Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 16 Thöôøng Nieân Naêm A
Ruùt ra caû caùi môùi cuõ
maø xaây döïng cuoäc ñôøi
(Kng 12,13.16-19; Rm 8,26-27; Mt 13,24-43 hoaëc 13,24-30)
Phuùc AÂm: Mt 13, 24-30 {hoaëc 24-43}
"Haõy cöù ñeå caû hai moïc leân cho ñeán muøa gaët".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn moät duï ngoân khaùc cuøng daân chuùng raèng: "Nöôùc trôøi gioáng nhö ngöôøi kia gieo gioáng toát trong ruoäng mình. Trong luùc moïi ngöôøi nguû, thì keû thuø cuûa oâng ñeán gieo coû luøng vaøo ngay giöõa luùa, roài ñi maát. Khi luùa lôùn leân vaø troå boâng thì coû luøng cuõng loä ra. Ñaày tôù chuû nhaø ñeán noùi vôùi oâng raèng: "Thöa oâng, theá oâng ñaõ khoâng gieo gioáng toát trong ruoäng oâng sao? Vaäy coû luøng töø ñaâu maø coù?" OÂng ñaùp: "Ngöôøi thuø cuûa ta ñaõ laøm nhö theá". Ñaày tôù noùi vôùi chuû: "Neáu oâng baèng loøng, chuùng toâi xin ñi nhoå coû". Chuû nhaø ñaùp: "Khoâng ñöôïc, keûo khi nhoå coû luøng, caùc anh laïi nhoå luoân caû luùa chaêng. Haõy cöù ñeå caû hai moïc leân cho ñeán muøa gaët. Vaø ñeán muøa, ta seõ daën thôï gaët: "Caùc anh haõy nhoå coû luøng tröôùc, roài boù laïi töøng boù maø ñoát ñi, sau môùi thu luùa laïi chaát vaøo laãm cho ta".
{Ngöôøi laïi noùi vôùi hoï duï ngoân khaùc maø raèng: "Nöôùc trôøi gioáng nhö haït caûi ngöôøi kia gieo trong ruoäng mình. Haït ñoù beù nhoû hôn moïi thöù haït gioáng, nhöng khi moïc leân, thì lôùn hôn moïi thöù rau coû, roài thaønh caây, ñeán noãi chim trôøi ñeán nöông naùu nôi ngaønh noù".
Ngöôøi laïi noùi vôùi hoï moät duï ngoân khaùc nöõa maø raèng: "Nöôùc trôøi gioáng nhö men ngöôøi ñaøn baø kia laáy ñem troän vaøo ba ñaáu boät, cho ñeán khi boät daäy men".
Chuùa Gieâsu duøng duï ngoân maø phaùn nhöõng ñieàu aáy vôùi daân chuùng. Ngöôøi khoâng phaùn ñieàu gì vôùi hoï maø khoâng duøng duï ngoân, ñeå öùng nghieäm lôøi tieân tri ñaõ cheùp raèng: "Ta seõ môû mieäng noùi lôøi duï ngoân, Ta seõ toû ra nhöõng ñieàu bí nhieäm töø luùc döïng neân theá gian". Sau khi giaûi taùn daân chuùng, Ngöôøi trôû veà nhaø. Caùc moân ñeä ñeán gaëp Ngöôøi vaø thöa raèng: "Xin Thaày giaûi thích duï ngoân coû luøng trong ruoäng cho chuùng con nghe". Ngöôøi ñaùp raèng: "Keû gieo gioáng toát laø Con Ngöôøi. Ruoäng laø theá gian. Coøn haït gioáng toát laø con caùi Nöôùc trôøi. Coû luøng laø con caùi gian aùc. Keû thuø gieo coû luøng laø ma quyû. Muøa gaët laø ngaøy taän theá. Thôï gaët laø caùc thieân thaàn. Cuõng nhö ngöôøi ta thu laáy coû luøng, roài thieâu ñoát trong löûa theá naøo, thì ngaøy taän theá cuõng seõ xaûy ra nhö vaäy: Con Ngöôøi seõ sai caùc thieân thaàn ñi thu taát caû göông xaáu vaø moïi keû laøm ñieàu gian aùc khoûi nöôùc Chuùa, roài neùm taát caû chuùng vaøo löûa: ôû ñoù seõ phaûi khoùc loùc nghieán raêng. Baáy giôø keû laønh seõ saùng choùi nhö maët trôøi trong Nöôùc cuûa Cha mình. Ai coù tai ñeå nghe thì haõy nghe".}
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät XVI Thöôøng Nieân A
Kng 12,13.16-19; Rm 8,26-27; Mt 13,24-43 hoaëc 13,24-30
Chuùa vöøa noùi vôùi chuùng ta nhöõng lôøi deã hieåu. Theá gian naøy laø thöûa ruoäng coù coû xaáu moïc chen vôùi luùa toát, coù ngöôøi döõ soáng laãn vôùi ngöôøi laønh. Hieän töôïng naøy coù thaät; ai ai cuõng thaáy vaø nhieàu khi laøm khoå chuùng ta. Hôn nöõa, nhieàu laàn chuùng ta cuõng gioáng nhö nhöõng ngöôøi toâi tôù trong baøi Tin Möøng, muoán xin löûa bôûi trôøi xuoáng ñoát saïch phöôøng gian aùc ñi, ñeå theá giôùi naøy ñöôïc bình an vaø haïnh phuùc hôn. Nhöng khoâng hieåu sao moät vaán ñeà xa xöa nhö vaäy maø vaãn coøn y nguyeân töø ñôøi naøy qua ñôøi khaùc. Vaø khi ngoaùi coå nhìn laïi choã vöøa nhoå xong, hoï laïi thaáy coû xaáu muoán moïc leân. Loaøi ngöôøi muoán keâu leân Thieân Chuùa ñeå Ngöôøi giuùp ñôõ. Nhöng hoï chaúng tìm ñöôïc an uûi naøo, tröø nhöõng Lôøi maïc khaûi chuùng ta vöøa nghe ñoïc. Theá neân chuùng ta caàn thaønh kính ñoïc ñi ñoïc laïi nhöõng baøi Thaùnh Kinh hoâm nay ñeå tìm thaáy leõ soáng tröôùc moät vaán ñeà nan giaûi. Chuùa daïy chuùng ta theá naøo ñoái vôùi hieän töôïng laønh-döõ pha phoâi, xen laãn ôû traàn gian naøy?
A. Lôøi Saùch Khoân Ngoan
Cöïu Öôùc coù baûy cuoán saùch meänh danh laø saùch Khoân ngoan. Trong soá ñoù coù moät cuoán ñöôïc goïi thaúng laø saùch Khoân Ngoan. Baøi ñoïc 1 hoâm nay trích moät ñoaïn trong saùch aáy. Vaø ñoaïn trích naøy cho chuùng ta moät yù töôûng sô khôûi veà caùc saùch Khoân ngoan trong Cöïu Öôùc.
Ñaïi khaùi, ñoù laø nhöõng taùc phaåm ñöôïc vieát ra khi daân Dothaùi ñaõ tieáp xuùc nhieàu vôùi trieát hoïc cuûa caùc cöôøng quoác laân bang, ñaëc bieät khi hoï ñaõ lieân laïc nhieàu vôùi ngöôøi Hylaïp. Hoï cuõng baét chöôùc caùc nhaø hieàn trieát cuûa caùc daân toäc aáy suy nghó veà caùc huyeàn nhieäm day döùt löông taâm con ngöôøi. Hieän töôïng keû laønh ngöôøi döõ chung ñuïng vaø chung soáng vôùi nhau laø moät trong nhöõng thaéc maéc lôùn. Laøm sao khoâng theå khieán traùi ñaát naøy chæ coøn coù nhöõng ngöôøi laønh?
Moät soá taùc giaû ngöôøi Dothaùi ñöôïc Chuùa linh öùng suy nghó veà nhöõng huyeàn nhieäm nhö theá. Vaø saùch vôû hoï vieát ra laøm thaønh caùc saùch Khoân Ngoan cuûa Cöïu Öôùc. Nhöõng vaán ñeà hoï neâu leân coù maøu saéc trieát hoïc. Nhöng caùch thöùc hoï trình baøy, vaø nhaát laø suy tö cuûa hoï laïi quy veà toân giaùo, khieán nhöõng saùch toân giaùo naøy trôû neân nhöõng söù ñieäp maïc khaûi yù Chuùa nhieäm maàu. Ngöôøi ta phaûi nghe vôùi nieàm tin vaø chæ laõnh hoäi ñöôïc neáu coù ôn Chuùa.
Vaäy saùch Khoân ngoan vaø ñaëc bieät ñoaïn trích hoâm nay nghó theá naøo veà hieän töôïng keû laønh ngöôøi döõ chung ñuïng ôû traàn gian?
Ngay ôû caâu ñaàu baøi trích hoâm nay, taùc giaû Saùch Thaùnh ñaõ cho chuùng ta moät caùi nhìn ñöùc tin. Chuùng ta haõy dòch laïi cho ñuùng lôøi cuûa oâng (theo baûn dòch cuûa Nguyeãn Theá Thuaán): “Ngoaøi Chuùa ra khoâng coù thaàn naøo lo ñeán chuùng sinh ñeå Ngaøi phaûi trình baøy laø Ngaøi ñaõ khoâng xeùt xöû baát coâng”. Nghóa laø Thieân Chuùa laø Ñaáng duy nhaát cai trò vaïn vaät. Moïi söï ñeàu do Ngaøi saép ñaët. Vaø chaúng coù ai hôn Ngaøi ñeå Ngaøi phaûi baùo caùo veà coâng vieäc ñieàu haønh cuûa Ngaøi.
Vôùi nhöõng lôøi leõ nhö theá, saùch Khoân ngoan ñaõ noùi leân laäp tröôøng cuûa nieàm tin. Ngöôøi coù ñöùc tin khoâng coi mình laø chuùa teå vaïn vaät. Hoï khoâng ñöôïc ñöùng ra vaën hoûi trôøi ñaát, döôøng nhö moïi söï phaûi ra nhö hoï suy nghó. Khoâng, con ngöôøi phaûi nhaän bieát thaân phaän cuûa mình. Caùc nhaø khoa hoïc lôùn nhaát chæ laø nhöõng ngöôøi khaùm phaù ra caùc ñònh luaät saâu xa trong trôøi ñaát ñeå tuaân theo. Vì caû khi duøng khoa hoïc laøm chuû thieân nhieân, hoï vaãn phaûi chaáp nhaän caùc ñaëc tính cuûa taïo vaät. Theá neân caùc nhaø khoa hoïc laø nhöõng ngöôøi raát khieâm toán, ít nhaát ñoái vôùi thöïc taïi thieân nhieân. Theá thì vì sao con ngöôøi laïi töï phuï cö xöû nhö chuùa teå ñoái vôùi caùc vaán ñeà con ngöôøi?
Khi böïc töùc tröôùc hieän töôïng laønh döõ pha troän trong theá gian, hoï khoâng töï ñaët laøm thaåm phaùn xeùt xöû keû soáng vaø ngöôøi cheát sao? Cha Yves de Montchueil coù moät nhaän xeùt raát yù vò: thöôøng thöôøng ngöôøi ta phaân bieät coù hai haïng ngöôøi trong xaõ hoäi; nhöõng ngöôøi toát ñöùng töø baøn chaân ngöôøi ta trôû leân, coøn nhöõng ngöôøi xaáu ñöùng töø baøn chaân ngöôøi ta trôû xuoáng. Töùc laø ai cuõng coi mình laø thöôùc ño, laø ranh giôùi. Nhöõng ngöôøi nhö mình hay ñöôïc mình quyù laø toát; coøn nhöõng ai khoâng nhö mình vaø khoâng ñeïp yù mình ñeàu xaáu. Vaø khoâng bieát ñöôïc maáy ngöôøi thuoäc loaïi treân! Chæ nguyeân ñieàu ñoù ñaõ chöùng toû vaán ñeà laønh döõ toát xaáu voâ cuøng phöùc taïp vaø ngöôøi ta coù theå caõi nhau, ñaùnh nhau maõi maõi ñeå phaân bieät ngöôøi laønh keû döõ.
Cuõng may con ngöôøi khoâng phaûi laø chuùa teå vaïn vaät. Hoï khoâng phaûi laø thöôùc ño moïi söï. Hoï khoâng phaûi laø thaåm phaùn toái cao. Neáu vaäy caû trong vaán ñeà laønh döõ naøy, hoï phaûi laõnh yù Thieân Chuùa; hoï phaûi tìm hieåu, khaùm phaù quan ñieåm cuûa Ngaøi. Vaø ñoù laø ñieàu maø caâu ñaàu baøi saùch Khoân ngoan hoâm nay muoán daïy chuùng ta.
Tö töôûng thöù hai cuûa baøi naøy laø Thieân Chuùa ñieàu khieån moïi söï moät caùch toaøn naêng, neân Ngaøi khoan dung laï luøng. Chöù khoâng nhö nhöõng ai ít quyeàn theá, vì khaû naêng coù haïn neân luoân luoân muoán xöû cöùng ñoái vôùi nhöõng ai hôi khoù baûo. Thaät vaäy, baäc tröôïng phu sôï gì söï choáng ñoái. Chæ keû yeáu theá môùi voäi vaøng taùc oai. Phaïm toäi laø phaûn loaïn cuøng Thieân Chuùa. Neáu Thieân Chuùa dieät heát keû döõ, haù chaúng toû ra Ngöôøi khoâng toaøn naêng sao?
Nhöng lyù do cuoái cuøng cuûa thaùi ñoä bao dung cuûa Ngaøi, chính laø loøng baùc aùi bao la muoán cho toäi nhaân trôû laïi maø ñöôïc soáng. Theá neân thaùi ñoä cuûa ngöôøi coâng chính ôû ñôøi, cuûa ngöôøi ñi theo ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa, laø phaûi nhaân ñaïo, phaûi thöông ngöôøi, phaûi muoán cho toäi nhaân saùm hoái aên naên, chöù khoâng phaûi laø mong cho hoï bò tieâu dieät.
Thieát töôûng baøi hoïc cuûa saùch Khoân ngoan ñaõ khaù ñuû ñeå chuùng ta suy nghó vaø söûa mình. Nhöng Phuïng vuï hoâm nay coøn muoán goùp yù theâm qua baøi Tin Möøng ñeå hieän töôïng keû laønh ngöôøi döõ chung ñuïng ôû traàn gian ñöôïc soi saùng moät caùch thoûa ñaùng.
B. Lôøi Cuûa Tin Möøng
Chuùng ta chæ noùi ñeán moät duï ngoân, duï ngoân coû xaáu moïc xen vôùi luùa toát. Lôøi Chuùa ôû ñaây raát soáng ñoäng. Ñoù laø moät maøn kòch nhoû, mau leï nhöng ñaày yù nghóa. Ngöôøi ta thaáy thaùi ñoä noâng noåi cuûa toâi tôù. Coøn oâng chuû thì chín chaén vaø thöïc tình muoán xaây döïng. OÂng chæ ñích danh taùc giaû gaây ra coû luøng; nhöng ñoàng thôøi oâng cuõng muoán toâi tôù phaûi khieâm cung: naøy, yù töù khi nhaët coû luøng, lôõ ra caùc anh laïi nhoå luùa caû reã moät theå. Nghóa laø phaùn ñoaùn cuûa caùc anh chöa baûo ñaûm ñaâu. Hôn nöõa caùc anh ñöøng queân boån phaän cuûa caùc anh vì “haõy cöù ñeå chuùng moïc leân caû hai cho ñeán muøa gaët”. Gioáng toát cuõng phaûi moïc leân vaø sinh boâng traùi; neáu khoâng, ñeán muøa gaët laø ngaøy taän theá, gioáng toát cuõng chæ laø coû vaø khi aáy cuõng seõ bò boù laïi ñeå thieâu ñi. Thaät ra ngöôøi ta khoâng thu coû luøng tröôùc ñaâu. Ngöôøi ta thöôøng chæ gaët luùa mang veà nhaø. Coøn röôm raï seõ caét sau. Nhöng ôû ñaây vì toâi tôù ñang muoán bieát veà soá phaän cuûa coû luøng, neân buoäc loøng ngöôøi chuû phaûi noùi ñeán noù tröôùc.
Nhö vaäy, qua baøi Tin Möøng, Chuùa Yeâsu cho chuùng ta thaáy theâm nhieàu yeáu toá cuûa vaán ñeà laønh döõ laãn loän trong theá gian. Nguyeân nhaân gaây neân söï döõ laø Satan, keû thuø cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi ta khoâng neân daùn nhaõn hieäu laõnh döõ vaøo traùn nhau vì taát caû ñang coøn thay ñoåi, ñang thôøi lôùn leân. Haõy coá gaéng sinh boâng traùi keûo trôû thaønh coû daïi bò thieâu ñi sau naøy. Tuy nhieân yù töôûng coát yeáu ôû ñaây laø thôøi taän theá, luùc chung cuoäc. Ngöôøi ta phaûi ñôïi ñeán ngaøy aáy ñeå thaáy keû döõ bò thieâu ñi vaø ngöôøi laønh saùng choùi leân.
Nhöng yù töôûng cuûa phaàn giaûi thích duï ngoân döôøng nhö laïi nhaán maïnh ñeán hình phaït daønh cho keû döõ. Chuùng ta khoâng neân laáy laøm laï vì söï chuyeån höôùng naøy. Noù cho chuùng ta thaáy ôû moãi thôøi Lôøi Chuùa muoán maïc khaûi moät khía caïnh rieâng bieät. Vì ngöôøi khoân trong Nöôùc Trôøi phaûi bieát baét chöôùc ngöôøi gia chuû “ruùt ra caû caùi môùi cuõ” maø xaây döïng cuoäc ñôøi.
Chuùng ta haõy coá ghi laïi heát moïi maïc khaûi Chuùa môû ra cho chuùng ta trong hai baøi ñoïc treân ñaây. Moät ñaøng baøi Cöïu Öôùc cho chuùng ta thaáy ngöôøi coâng chính phaûi daønh quyeàn xeùt xöû cho Thieân Chuùa vaø baét chöôùc Ngaøi maø coù loøng nhaân ñaïo, öôùc mong cho ngöôøi toäi loãi aên naên hoái caûi. Vôùi baøi Tin Möøng, Chuùa daïy chuùng ta coøn phaûi khieâm nhöôøng hôn nöõa. Ñöøng daùn nhaõn hieäu coû luøng, coû xaáu cho ai; vaø ai ai cuõng phaûi coá gaéng sinh hoa keát quaû ñeå khoûi trôû thaønh coû daïi bò thieâu trong ngaøy taän theá. Vaø neáu chuùng ta ñeå yù , thì trong phaàn giaûi thích duï ngoân, chuùng ta ñaõ thaáy taùc giaû Thaùnh Kinh muoán aùm chæ raèng coû daïi moïc ngay trong loøng Giaùo Hoäi chöù khoâng rieâng gì ôû giöõa theá gian vì oâng vieát: Con Ngöôøi seõ sai caùc thieân thaàn cuûa Ngaøi ñi nhaët khoûi Nöôùc cuûa Ngaøi moïi côù vaáp phaïm vaø heát thaûy nhöõng phöôøng taùc quaùi.
Taát caû nhöõng giaùo lyù treân khieán chuùng ta phaûi khieâm nhöôøng hôn, vì coû daïi coù theå moïc caû trong maûnh vöôøn nhaø chuùng ta vaø ngay trong loøng chuùng ta. Moïi taâm tình böïc töùc vôùi keû döõ khoâng coøn nöõa. Ngöôïc laïi töø nay chuùng ta phaûi caàu xin loøng nhaân ñaïo cuûa Chuùa nhieàu hôn. Vaø ôû ñaây, chuùng ta thaáy nhöõng lôøi thö Phaoloâ hoâm nay ñaày an uûi.
C. Lôøi Thö Phaoloâ
Tình caûnh chuùng ta raát yeáu heøn. Coû daïi coù theå ñang moïc trong thaân xaùc chuùng ta. Duïc voïng vaø neát xaáu nhieàu khi khoâng che giaáu ñöôïc. Vaø löông taâm chuùng ta nhieàu khi phaûi reân xieát. Ai giuùp chuùng ta vöôn leân tôùi Chuùa ñeå sinh hoa keát quaû? Thaùnh Phaoloâ yù thöùc saâu xa veà thaân phaän con ngöôøi. Vaø ngaøi ñaõ tìm thaáy ôn cöùu ñoä nôi maàu nhieäm töû naïn-phuïc sinh cuûa Chuùa Yeâsu Kitoâ. Chính nôi söï yeáu ñuoái maø söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa ñaõ toû ra tuyeät dieäu. Ngöôøi ñaõ giô caùnh tay uy huøng phuïc sinh Ñöùc Yeâsu. Ngöôøi ñaõ ban Thaàn trí uy duõng xuoáng treân caùc xaùc phaøm, khieán hoâm nay Phaoloâ vieát: “Thaàn Khí ñôõ ñaàn tình caûnh yeáu heøn cuûa ta”.
Ngöôøi ñôõ ñaàn chuùng ta ngay trong vieäc ñaàu tieân khi chuùng ta ñeán vôùi Thieân Chuùa. Caàu nguyeän theá naøo cho phaûi, ñaâu chuùng ta coù bieát. Nhöng chính Thaàn Khí chuyeån caàu cho ta. Ngöôøi duøng chính söï yeáu heøn cuûa ta, khieán noù thoát leân nhöõng lôøi reân xieát bay leân tröôùc toøa Chuùa. Vaø khi con ngöôøi bieát thuù nhaän thaân phaän yeáu heøn vaø caàu xin ôn cöùu ñoä nhö vaäy, thì hoï seõ ñöôïc cöùu vôùt.
Hoâm nay chuùng ta cuõng caàu xin Thaàn trí ñeán ñôõ ñaàn tình caûnh yeáu heøn cuûa chuùng ta. Chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi thaùnh thieän hôn ai. Ngöôïc laïi chuùng ta nhìn nhaän mình yeáu ñuoái toäi loãi khoán khoå. Chuùng ta ñeán ñaây khoâng phaûi vì xöùng ñaùng hôn moïi ngöôøi, nhöng chính vì heøn haï hôn baát cöù ai ñeå xin ôn cöùu ñoä.
Chuùng ta maëc laáy taâm tình cuûa Chuùa Yeâsu Kitoâ trong maàu nhieäm baøn thôø, laø maàu nhieäm Thaùnh giaù vaø laø maàu nhieäm caàu xin ôn tha thöù cho heát moïi toäi nhaân. Chuùng ta muoán ôn cuûa thaùnh leã cöùu ñoä naøy traøn xuoáng treân taát caû chuùng ta vaø lan ra khaép maët ñòa caàu, ñeå ñem ôn tha thöù, ñoåi môùi vaø thaùnh hoùa moïi nôi moïi ngöôøi. Coû xaáu trong theá gian seõ bôùt ñi, maát ñi khoâng phaûi do yù chí töï cao töï ñaïi muoán tieâu dieät moïi ngöôøi khaùc mình, nhöng nhôø loøng nhaân ñaïo cuûa Thieân Chuùa bao dung muoán cho moïi ngöôøi ñöôïc cöùu vôùt. Chuùng ta haõy chia seû tình yeâu cuûa Chuùa trong Thaùnh leã naøy ñeå thöïc hieän noù trong ñôøi soáng.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)