàn vaø söï soáng cuûa Ñöùc Kitoâ ôû trong mình nhö vaäy, caùc töû ñaïo ñaõ phaûi hö voâ hoùa mình, töùc laø cheát cho baûn thaân, khoâng soáng theo xaùc thòt töï nhieân nöõa, nhöng theo Thaàn trí cuûa Ñöùc Kitoâ, töùc laø ñöôøng loái cuûa Ngöôøi. Heát moïi töû ñaïo ñeàu ñaõ cheát cho ñöùc tin vaø vì ñöùc tin; nhöng ñöùc tin ôû ñaây khoâng phaûi laø moät heä thoáng tö töôûng vuõ truï nhaân sinh quan maø laø ñöùc tin soáng ñoäng, tin Thieân Chuùa vaø tin Ñöùc Yeâsu Kitoâ ñaõ yeâu thöông mình cho ñeán cheát. Ñoù laø ñöùc tin ñaày loøng meán vaø ñaày loøng troâng caäy, chaéc chaén raèng neáu cuøng cheát vôùi Ñöùc Kitoâ vaø vì Ñöùc Kitoâ thì seõ ñöôïc soáng laïi vôùi Ngaøi vaø ñöôïc ñoàng thöøa töï vôùi Ngaøi. Theá neân, caùc töû ñaïo laø nhöõng ngöôøi ñaày Chuùa Yeâsu sau khi ñaõ taùt caïn baûn ngaõ vaø caùc khuynh höôùng xaáu xa ôû nôi mình.
Vaø cuõng chính nhôø ñoù maø ñaøng khaùc, caùc vò töû ñaïo tröôùc khi hy sinh maïng soáng mình vì Chuùa, ñaõ coù moät ñôøi soáng xaõ hoäi ñaùng khaâm phuïc. Ñieàu naøy cuõng raát deã hieåu! Lôøi thö Phaoloâ vieát: söï cheát hoaønh haønh nôi chuùng toâi coøn söï soáng hoaït ñoäng nôi anh em. Caùc töû ñaïo cuõng coù theå noùi: chuùng toâi ñaõ cheát cho baûn thaân ñeå söï soáng taêng tröôûng nôi anh em. Thaät vaäy, con ngöôøi ñaõ cheát ñi cho chính mình, thì soáng cho Chuùa. Nhöng ñoái vôùi hoï, Thieân Chuùa khoâng phaûi chæ laø Ñaáng Voâ hình, maø hôn nöõa coøn laø Ñaáng ñang hieän dieän trong Hoäi Thaùnh vaø trong anh em. Moïi haønh vi laøm cho ngöôøi anh em nhoû moïn nhaát laø laøm cho Chuùa. Thaønh ra caùc ñaáng thaùnh laø nhöõng ngöôøi nhìn thaáy Thieân Chuùa ngay ôû ñôøi naøy vaø cuï theå treân maët ñaát naøy nôi Hoäi Thaùnh vaø nôi anh em. Vaø vì hoï khoâng coøn soáng cho chính baûn thaân vaø vì baûn thaân nöõa, neân moïi phuïc vuï cuûa hoï chæ coøn quy vaøo moät ñoái töôïng. Ñoù laø Thieân Chuùa nôi tha nhaân... Ñoù laø tha nhaân trong caùi nhìn cuûa ñöùc tin vaø loøng meán. Caùc töû ñaïo laøm toát caùc nhieäm vuï xaõ hoäi laø vì theá. Vaø moïi ngöôøi thaät coù lyù ñeå nghi ngôø nhöõng keû ñaõ phaûn boäi ñöùc tin cuûa mình.
Nhö theá, neáu hoâm nay möøng leã caùc Töû ñaïo Vieät Nam, chuùng ta phaûi ñeå yù ñeán neùt Vieät Nam nôi caùc ngaøi, töùc laø phaûi soi göông caùc ngaøi trong ñôøi soáng xaõ hoäi phuïc vuï anh em ñoàng baøo, thì chuùng ta – ngöôøi coù ñöùc tin – phaûi luoân duy trì vaø phaùt trieån ñoäng löïc thuùc ñaåy ñôøi soáng xaõ hoäi kia töùc laø Thaùnh Thaàn vaø Ñöùc Kitoâ ôû trong mình. Vaø cho ñöôïc nhö vaäy, chuùng ta phaûi mang söï cheát cuûa Ngaøi trong thaân xaùc, laø bieát cheát cho baûn thaân vaø caùc khuynh höôùng vò kyû. Phaûi laøm nhö vaäy môùi ñi vaøo ñöôïc ñöôøng loái cuûa caùc töû ñaïo vaø môùi coù theå theo caùc ngaøi cho ñeán cuøng. Bôûi vì muoán neân gioáng caùc ngaøi hoaøn toaøn, chuùng ta khoâng nhöõng phaûi bieát soáng nhö caùc ngaøi maø coøn phaûi bieát cheát nhö caùc ngaøi. Maø muoán cheát nhö caùc ngaøi, chuùng ta phaûi soáng ñaïo nhö treân maø vaãn khoâng queân Lôøi Chuùa daïy trong baøi Tin Möøng hoâm nay.
C. Tin Töôûng Nhö Caùc Töû Ñaïo
Chuùa nhaéc nhôû chuùng ta bieát soá phaän thoâng thöôøng cuûa caùc moân ñeä Ngöôøi: “Ngöôøi ta seõ baét bôù caùc con”. Vaø trong saùch Tin Möøng Yoan, Ngöôøi coøn noùi roõ hôn: ñoù laø ñieàu thaät deã hieåu, vì toâi tôù khoâng troïng hôn Thaày. Coù laï chaêng laø vieäc theá gian yeâu caùc con chöù caùc con coù thuoäc veà theá gian nöõa ñaâu maø theá gian quyù meán caùc con! Vaø lòch söû laøm chöùng Hoäi Thaùnh cuûa Ñöùc Yeâsu, Hoäi Thaùnh tieáp noái söù maïng cöùu theá cuûa Ngöôøi, luoân luoân coù caùc töû ñaïo, khoâng ôû nôi naøy thì ôû nôi khaùc, khoâng döôùi hình thöùc naøy thì döôùi hình thöùc khaùc. Ñoù laø maàu nhieäm, nhöng laø maàu nhieäm töông ñoái deã hieåu.
Söù meänh cuûa Ñöùc Yeâsu cuõng nhö cuûa Hoäi Thaùnh Ngöôøi laø söù meänh tuyeân chöùng. Tuyeân chöùng veà chaân lyù, veà nhöõng chaân lyù sieâu phaøm; theá maø chaân lyù thì nhö aùnh saùng vaø theá gian ñaõ bò toái taêm bao phuû neân luoân luoân muoán vuøi daäp aùnh saùng. Vaø cuõng ñoàng thôøi tuyeân chöùng veà tình yeâu, tình yeâu cuûa Thieân Chuùa yeâu thöông loaøi ngöôøi vaø chaúng tình yeâu naøo lôùn baèng tình yeâu nôi ngöôøi hy sinh maïng soáng vì ngöôøi mình muoán yeâu.
Theá neân chính khi chòu cheát vì ñaïo, ngöôøi tín höõu trôû thaønh chöùng taù hoaøn toaøn hôn caû. Caùi cheát cuûa hoï vöøa noùi leân nieàm tin chaéc chaén, vöøa noùi leân tình meán taän cuøng. Chæ nhöõng keû coù nieàm tin yeáu ôùt môùi sôï töû ñaïo. Nhöng neáu chuùng ta yeáu thì ñaõ coù Chuùa ban Thaùnh Thaàn cuûa Ngöôøi ñeán naâng ñôõ söï yeáu ñuoái nôi chuùng ta. Vaø vieäc naøy tuøy ôû chuùng ta trong luùc bình thöôøng coù caàu xin vaø soáng ñaïo ñeå nhaän ñöôïc nhieàu Thaùnh Thaàn hay khoâng?
Giôø ñaây chuùng ta cöû haønh thaùnh leã. Chung quang baøn thôø naøy hieän dieän voâ hình ñoaøn theå caùc töû ñaïo Vieät Nam. Caùc ngaøi öôùc mong chuùng ta daâng leã naøy soát saéng vaø hieäu quaû. Neáu chuùng ta caàu xin vaø nhaát laø phoù thaùc baûn thaân trong tay Chuùa thì Ngöôøi seõ ban söï soáng cuûa Chuùa Yeâsu vaø Thaùnh Thaàn cuûa Ngöôøi cho chuùng ta. Chính Thaùnh Thaàn seõ laø söùc maïnh caûi taïo cho chuùng ta moät neáp soáng môùi ñeå chuùng ta daàn daàn soáng bôùt ñi cho mình vaø nhieàu hôn cho Chuùa, töùc laø cho Ngöôøi ôû trong anh em. Nhö vaäy chuùng ta seõ coù ñôøi soáng traàn gian naøy toát ñeå chuùng ta cuõng seõ cheát toát nhö caùc töû ñaïo. Chuùng ta seõ tuyeân xöng Chuùa khi soáng vaø khi cheát. Chuùng ta seõ khôi ñöôïc loøng ngöôõng moä cuûa moïi ngöôøi. Chuùng ta seõ xöùng ñaùng vôùi toå tieân ñöùc tin cuûa mình, nhöõng vò maø chuùng ta möøng leã hoâm nay.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)