Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Leã Thaùnh Taâm Chuùa Yeâsu Naêm A
Loøng meán cuûa Thieân Chuùa muoân ñôøi tín nghóa
(Tl 7,6-11; 1Yn 4,7-16; Mt 11,25-30)
Phuùc AÂm: Mt 11, 25-30
"Ta hieàn laønh vaø khieâm nhöôïng trong loøng".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu caát tieáng noùi raèng: "Laïy Cha laø Chuùa trôøi ñaát, Con xöng tuïng Cha, vì Cha ñaõ giaáu khoâng cho nhöõng ngöôøi hieàn trieát vaø khoân ngoan bieát nhöõng ñieàu aáy, maø laïi maïc khaûi cho nhöõng keû beù moïn. Vaâng, laïy Cha, vì yù Cha muoán nhö vaäy. Moïi söï ñaõ ñöôïc Cha Ta trao phoù cho Ta. Vaø khoâng ai bieát Con, tröø ra Cha. Vaø cuõng khoâng ai bieát Cha, tröø ra Con vaø keû maø Con muoán maïc khaûi cho.
"Taát caû haõy ñeán cuøng Ta, hôõi nhöõng ai khoù nhoïc vaø gaùnh naëng, Ta seõ naâng ñôõ boå söùc cho caùc ngöôi. Haõy mang laáy aùch cuûa Ta vaø haõy hoïc cuøng Ta, vì Ta hieàn laønh vaø khieâm nhöôïng trong loøng, vaø taâm hoàn caùc ngöôi seõ gaëp ñöôïc bình an. Vì aùch cuûa Ta thì eâm aùi vaø gaùnh cuûa Ta thì nheï nhaøng".
Suy Nieäm:
Leã Thaùnh Taâm Chuùa Yeâsu
Tl 7,6-11; 1Yn 4,7-16; Mt 11,25-30
Ngaøy leã Thaùnh Taâm Chuùa Yeâsu maø caû trong ba baøi ñoïc khoâng coù moät lôøi naøo tröïc tieáp noùi ñeán Traùi Tim Ngöôøi! Ñieàu ñoù khoâng laøm chuùng ta buoàn, vì tuy khoâng coù lôøi nhöng laïi ñaày yù; khoâng coù danh töø nhöng noäi dung laïi chan chöùa. Vaø ñieàu ñoù cho chuùng ta hieåu leã Thaùnh Taâm tuy raát môùi, vì chæ buoäc trong caû Giaùo hoäi töø naêm 1856 vaø gaàn 200 naêm sau nhöõng cuoäc thò kieán vaø vaän ñoäng cuûa thaùnh Magarita Maria Alacoque, nhöng laïi coù neàn taûng xa xöa vaø xa xöa ñeán noãi thoaït ñaàu Giaùo hoäi khoâng thaáy caàn phaûi laäp ra leã naøy vì yù cuûa noù vaãn ñöôïc Giaùo hoäi cöû haønh töø buoåi ñaàu. Do ñoù vieäc laäp ra leã Thaùnh Taâm Chuùa Yeâsu chæ coù yù laøm noåi baät leân moät maàu nhieäm haèng tieàm aån trong Phuïng vuï. Vaø chuùng ta phaûi suy nieäm veà maàu nhieäm aáy trong ngaøy leã hoâm nay.
Ñoù laø maàu nhieäm veà loøng Thieân Chuùa yeâu thöông loaøi ngöôøi, bieåu loä nôi loøng Chuùa Yeâsu yeâu thöông chuùng ta, ñeå chuùng ta cuõng coù moät traùi tim gioáng nhö Ngöôøi, töùc laø chia seû loøng Ngöôøi yeâu thöông heát thaûy.
A. Loøng Chuùa Yeâu Thöông Loaøi Ngöôøi
Taùc giaû saùch Thöù luaät laø ngöôøi thöù nhaát coù theå giuùp ñôõ chuùng ta suy nghó veà loøng Chuùa yeâu thöông nhaân loaïi noùi chung vaø caù nhaân noùi rieâng. OÂng thuoäc thôøi Cöïu Öôùc. Nhöng tö töôûng cuûa oâng raát môùi meû. Nhieàu taùc giaû tröôùc oâng ñaõ noùi ñeán loøng Chuùa thöông daân. OÂng ñaøo saâu nhöõng tö töôûng aáy vaø vieát neân ñoaïn vaên chuùng ta ñoïc hoâm nay moät caùch saâu saéc.
Ta neân nhôù ñaây laø thôøi gian sau Löu ñaøy. Loái nhìn cuûa taùc giaû ñaõ chòu aûnh höôûng cuûa thôøi cuoäc. Tröôùc kia daân Dothaùi nhieàu khi cho mình laø lôùn. Vaøo thôøi hoaøng ñeá Salomon chaúng haïn, nöõ hoaøng phöông Nam nghe tieáng ñaõ phaûi ñeán thaêm. Thaønh ra ngöôøi ta töï phuï, coi mình laø daân ñoâng ñaûo. Nhöng sau Löu ñaøy, ai coøn coù nhöõng tö töôûng nhö vaäy? Assyria ñaõ ñeø beïp daân cöùng ñaàu cöùng coå nhö hoøn ñaù ñeø treân traùi tröùng. Tuy nhieân chính luùc nhuïc nhaõ aáy, taùc giaû saùch Thöù luaät môùi thaáy tình Chuùa ñoái vôùi daân thaät laø thaém thieát.
OÂng duøng nhöõng töø ngöõ gôïi leân nhöõng töông giao phu phuï maø Kinh Thaùnh vaãn duøng ñeå noùi veà töông quan giöõa Chuùa vôùi Daân Ngöôøi. OÂng vieát: Ngöôøi ñaõ ñem loøng quyeán luyeán caùc ngöôi vaø ñaõ choïn caùc ngöôi... Ngöôøi yeâu meán caùc ngöôi vaø giöõ lôøi theà... Ngöôøi trung tín, tín nghóa vôùi caùc ngöôi... Nhöõng töø ngöõ ñoù, ñoïc trong töông quan phu phuï, seõ yù nghóa bieát bao vaø laøm chöùng Thieân Chuùa laø ngöôøi hoân phu lyù töôûng, tha thieát gaén boù vôùi ngöôøi mình thöông.
Vaø nhö vaäy, khoâng phaûi Dothaùi laø daân toäc to lôùn. Ngöôïc laïi laø daân ít ngöôøi hôn moïi daân, laø daân khoâng ai ñeå yù ñeán, gioáng nhö Ñavít khi coøn laø ñöùa treû nhoû nhaát, ñang phaûi chaên cöøu, khoâng ñaùng cha sai ngöôøi ñi goïi veà khi trong nhaø coù khaùch quyù laø Samuel ñeán xöùc daàu cho ngöôøi Chuùa choïn. Nhöng chính ñöùa beù toùc hoe ñoù môùi laø keû maø Chuùa baûo Samuel: Haõy ñöùng leân xöùc daàu cho noù. Chuùng ta gôïi laïi caâu chuyeän naøy laø vì khi noùi Chuùa “choïn” Israel, taùc giaû saùch Thöù luaät hoâm nay duøng chính töø ngöõ trong caâu chuyeän Ñavít. OÂng muoán noùi leân loøng bao dung quaûng ñaïi chieáu coá cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi moät daân thaät laø beù nhoû. Theá maø Ngöôøi ñaõ naâng leân baäc coâng nöông vaø trôû neân saûn nghieäp hay “kho taøng” cuûa Ngöôøi, nhö vieát trong giao öôùc: caùc ngöôi seõ laø daân sôû höõu cuûa Ta.
Saùch Xuaát haønh (20,5-6) cuõng coù ñoaïn noùi ñeán giao öôùc giöõa Chuùa vaø daân vôùi nhöõng lôøi leõ nhö sau: Ta laø Thieân Chuùa hay ghen töông, phaït toäi treân con chaùu ñeán ba boán ñôøi ñoái vôùi nhöõng ai gheùt Ta, vaø giöõ nghóa dö ngaøn vôùi nhöõng ai yeâu meán Ta vaø giöõ caùc leänh truyeàn cuûa Ta.
Coøn ôû ñaây trong ñoaïn vaên Thöù luaät naøy, sau khi noùi Thieân Chuùa ñaõ gaén boù vôùi daân baèng giao öôùc, maëc daàu nhoû beù, taùc giaû vieát: Ta laø Thaàn trung tín, tín nghóa vôùi nhöõng ai yeâu meán cho ñeán ngaøn ñôøi, Ñaáng oaùn traû cho moãi ai thuø gheùt Ngöôøi nôi chính thaân mình noù.
Thoaït nghe chuùng ta khoâng thaáy khaùc bao nhieâu. Nhöng ñoïc kyõ laïi, chuùng ta seõ thaáy taùc giaû saùch Thöù luaät nhö ñaõ bieán ñoåi Dung Nhan cuûa Thieân Chuùa trong saùch Xuaát haønh. Tröôùc kia chuùng ta thaáy ngay Ngöôøi laø Ñaáng hay ghen tuoâng phaït toäi treân con chaùu ñeán ba boán ñôøi; coøn nôi saùch Thöù luaät tröôùc heát Ngöôøi laø Thaàn trung tín, tín nghóa ñeán ngaøn ñôøi vaø chæ phaït toäi chính ngöôøi loãi phaïm.
Nhö vaäy baøi saùch Thöù luaät ñaõ ñöa chuùng ta gaàn ñeán Taân Öôùc. Vaø noù cho chuùng ta thaáy loøng Chuùa chan chöùa tình thöông. Ngöôøi quyeán luyeán chieáu coá ñeán thaân phaän yeáu heøn cuûa chuùng ta. Naâng chuùng ta leân baäc nghóa thieát. Trung tín thi thoá tình thöông cho ñeán ngaøn ñôøi vaø baát ñaéc dó môùi phaûi phaït toäi nhöõng ai thuø gheùt Ngöôøi. Lôøi khuyeân cuûa saùch Thöù luaät dó nhieân laø chuùng ta haõy giöõ leänh truyeàn cuûa Ngöôøi ñeå löu laïi maõi trong tình Ngöôøi thöông meán. Nhöng ñieàu maø taùc giaû chöa thaáy ñöôïc laø Ngöôøi vaãn thöông toäi nhaân nôi loøng Chuùa Yeâsu.
B. Tình Thöông Bieåu Loä Nôi Loøng Chuùa Yeâsu
Ñieàu naøy theo lôøi Chuùa Yeâsu noùi trong baøi Tin Möøng hoâm nay, haïng khoân ngoan thoâng thaùi khoâng hieåu ñöôïc, vì Chuùa Cha chæ maïc khaûi cho nhöõng keû beù moïn. Thôøi Taân Öôùc cuõng nhö Cöïu Öôùc, tình thöông cuûa Chuùa vaãn tìm ñoái töôïng nôi nhöõng keû beù nhoû. Hôn nöõa, nhö Mattheâoâ vieát hoâm nay, ñoái töôïng öu vieät laïi laø nhöõng ngöôøi lao ñao vaùc naëng. Chaéc chaén, Mattheâoâ khoâng nghó nguyeân ñeán nhöõng ngöôøi lam luõ vaát vaû veà phaàn xaùc. Chöõ “vaùc naëng” trong Kinh Thaùnh thöôøng gôïi ñeán gaùnh naëng cuûa Luaät phaùp Dothaùi, cuûa nhöõng söùc maïnh goø boù con ngöôøi. Ñoù laø haïng ngöôøi ñöôïc Chuùa öu ñaõi ñeán noãi Ngöôøi ñaõ sai Con Moät cuûa Ngöôøi xuoáng theá, ñeå hoâm nay tieáng ngöôøi Con gioùng leân: heát thaûy haõy ñeán vôùi Ta vaø Ta seõ cho nghæ ngôi laïi söùc, töùc laø ñöôïc caûm thaáy nheï nhaøng, töï do.
Ngöôøi laøm theá naøo? Mattheâoâ ñaõ vieát: Ngöôøi maïc khaûi cho hoï moïi söï ñaõ ñöôïc Chuùa Cha trao phoù cho Ngöôøi, ñeå hoï bieát Cha nhö Con bieát Cha. Nhöõng lôøi tuy tröøu töôïng nhöng raát thaâm saâu. Chính chöõ maïc khaûi ñaõ coù nghóa laø veùn maøn, veùn loøng mình ra cho ngöôøi ta coù theå thaáy. Phaûi, ai ñeán vôùi Chuùa Yeâsu seõ ñöôïc Ngöôøi maïc khaûi cho, töùc laø veùn loøng, veùn traùi tim Ngöôøi ra cho ngöôøi aáy ñöôïc xem. Vaø xem gì? Ngöôøi noùi: xem taát caû moïi söï maø Chuùa Cha ñaõ trao phoù cho Ngöôøi. Vaø thöû hoûi coù gì maø Chuùa Cha ñaõ khoâng trao phoù cho Ngöôøi? Vôùi laïi chuùng ta ñöøng nghó ngay ñeán nhöõng söï taàm thöôøng cuûa theá giôùi chuùng ta. Nhöõng söï maø Chuùa Cha ñaõ trao phoù cho Chuùa Yeâsu ñeå Ngöôøi veùn loøng cho chuùng ta ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nhaän laõnh, tröôùc heát phaûi laø nhöõng söï maø Phaoloâ noùi: maét chöa töøng thaáy, tai chöa töøng nghe, loøng trí loaøi ngöôøi chöa bao giôø möôøng töôïng ñöôïc. Ñoù chính laø Traùi tim cuûa Chuùa Cha, tình yeâu cuûa Ngöôøi, söï soáng vaø haïnh phuùc voâ bieân cuûa Thöôïng Ñeá, laø chính baûn tính cuûa Thieân Chuùa. Ñoù laø nhöõng söï maø haïng khoân ngoan thoâng thaùi heát söùc tìm maø chaúng bao giôø thaáy. Vaø chæ nhöõng ai beù moïn môùi ñöôïc Cha treân trôøi maïc khaûi cho, ñeå hoï “bieát” Cha, nhö Con bieát Cha, nghóa laø ñeå hoï maät thieát, thaân caän, thaém thieát vôùi Chuùa Cha nhö Chuùa Con.
Chuùng ta khoâng theå noùi theâm, vì ai coù theå noùi ñöôïc tình yeâu maø chæ moät mình caûm thaáy? Chuùng ta coù kinh nghieäm veà tình yeâu loaøi ngöôøi maø coù vieát bao nhieâu cuoán tieåu thuyeát cuõng haõy coøn khaùch quan, nhaït nheõo. Huoáng nöõa laø khi caùc thaùnh vieát veà tình yeâu Chuùa! Chuùng ta chæ bieát raèng: Lôøi Chuùa chaân thaät. Hoâm nay chính Ngöôøi noùi: ai ñeán vôùi Ngöôøi, seõ ñöôïc Ngöôøi veùn loøng Ngöôøi leân ñeå thaáy taát caû tình yeâu cuûa Chuùa Cha ñaõ trao phoù cho Ngöôøi, haàu “bieát” Chuùa Cha töùc laø hieåu vaø hieäp thoâng thaém thieát vôùi Ñaáng ñaõ löïa choïn mình vì mình beù nhoû.
Nhöõng lôøi Phuùc AÂm aáy thaät hôïp ñeå suy nghó trong ngaøy leã Thaùnh Taàm hoâm nay. Vaø suy nghó phaûi daãn ñeán haønh ñoäng, khi ñoù nhöõng lôøi thö Yoan seõ raát quyù hoùa.
C. Chuùng Ta Haõy Yeâu Thöông Anh Em
Yoan laø nhaø thaàn hoïc thaâm thuùy. Nghe ñoïc baøi thö cuûa oâng hoâm nay, khoâng deã hieåu tí naøo. Phaûi ñoïc ñi ñoïc laïi, löôïm ra nhöõng tö töôûng chuû yeáu roài xeáp ñaët laïi, khi aáy ta seõ thaáy sung söôùng.
Tö töôûng cuûa oâng theá naøy: Neáu Thieân Chuùa yeâu thöông ta döôøng aáy, thì ta cuõng phaûi yeâu meán nhau (c.11). Lôøi khuyeân coù veû quen thuoäc. Nhöng xeùt theo luaän lyù, döôøng nhö khoâng chænh; vì neáu Thieân Chuùa yeâu ta döôøng aáy, thì ta phaûi ñaùp traû chöù sao laïi phaûi yeâu meán nhau? Ñaët vaán ñeà nhö vaäy boù buoäc ta phaûi caên vaën Yoan. Vaø oâng seõ khai trieån cho ta lyù luaän cuûa oâng cuõng laø thaàn hoïc veà tình yeâu.
Thieân Chuùa laø loøng meán (c.8). Ta bieát ñöôïc nhö vaäy laø vì Ngöôøi ñaõ yeâu thöông ta. Vaø khoâng phaûi ñaõ yeâu thöông ta baát cöù theá naøo. Nhöng Ngöôøi ñaõ bieåu loä tình thöông ñaëc bieät trong vieäc sai Con Moät Ngöôøi ñeán trong theá gian ñeå ta ñöôïc soáng nhôø Ngaøi. Coù theå noùi Thieân Chuùa ñaõ göûi caû taám loøng cuûa Ngöôøi xuoáng cho ta nôi Con Moät Ngöôøi nhaäp theå cöùu ñôøi. Hôn nöõa phaûi noùi maïnh hôn, Ngöôøi ñaõ göûi caû söï soáng vaø haïnh phuùc cuûa Ngöôøi xuoáng theá gian nôi Ñöùc Yeâsu Kitoâ laø Ñaáng ñaõ ñöôïc Ngöôøi “trao phoù moïi söï” nhö Phuùc AÂm ñaõ noùi. Vì yeâu thöông ta, Thieân Chuùa ñaõ ñeán löu laïi nôi con ngöôøi Ñöùc Yeâsu Kitoâ.
Nhöng chöa heát, nôi Ñöùc Yeâsu Kitoâ, Thieân Chuùa coøn yeâu thöông ta ñeán noãi ñaõ phoù noäp mình vì ta ñeå ñeàn thay toäi loãi ta (c.10). Nhö vaäy, tình yeâu Thieân Chuùa ñaõ bieåu loä nôi thaân hình töû naïn thaäp giaù cuûa Ñöùc Yeâsu Kitoâ.
Roài töø nôi caïnh söôøn cuûa Ñaáng chòu ñoùng ñinh, Nöôùc Thaùnh Thaàn ñaõ chaûy ñeán thanh taåy moïi taâm hoàn khieán tình meán cuûa Thieân Chuùa ñaõ chuyeån ñeán chuùng ta. Chính nhôø ñöôïc Ñöùc Yeâsu Kitoâ thoâng ban Thaàn Khí cuûa Ngöôøi cho ta (c.13) maø loøng meán cuûa Thieân Chuùa ñaõ neân troïn ôû nôi ta (c.12). Loøng meán aáy ñaõ töø Ngoâi Cha daøn sang Ngoâi Con, daøn sang loøng Ñöùc Yeâsu Kitoâ, daøn ñeán chuùng ta khi Thaàn khí Ñöùc Kitoâ traøn ngaäp loøng ta qua caùi cheát vì yeâu thöông cuûa Ngaøi.
Baây giôø mang loøng meán Chuùa ôû trong mình, chuùng ta ñöôïc ôû trong Thieân Chuùa vaø Thieân Chuùa löu laïi ôû nôi chuùng ta. Chuùng ta coù theå “bieát” Ngöôøi theo nghóa vöøa hieåu vöøa maät thieát keát hôïp vôùi Ngöôøi, khieán Ñaáng Thieân Chuùa maø ngöôøi thoâng thaùi khoân ngoan khoâng thaáy ñöôïc, nhöõng keû beù moïn nhö chuùng ta laïi bieát ñöôïc vì Thieân Chuùa ñang löu laïi ôû nôi chuùng ta. Ngöôøi laø tình meán. Ngöôøi haèng yeâu meán. ÔÛ trong ta Ngöôøi cuõng thöông yeâu. Yeâu ai nöõa baây giôø? Yeâu tha nhaân, yeâu moïi ngöôøi. Theá neân keû khoâng yeâu meán anh em, taát khoâng coù Thieân Chuùa ôû nôi mình, vaø khoâng bieát Ngöôøi (c.8). Thaønh ra, neáu Thieân Chuùa yeâu thöông ta döôøng aáy thì ta cuõng phaûi yeâu meán nhau.
Nhö vaäy baøi thö Yoan ñaõ ñöa tö töôûng cuûa hai baøi Kinh Thaùnh khaùc trong thaùnh leã hoâm nay ñeán choã thöïc haønh. Baøi saùch Thöù luaät cho chuùng ta thaáy loøng meán cuûa Thieân Chuùa muoân ñôøi tín nghóa. Baøi Tin Möøng bieåu loä loøng meán ñoù nôi Ñöùc Yeâsu Kitoâ haàu theá gian thaáy Thieân Chuùa yeâu thöông loaøi ngöôøi lao ñao vaùc naëng qua Traùi Tim noàng naøn cuûa Chuùa Cöùu Theá. Thaùnh Yoan nhö troû cho chuùng ta thaáy loøng meán chan chöùa cuûa Thieân Chuùa ñang traøo ra töø Thaùnh Taâm Chuùa Yeâsu Töû naïn Phuïc Sinh, ñeå chuùng ta ñoùn nhaän laáy haàu bieát Thieân Chuùa vaø bieát yeâu meán anh em.
Ngaøy leã Thaùnh Taâm do ñoù laø ngaøy chaïy ñeán vôùi Chuùa Yeâsu ñeå ñöôïc nhieàu tình meán haàu chæ coøn soáng baèng yeâu meán. Cöù daáu naøy laøm chöùng ta bieát Thieân Chuùa laø chuùng ta yeâu meán anh em. Vaäy, neáu chuùng ta chöa yeâu meán anh em ñuû, thì naøy thaùnh leã ñöa chuùng ta vaøo maàu nhieäm Thaùnh giaù, nôi chuùng ta thaáy Thieân Chuùa yeâu thöông chuùng ta ñeán noãi ñaõ sai Con cuûa Ngöôøi ñeán laøm hy sinh ñeàn thay vì toäi loãi chuùng ta. Chuùng ta seõ nhaän ñöôïc theâm tình meán neáu döï leã soát saéng. Vaø ñaõ döï leã soát saéng thì chuùng ta cuõng phaûi ra veà vôùi nhieàu tình meán hôn.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)