Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät Phuïc Sinh A
Chæ coù ñöùc tin môùi cho ta bieát
Chuùa ñaõ soáng laïi
(Cv 10,34a.37-43; 1C 5,6b-8; Yn 20,1-9)
Phuùc AÂm: Yn 20, 1-9
"Ngöôøi phaûi soáng laïi töø coõi cheát".
Ngaøy ñaàu tuaàn, Maria Mañaleâna ñi ra moà töø saùng sôùm khi trôøi coøn toái vaø baø thaáy taûng ñaù ñaõ ñöôïc laên ra khoûi moà, baø lieàn chaïy veà tìm Simon-Pheâroâ vaø ngöôøi moân ñeä kia ñöôïc Chuùa Gieâsu yeâu meán, baø noùi vôùi caùc oâng raèng: "Ngöôøi ta ñaõ laáy xaùc Thaày khoûi moà, vaø chuùng toâi khoâng bieát ngöôøi ta ñaõ ñeå Thaày ôû ñaâu". Pheâroâ vaø moân ñeä kia ra ñi ñeán moà. Caû hai cuøng chaïy, nhöng moân ñeä kia chaïy nhanh hôn Pheâroâ, vaø ñeán moà tröôùc. OÂng cuùi mình xuoáng thaáy nhöõng khaên lieäm ñeå ñoù, nhöng oâng khoâng vaøo trong. Vaäy Simon-Pheâroâ theo sau cuõng tôùi nôi, oâng vaøo trong moà vaø thaáy nhöõng daây baêng nhoû ñeå ñoù, vaø khaên lieäm che ñaàu Ngöôøi tröôùc ñaây, khaên naøy khoâng ñeå laãn vôùi daây baêng, nhöng cuoän laïi ñeå rieâng moät choã. Baáy giôø moân ñeä kia môùi vaøo, duø oâng ñaõ tôùi moà tröôùc. OÂng thaáy vaø oâng tin, vì chöng caùc oâng coøn chöa hieåu raèng, theo Kinh Thaùnh, thì Ngöôøi phaûi soáng laïi töø coõi cheát.
Chuùa Nhaät Phuïc Sinh
Cv 10,34a.37-43; 1C 5,6b-8; Yn 20,1-9
Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng laïi, thì chuùng ta phaûi laøm gì? Döôøng nhö caùc baøi ñoïc Kinh Thaùnh hoâm nay muoán traû lôøi caâu hoûi aáy. Chuùng ta coù caàn phaûi ra ñi kieåm chöùng laïi söï kieän moà troáng nhö hai Toâng ñoà trong baøi Tin Möøng khoâng? Hay chuùng ta chæ caàn tin vaøo lôøi giaûng daïy cuûa Giaùo Hoäi nhö thôøi caùc tín höõu ñaàu tieân? Hoaëc hôn nöõa chuùng ta phaûi coù moät thaùi ñoä môùi vaø moät neáp soáng môùi nhö baøi thö hoâm nay noùi?
Chuùng ta seõ laàn löôït tìm hieåu söù ñieäp cuûa baøi Tin Möøng, cuûa baøi saùch Coâng vuï caùc Toâng ñoà vaø cuûa baøi thö 1 Corinthoâ.
A. Baøi Tin Möøng Yoan
Roõ raøng baøi Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe coù moät caùi gì gioáng nhö baøi Tin Möøng trong thaùnh leã ban ñeâm. Caû hai ñeàu khôûi ñaàu baèng vieäc Maria ra vieáng moä Chuùa. Nhöng roài laäp töùc moãi taùc giaû ñi theo höôùng rieâng cuûa mình. Yoan coù loái trình baøy cuûa oâng. OÂng chæ keå teân moät baø Maria Magñala, ñang khi Mattheâoâ noùi ñeán hai ngöôøi theo thoùi quen gaáp ñoâi cuûa oâng. Yoan ngöôïc laïi thích noùi ñeán moät ngöôøi ñeå nhaán maïnh ñeán suy tö, thaân maät vaø khieán ñoäc giaû chuù troïng hôn vaøo nhaân vaät trong truyeän. OÂng cuõng thích noùi ñeán aùnh saùng vaø toái taêm, neân vieát: saùng Ngaøy thöù nhaát, luùc trôøi haõy coøn toái, Maria ra moä. OÂng coù nghó ñeán hình aûnh ngöôøi phuï nöõ ñi tìm ngöôøi yeâu luùc ñeâm khuya ôû trong saùch Dieäu ca khoâng?
Duø sao, Yoan khoâng chuù troïng ñeán moà troáng. Ñoù laø söï kieän roõ raøng. Troïng taâm baøi töôøng thuaät cuûa oâng nhaém vaøo suy nghó veà söï kieän aáy. Ngöôøi khoâng coù ñöùc tin ñaõ noùi nhö Maria: “Hoï ñaõ laáy xaùc Thaày khoûi moä roài, vaø chaúng bieát chuùng ñaõ ñeå Ngöôøi ôû ñaâu”. Laäp töùc Pheâroâ vaø ngöôøi moân ñeä khaùc ñaõ chaïy ra moä. Pheâroâ chaïy ra vì laø Toâng ñoà tröôûng. Ngöôøi moân ñeä kia cuõng phaûi ñeán vì laø Toâng ñoà Chuùa yeâu. Ñaøng khaùc chöùng cuûa hai ngöôøi seõ coù giaù trò. Ngöôøi Toâng ñoà Chuùa yeâu chaïy nhanh hôn vì tình yeâu voán mau leï vaø vì trong Phuùc AÂm Yoan, ngöôøi ñoù luoân gaàn Chuùa hôn heát. Pheâroâ quan saùt caån thaän, kieåm keâ ñaày ñuû. Nhöng maét moân ñeä kia tinh hôn, theo nghóa tình yeâu sôùm linh caûm ñöôïc söï vieäc. Cuõng nhö coù laàn khaùc, oâng ñaõ baùo cho Pheâroâ bieát: Kìa Thaày ñang ñi treân nöôùc! Laàn naøy oâng cuõng sôùm nhaän ra: Ngöôøi ñaõ soáng laïi. OÂng ñaõ thaáy vaø ñaõ tin.
Pheâroâ coù tin khoâng? Caâu keát cuûa baøi Tin Möøng döôøng nhö muoán khaúng ñònh raèng hoï ñeàu ñaõ tin. Vaø ñoàng thôøi caâu keát aáy cuõng muoán noùi leân ñieàu naøy: loøng tin döïa vaøo chöùng töø (cuûa lôøi giaûng hay cuûa moà troáng) chæ hoaøn toaøn sau khi baét noái vôùi Lôøi Tieân tri. YÙ cuûa Yoan muoán noùi raèng: ai cuõng nghe noùi veà söï kieän moà troáng, nhöng ngöôøi ta seõ chaúng tin bao laâu “chöa hieåu Lôøi Kinh Thaùnh laø Ngöôøi phaûi soáng laïi töø coõi cheát”.
Nhö vaäy baøi Tin Möøng hoâm nay khuyeân moïi ngöôøi muoán tin vaøo vieäc Chuùa soáng laïi, thì khoâng caàn söu tra veà söï kieän moà troáng hay tìm hieåu caùc laàn Chuùa hieän ra, nhöng haõy hieåu Lôøi Kinh Thaùnh noùi raèng Con Ngöôøi seõ töø coõi cheát soáng laïi. Vaø nhö theá, ñuùng nhö Yoan ñaõ vieát trong caâu truyeän veà Thoâma: con thaáy neân con ñaõ tin, nhöng phuùc cho nhöõng ai khoâng thaáy maø tin. Vôùi tö töôûng aáy, Yoan vöøa noùi cuøng ngöôøi ñoàng thôøi vôùi mình ñaõ thaáy moà troáng, vöøa nhaén nhuû caùc theá heä ñeán sau chaúng nhìn thaáy gì caû. Ngöôøi thaáy cuõng haõy tin nhö Toâng ñoà kia; vaø ngöôøi khoâng thaáy cuõng haõy döïa vaøo Lôøi Kinh Thaùnh maø tin. Chæ coù ñöùc tin môùi cho ta bieát Chuùa ñaõ soáng laïi. Ñoù laø söù ñieäp cuûa baøi Tin Möøng hoâm nay.
B. Baøi Saùch Coâng Vuï Caùc Toâng Ñoà
Coøn Pheâroâ trong baøi saùch Coâng vuï, noùi vôùi cöû toïa trong nhaø Corneâlioâ coøn coù theâm moät söù ñieäp nöõa. Nhöõng ngöôøi ngoài tröôùc maët oâng ñeàu kính sôï Chuùa. Hôn nöõa hoï ñaõ môøi oâng tôùi ñaây ñeå bieát phaûi laøm gì. Theá neân oâng chæ caàn vaén taét giôùi thieäu cho hoï bieát Chuùa Cöùu theá. Vaø dó nhieân ôû ñaây saùch Coâng vuï veõ laïi moät vaøi neùt cuûa saùch Tin Möøng Luca, vì theo truyeàn thoáng taùc giaû caû hai saùch chæ laø moät. Saùch Tin Möøng Luca ñaõ noùi Ñöùc Kitoâ ñöôïc xöùc daàu vaø ñaày quyeàn naêng; Ngöôøi luoân luoân thi thoá loøng thöông xoùt khi chöõa beänh taät; neân ôû ñaây saùch Coâng vuï cuõng noùi Ngöôøi ñaõ ñöôïc xöùc daàu Thaùnh Thaàn vaø quyeàn naêng, vaø Ngöôøi ñaõ töøng ñi laïi chöõa laønh nhieàu ñau khoå. Cuoái cuøng Ngöôøi ñaõ bò treo leân caây goã, nhöng Thieân Chuùa ñaõ cho Ngöôøi soáng laïi.
Pheâroâ khoâng noùi ñeán moà troáng; oâng naïi ñeán vieäc Chuùa hieän ra vôùi caùc Toâng ñoà laø nhöõng chöùng nhaân cuûa vieäc Ngöôøi phuïc sinh vì sau khi soáng laïi Ngöôøi ñaõ töøng aên uoáng vôùi hoï. Tuy nhieân ñoù cuõng vaãn chöa phaûi laø söù ñieäp Pheâroâ muoán trình baøy. Ñieàu coát yeáu ñoái vôùi oâng vaø ñoái vôùi moïi ngöôøi baây giôø laø nhìn nhaän nôi Ñöùc Kitoâ Phuïc sinh, Ñaáng “ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa ñaët laøm Thaåm phaùn treân ngöôøi soáng vaø keû cheát”. Vaø ñieàu naøy buoäc ngöôøi ta phaûi kieåm ñieåm laïi ñôøi soáng, coù loøng thoáng hoái aên naên vaø caàu xin ôn tha toäi.
Pheâroâ ñaõ ñaït ñöôïc ñieàu ñoù nôi Corneâlioâ vaø gia quyeán oâng. Khi trích laïi caâu truyeän naøy, Phuïng vuï cuõng muoán ñöôïc nhìn keát quaû aáy nôi moãi ngöôøi chuùng ta. Noùi caùch khaùc, trong ngaøy leã Phuïc sinh, Phuïng vuï khoâng chæ muoán chuùng ta tin vaøo maàu nhieäm Chuùa soáng laïi, maø coøn muoán chuùng ta haønh ñoäng phuø hôïp vôùi nieàm tin kia. Vieäc Chuùa Phuïc sinh khoâng phaûi chæ laø söï kieän khaùch quan, töùc laø chæ lieân quan tôùi Chuùa; nhöng vieäc aáy coøn chi phoái ñònh meänh cuûa moïi ngöôøi; vì Ñöùc Kitoâ Phuïc sinh töø nay ñaõ laø Thaåm phaùn cuûa ngöôøi soáng vaø keû cheát. Khoâng ai ñöùng tröôùc maët Vò Thaåm phaùn xeùt xöû mình maø laïi khoâng phaûi töï kieåm ñieåm. Trong tröôøng hôïp chính Chuùa laø Thaåm phaùn, thì chuùng ta chæ coøn coù thaùi ñoä thoáng hoái aên naên vaø xin ôn tha thöù.
Ñoù cuõng laø ñieàu maø thö Phaoloâ hoâm nay muoán khai trieån.
C. Baøi Thaùnh Thö
Phaoloâ trong thö naøy ñang phaøn naøn veà caâu chuyeän tai tieáng xaûy ra trong giaùo ñoaøn: coù keû daùm soáng loaïn luaân vôùi vôï cuûa cha mình. Ñöøng töôûng ñoù chæ laø chuyeän moät con saâu laøm raàu noài canh; nhöng phaûi caån thaän keûo “chæ moät tí men laø ñaõ laøm daäy caû khoái boät”, nghóa laø toäi loãi kia coù theå laây sang laøm hö hoûng caû giaùo ñoaøn.
Vieäc Phaoloâ ví toäi loãi nhö moät tí men, cuõng deã hieåu thoâi: chính Ñöùc Kitoâ cuõng ñaõ coù laàn caên daën moân ñeä phaûi coi chöøng men Bieät phaùi, laø aûnh höôûng cuûa laäp tröôøng taïi haïi cuûa hoï. Laø vì tuy men laøm cho boät daäy, nhöng baùnh coù men laïi choùng hö naùt. Baûn chaát cuûa men laø laøm hö hoûng nhöõng gì noù aên sang. Neân ví toäi loãi laøm hö ñôøi soáng nhö men cuõng thaät laø deã hieåu.
Ñaøng khaùc kieåu ví naøy ñöa ngay Phaoloâ vaøo moät vaán ñeà toân giaùo vaø thích hôïp ñeå khuyeân baûo tín höõu. Moïi ngöôøi ñeàu bieát: Luaät phaùp caám duøng baùnh coù men khi aên leã Vöôït qua. Theá neân caùc Luaät só caên daën ngöôøi ta: tröôùc khi aên leã Vöôït qua phaûi thaép ñeøn ñi soi moïi ngoùc ngaùch trong nhaø keûo nhôõ ra coøn soùt laïi moät chuùt men naøo. Neáu ngöôøi Dothaùi aên leã Vöôït qua coøn nhö vaäy, thì huoáng hoà laø ngöôøi Kitoâ höõu. Hoï khoâng ñang soáng döôùi cheá ñoä Vöôït qua sao? Vaø haèng ngaøy hoï khoâng cöû haønh maàu nhieäm Phuïc sinh laø gì? Kìa xem ngöôøi Dothaùi khi thaáy Chieân Vöôït qua bò saùt teá, laø laäp töùc mau mau vöùt men ñi ñeå laøm leã. Trong Kitoâ giaùo Chieân Vöôït qua laø Ñöùc Kitoâ ñaõ bò saùt teá roài. Vaäy moïi tín höõu phaûi mau mau vöùt boû men toäi loãi laøm hö hoûng ñôøi soáng, ñeå möøng leã, khoâng phaûi vôùi baùnh coù men gian taø vaø ñoäc aùc, nhöng vôùi baùnh khoâng men töùc laø vôùi loøng tinh tuyeàn vaø chaân thaät.
Taát caû chuùng ta ñang soáng trong cheá ñoä möøng leã. Ngaøy naøo chuùng ta cuõng cöû haønh maàu nhieäm Phuïc sinh. Thaùnh Phaoloâ baûo ta phaûi haân hoan, vì ñoù laø tö caùch cuûa ngöôøi möøng leã. Phuïng vuï giuïc ta haõy vui möøng Alleâluia! Nhöng muoán haân hoan thaät phaûi coù loøng tinh tuyeàn chaân thaät, töùc laø phaûi vöùt boû men toäi loãi gian taø laøm hö hoûng ñôøi soáng. Ai laøm cho ta ñöôïc moät löông taâm nhö vaäy, neáu khoâng phaûi Vò Thaåm phaùn maø Thieân Chuùa ñaõ ñaët leân khi cho Ngöôøi soáng laïi töø coõi cheát? Chính vieäc Ngöôøi Töû naïn-Phuïc sinh ñaõ ban ôn tha thöù toäi loãi, röûa caùc linh hoàn neân saïch, khieán hoï ñöôïc vui möøng nhö caùc taïo vaät môùi. Chuùng ta haõy ñi vaøo maàu nhieäm cheát vaø soáng laïi cuûa Ngöôøi trong thaùnh leã naøy ñeå ñöôïc tha thöù toäi loãi, ñöôïc hoài sinh vaø haân hoan, haàu nhö taïo vaät môùi, ñem söùc soáng môùi vaøo ñôøi, chöùng toû Ñöùc Kitoâ ñaõ phuïc sinh khoâng nhöõng ôû nôi Ngöôøi, nhöng ngay nôi chuùng ta laø nhöõng baùnh khoâng men cuûa leã Phuïc sinh naêm nay.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)