Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 32 Thöôøng Nieân Naêm A
Meán Chuoäng Ñöùc Khoân Ngoan
(Kng 6,12-16; 1Th 4,13-18; Mt 25,1-13)
Phuùc AÂm: Mt 25, 1-13
"Kia chaøng reå ñeán, haõy ra ñoùn ngöôøi".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng caùc moân ñeä duï ngoân naøy: "Nöôùc trôøi gioáng nhö möôøi trinh nöõ caàm ñeøn ñi ñoùn chaøng reå. Trong soá ñoù coù naêm coâ khôø daïi vaø naêm coâ khoân ngoan. Naêm coâ khôø daïi mang ñeøn maø khoâng ñem daàu theo; coøn nhöõng coâ khoân ngoan ñaõ mang ñeøn laïi ñem daàu ñaày bình. Vì chaøng reå ñeán chaäm, neân caùc coâ ñeàu thieáp ñi vaø nguû caû.
"Nöûa ñeâm coù tieáng hoâ to: Kìa chaøng reå ñeán, haõy ra ñoùn ngöôøi. Baáy giôø caùc trinh nöõ ñeàu choãi daäy, söûa soaïn ñeøn cuûa mình. Nhöõng coâ khôø daïi noùi vôùi caùc coâ khoân ngoan raèng: "Caùc chò cho chuùng em chuùt daàu, vì ñeøn cuûa chuùng em ñaõ taét caû". Caùc coâ khoân ngoan ñaùp laïi raèng: "E khoâng ñuû cho chuùng em vaø caùc chò, caùc chò ra (nhaø) haøng maø mua thì hôn". Song khi hoï ñang ñi mua, thì chaøng reå ñeán. Nhöõng trinh nöõ ñaõ saün saøng thì theo chaøng reå cuøng vaøo tieäc cöôùi, vaø cöûa ñoùng laïi. Sau cuøng caùc trinh nöõ kia cuõng ñeán vaø noùi: "Thöa Ngaøi, xin môû cöûa cho chuùng toâi". Nhöng Ngöôøi ñaùp laïi: "Ta baûo thaät caùc ngöôi, ta khoâng bieát caùc ngöôi".
"Vaäy haõy tænh thöùc, vì caùc ngöôi khoâng bieát ngaøy naøo, giôø naøo".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät XXXII Thöôøng Nieân A
Kng 6,12-16; 1Th 4,13-18; Mt 25,1-13
Saép heát naêm Phuïng vuï, Lôøi Chuùa hoâm nay höôùng chuùng ta veà luùc cuoái ñôøi. Seõ coù söï cheát nhöng cuõng coù söï soáng laïi. Bieát nhö vaäy, chuùng ta phaûi coù neáp soáng theá naøo cho khoân ngoan? Ñaáy laø nhöõng tö töôûng maø chuùng ta coù theå tìm thaáy trong caùc baøi ñoïc hoâm nay.
Khaùc vôùi moïi khi, chuùng ta thöû baét ñaàu tìm hieåu baøi thö Phaoloâ tröôùc. Chuùng ta nhìn thaúng vaøo söï cheát, xem coù gì ñaùng sôï khoâng? Roài töø ñoù, chuùng ta seõ laéng nghe Chuùa daïy trong baøi Tin Möøng ñeå thaáy roõ yù nghóa cuûa baøi saùch Khoân ngoan.
A. Haõy Vòn Vaøo Lôøi Chuùa Maø An UÛi Nhau
Thaùnh Phaoloâ ñaõ khuyeân nhuû giaùo ñoaøn Thessaloânikeâ nhö theá. Hoï ñang buoàn vaø ñang sôï. Hoï buoàn cho soá phaän nhöõng anh em tín höõu ñaõ qua ñôøi. Vaø hoï sôï cho baûn thaân hoï cuõng phaûi khoå nhö theá. Laø vì khi theo ñaïo, hoï ñöôïc bieát raèng Chuùa Yeâsu seõ trôû laïi. Hieän nay Ngöôøi ñaõ veà trôøi, nhöng chæ ñeå doïn choã cho caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi trong nhaø Chuùa Cha. Ngöôøi seõ trôû laïi trong vinh quang vaø mau leï vì Ngöôøi ñaõ goïi thôøi gian naøy laø thôøi gian cuoái cuøng vaø caên daën moïi ngöôøi phaûi tænh thöùc vì Ngöôøi seõ trôû laïi baát thaàn nhö keû troäm. Neáu theá thì toäi loãi quaù cho caùc tín höõu ñaõ an giaác ngaøn thu. Hoï phaûi cheát vaø khoâng ñöôïc nhìn thaáy ngaøy Chuùa quang laâm. Vaø nhö theá cuõng seõ toäi nghieäp cho chuùng ta neáu phaûi cheát tröôùc ngaøy Chuùa trôû laïi.
Ñoù laø noãi buoàn vaø noãi sôï cuûa tín höõu ôû Thessaloânikeâ. Chuùng ta khoù hieåu ñöôïc noãi buoàn vaø noãi sôï thaät söï cuûa hoï vì chuùng ta khoâng ñöôïc soáng nhöõng giaây phuùt nhö hoï. Chuùng ta baây giôø tin raèng roài ñaây Chuùa seõ trôû laïi, nhöng coù leõ khoâng maáy ai nghó raèng Ngöôøi seõ trôû laïi khi mình ñang coøn soáng. Nhöng caùc tín höõu ngaøy xöa thì khaùc. Hoï soáng trong baàu khí, töôûng raèng Chuùa coù theå trôû laïi nay mai. Neân hoï coù buoàn vaø coù sôï nhö tín höõu ôû Thessaloânikeâ cuõng laø ñieàu deã hieåu. Vaø vì theá thaùnh Phaoloâ vieát böùc thö naøy. Ngöôøi traû lôøi cho giaùo daân cuûa ngöôøi. Nhöng chuùng ta cuõng ñöôïc lôïi vì tö töôûng cuûa ngöôøi cuõng caàn thieát cho chuùng ta.
Môû ñaàu thaùnh Toâng ñoà noùi raèng: chuùng ta phaûi hieåu roõ veà soá phaän caùc tín höõu ñeå ñöøng coù buoàn raàu, sôï haõi nhö nhöõng ngöôøi khoâng coù hy voïng. Ngöôøi aùm chæ nhöõng ngöôøi Hylaïp thôøi baáy giôø nghó raèng cheát laø heát vaø chaúng coù ñôøi sau. Nhöng tö töôûng cuûa ngöôøi cuõng coù theå aùp duïng cho nhöõng keû khoâng coù ñöùc tin xaùc ñaùng veà soá phaän nhöõng ngöôøi ñaõ cheát.
Vaø luaän lyù caên baûn cuûa thaùnh Phaoloâ laø: taát caû nhöõng ai ñaõ keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ, thì Ngöôøi theá naøo hoï seõ nhö theá. Vaäy neáu chuùng ta ñaõ tin raèng Ngöôøi ñaõ cheát vaø ñaõ soáng laïi, thì chuùng ta phaûi nhôù nhöõng ai ñaõ cheát vôùi Ngöôøi thì cuõng seõ cuøng Ngöôøi soáng laïi.
Ñoù laø phaàn giaùo lyù quan troïng nhaát trong ñoaïn thö naøy. Nhieàu thö Phaoloâ khaùc seõ laëp laïi ñieàu aáy. Vaø chuùng ta phaûi töïa vaøo tö töôûng noøng coát aáy ñeå hieåu nhöõng lôøi Phaoloâ caét nghóa veà thöù töï nhöõng ngöôøi seõ ñöôïc tham döï vaøo ngaøy Chuùa quang laâm.
Chaéc chaén moïi tín höõu trung kieân cuûa Chuùa seõ ñöôïc tham döï. Ngöôøi Thessaloânikeâ laàm khi nghó raèng caùc tín höõu ñaõ cheát khoâng ñöôïc nhìn thaáy ngaøy vinh quang naøy. Ngöôïc laïi, hoï seõ coù öu theá hôn. Bôûi vì nhöõng keû ñaõ an nghæ trong Ñöùc Yeâsu, thì Thieân Chuùa seõ ñem hoï ñi laøm moät vôùi Ngaøi. Hoï seõ soáng laïi tröôùc, roài nhöõng tín höõu ñang soáng luùc ñoù môùi ñöôïc bieán ñoåi vaø ñöôïc quyeän leân caùc taàng maây laøm moät vôùi hoï vaø cuøng nhau ñi vaøo vinh quang Thieân Chuùa.
Chuùng ta haõy ñeå sang moät beân vaán ñeà tröôùc-sau naøy. Thaùnh Phaoloâ chæ noùi ñeán coù moät laàn ôû ñaây. Trong caùc thö khaùc, ngöôøi chæ nhaán maïnh nieàm tin raèng heát moïi ngöôøi an nghæ trong Chuùa seõ ñöôïc soáng laïi vì Ñöùc Kitoâ laø Ñaàu cuûa Thaân theå, ñaõ soáng laïi laø ñeå caùc chi theå cuûa Ngöôøi seõ ñöôïc phuïc sinh. Ñoù laø nieàm tin cuûa chuùng ta. Khoâng tin nhö vaäy, thì theo lôøi Phaoloâ, chuùng ta laø nhöõng ngöôøi daïi nhaát treân ñôøi vaø lôøi rao giaûng veà Chuùa phuïc sinh trôû neân haõo huyeàn.
Vaäy, ñuùng nhö lôøi thaùnh Phaoloâ hoâm nay keát luaän, chuùng ta haõy vòn vaøo Lôøi Chuùa maø an uûi nhau moãi khi buoàn phieàn hoaëc hoang mang veà soá phaän nhöõng ngöôøi ñaõ cheát, hay veà chính vieäc mình seõ coù ngaøy phaûi cheát. Bôûi vì chuùng ta coù nieàm troâng caäy: cheát khoâng phaûi laø heát, nhöng laø bieán ñoåi ñeå ñöôïc soáng laïi vaø soáng maõi. Nieàm tin naøy boù buoäc chuùng ta phaûi bieát soáng. Vaø vì theá chuùng ta haõy laéng nghe Lôøi Chuùa daïy baûo trong baøi Tin Möøng.
B. Haõy Soáng Saün Saøng
Chuùng ta quen goïi ñaây laø duï ngoân 10 trinh nöõ. Nhöng chaéc chaén ôû nôi moâi mieäng Ñöùc Yeâsu, thì ñoù chæ laø 10 coâ thieáu nöõ, 10 coâ phuø daâu nhö thoùi quen trong caùc ñaùm cöôùi nôi caùc daân toäc. Nhöng khi thaùnh Mattheâoâ ñoïc laïi duï ngoân naøy vaø vieát laïi thaønh vaên baûn ñeå löu laïi cho haäu theá, thì luùc aáy ôû trong Giaùo hoäi ñaõ coù nhöõng ngöôøi soáng ñoàng trinh vaø Giaùo hoäi raát haõnh dieän vì nhöõng ngöôøi trinh nöõ naøy. Mattheâoâ duøng danh töø trinh nöõ nhö ñeå chuù yù ñeán söï hieän dieän cuûa hoï ôû trong Giaùo hoäi vaø ñoàng thôøi cuõng ñeå khuyeân baûo ñeà phoøng hoï ñöøng maát caûnh giaùc. Ñaøng khaùc, baáy giôø quan nieäm Hoäi Thaùnh laø ngöôøi Trinh Nöõ veïn tuyeàn daønh cho tieäc cöôùi cuûa Chieân Con cuõng ñaõ phoå thoâng. Neân khi duøng danh töø trinh nöõ, Mattheâoâ muoán noùi vôùi Giaùo hoäi vaø moïi ngöôøi ôû trong, ñeå ñöøng ai coi duï ngoân naøy nhö khoâng coù heä ñeán mình.
Vaø vì ñöôïc vieát trong hoaøn caûnh môùi meû ñoù, duï ngoân töø mieäng Chuùa Kitoâ ñaõ ñöôïc uoán naén laïi ít nhieàu ñeå phuø hôïp vôùi khung caûnh cuûa Giaùo hoäi. Coù theå noùi baây giôø noù nhaèm phuïc vuï giaùo lyù cuûa Hoäi Thaùnh, thaønh ra noù coù hôi goø boù nhöõng neùt taû veà moäc cuoäc ñoùn daâu.
Duø sao ôû ñaây cuõng noùi ñeán 10 coâ thieáu nöõ ñang cuøng vôùi coâ daâu chôø nhaø trai ñeán xin röôùc daâu veà. Coù 5 coâ khoân vaø 5 coâ khôø. Nhôø trong moät thaùi ñoä thoâi, chöù khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi khôø thaät söï veà heát moïi maët. Vì chaéc chaén coâ daâu ñaõ khoâng môøi nhieàu nhöõng con ngöôøi nhö theá ñeå vaây quanh mình. Phaûi noùi ñoù laø nhöõng coâ ñöôïc choïn loïc. Vaø neáu khoâng coù vieäc caùc coâ sô suaát queân ñoå daàu vaøo ñeøn thì chaéc chaén caùc coâ cuõng laø nhöõng thieáu nöõ phuø daâu lyù töôûng nhö 5 coâ kia.
Nhöng taïi sao caùc coâ laïi khôø ñeán theá?
Saém söûa xieâm y haún hoi vaø trang söùc loäng laãy maø laïi queân ñoå daàu vaøo ñeøn! Thaät laø xaây nhaø treân caùt. Mattheâoâ goïi taát caû nhöõng haïng ngöôøi nhö theá laø khôø. ÔÛ ñaây 5 coâ laïi khôø ñeán heát choã noùi. Ñaõ khoâng coù daàu thì chòu khoù ñi chung döôùi aùnh saùng cuûa ngöôøi khaùc, chöù ai laïi khôø ñeán noãi luùc ñoù coøn ñi mua daàu. Ñaõ coù 5 coâ coù ñeøn daàu haún hoi thì 5 coâ kia cöù vieäc ñi chung vaøo ñi ñaõ sao! Nhöng hoï khôø.
Noùi ñuùng hôn Mattheâoâ khoâng chuù troïng ñeán nhöõng chi tieát aáy. Ngöôøi khoâng quan taâm moâ taû cuoäc röôùc daâu. Ngöôøi muoán noùi leân nhöõng baøi hoïc ñaïo ñöùc, neân ngöôøi coù taû moät ñaùm cöôùi hôi khaùc thöôøng thì cuõng chaúng sao.
Vaø quaû thaät, cuoäc ñöa daâu naøy hôi khaùc thöôøng. Coù lyù naøo nhaø trai chaäm ñeán ñeán noãi nöûa ñeâm môùi tôùi? Vaø khi tôùi khoâng coù tieáng keøn tieáng haùt, tieáng noùi chuyeän ñeå laøm cho nhaø gaùi bieát ñaõ ñeán giôø hay sao maø laïi phaûi coù tieáng keâu leân: “Kìa vò lang quaân ñeán, haõy ra maø ñoùn”. Vaø khi ñaõ vaøo tieäc, ngöôøi nhaø ôû ñaâu maø ñeán noãi vò lang quaân nhö phaûi ñöùng coi cöûa? Neáu chuù troïng ñeán nhöõng chi tieát nhö theá, ngöôøi ta seõ thaáy duïng yù cuûa Mattheâoâ khoâng phaûi laø moâ taû cuoäc röôùc daâu, nhöng chæ möôïn khung caûnh naøy ñeå dieãn taû thaàn hoïc ñaïo ñöùc. Vaø chính nhöõng neùt khaùc thöôøng trong caùch moâ taû laø nhöõng ñieåm giaùo lyù caàn phaûi chuù yù.
Chuùng ta ñaõ noùi ñeán söï khôø khaïo cuûa 5 coâ thieáu nöõ. Chuùng ta phaûi löu taâm ñeán vieäc chaøng reå ñeán treã, treã quaù chöøng, ñeán noãi caû 10 coâ phuø daâu ñeàu thieáp ñi maø nguû caû. Mattheâoâ coù yù noùi ñeán vieäc Ñöùc Kitoâ trôû laïi treã. Caû Giaùo hoäi khoâng coøn noùng loøng nhö buoåi ñaàu vaø nhö giaùo daân ôû Thessaloânikeâ nöõa. Nhöng nöûa ñeâm chaøng reå ñaõ tôùi, vì vieäc Chuùa trôû laïi laø moät haønh ñoäng ñaëc bieät, gioáng nhö vieäc Ngöôøi giaûi phoùng Daân ra khoûi Aicaäp, nhö vieäc Ngöôøi soáng laïi trong ñeâm phuïc sinh vaø nhö Ngöôøi ñaõ noùi seõ ñeán nhö keû troäm. Ngöôøi choïn hình aûnh ñeâm toái ñeå nhaán maïnh ñeán tính caùch ñoät xuaát vaø ñoàng thôøi cuõng ñeå noùi leân yù nghóa giaûi thoaùt cöùu ñoä ñem aùnh saùng vaøo nôi toái taêm. Ngöôøi seõ trôû laïi ñeå laøm ra moät cuoäc phuïc sinh môùi, phuïc sinh toaøn dieän vaø phuïc sinh ñôøi ñôøi. Chính tieáng keâu trong ñeâm toái cuõng noùi leân yù nghóa ñoät xuaát, vaø nhaát laø gôïi leân tieáng hoâ caùnh chung lay taát caû taïo vaät ñang meâ nguû phaûi tænh daäy.
Ñieåm ñaùng chuù yù hôn nöõa laø thaùi ñoä cuûa chaøng reå. Chaøng ñöùng ôû cöûa chôø luùc caùc coâ khôø ñeán ñeå noùi vaøo maët caùc coâ: “Ta khoâng bieát caùc ngöôi”. Caâu naøy ñöa chuùng ta nhôù ñeán Mt 7,22-23 vaø Lc 13,24-25. ÔÛ caû hai ñoaïn, trong ngaøy chung thaåm Chuùa seõ noùi Ngöôøi khoâng bieát nhöõng keû chæ keâu “Laïy Chuùa! Laïy Chuùa!” maø khoâng thi haønh Thaùnh yù cuûa Ngöôøi, hoaëc khoâng chòu ñi vaøo con ñöôøng heïp laø con ñöôøng caùc leänh truyeàn cuûa Ngöôøi.
Vaø nhö theá chuùng ta ñaõ coù theå naém vöõng ñöôïc chuû ñeà cuûa baøi Tin Möøng hoâm nay. Thaùnh Mattheâoâ duøng duï ngoân 10 coâ thieáu nöõ maø Ñöùc Yeâsu ñaõ giaûng khi coøn ôû ñôøi naøy ñeå noùi vôùi Giaùo hoäi vaø caùc tín höõu raèng: Chuùa seõ trôû laïi ñöa chuùng ta vaøo tieäc cöôùi Nöôùc Trôøi. Vaøo giôø naøo khoâng ai bieát vì Chuùa laø Chuû thôøi gian. Chaéc chaén Ngöôøi seõ ñeán moät caùch ñoät xuaát, neân ai khoân thì phaûi saün saøng. Keû khôø khoâng saün saøng seõ bò töø choái baèng caâu raát ñau ñôùn raèng: Ta khoâng bieát caùc ngöôi! Theá neân ñöøng töôûng mình laø Kitoâ höõu maø yeân trí, ñöøng töôûng mình ñang ôû vôùi naøng daâu laø Hoäi Thaùnh maø yeân taâm. Chæ nhöõng ai ôû trong Hoäi Thaùnh maø coù thaùi ñoä vaø ñôøi soáng saün saøng môùi ñöôïc röôùc vaøo Nöôùc Trôøi sau naøy.
Nhöng theá naøo laø saün saøng?
C. Haõy Meán Chuoäng Ñöùc Khoân Ngoan
Baøi Tin Möøng keát thuùc baèng caâu: “Haõy tænh thöùc vì caùc ngöôi khoâng bieát ngaøy naøo giôø naøo”. Ñoù laø moät caâu ôû nôi khaùc ñaõ ñöôïc ñính vaøo baøi duï ngoân treân. Vì trong baøi duï ngoân caû 5 coâ khoân cuõng ñaõ thieáp ñi maø nguû caû. Do ñoù muoán hôïp lyù chuùng ta phaûi hieåu chöõ “haõy tænh thöùc” ôû ñaây chæ coù nghóa laø “haõy saün saøng” nhö Mattheâoâ ñaõ vieát moät caùch töông töï ôû ñoaïn treân (24,44). Vaø neáu muoán caét nghóa theá naøo laø saün saøng chuùng ta coù theå döïa ngay vaøo tö caùch cuûa 5 coâ thieáu nöõ “khoân” maø noùi. Khi aáy baøi ñoïc I coù theå soi saùng cho chuùng ta.
Baøi saùch naøy noùi: nhöõng ai meán chuoäng ñöùc khoân ngoan, ñöùc khoân ngoan saün saøng cho gaëp; ai xöùng ñaùng vôùi ñöùc khoân ngoan, ñöùc khoân ngoan seõ raûo quanh tìm kieám; treân caùc neûo ñi, khoân ngoan ñon ñaû hieän hình; moãi yù xaûy ra, khoân ngoan lieàn ra ñoùn gaëp.
Chuùng ta cöù thöû coi ñöùc khoân ngoan laø Chuùa thì chuùng ta seõ ñöôïc moät baøi hoïc raát cuï theå. Vaø chuùng ta phaûi laøm nhö vaäy, vì ôû ñaây quaû thaät khi noùi ñeán ñöùc khoân ngoan, taùc giaû Kinh Thaùnh muoán chuùng ta hieåu veà chính Thieân Chuùa.
Ngöôøi laø söï khoân ngoan saùng laùng, khoâng heà taøn uùa nhö caâu ñaàu cuûa baøi ñoïc hoâm nay. Nhöõng ai tìm kieám Ngöôøi taát seõ ñöôïc Ngöôøi cho gaëp vì chính Ngöôøi ñaõ phaùn: ai tìm seõ gaëp, ai goõ cöûa seõ ñöôïc môû cho. Ngöôøi ôû treân moïi neûo ñöôøng ta ñi...; vaø trong moïi yù töôûng cuûa ta ñeàu ñaõ coù Ngöôøi.
Nhö vaäy muoán gaëp Chuùa phaûi tìm kieám; nhöng chæ ai yeâu meán Chuùa môùi tìm kieám Ngöôøi. Duy trì ñöôïc loøng yeâu meán Chuùa laø coù thaùi ñoä saün saøng; vaø ai laøm nhö theá laø ngöôøi khoân. Vì ñeå chæ ngöôøi “khoân” thaùnh Mattheâoâ ñaõ duøng moät töø ngöõ phronimos, coù nghóa laø coù loøng, coù loøng ñoái vôùi tha nhaân, töùc laø coù loøng yeâu meán; coøn keû khôø thieáu loøng yeâu meán neân khoâng thi haønh YÙ Chuùa (Tv 14,1; Mt 7,24). Vaäy ngöôøi khoân coù ñeøn chaùy saùng trong tay ñeå saün saøng ñi gaëp Chuùa laø ngöôøi coù ñöùc meán ñaõ ñöôïc ñoát chaùy khi chòu pheùp Röûa toäi vaø ñaõ nhaän laáy moät caây ñeøn chaùy.
Vôùi nhöõng tö töôûng naøy, chuùng ta coù theå thaáy moïi neùt chính trong caùc baøi Kinh Thaùnh hoâm nay. Hoäi Thaùnh khuyeân nhuû chuùng ta trong thôøi gian chôø ngaøy Chuùa trôû laïi haõy giöõ loøng meán Chuùa chaùy maõi. Haõy luoân luoân töôûng nhôù vaø yeâu meán Ngöôøi. Nhaát laø haõy luoân luoân thi haønh giôùi raên Ngöôøi ñeå laïi laø thi haønh loøng baùc aùi. Nhö theá, Ngöôøi ñeán luùc naøo chuùng ta vaãn saün saøng ñeå vaøo döï tieäc ñôøi ñôøi vôùi Ngöôøi.
Giôø ñaây tieäc Thaùnh Theå saép khôûi söï. Chuùng ta haõy ñoát loøng meán leân. Khoâng nhöõng chuùng ta phaûi giuïc loøng meán Chuùa maø coøn phaûi muoán hoøa hôïp vôùi anh em ñeå cuøng nhau döï tieäc baùc aùi naøy. Vaø coù tinh thaàn döï leã nhö vaäy vaø ñöôïc ñoát chaùy loøng meán nhö theá, chuùng ta phaûi tieáp tuïc giöõ maõi ngoïn löûa baùc aùi trong ñôøi soáng ñeå khoâng luùc naøo laø khoâng saün saøng ñoùn Chuùa trôû laïi.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)