Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 10 Thöôøng Nieân Naêm A
Loøng Nhaân Nghóa
(Hs 6,3b-6; Rm 4,18-25; Mt 9,9-13)
Phuùc AÂm: Mt 9, 9-13
"Ta khoâng ñeán ñeå keâu goïi ngöôøi coâng chính, nhöng keâu goïi ngöôøi toäi loãi".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu ñi ngang qua, thaáy moät ngöôøi ngoài ôû baøn thu thueá, teân laø Mattheâu. Ngöôøi phaùn baûo oâng: "Haõy theo Ta". OÂng aáy ñöùng daäy ñi theo Ngöôøi. Vaø xaûy ra laø khi Ngöôøi ngoài duøng böõa trong nhaø, thì coù nhieàu ngöôøi thu thueá vaø toäi loãi ñeán ngoài ñoàng baøn cuøng Chuùa Gieâsu vaø caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi. Nhöõng ngöôøi bieät phaùi thaáy vaäy, lieàn noùi vôùi caùc moân ñeä Ngöôøi raèng: "Taïi sao Thaày caùc oâng laïi aên uoáng vôùi nhöõng ngöôøi thu thueá vaø toäi loãi nhö theá?" Nghe vaäy, Chuùa Gieâsu baûo raèng: "Ngöôøi laønh maïnh khoâng caàn ñeán thaày thuoác, nhöng laø ngöôøi ñau yeáu! Caùc oâng haõy ñi hoïc xem lôøi naøy coù yù nghóa gì: 'Ta muoán loøng nhaân töø, chôù khoâng phaûi laø hy leã'. Vì Ta khoâng ñeán ñeå keâu goïi ngöôøi coâng chính, nhöng keâu goïi ngöôøi toäi loãi".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät X Thöôøng Nieân A
Hs 6,3b-6; Rm 4,18-25; Mt 9,9-13
Chuùa chuoäng nhaân nghóa chöù khoâng phaûi laø leã teá. Ñoù laø chuû ñeà cuûa ngaøy Chuùa Nhaät hoâm nay, laø tö töôûng chuùng ta phaûi suy nghó trong suoát tuaàn leã naøy. Vaø ngay baây giôø chuùng ta cuõng phaûi coù loøng nhaân nghóa; neáu khoâng, leã vaät chuùng ta daâng cuõng seõ khoâng ñöôïc chaáp nhaän.
Nhöng muoán hieåu loøng nhaân nghóa maø Chuùa meán chuoäng, chuùng ta phaûi töïa vaøo nhöõng baøi Kinh Thaùnh hoâm nay, ñaëc bieät laø baøi saùch Hoâseâ vaø baøi Tin Möøng Mattheâoâ. Vaø muoán coù loøng nhaân nghóa aáy, chuùng ta phaûi theo göông Abraham nhö baøi thô Phaoloâ hoâm nay khuyeân nhuû.
A. Hoâseâ Rao Giaûng Loøng Nhaân Nghóa
OÂng laø moät trong nhöõng tieân tri vaên só kyø cöïu nhaát cuûa daân Dothaùi. Teân oâng gaén lieàn vôùi moät quyeån saùch tieân tri ngaén goïn, neân ngöôøi ta keå oâng vaøo soá caùc tieân tri nhoû. Nhöng tö töôûng cuûa oâng raát phong phuù. Ñaëc bieät oâng taû tình Chuùa thöông daân thaém thieát nhö nghóa phu-phuï. Baøi saùch hoâm nay khoâng cho chuùng ta thaáy nhöõng ñieàu aáy; nhöng ñöôïc bieát nhö vaäy chuùng ta môùi hieåu roõ nhöõng lôøi saùch Hoâseâ hoâm nay.
Nhaø tieân tri rao giaûng ôû mieàn Baéc nöôùc Dothaùi, cuõng goïi laø Ephraim; nhöng oâng cuõng hieåu roõ taâm tình ñaïo ñöùc cuûa mieàn Nam, cuõng goïi laø Yuña. Caû hai mieàn, töùc laø caû Daân ñöôïc Chuùa choïn ñeàu chaúng aên ôû ra sao ñoái vôùi loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa. Ngöôøi yeâu daân nhö ngöôøi ta yeâu thöông baïn mình. Vaø moái tình aáy saét son vöõng beàn vì Daân bieát roõ Chuùa thaät tín nghóa. Nhöng hoï laïi khoâng laáy tình yeâu ñaùp traû tình yeâu. Nhöõng caâu ñaàu cuûa baøi ñoïc hoâm nay cho thaáy roõ hoï laïm duïng loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa. Hoï aên ôû khoâng ra gì vaø coá chaáp khoâng coá gaéng trôû laïi, vì hoï noùi: chaéc chaén Chuùa seõ xuaát hieän nhö raïng ñoâng vaø Ngöôøi seõ ñeán nhö möa cuoái muøa. Ai coù theå hoà nghi raïng ñoâng khoâng trôû laïi vaø cuoái muøa khoâng coù möa lôùn? Theá thì, duø ngöôøi ta aên ôû theá naøo, cuoái cuøng Chuùa cuõng vaãn seõ thöông Daân. Nghó nhö vaäy ñeå cöù aên ôû baïc beõo, haù chaúng phaûi laø laïm duïng loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa sao?
Vaø chuùng ta ñaõ bieát Chuùa ñaõ xöû theá naøo! Ngöôøi khoâng ruùt loøng nhaân nghóa. Ngöôøi luoân trung tín. Ngöôøi khoâng cö xöû vôùi chuùng ta nhö chuùng ta ñaùng toäi. Nhöng Ngöôøi muoán chuùng ta trôû laïi maø ñöôïc soáng. Theá neân gioïng Ngöôøi tha thieát hoûi Daân:
“Ta phaûi laøm gì cho ngöôi hôõi Ephraim?
Ta phaûi laøm gì cho ngöôi hôõi Yuña?”.
Chuùa thöông yeâu caû hai mieàn. Ngöôøi thöông toaøn Daân heát thaûy. Ngöôøi töï hoûi tình yeâu cuûa Ngöôøi phaûi laøm gì cho keû Ngöôøi thöông. Hoï ñaõ ví loøng trung tín cuûa Ngöôøi chaéc chaén nhö raïng ñoâng seõ ñeán vaø nhö möa seõ ñoå cuoái muøa. Thì naøy Ngöôøi cuõng vaïch ra cho hoï thaáy loøng daï hoï thay ñoåi nhö maây ban saùng vaø nhö maøn söông sôùm tan. Ñaùp laïi tình yeâu chaéc chaén cuûa Ngöôøi, loøng daï hoï luoân luoân ñoåi thay. Vaø loøng nhaân nghóa beàn vöõng cuûa Ngöôøi chæ gaëp thaáy nôi hoï moái tình nheï nhaøng choùng qua.
Hoï ñöøng baûo hoï vaãn daâng leân Ngöôøi nhöõng leã teá vaø thöôïng hieán. Leã vaät laø gì saùnh vôùi tình yeâu? Ai naøo muoán nhaän taëng vaät khoâng do nhöõng taám loøng chaân thaønh? Theá neân Thieân Chuùa ñaõ phaûi duøng mieäng löôõi Hoâseâ ñeå tuyeân saám cho toaøn Daân cuûa Ngöôøi bieát: Ngöôøi muoán nhaân nghóa chöù khoâng phaûi laø hy leã; Ngöôøi muoán ngöôøi ta bieát Ngöôøi, yeâu Ngöôøi hôn laø thaáy hoï cöù thöôïng hieán caùc leã vaät beà ngoaøi. Ngöôøi muoán ñaïo tình yeâu, ñaïo phu phuï chöù khoâng phaûi laø ñaïo leã laïc vaø kinh keä suoâng.
Nhöng maëc cho Hoâseâ vaø caùc ngoân söù tuyeân saám, caû hai mieàn Dothaùi vaãn tieáp tuïc moät neáp soáng ñaïo vuï hình thöùc, keùo daøi maõi ñeán thôøi Chuùa Yeâsu. Baøi Tin Möøng Mattheâoâ cho chuùng ta thaáy roõ ñieàu aáy.
B. Ñöùc Yeâsu Thöïc Hieän Loøng Nhaân Nghóa
Thôøi baáy giôø, Bieät phaùi laø haïng ngöôøi noåi tieáng trung thaønh vôùi Luaät phaùp. Hoï töï xöng vaø ñöôïc coâng nhaän laø nhöõng ngöôøi baûo veä giao öôùc. Hoï mang leänh truyeàn cuûa Chuùa vieát treân aùo muõ caân ñai hoï mang haøng ngaøy. Hoï chuù yù ñeán töøng daáu phaåy, daáu chaám trong Luaät phaùp, ñeán noãi khoâng coøn nhaän ra leänh truyeàn caên baûn nöõa. Hoâseâ vaø caùc ngoân söù ñaõ keâu goïi trôû veà vôùi loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa, chöù ñöøng caäy döïa vaøo caùc leã laïc beà ngoaøi. Nhöng Bieät phaùi laïi chæ xoi moùi baét beû ngöôøi ta veà vieäc giöõ nghi leã vaø khoâng bieát môû maét ra maø xem: kìa, ngöôøi ta ñang trôû veà vôùi Chuùa.
Mattheâoâ ñang ngoài ôû baøn thu thueá maø ñaõ ñöùng leân ñi theo tieáng Chuùa goïi. OÂng boû caùi ngheà maø ña soá vaø nhaát laø Bieät phaùi vaãn coi laø baát löông vì boùc loät ñoàng baøo vaø vô veùt cho ngoaïi bang... Ñoái vôùi ngöôøi Dothaùi, caùi quaân thu thueá cuõng laø boïn toäi loãi. Theá thì leõ ra khi thaáy ai boû caùi ngheà baát löông ñoù, ngöôøi ta phaûi möøng môùi phaûi. Nhöng nhöõng ngöôøi Bieät phaùi laïi khoâng vui nhö vaäy, saün nhöõng taâm tình choáng ñoái Chuùa Yeâsu, hoï coâng kích Ngaøi vì ngoài ñoàng baøn vôùi nhöõng ngöôøi thu thueá vaø toäi loãi.
Hoï khoâng thaáy raèng baøn tieäc ñang dieãn ra tröôùc maét hoï laø hình aûnh veà ngaøy caùnh chung vaø veà thôøi thieân sai maø caùc söù ngoân haèng noùi tôùi. Chính Chuùa Yeâsu ñaõ nhieàu laàn tuyeân boá: Nöôùc Trôøi laø baøn tieäc, maø keû beân ñoâng ngöôøi beân taây seõ ñeán tham döï; vaø coù ñi luøa heát moïi ngöôøi vaøo, baøn tieäc aáy vaãn coøn nhieàu choã dö ñeå cho ngöôøi ta coù theå cöù vaøo theâm maõi.
Haïng Bieät phaùi khoâng muoán nhaän Chuùa Yeâsu laø Thieân sai; neân hoï cuõng khoâng theå nhaän ra caûnh töôïng dieãn ra tröôùc maét hoï laø baøn tieäc Nöôùc Trôøi. Hoï chæ coù theå taïm coi Ngaøi nhö moät Thaày daïy. Theá maø moät ngöôøi ñaõ ôû baäc thaày nhö hoï ñaây, nhaát ñònh khoâng theå chung cha baøn aên vôùi boïn thu thueá vaø toäi loãi. Do ñoù hoï ñaõ cöï nöï vôùi Chuùa.
Nhöng naøo Ngaøi coù chòu. Ngaøi nhaéc laïi cho caùc baäc thaày bieát leänh truyeàn cuûa Chuùa ñaõ ghi trong saùch Hoâseâ: Ta chuoäng loøng nhaân nghóa chöù khoâng phaûi leã teá. Vaø ñeå hoï hieåu roõ leänh truyeàn ñoù hôn, Ngaøi noùi theâm: Ta khoâng ñeán keâu goïi ngöôøi coâng chính, nhöng keû toäi loãi. YÙ Ngaøi muoán noùi raèng ngöôøi ôû baäc thaày daïy Lôøi Chuùa thì phaûi nhôù giaùo huaán cuûa caùc tieân tri, vaø phaûi khuyeân baûo toäi nhaân trôû veà vôùi Chuùa. Nay Ngaøi ñeán laøm coâng vieäc aáy. Ngaøi laø Thaày daïy ñaïo lyù. Vaø ñaïo lyù Ngaøi daïy laø chính giaùo lyù maø caùc tieân tri ñaõ rao giaûng. Ngaøi ñang thöïc hieän nhaân nghóa.
Chaéc chaén nhöõng ngöôøi Bieät phaùi ñaõ phaûi caûm thaáy beõ baøng. Hôn nöõa hoï phaûi suy nghó veà laäp tröôøng ñaïo ñöùc cuûa mình: phaûi chaêng mình ñaõ chaúng sao laõng giaùo huaán cuûa caùc söù ngoân?
Nhöng Lôøi Chuùa ñaõ khoâng chæ noùi vôùi ngöôøi Bieät phaùi, maø coøn noùi vôùi caû chuùng ta vaø vôùi moïi ngöôøi ôû moïi thôøi. Toaøn boä Cöïu Öôùc luoân luoân nhaéc nhôû cho loaøi ngöôøi nhôù: Thieân Chuùa laø Ñaáng nhaân nghóa; Ngöôøi yeâu thöông chuùng ta; Ngöôøi keát thaân vôùi loaøi ngöôøi nhö qua moät kheá öôùc phu-phuï. Ngöôøi daâng hieán tình yeâu vaø chæ chôø ñöôïc ñaùp traû baèng tình yeâu . Ñaïo Ngöôøi maïc khaûi laø ñaïo tình yeâu chöù khoâng phaûi laø ñaïo leã laïc. Ñeå cho chuùng ta thaáy roõ ñieàu aáy, Ngöôøi ñaõ sai chính Con Moät cuûa Ngöôøi xuoáng theá. Vaø Con cuûa Ngöôøi ñaõ yeâu cho ñeán cheát vaø cheát treân Thaäp giaù, ñeå laøm chöùng khoâng ai yeâu nhieàu hôn Ngöôøi thí maïng soáng mình cho ngöôøi mình yeâu thöông.
Dó nhieân khoâng ai trong chuùng ta muoán coù thaùi ñoä cuûa ngöôøi Bieät phaùi. Nhaát laø trong Thaùnh leã naøy chuùng ta ñeàu yù thöùc haïnh phuùc Chuùa daønh cho chuùng ta laø nhöõng ngöôøi toäi loãi maø ñöôïc ñoàng baøn vôùi Ngöôøi vaø ñöôïc thoâng phaàn chính Mình Maùu Ngöôøi. Nhöng Thaùnh leã naøy coù chaéc chaén khoâng trôû thaønh moät leã laïc suoâng khoâng? Vaø muoán cho loøng ñaïo ñöùc cuûa mình thaät nhaân nghóa, chuùng ta phaûi laøm gì?
C. Thaùnh Phaoloâ Tin Loøng Nhaân Nghóa
Baøi thö Roâma vöøa noùi leân haïnh phuùc chuùng ta ñang coù, vöøa chæ daãn phöông theá thieát thöïc ñeå gìn giöõ haïnh phuùc aáy. Chuùng ta heát thaûy laø tín höõu. Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi tin Thieân Chuùa ñaõ phuïc sinh Ñöùc Yeâsu Kitoâ, Ñaáng ñaõ noäp mình vì toäi loãi chuùng ta vaø ñaõ soáng laïi ñeå thaùnh hoùa chuùng ta. Töùc laø chuùng ta laø nhöõng ngöôøi tin loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa, bieåu loä ñaëc bieät trong vieäc Ñöùc Yeâsu Kitoâ chòu cheát ñeå tha toäi vaø thaùnh hoùa chuùng ta. Coù ñöùc tin nhö vaäy, chuùng ta ñaõ ñöôïc neân coâng chính, vì Thieân Chuùa ñaõ höùa coâng chính hoùa moïi ngöôøi coù loøng tin, nhö Ngöôøi ñaõ laøm cho Abraham.
Vò toå phuï naøy ñaõ ñöôïc neân coâng chính hoaøn toaøn nhôø nieàm tin vaøo loøng nhaân nghóa cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng thi haønh moïi ñieàu Ngöôøi höùa, Ñaáng trung tín giöõ lôøi giao öôùc. Abraham ñaõ tin vaø ñaõ ñöôïc neân coâng chính. Hôn nöõa, coøn ñöôïc trôû neân cha cuûa nhieàu daân, töùc laø nhieàu daân khi tin nhö oâng cuõng seõ ñöôïc höôûng nhöõng lôøi Chuùa höùa nhö oâng vaø trôû thaønh doøng doõi cuûa oâng. Vaäy chuùng ta laø nhöõng ngöôøi ñaõ tin vaøo loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa, thì chuùng ta nay ñöôïc coâng chính hoùa. Chöùng côù laø chuùng ta saép ñöôïc ñoàng baøn vôùi Chuùa vaø ñöôïc thoâng phaàn Mình Maùu Ngöôøi.
Haïnh phuùc aáy chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc nhôø nieàm tin thì cuõng seõ chæ giöõ ñöôïc nhôø nieàm tin. Chuùng ta phaûi tin nhö Abraham. Theá maø loøng tin cuûa oâng thaät to lôùn! OÂng khoâng heà nao nuùng tröôùc Lôøi Höùa. OÂng ñaõ giaø 100 tuoåi vaø Sara baïn oâng ñaõ heùo hon. Nhöng Lôøi Chuùa ñaõ höùa cho oâng moät doøng doõi ñoâng ñaûo. OÂng tin ôû Lôøi Ngöôøi. OÂng thôø laïy Thaùnh YÙ Ngöôøi. OÂng chaéc chaén Chuùa coù khaû naêng thi haønh moïi ñieàu Ngöôøi höùa. Chuùa laø Ñaáng trung tín vaø nhaân nghóa, thì oâng cuõng ñaùp laïi loøng nhaân nghóa baèng trung tín. OÂng khoâng gioáng nhö ngöôøi Dothaùi sau naøy; ñoái vôùi Chuùa laø Ñaáng nhaân nghóa trung thaønh, hoï chæ coù moät taám loøng thay ñoåi nhö söông mai sôùm tan vaø nhö maây ban saùng taïm thôøi. OÂng laáy nghóa traû nghóa chöù khoâng nhö boïn Bieät phaùi ñaùnh ñoåi loøng nhaân nghóa vôùi nhöõng leã laïc beà ngoaøi. Thaùnh Phaoloâ khuyeân chuùng ta baét chöôùc oâng ñeå ôû trong doøng doõi cuûa oâng haàu ñöôïc chia seû moïi Lôøi Chuùa höùa.
Vaäy nhö Abraham, chuùng ta seõ luoân luoân moät nieàm tin ôû loøng nhaân nghóa Chuùa. Ngöôøi nhaân nghóa ñoái vôùi chuùng ta ñaëc bieät trong haønh vi keâu goïi chuùng ta laø ngöôøi toäi loãi ñeán ñoàng baøn vôùi Ngöôøi trong Bí tích Thaùnh Theå. Chuùng ta phaûi tham döï thaùnh leã naøy trong tinh thaàn yù thöùc mình laø toäi nhaân caàn ôn coâng chính hoùa. Nhaát laø ñöôïc cuøng baøn vôùi Chuùa vaø vôùi anh em, chuùng ta phaûi ñeå cho loøng mình theâm maät thieát hôn vôùi Chuùa vaø moïi ngöôøi. Chuùng ta khoâng theå ñöôïc höôûng theâm loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa maø laïi khoâng môû loøng theâm tình nhaân nghóa vôùi anh em. Bôûi vì loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa thaät ra laø loøng nhaân nghóa trong giao öôùc, loøng nhaân nghóa muoán keát hôïp moïi daân toäc laïi trong moät tình yeâu vöõng beàn. Chuùng ta chæ coù theå tham döï vaøo loøng nhaân nghóa toát laønh aáy khi thaät söï töø boû tinh thaàn bieät phaùi, phaân reõ anh em nhö xa lìa vôùi mình. Vaø ai baûo moät laäp tröôøng côûi môû vôùi moïi ngöôøi nhö vaäy laïi khoâng ñoøi hy sinh töø boû loøng vò kyû? Nhöng ñoù môùi laø leã daâng chaân chính, leã daâng do loøng nhaân nghóa, baét chöôùc vaø thoâng phaàn leã daâng cuûa Ñöùc Kitoâ treân baøn thôø. Chuùng ta coá gaéng daâng leã hoâm nay nhö vaäy ñeå ñöôïc höôûng nhôø loøng nhaân nghóa cuûa Chuùa.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)