Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 31 Thöôøng Nieân Naêm A
Moïi Ngöôøi Ñeàu Phaûi Söûa Mình
(Ma 1,14b-2,2b.8-10; 1Th 2,7b-9.13; Mt 23,1-12)
Phuùc AÂm: Mt 23, 1-12
"Hoï noùi maø khoâng laøm".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng daân chuùng vaø caùc moân ñeä raèng: "Caùc Luaät só vaø caùc ngöôøi bieät phaùi ngoài treân toaø Moâseâ: vaäy nhöõng gì hoï noùi vôùi caùc ngöôi, caùc ngöôi haõy laøm vaø tuaân giöõ, nhöng ñöøng noi theo haønh vi cuûa hoï: vì hoï noùi maø khoâng laøm. Hoï buoäc nhöõng boù naëng vaø chaát leân vai ngöôøi ta, coøn chính hoï laïi khoâng muoán giô ngoùn tay lay thöû. Moïi coâng vieäc hoï laøm ñeàu coù yù cho ngöôøi ta thaáy: vì theá hoï nôùi roäng theû kinh, may daøi tua aùo. Hoï muoán ñöôïc choã nhaát trong ñaùm tieäc vaø gheá ñaàu trong hoäi ñöôøng, öa ñöôïc baùi chaøo nôi ñöôøng phoá vaø ñöôïc ngöôøi ta xöng hoâ laø "Thaày". Phaàn caùc ngöôi, caùc ngöôi ñöøng muoán ñöôïc ngöôøi ta goïi laø Thaày, vì caùc ngöôi chæ coù moät Thaày, coøn taát caû caùc ngöôi ñeàu laø anh em vôùi nhau. Vaø caùc ngöôi cuõng ñöøng goïi ai döôùi ñaát laø cha: vì caùc ngöôi chæ coù moät Cha, Ngöôøi ngöï treân trôøi. Caùc ngöôi cuõng ñöøng baét ngöôøi ta goïi laø ngöôøi chæ ñaïo: vì caùc ngöôi coù moät ngöôøi chæ ñaïo, ñoù laø Ñöùc Kitoâ. Trong caùc ngöôi ai quyeàn theá hôn seõ laø ngöôøi phuïc vuï caùc ngöôi.
"Heã ai töï nhaéc mình leân, seõ bò haï xuoáng, vaø ai töï haï mình xuoáng, seõ ñöôïc naâng leân".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät XXXI Thöôøng Nieân A
Ma 1,14b-2,2b.8-10; 1Th 2,7b-9.13; Mt 23,1-12
Nhöõng lôøi Chuùa Yeâsu noùi hoâm nay veà caùc Luaät só vaø Bieät phaùi xem ra raát naëng. Nhöng Ngöôøi khoâng noùi vôùi hoï, maø chæ noùi vôùi daân chuùng vaø moân ñeä. Ngöôøi duøng nhöõng neùt veà neáp soáng beà ngoaøi cuûa hoï, ñeå daïy nhöõng ngöôøi naøy moät baøi hoïc. Noùi ñuùng ra, ôû thôøi Giaùo hoäi sô khai, taùc giaû Mattheâoâ ñaõ nhôù laïi nhöõng lôøi Chuùa noùi veà Luaät só vaø Bieät phaùi, ñeå caûnh caùo trong Hoäi Thaùnh khoâng ñöôïc coù nhöõng thaùi ñoä nhö vaäy...
Dó nhieân nhöõng lôøi naøy aùp duïng tröïc tieáp hôn cho haøng tö teá ôû trong Hoäi Thaùnh. Nhöng ai nghó chuùng khoâng lieân heä ñeán heát moïi ngöôøi? Vaø taïi sao chuùng ta khoâng lôïi duïng nhöõng baøi Kinh Thaùnh hoâm nay ñeå noùi veà nhöõng quan heä treân döôùi ôû trong Hoäi Thaùnh? Maëc duø laø vaán ñeà khaù teá nhò, vaø chaéc chaén moät laàn khoâng ñuû noùi heát moïi khía caïnh; nhöng nhôø ñöôïc nhöõng baøi Kinh Thaùnh hoâm nay ñeå noùi veà caùc quan heä ôû trong Hoäi Thaùnh cuõng laø moät dòp quyù hoùa, khoâng neân boû qua. Chuùng ta seõ hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu lyù thuù caàn thieát cho ñôøi soáng toát ñeïp ôû trong Hoäi Thaùnh.
A. Moïi Ngöôøi Ñeàu Phaûi Söûa Mình
Ngay baøi saùch Malaki ñaõ cho thaáy Lôøi Chuùa hoâm nay khoâng chæ muoán noùi rieâng vôùi haøng tö teá. Nhöõng caâu cuoái cuøng chaát vaán moïi ngöôøi vaø gôïi leân cho moïi ngöôøi thaáy phaûi thay ñoåi caû moät neáp soáng cho phuø hôïp vôùi Thieân Chuùa.
Dó nhieân haøng tö teá ñaõ bò chaát vaán tröôùc. Chuùa caùc ñaïo binh ñaõ baét ñaàu ñaët hoï tröôùc uy phong cuûa Ngöôøi. Ngöôøi laø Vò Ñaïi ñeá vaø Danh Ngöôøi raát uy phong giöõa caùc daân toäc. Taïi sao vaäy? Chaúng phaûi vì nhö tuïc ngöõ thöôøng noùi: gaàn chuøa goïi buït baèng anh sao? Coù leõ haøng tö teá, vì quaù quen vôùi baøn thôø, neân nhieàu khi khoâng coøn yù thöùc ñuû veà uy linh cuûa Thieân Chuùa.
Malaki soáng ôû thôøi Batö ñang cöïc thònh. Ít ra moïi nôi ñeàu bieát hoaøng ñeá Batö nhö theá naøo? Giaøu sang, phuù quyù vaø uy quyeàn. Malaki möôïn hình aûnh cuûa trieàu ñình ñeå noùi Thieân Chuùa laø vò Ñaïi ñeá cho ngöôøi ta deã hieåu. Hôn nöõa oâng bieát toân giaùo Batö cuõng raát nghieâm ngaët. Theá maø daân ngoaïi vaãn coù truyeàn thoáng khieáp sôï uy Danh Yaveâ keå töø ngaøy Ngaøi giuùp con caùi Israel ra khoûi Aicaäp vaø chieám ñöôïc Höùa ñòa. Thaät ra Malaki coøn muoán noùi nhieàu hôn nöõa. OÂng xaùc tín Yaveâ laø Vua caû trôøi ñaát vaø oâng tin raèng “töø phöông maët trôøi moïc ñeán phöông maët trôøi laën, Danh Yaveâ lôùn thaät nôi caùc quoác gia, vaø hy sinh ñöôïc huaân yeân daâng tieán Danh Ngöôøi laøm moät vôùi leã vaät tinh saïch” (1,11). Noùi caùch khaùc, oâng thaâm tín veà quyeàn pheùp bao la cuûa Thieân Chuùa vaø chæ moät mình Ngaøi cai trò taát caû trôøi ñaát vaïn vaät. Chính Ngaøi giôø ñaây chaát vaán haøng tö teá:
Taïi sao caùc ngöôi khoâng ñeå taâm mang laïi vinh döï cho Danh Ta?
Ñoù laø toäi lôùn lao maø haøng tö teá deã maéc phaûi. Hoï ñöôïc ñaët leân ñeå laøm vinh Danh Thieân Chuùa, nhöng nhieàu khi hoï laïi vô taát caû vinh döï veà mình. Baøi Tin Möøng seõ cho chuùng ta thaáy maáy neùt trong neáp soáng hieáu danh, hieáu thaéng cuûa hoï. Malaki khoâng ñi vaøo chi tieát. Nhöng oâng vaïch cho hoï thaáy: Chuùa seõ giaùng chuùc döõ xuoáng treân hoï. Ngöôøi seõ phaït hoï treân chính toäi hoï ñang phaïm. Hoï tìm caùch laøm cho mình ñöôïc vinh döï, thì Chuùa seõ ñeå cho hoï moïi ñieàu chuùc döõ, ñeán noãi Ngöôøi chuùc döõ cho chính nhöõng söï chuùc laønh cuûa hoï. Theá neân Ngöôøi seõ ñeå cho hoï thaønh ñoà ñaùng khinh, laøm luõ maït haïng ñoái vôùi toaøn daân.
Thaät ra ñaâu phaûi hoï chæ coù toäi hieáu danh; nhöng chính vì chæ muoán laøm cho mình noåi maø hoï ñi treäch ñöôøng vaø laøm cho ngöôøi khaùc ñi laàm ñöôøng. Leõ ra hoï phaûi laø nhöõng ngöôøi chæ ñöôøng cho ngöôøi ta ñeán vôùi Thieân Chuùa. Nhöng vì khoâng coøn löu taâm toân vinh Danh Ngöôøi vaø muoán vô veùt vinh döï veà mình, hoï giaùo huaán sai laïc, hoï laøm cho ngöôøi ta khoâng coøn thaáy höôùng ñi ñeán vôùi Thieân Chuùa. Hoï ñaõ phaù hoaïi Giao öôùc Leâvi roài coøn gì nöõa, bôûi vì chöùc vuï cuûa doøng doõi Leâvi laø phaûi giuùp ngöôøi ta giöõ Luaät Chuùa vaø thôø phöôïng Ngöôøi. Theá maø hoï laïi khoâng quan taâm laøm toân vinh Danh Chuùa. Hoï boäi phaûn ôn goïi, thì chính hoï bieán mình thaønh ñoà ñaùng khinh, laøm luõ maït haïng ñoái vôùi toaøn daân, chöù ñaâu caàn phaûi Thieân Chuùa ñaùnh phaït. Hoï gieo gioù thì hoï gaët baõo vaø toäi naøo thì ñem laïi vaï aáy. Chuùng ta ñöøng töôûng Thieân Chuùa khaét khe vôùi ngöôøi naøo! Ngöôøi chaúng khaét khe vôùi haøng tö teá hôn baäc giaùo daân.
Thaät vaäy, sau khi chaát vaán rieâng haøng tö teá, Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi moïi ngöôøi qua mieäng ngoân söù Malaki: “Chuùng ta heát thaûy chæ coù moät cha, khoâng phaûi theá sao? Cuõng moät Thieân Chuùa ñaõ döïng neân chuùng ta, khoâng phaûi theá sao? Taïi sao chuùng ta laïi phaûn boäi nhau maø phaïm thaùnh ñeán giao öôùc cuûa cha oâng chuùng ta?”.
Malaki traùch daân vì toäi thieáu baùc aùi, vì ngöôøi ta phaûn boäi bieán nhau neân xa laï vaø thuø ñòch thay vì soáng coi nhau nhö anh em moät Cha treân trôøi vaø nhö con caùi cuûa moät Ñaáng Taïo Thaønh. Malaki vaãn coù caùi nhìn Thieân Chuùa laø Vua taát caû trôøi ñaát vaø laø Ñaáng döïng neân muoân loaøi. Hôn nöõa Ngöôøi ñaõ muoán kyù keát moät giao öôùc vôùi daân: coi daân nhö sôû höõu rieâng cuûa Ngöôøi vaø thaét chaët moái tình giöõa moïi ngöôøi laïi nhö ñoàng baøo trong moät toå quoác. Theá neân vi phaïm luaät baùc aùi yeâu thöông, phaûn boäi nhau thay vì duy trì tình huynh ñeä, khoâng phaûi chæ laø loãi phaïm ñeán nhau, nhöng coøn phaù hoaïi Giao öôùc vaø phuû nhaän quyeàn sinh töû cuûa Cha chung treân trôøi.
Nhö vaäy caû tö teá laãn giaùo daân ñeàu phaïm toäi vôùi Chuùa, ñeàu vi phaïm Giao öôùc. Moät beân hieáu danh neân giaûng daïy sai laïc, khoâng ñöa ngöôøi ta ñeán vôùi Chuùa; coøn beân kia ham lôïi neân phaûn boäi anh em vaø chia reõ gia ñình Chuùa. Chaúng beân naøo ñaùng khen hôn beân naøo. Caû hai ñeàu phaûi trôû laïi vaø ñeán vôùi Chuùa Yeâsu laø Con Chieân gaùnh toäi thieân haï.
B. Ai Töï Haï Seõ Ñöôïc Naâng Leân
Hoâm nay, trong baøi Tin Möøng, Chuùa Yeâsu noùi vôùi quaàn chuùng vaø moân ñeä. Chuùng ta coù theå töï hoûi: Vì sao noùi vôùi nhöõng ngöôøi naøy, Chuùa laïi coù nhöõng lôøi chæ trích Kyù luïc vaø Bieät phaùi? Coù theå coi nhöõng lôøi pheâ bình naøy nhö ñeå daãn nhaäp ñöa vaøo phaàn giaùo huaán moân ñeä. Coù leõ ñuùng hôn neân nghó raèng taùc giaû Mattheâoâ vieát baøi Tin Möøng naøy cho Hoäi Thaùnh. Vaø trong theá giôùi Dothaùi Kitoâ giaùo cuûa ngöôøi, khoâng khoûi coù nhöõng ngöôøi hay ít ra khoâng khoûi coù khuynh höôùng muoán toå chöùc Giaùo hoäi theo kieåu maãu Dothaùi; vaø haøng tö teá Ñaïo Môùi coù veû saép baét chöôùc haøng tö teá ñaïo cuõ. Do ñoù ñoaïn vaên naøy vaãn caàn thieát cho Hoäi Thaùnh, vaø chuùng ta neân hieåu noù muoán noùi gì vôùi mình.
Kyù luïc vaø Bieät phaùi tröôùc tieân ñöôïc coâng nhaän nhö nhöõng ngöôøi coù quyeàn ngöï toøa Moâseâ. Töùc laø hoï giöõ quyeàn giaùo huaán vaø troâng coi Luaät phaùp. Ñòa vò naøy khoâng nhoû. Toøa cuûa Moâseâ ngaøy xöa ñaët ôû nuùi Sinai, nôi oâng tuyeân boá Luaät phaùp vaø laøm leã kyù keát giao öôùc giöõa Chuùa vôùi Daân. Vaø nuùi Sinai thuôû aáy coù maây trôøi bao phuû vaø saám chôùp noå vang treân choùp ñænh. Toøa cuûa Moâseâ ñöôïc tham döï vaøo uy phong cuûa Thieân Chuùa. Daân khi aáy haõi huøng khieáp sôï. Hoï chaáp nhaän moïi ñieàu Moâseâ noùi thay maët Chuùa.
Ngaøy nay haøng tö teá ngoài toøa Moâseâ. Hoï tieáp noái ñòa vò cuûa oâng. Hoï coù quyeàn giaùo huaán . Nhöng hoï thi haønh quyeàn aáy theá naøo?
Mattheâoâ nhaän thaáy hoï coù hai caùch: hoaëc hoï daïy Luaät phaùp maø khoâng thi haønh; hoaëc hoï theâm thaét vaøo Luaät phaùp ñeán noãi hoï daïy truyeàn thoáng loaøi ngöôøi chöù khoâng phaûi Luaät Chuùa nöõa. Vôùi caùch treân hoï laø nhöõng con ngöôøi giaû hình; nhöng vì hoï rao truyeàn Lôøi Chuùa, chuùng ta vaãn phaûi thi haønh nhöng ñöøng baét chöôùc caùch aên ôû cuûa hoï. Coøn vôùi caùch sau, hoï laáy mình laøm luaät cho ngöôøi khaùc, goø moïi ngöôøi vaøo khuoân khoå hoï laøm ra. Bôûi vì nhö Malaki noùi, hoï hieáu danh muoán ôû tren troác moïi ngöôøi. Nhieàu khi tính hieáu thaéng naøy trôû thaønh loâ bòch: nôùi roäng hoäp ñöïng kinh, laøm to tua aùo daøi, öa ngoài choã nhaát trong baøn tieäc vaø thích ñöôïc chaøo hoûi khi ñi ñöùng. Hoï laøm nhö caû xaõ hoäi naøy chæ coù hoï laø lôùn.
Chính neát xaáu naøy laø ñieàu phaûi traùnh trong Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ. Khoâng nhöõng noù phaân reõ haøng nguõ Daân Chuùa, nhöng nhaát laø noù muoán choaùn choã cuûa chính Ngöôøi. Nhö ñaõ thaáy trong baøi saùch Malaki, ngöôøi coù neát xaáu ñöa mình leân nhö theá, khoâng löu taâm laøm vinh Danh Thieân Chuùa nöõa nhöng chæ muoán vô moïi danh döï veà cho mình. Vaø töø choã naøy, ngöôøi aáy muoán trôû thaønh luaät cho ngöôøi khaùc vaø caàm giöõ ngöôøi khaùc döôùi quyeàn ñoâ hoä cuûa mình. Moät xaõ hoäi khoâng loaïi tröø neát xaáu ñoù seõ khoâng coøn loøng meán Chuùa vaø khoâng coøn tình anh em. Noù khoâng theå laø Giaùo hoäi cuûa Ñöùc Kitoâ.
Theá neân khi Chuùa Yeâsu noùi vôùi daân chuùng vaø caùc moân ñeä raèng: caùc con chôù cho goïi mình laø Thaày, laø Cha, laø ngöôøi chæ ñaïo, Ngöôøi chæ muoán chuùng ta töø boû neát xaáu ñoù ñeå yù thöùc laïi quyeàn cuûa Thieân Chuùa ôû treân moïi ngöôøi. Coù höôùng veà Thieân Chuùa, ngöôøi ta môùi laø anh em vôùi nhau vaø Giaùo hoäi môùi laø Hoäi Thaùnh. Vaø ñieàu naøy heát moïi ngöôøi phaûi thi haønh, caû tö teá laãn giaùo daân. Coù thi haønh, tö teá môùi giaûng ñaïo chöù khoâng giaûng mình vaø môùi khoûi “boù nhöõng gaùnh naëng maø ñaët treân vai ngöôøi khaùc, coøn chính mình laïi khoâng muoán tra ngoùn tay lay thöû”. Vì thöôøng aùch cuûa Chuùa thì nheï, coøn gaùnh ngöôøi ta boù môùi naëng! Coøn giaùo daân, khi theo göông khieâm haï cuûa Ñöùc Kitoâ, seõ deã tìm thaáy bình an giöõa moïi ngöôøi vaø xaây döïng ñöôïc coäng ñoaøn baùc aùi.
Ñaáy laø giaùo huaán. Coøn thi haønh? Chuùng ta haõy ñoïc thö Phaoloâ.
C. Thaùi Ñoä Toâng Ñoà
Thaùnh Toâng ñoà göûi thö cho giaùo ñoaøn Thessaloânikeâ. Ngay lôøi môû ñaàu ñoaïn trích hoâm nay ñaõ cho chuùng ta thaáy thaùi ñoä ñuùng ñaén cuûa ngöôøi. Ngöôøi ñaõ thi haønh Lôøi Chuùa daïy baûo, vì tuy laø Toâng ñoà, ngöôøi ñaõ “aên ôû dòu hieàn giöõa anh em”. Thaùi ñoä cuûa ngöôøi nhö laùy laïi lôøi Chuùa noùi: “Haõy hoïc vôùi Ta, naøy Ta hieàn laønh vaø khieâm nhöôïng trong loøng”. Thaùi ñoä aáy aùp duïng trieät ñeå chæ thò Chuùa ñaõ ban khi noùi vôùi moân ñeä: “Keû lôùn hôn trong caùc ngöôi seõ laø toâi tôù cuûa caùc ngöôi”.
Thaùnh Toâng ñoà ñaõ ñi vaøo coäng ñoaøn Thessaloânikeâ vôùi thaùi ñoä aáy, khieán tuy ngoài ôû toaø Moâseâ, naém giöõ söù vuï giaûng huaán, Phaoloâ ñaõ khoâng khaùc chi “meï nuoâi con daïi aáp uû con mình”. Ngöôøi coù theå noùi ñöôïc nhö theá vaø ví ñöôïc nhö vaäy, vì “ñang khi chia seû Tin Möøng cuûa Thieân Chuùa vôùi anh em, (ngöôøi) muoán gaén boù vôùi hoï ñeán ñoãi muoán thí caû maïng soáng cho anh em nöõa”. Chính vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa trong tinh thaàn yeâu thöông nhö vaäy, ñaõ khieán thaùnh Toâng ñoà laø “meï” hôn laø “cha”, laø “thaày”, laø “ngöôøi chæ ñaïo”. Vaø nhaát laø nhôø thaùi ñoä aáy maø “anh em ñaõ chòu laáy Lôøi Thieân Chuùa... khoâng phaûi nhö lôøi cuûa nhöõng ngöôøi phaøm maø laø nhö Lôøi cuûa Thieân Chuùa; vaø Lôøi aáy ñang thi thoá quyeàn naêng nôi anh em laø nhöõng keû tin”.
Vaø ñeå traùnh cho vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa moïi veû gì nhö boù thaønh gaùnh naëng cho ngöôøi ngheøo, cho duø raát chính ñaùng, thaùnh Phaoloâ ñaõ laøm vieäc ngaøy ñeâm ñeå sinh nhai, haàu traùnh cho anh em moïi quan taâm naëng neà. Nhöng ngöôøi vaãn khaúng ñònh, ñaây laø thaùi ñoä hoaøn toaøn quaûng ñaïi, khoâng phaûi bao giôø cuõng thi haønh ñöôïc vaø ai ai cuõng coù theå laøm ñöôïc. Chính ngöôøi cuõng coù luùc phaûi ñeå cho ngöôøi khaùc lo cho mình haàu mình coù theå laøm heát nghóa vuï rao giaûng.
Ñieàu caàn thieát laø khi thi haønh nghóa vuï toâng ñoà, ngöôøi ta phaûi theo chæ thò cuûa Chuùa ñaõ ban trong baøi Tin Möøng hoâm nay. Ngöôøi ta phaûi haï mình xuoáng, khoâng ñöôïc tìm vinh döï cho mình, nhöng phaûi löu taâm laøm vinh Danh Thieân Chuùa. Ngöôøi ta khoâng ñöôïc ñöa mình leân treân ngöôøi khaùc, nhöng phaûi trôû neân toâi tôù moïi ngöôøi. Khoâng phaûi ngöôøi ta phaûi laøm nhöõng vieäc heøn haï hôn caû, nhöng chæ caàn ngöôøi ta toû loøng meán Chuùa treân heát moïi söï vaø yeâu thöông ngöôøi khaùc nhö chính mình. Vôùi hai loøng meán aáy, thaùnh Phaoloâ ñaõ giöõ ñuùng lôøi Thaày Chí Thaùnh laø “ôû dòu hieàn giöõa anh em”. Ngöôøi giaûng daïy vôùi tinh thaàn phuïc vuï, khieán ngöôøi ta thaáy roõ khi aáy ngöôøi khoâng khaùc chi meï nuoâi con daïi aáp uû con mình: vì khi cho con aên söõa, ngöôøi meï coøn ban tình yeâu cho con, thì thaùnh Toâng ñoà khi ñem Lôøi Chuùa nuoâi döôõng tín höõu, coøn laøm cho hoï thaáy ngöôøi muoán trao ban caû maïng soáng mình cho hoï nöõa. Ngöôøi khoâng ôû ngoaøi lôøi giaûng nhö caùc Kyù luïc vaø Bieät phaùi, nhöng ôû trong lôøi giaûng. Nhôø vaäy maø tín höõu thaáy lôøi giaûng laø Lôøi Chuùa, ñem tình yeâu cöùu theá, ñem aân suûng cöùu ñoä.
Anh chò em caàu nguyeän cho lôøi giaûng vaø söù vuï toâng ñoà trong Hoäi Thaùnh ñöôïc nhö vaäy. Anh chò em cuõng haõy nhôù vinh döï vaø nghóa vuï cuûa anh chò em laø Kitoâ höõu cuõng laø Toâng ñoà, Tö teá, Hoaøng vöông giöõa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Lôøi Chuùa hoâm nay khoâng noùi rieâng cho ai caû, nhöng cho moïi ngöôøi chuùng ta. Chuùng ta haõy nhìn vaøo Lôøi Chuùa trong cöû haønh phuïng vuï naøy. Sau khi ñöôïc tuyeân boá ôû giaûng ñaøi, Lôøi Chuùa saép ñöôïc coâng boá nôi baøn thôø. ÔÛ ñaây Lôøi Chuùa seõ bieán thaønh Mình Chuùa, vaø trong thaùi ñoä khieâm cung töï haï cuûa maàu nhieäm Thaäp giaù. Nhöng ñoàng thôøi cuõng laø maàu nhieäm toân vinh... “Ai haï mình xuoáng, seõ ñöôïc naâng leân”.
Lôøi Chuùa trôû thaønh haønh ñoäng trong thaùnh leã naøy cho heát thaûy chuùng ta, ñeå chuùng ta ñoùn nhaän, thi haønh vaø xaây döïng Nöôùc Thieân Chuùa ñem haïnh phuùc ñeán cho moïi ngöôøi.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)