Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 9 Thöôøng Nieân Naêm A
Bôûi Tin Chöù Khoâng Phaûi
Bôûi Vieäc Laøm Luaät Daïy
(Tl 11,18.26-28; Rm 3,21-25a.28; Mt 7,21-27)
Phuùc AÂm: Mt 7,21-27
"Nhaø xaây treân neàn ñaù vaø nhaø xaây treân caùt".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng caùc moân ñeä raèng: "Khoâng phaûi taát caû nhöõng ai noùi vôùi Ta: Laïy Chuùa, laïy Chuùa, laø ñöôïc vaøo nöôùc trôøi, nhöng chæ coù ngöôøi thöïc hieän yù Cha Ta ôû treân trôøi, keû aáy môùi ñöôïc vaøo nöôùc trôøi".
Trong ngaøy ñoù, nhieàu ngöôøi seõ noùi vôùi Thaày raèng: "Laïy Chuùa, laïy Chuùa, naøo chuùng toâi ñaõ khoâng nhaân danh Chuùa maø noùi tieân tri, nhaân danh Chuùa maø tröø quyû, vaø nhaân danh Chuùa maø laøm nhieàu pheùp laï ñoù ö?"
Vaø baáy giôø Thaày seõ tuyeân boá vôùi chuùng raèng: "Ta chaúng heà bieát caùc ngöôi, hôõi nhöõng keû laøm ñieàu gian aùc, haõy lui ra khoûi maët Ta".
Vaäy ai nghe nhöõng lôøi Thaày noùi ñaây, vaø ñem ra thöïc haønh, thì gioáng nhö ngöôøi khoân ngoan, ñaõ xaây nhaø mình treân ñaù; möa coù ñoå xuoáng, nöôùc coù traøn vaøo, gioù baõo coù thoåi ñeán, vaø luøa vaøo nhaø ñoù, nhaø vaãn khoâng saäp, vì nhaø aáy ñöôïc xaây treân neàn ñaù.
Vaø heã ai nghe nhöõng lôøi Thaày noùi ñaây maø khoâng ñem ra thöïc haønh, thì gioáng nhö ngöôøi ngu ñaàn, xaây nhaø mình treân caùt, khi möa sa nöôùc luõ, gioù thoåi vaø luøa vaøo nhaø ñoù, nhaø seõ saäp vaø seõ trôû neân ñoáng hoang taøn".
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät IX Thöôøng Nieân A
Tl 11,18.26-28; Rm 3,21-25a.28; Mt 7,21-27
Ñôøi soáng con ngöôøi khoâng phaûi chæ coù nhöõng khoù khaên tröôùc maét. Chính cuoäc soáng haøng ngaøy ñaõ laø moät khoù khaên; vì ngaøy naøo ngaøy naøo con ngöôøi cuõng phaûi coá gaéng; ngöng caùc coá gaéng naøy, ñôøi soáng chaúng coøn ra gì nöõa. Vaø con ngöôøi phaûi coá gaéng veà nhieàu maët. Hoâm nay Lôøi Chuùa baûo chuùng ta phaûi coá gaéng veà maët ñaïo ñöùc, ñem Lôøi Ngöôøi ra thöïc haønh.
A. Leänh Truyeàn Cuûa Chuùa
Baøi saùch Thöù luaät ñôn sô vaén taét. Noù laøm voïng laïi thôøi xöa; nhöng chaân lyù cuûa noù vaãn coù giaù trò hieän ñaïi. Ñoù laø nhöõng lôøi Thieân Chuùa tröïc tieáp noùi vôùi daân Israel ôû thôøi Giao Öôùc nuùi Sinai. Ñuùng hôn, ñoaïn trích hoâm nay keát thuùc nhöõng chöông trình baøy giao öôùc giöõa Thieân Chuùa vaø Daân Ngöôøi.
Ngöôøi ñaõ cho Daân aáy hieåu raèng chính Ngöôøi ñaõ ra tay oai huøng vaø maïnh meõ cöùu Daân ra khoûi ñaát toâi moïi. Ngöôøi muoán choïn hoï laøm Daân Rieâng cuûa Ngöôøi neáu hoï baèng loøng chæ nhaän Ngöôøi laøm Chuùa. Dó nhieân traêm ngöôøi nhö moät, hoï ñaõ ñoàng thanh höôûng öùng vì uy quyeàn vaø aân hueä cuûa Thieân Chuùa trong vieäc cöùu Daân ñang coøn roõ raøng tröôùc maét. Hoï thaáy theo Ngöôøi khoâng thieät gì caû maø chæ coù lôïi, vì neáu khoâng, nay hoï ñaõ khoâng laø moät Daân coù lòch söû vaø töông lai nhöng ñaõ hao moøn, maït kieáp nôi chæ toaøn gaëp nhöõng chuyeän baát coâng öùc hieáp. Do ñoù trong luùc phaán khôûi, hoï ñaõ nhaän heát moïi leänh truyeàn cuûa Chuùa do Moâseâ truyeàn laïi. OÂng ñaõ ghi taát caû vaøo bia ñaù vaø saùch vôû. Nhöng chöa ñuû. Caàn thieát hôn laø moãi ngöôøi phaûi naém vöõng, vaø ñem ra thi haønh. Theá neân ñeå keát luaän, Moâseâ noùi vôùi Daân nhöõng lôøi chuùng ta vöøa nghe ñoïc.
OÂng yeâu caàu hoï haõy ñaët leänh truyeàn cuûa Chuùa vaøo loøng, vaøo linh hoàn; haõy buoäc noù laøm daáu nôi tay ñeå luoân coù theå nhìn thaáy; cuõng nhö haõy laáy noù laøm khaên chít nôi traùn ñeå nhaéc nhôû cho nhau. Bôûi vì haïnh phuùc tuøy thuoäc ôû vieäc tuaân giöõ leänh truyeàn aáy. Ngöôøi ta seõ ñöôïc chuùc laønh khi ñem noù ra thi haønh; ngöôïc laïi hoï seõ bò chuùc döõ khi laïc xa ñöôøng loái Thieân Chuùa ñaõ vaïch ra. Khoâng taát nhieân Ngöôøi phaûi phaït hoï. Chính ñöôøng loái hoï ñi theo khi boû ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa seõ ñöa hoï ñeán nhöõng baát haïnh voâ cuøng khoán khoå. Ñoù laø con ngöôøi cuûa taø thaàn nôi caùc daân ngoaïi. Böôùc vaøo con ñöôøng ñoù, Israel seõ ra khoûi Lôøi Höùa vaø maát taát caû nhöõng gì laøm cho Daân aáy neân vinh döï vaø ñoäc ñaùo. Israel seõ ra khoûi ôn goïi laøm Daân Rieâng cuûa Thieân Chuùa vaø khoâng coøn leõ soáng ñaëc bieät nöõa. Do ñoù ñöùng tröôùc leänh truyeàn cuûa Chuùa laø ñöùng tröôùc lôøi chuùc laønh hay lôøi chuùc döõ, laø ñöùng tröôùc haïnh phuùc hay baát haïnh, söï soáng hay söï cheát. Israel coù quyeàn löïa choïn. Thieân Chuùa kính troïng söï töï do cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân khoâng luùc naøo Ngöôøi khoâng muoán Israel löïa choïn ñöôøng loái söï soáng. Ñeán noãi sau khi ñaõ nhieàu laàn nhieàu caùch khuyeân nhuû hoï qua caùc tieân tri, cuoái cuøng Ngöôøi ñaõ phaûi sai chính Con Moät cuûa Ngöôøi ñeán ñeå giuùp hoï, keùo hoï trôû veà vôùi leänh truyeàn vaø chuùc laønh cuûa Ngöôøi. Ñoù laø Ñöùc Yeâsu Kitoâ maø hoâm nay baøi Tin Möøng cho chuùng ta thaáy cuõng ñang keát thuùc Baøi giaûng treân Nuùi, gioáng nhö Moâseâ ñaõ keát thuùc huaán töø veà Giao öôùc trong baøi saùch Thöù luaät vöøa nghe.
B. Haõy Xaây Nhaø Treân Ñaù
Thaät vaäy ñoaïn Tin Möøng hoâm nay keát thuùc moät baøi giaûng daøi trong saùch Tin Möøng Mattheâoâ. Ñoù laø Baøi giaûng treân Nuùi, khôûi ñaàu vôùi caùc moái phuùc thaät. Roài Chuùa Yeâsu ñaõ ñeà caäp ñeán vieäc caàu nguyeän aên chay vaø boá thí, laø nhöõng vieäc ñaïo ñöùc ñaëc bieät trong daân Dothaùi. Ngöôøi cuõng ñeà caäp ñeán nhieàu vaán ñeà khaùc nöõa. Cuoái cuøng nhìn vaøo ñaùm thính giaû ñang chaêm chuù nghe, Ngöôøi nhö muoán noùi vôùi caùc coäng ñoàng tín höõu cöû haønh Phuïng vuï cuûa Ngöôøi sau naøy. Noùi ñuùng hôn, taùc giaû saùch Tin Möøng nhìn thaáy caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu nôi ñaùm thính giaû ñang chaêm chuù nghe Ñöùc Yeâsu. Vaø ngöôøi muoán ñaët nhöõng lôøi naøy treân mieäng Chuùa: “Khoâng phaûi moïi keû noùi vôùi Ta: laïy Chuùa! laïy Chuùa! laø seõ ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi, nhöng laø keû thi haønh YÙ Cha Ta”.
Nhöõng ai quen bieát Kinh Thaùnh laäp töùc ñaõ nhaän ra boái caûnh cuûa ngaøy chung thaåm trong nhöõng lôøi vöøa nghe. Ngöôøi ta ñeán lay cöûa Nöôùc Trôøi nhö nhöõng trinh nöõ khôø daïi, khoâng chuaån bò daàu ñeøn, neân khi moïi ngöôøi ñaõ vaøo phoøng cöôùi vaø cöûa ñaõ ñoùng môùi chaäm chaân ñeán goõ cöûa xin vaøo (25,11). Ñöùc Yeâsu baáy giôø khoâng coøn nhö luùc rao giaûng ôû traàn gian nöõa. Ngöôøi ñaõ laø “Chuùa”. Töôùc hieäu ñaëc bieät naøy Ngöôøi ñaõ nhaän ñöôïc khi soáng laïi vaø ngöôøi ta ñöôïc chieâm ngöôõng khi Ngöôøi trôû laïi trong vinh quang ñeå phaùn xeùt keû soáng vaø keû cheát. Saùch Tin Möøng Mattheâoâ hay duøng chöõ “trong ngaøy aáy” ñeå noùi veà thôøi theá maït.
Vaäy trong ngaøy aáy, nhieàu keû seõ ñeán noùi vôùi Ñöùc Yeâsu: Laïy Chuùa, laïy Chuùa! Hoï laøm chuùng ta lieân töôûng ñeán nhöõng con ngöôøi quen ñoïc kinh, nhöõng ngöôøi thöôøng ñoïc kinh vaø ñoïc kinh nhieàu, nhöng laïi laø nhöõng keû khoâng thi haønh Thaùnh yù Chuùa. Hoï giöõ ñaïo nhö nhöõng ngöôøi nôi daân ngoaïi vaø nhö daân Dothaùi maø caùc tieân tri ñaõ noùi raèng hoï chæ thôø Chuùa baèng moâi mieäng, coøn loøng hoï thì ôû xa Ngöôøi. Dó nhieân nhöõng ngöôøi nhö vaäy seõ khoâng ñöôïc Ñöùc Kitoâ nhìn ñeán.
ÔÛ ñaây, saùch Tin Möøng Mattheâoâ coøn noùi ñeán caû nhöõng ngöôøi ñaõ nhaân Danh Chuùa maø noùi tieân tri, nhaân Danh Ngöôøi maø tröø quyû, nhaân Danh Ngöôøi maø laøm pheùp laï. Ñoù chaúng phaûi laø nhöõng ngöôøi ôû trong haøng nguõ moân ñeä sao, maø saùch Tin Möøng ñaõ coù laàn noùi raèng hoï cuõng ñöôïc Chuùa sai ñi giaûng ñaïo vaø hoï cuõng ñaõ laøm ñöôïc nhieàu pheùp laï? Phaûi, coù nhieàu ngöôøi ôû trong Giaùo hoäi, ngay caû nôi phaåm traät Hoäi Thaùnh nöõa vaãn “nhaân Danh” Chuùa maø laøm nhieàu truyeän. Trong ngaøy aáy hoï ñeán vôùi Chuùa; hoï chaøo Chuùa: laïy Chuùa, laïy Chuùa; nhöng hoï seõ ñöôïc traû lôøi: Ta khoâng heà bieát caùc ngöôi! Nghóa laø Ta khoâng thaáy coù gì maät thieát vôùi caùc ngöôi, Ta khoâng thaáy caùc ngöôi laø baïn höõu, vì nhö lôøi Phaoloâ noùi: coù nhöõng keû laøm pheùp laï maø khoâng coù ñöùc meán. Nhöõng ngöôøi aáy ñaõ laøm vieäc chieáu leä. Vaø teä hôn nöõa, lôøi Tin Möøng hoâm nay noùi: hoï heát thaûy laø phöôøng taùc quaùi. Taùc giaû Mattheâoâ quen duøng töø ngöõ naøy ñeå noùi ñeán nhöõng haønh ñoäng thieáu baùc aùi, yeâu thöông (xem 13,41; 23,28; 24,12). Vaø nhö theá laøm chuùng ta thaáy roõ nhöõng lôøi Chuùa phaùn xeùt ôû ñaây cuõng y heät nhö ôû moät ñoaïn khaùc, ñoaïn 25 trong saùch Tin Möøng Mattheâoâ noùi veà chung thaåm. Vaø Ngöôøi cuõng noùi vôùi nhöõng keû khoâng thi haønh baùc aùi raèng: haõy xeùo ñi xa Ta! y nhö hoâm nay Ngöôøi tuyeân boá vôùi haïng ngöôøi khoâng thi haønh Lôøi Chuùa.
Tuy nhieân chuùng ta ñöøng nghó töôûng Nöôùc Trôøi vaø haïnh phuùc thieân ñaøng nhö moät thöù phaàn thöôûng ngoaïi taïi seõ ñöôïc trao taëng cho nhöõng keû thi haønh YÙ Chuùa. Nhöng caây xieâu ñaøng naøo thì ñoå ñaøng aáy. Con ngöôøi khoâng giöõ Luaät Chuùa, thì nhö lôøi saùch Thöù luaät hoâm nay noùi, hoï ñaõ ñi vaøo con ñöôøng baát haïnh. Vaø con ngöôøi khoâng laøm baùc aùi, thì ñaõ laø phöôøng taùc quaùi. Ñôøi soáng vaø coâng trình cuûa hoï gioáng nhö cuûa ngöôøi xaây nhaø treân caùt: möa ñoå, soâng traøn, gioù thoåi, noù saäp vaø saäp ñoå lôùn.
Ñaây khoâng phaûi laø vaên chöông. Ñoù laø nhöõng neùt gôïi laïi caûnh hoàng thuûy ngaøy xöa vaø gôïi leân caûnh trôøi long ñaát lôû trong ngaøy chung thaåm. Vaøo ngaøy ñoù, con ngöôøi taùc quaùi seõ thaáy hoï ñaõ soáng voâ ích. Coâng vieäc hoï laøm theo theá gian ñaõ qua ñi vôùi theá gian. Thaùnh Phaoloâ baûo trong ngaøy ñoù chæ coøn ñöùc aùi toàn taïi. Vaø ôû ñaây thaùnh Mattheâoâ noùi, chæ coøn cuoäc ñôøi baùc aùi môùi ñöùng vöõng tröôùc maët Chuùa. Chính Ngöôøi laø Ñaù Vöõng Chaéc ñeå ai gaén boù vôùi Ngöôøi môùi toàn taïi qua caùc côn phong ba vaø ñaëc bieät trong côn baõo taùp cuoái cuøng laø thôøi taän theá. Thaùnh Yoan noùi: “Ai baûo mình bieát Chuùa Yeâsu maø khoâng giöõ leänh truyeàn cuûa Ngöôøi, thì laø keû noùi laùo” (1Yn 2,3-6). Lôøi aáy coù theå giaûi thích vì sao “trong ngaøy aáy nhieàu keû noùi vôùi Ta: Laïy Chuùa, laïy Chuùa... maø seõ bò Ta tuyeân boá: Ta khoâng heà bieát caùc ngöôi”.
Do ñoù, giöõ ñaïo khoâng phaûi chæ laø ñoïc kinh xem leã, nhöng nhaát laø laéng nghe Lôøi Chuùa vaø thi haønh YÙ Ngöôøi. Chính Ngöôøi ñaõ phaùn: chæ nhöõng ai laøm nhö vaäy môùi laø meï, laø anh, laø em cuûa Ngöôøi, nghóa laø môùi coù tình nghóa vôùi Ngöôøi vaø môùi coù ñöùc baùc aùi.
C. Bôûi Tin Chöù Khoâng Phaûi Bôûi Vieäc Laøm Luaät Daïy
Ñoïc qua, chuùng ta coù theå töôûng Phaoloâ khoâng nhaát trí vôùi saùch Thöù luaät vaø Tin Möøng Mattheâoâ. Ngöôøi nghó raèng “con ngöôøi maø ñöôïc giaûi aùn tuyeân coâng (= ñöôïc coâng chính hoùa) aáy laø bôûi tin, chöù khoâng phaûi bôûi vieäc laøm Luaät daïy”. Do ñoù ngöôøi Tin Laønh thöôøng noùi: chuùng ta ñöôïc roãi chæ nhôø loøng tin.
Tuy nhieân chuùng ta coù theå taïm phaân bieät hai giai ñoaïn trong cuoäc ñôøi cuûa ngöôøi tín höõu: luùc hoï ñi töø nôi toái taêm sang nôi aùnh saùng, töùc laø töø tình traïng toäi loãi ñöôïc trôû neân coâng chính; vaø cuoäc ñôøi töø ñoù trôû ñi. ÔÛ ñaây thaùnh Phaoloâ muoán noùi ñeán giai ñoaïn thöù nhaát, luùc con ngöôøi ñöôïc coâng chính hoùa, nghóa laø ñöôïc tha thöù toäi loãi ñeå neân thaùnh thieän, ñöôïc giaûi aùn laø con caùi cuûa loâi ñình giaän döõ ñeå ñöôïc tuyeân boá laø con caùi cuûa aân suûng vaø tình thöông. Ñieàu naøy khoâng tuøy vaøo luaät naøo hay vieäc naøo, nhöng hoaøn toaøn chæ nhôø bôûi tin vaøo Ñöùc Yeâsu Kitoâ, Ñaáng maø Thieân Chuùa ñaõ baøy ra tröôùc maét thieân haï nhö phöông xaù toäi. Chæ nhôø ôn Ngöôøi, nhôø vieäc cöùu chuoäc trong Maùu Ngöôøi maø moïi keû tin ñeàu ñöôïc coâng chính hoùa.
Ñaøng khaùc, “tin” ñoái vôùi thaùnh Phaoloâ khoâng chæ laø moät hoaït ñoäng cuûa trí tueä chaáp nhaän chaân lyù, nhöng töï baûn chaát laø moät hoaït ñoäng cuûa cô theå con ngöôøi hieán thaân cho maïc khaûi cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa. “Tin” nhö vaäy chính laø “yeâu”, vaø yeâu khoâng chæ ôû trong tö töôûng nhöng laø daán thaân vaø haønh ñoäng. Ngöôøi ta tin Phuùc AÂm thì vaâng lôøi Phuùc AÂm; vaø ngöôøi ta tin Chuùa thì phaûi giöõ leänh Ngöôøi truyeàn.
Phaoloâ vaø Mattheâoâ khoâng noùi khaùc nhau nhö thoaït ñaàu chuùng ta töôûng. Phaoloâ noùi ñeán haønh vi vaøo ñaïo; ñang khi Mattheâoâ noùi vôùi moät coäng ñoaøn ñaõ coù ñaïo. Nhöng trong tö töôûng cuûa caû hai taùc giaû, tin vaãn laø daán thaân cuõng nhö khoâng ñöôïc keâu “laïy Chuùa, laïy Chuùa” maø khoâng giöõ leänh Ngöôøi truyeàn. Phaoloâ phi baùc giaù trò cuûa caùc vieäc Luaät daïy laøm khi ngöôøi ta quaû quyeát chuùng coù theå giaûi aùn tuyeân coâng, töùc laø cöùu chuoäc con ngöôøi ra khoûi toäi loãi. Vì nhö vaäy maàu nhieäm Chuùa Yeâsu Kitoâ vaø vieäc Ngöôøi hy teá söï soáng mình trôû neân voâ ích. Coøn Mattheâoâ laïi noùi ñeán caùc vieäc laøm maø ñöùc tin ñoøi buoäc ñeå chöùng toû ñöùc tin chaân thaät. Phuïng vuï hoâm nay ñoïc cho chuùng ta nghe lôøi cuûa caû hai taùc giaû ñeå chuùng ta coù moät caùi nhìn ñaày ñuû vaø haøng ngaøy bieát soáng xöùng ñaùng vôùi ôn goïi Kitoâ höõu.
Ngay trong giôø phuùt naøy, chuùng ta cöû haønh Thaùnh leã. Ñöùc tin caàn thieát bieát bao! Vì chính ñaây laø maàu nhieäm ñöùc tin. Khoâng tin ôû lôøi toaøn naêng bieán ñoåi baùnh röôïu neân Mình Maùu Chuùa, chuùng ta khoâng coù Bí tích tình yeâu ôû giöõa chuùng ta. Chuùng ta khoâng tham döï vaøo maàu nhieäm Töû naïn-Phuïc sinh cuûa Chuùa. Chuùng ta khoâng ñöôïc theâm ôn cöùu ñoä.
Nhöng khi ñöùc tin laøm cho chuùng ta bieát nhìn nhaän vaø laõnh nhaän Mình Maùu Chuùa trong maàu nhieäm cöùu theá naøy thì ñöùc tin ñoàng thôøi ñoøi hoûi chuùng ta phaûi cheát ñi cho con ngöôøi cuõ vaø soáng cho con ngöôøi môùi. Khoâng nhö vaäy laøm sao coù theå noùi tham döï vaøo maàu nhieäm Chuùa cheát vaø soáng laïi? Vaø khi ñaõ tham döï vaøo Bí tích bieán ñoåi nhö theá, ai nghó raèng mình coù theå trôû veà maø cöù soáng nhö tröôùc ñaây? Hay laø taát caû chuùng ta ñeàu thaáy “leã xong” chuùng ta phaûi ra veà ñeå thi haønh Lôøi Chuùa vaø Luaät Chuùa? Ñôøi soáng Kitoâ höõu khoâng phaûi laø thöïc thi leänh truyeàn cuûa Chuùa hay sao? Vaø nhö vaäy laø vì ñaõ phaùt xuaát töø nieàm tin vaø luoân ñöôïc nieàm tin naâng ñôõ. Vì theá, chuùng ta haõy tin vaø haõy laøm nhö Lôøi Chuùa hoâm nay daïy baûo.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)