Gia Ñình
Con Ñöôøng Cuûa Giaùo Hoäi
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ngaøy 14 vaø 15 thaùng 10 naêm 2000, hôn 200.000 ngöôøi ñaõ qui tuï veà Roâ-ma ñeå döï ngaøy Theá Giôùi Caùc Gia Ñình laàn thöù ba. Ngaøy Theá Giôùi Caùc Gia Ñình ñöôïc toå chöùc laàn thöù nhaát taïi Roâma naêm 1994, nhaân naêm theá giôùi daønh cho Gia Ñình, laàn thöù hai taïi Rio de Janeiro, Brasil, naêm 1997. Vaø laàn thöù tö seõ ñöôïc toå chöùc taïi Phi-luaät-taân vaøo thaùng Gieâng naêm 2003. Tuy nhieân laàn hoïp maët naêm vöøa qua mang moät tính chaát ñaëc bieät vì ñöôïc cöû haønh trong boái caûnh Naêm Thaùnh, moät thôøi ñieåm lòch söû môû cöûa cho Ngaøn Naêm thöù ba cuûa kyû nguyeân Kitoâ Giaùo.
Treân ñöôøng daãn ñeán ngaøy hoâm aáy, trong voøng saùu naêm tröôùc ñoù, Toøa Thaùnh ñaõ coâng boá nhieàu vaên kieän ñeå giuùp daân Chuùa suy nghó veà gia ñình.
Töø toâng thö "Gôûi Caùc Gia Ñình" cho ñeán chuû ñeà cuûa ngaøy Naêm Thaùnh Caùc Gia Ñình “Con caùi, muøa xuaân cuûa gia ñình vaø cuûa xaõ hoäi”, Giaùo Hoäi ñaõ töøng böôùc ñi vaøo moïi khía caïnh cuûa ñôn vò ñöôïc xem laø "teá baøo söï soáng cuûa ñaïi gia ñình nhaân loaïi khaép hoaøn caàu".
Thö Gôûi Caùc Gia Ñình
Ngaøy 2.2.1994, nhaân "Naêm Quoác Teá Gia Ñình", Ñöùc Thaùnh Cha gôûi cho caùc gia ñình moät Toâng Thö gioùng leân tieáng noùi cuûa Giaùo Hoäi, ñeå nhaán maïnh raèng "mong muoán saâu xa cuûa Giaùo hoäi laø ñoàng haønh vôùi con ngöôøi trong haønh trình treân moïi neûo ñöôøng cuoäc soáng cuûa traàn gian". Vaø ñeå thöïc hieän coâng cuoäc ñoàng haønh ñoù, Giaùo Hoäi ñaët hy voïng vaøo caùc Gia Ñình, vì “Gia ñình laø con ñöôøng cuûa Giaùo Hoäi”.
Trong toâng thö naøy, Giaùo Hoäi “muoán noùi leân xaùc tín aáy, vaø ñoàng thôøi loan baùo con ñöôøng naøy, moät con ñöôøng daãn vaøo Nöôùc Trôøi thoâng qua ñôøi soáng vôï choàng vaø gia ñình (x Mt 7, 14). Caàn laøm cho "söï hieäp thoâng nhöõng con ngöôøi" trong gia ñình trôû neân vieäc chuaån bò "hieäp thoâng caùc thaùnh". Vì theá, Giaùo Hoäi tuyeân xöng vaø loan baùo "tình yeâu chòu ñöïng taát caû" (I Cr 13, 7), cuøng vôùi thaùnh Phao-loâ coi noù nhö nhaân ñöùc "troïng ñaïi nhaát" (ICr 13, 13). Thaùnh Toâng Ñoà khoâng veõ giôùi haïn cho ai caû. Yeâu laø ôn goïi cuûa moïi ngöôøi, ôn goïi cuûa caùc ñoâi baïn, cuûa caùc gia ñình. Trong Giaùo Hoäi moïi ngöôøi ñöôïc goïi ñeán möùc hoaøn haûo cuûa thaùnh thieän (x Mt 5, 48)” (Thö gôûi caùc Gia Ñình soá 14).
Ngoaøi lôøi tuyeân xöng caên baûn aáy, toâng thö nhaän ñònh raèng “thôøi ñaïi chuùng ta laø thôøi ñaïi khuûng hoaûng nghieâm troïng ñöôïc bieåu hieän tröôùc tieân döôùi daïng "khuûng hoaûng chaân lyù" thaät saâu xa. Khuûng hoaûng chaân lyù, coù nghóa laø khuûng hoaûng veà caùc khaùi nieäm. Caùc töø "yeâu thöông", "töï do", "trao ban voâ vò lôïi" vaø caû nhöõng töø "nhaân vò", "quyeàn con ngöôøi" coù coøn dieãn taû ñuùng ñieàu maø töï nhieân chuùng chæ nghóa chaêng?” (nt. soá 13)
Vaø ñeå ñoái dieän vôùi khuûng hoaûng ñoù, toâng thö ñeà xuaát moät neàn "vaên minh tình thöông": “Theo aùnh saùng caùc baûn vaên Taân Öôùc vaø nhieàu baûn vaên khaùc, coù theå hieåu ñieàu maø ta hieåu laø "Vaên minh tình thöông" vaø hieåu taïi sao gia ñình ñöôïc gaén moät caùch höõu cô vaøo vaên minh naøy.
Neáu "con ñöôøng cuûa Giaùo Hoäi", tröôùc tieân laø gia ñình, thì phaûi noùi theâm raèng "vaên minh tình thöông" cuõng laø "con ñöôøng cuûa Giaùo Hoäi" ñang tieán böôùc treân theá giôùi vaø keâu goïi caùc gia ñình vaø moïi ñònh cheá xaõ hoäi, quoác gia vaø quoác teá, ñi vaøo con ñöôøng naøy, chính xaùc cho caùc gia ñình vaø qua caùc gia ñình. Quaû vaäy gia ñình tuøy thuoäc, vì nhieàu lyù do, vaøo vaên minh tình thöông, trong ñoù gia ñình gaëp ñöôïc leõ soáng cuûa hieän höõu nhö laø gia ñình. Ñoàng thôøi gia ñình laø trung taâm, laø traùi tim cuûa vaên minh tình thöông.” (nt. soá 13)
Ñöùc Thaùnh Cha muoán daân Chuùa, vaø moïi ngöôøi thieän chí treân theá giôùi, ñem vaên minh tình thöông ñeå ñoái laïi vôùi caùi maø ngaøi goïi laø "neàn vaên hoùa söï cheát" cuûa ngaøy hoâm nay, do ñoù ngaøi noùi nhieàu ñeán söï soáng con ngöôøi, ñaëc bieät laø söï soáng cuûa treû em keå töø ngaøy moät em beù ñöôïc töôïng hình trong loøng meï.
Tin Möøng Söï Soáng
Hieän nay, söï soáng ñang bò ñe doïa traàm troïng, ñaëc bieät laø ñoái vôùi thai nhi. Trong löông taâm taäp theå, vieäc gieát cheát thai nhi khoâng coøn laø moät "toäi aùc" maø trôû thaønh moät "quyeàn" ñeán ñoä Luaät Phaùp Nhaø Nöôùc ñaõ coâng nhaän quyeàn ñoù, vaø ñeå thöïc thi "quyeàn" aáy, caû moät ñoäi nguõ y baùc só ñoùng goùp coâng söùc mình vaøo. Tröôùc thöïc traïng ñoù, toâng thö Gôûi Caùc Gia Ñình ñöôïc noái daøi vaø naâng cao baèng thoâng ñieäp "Tin Möøng Söï Soáng" (Evangelium Vitae), ñöôïc coâng boá ngaøy 25.3.1995.
Ñaây laø moät taøi lieäu gaây nhieàu phaûn öùng ôû caùc nöôùc phöông Taây, vì ngöôøi ta cho raèng Giaùo Hoäi ñaõ xen vaøo coâng vieäc cuûa chính quyeàn traàn theá. Tuy nhieân, trong thoâng ñieäp, Giaùo Hoäi khoâng pheâ bình ngöôøi naøo hoaëc chính phuû naøo caû maø chæ leân aùn caùi naõo traïng muoân thuôû cuûa con ngöôøi laø "gieát haïi keû yeáu hôn mình", vaø trong tröôøng hôïp hieän nay, keû yeáu nhaát laø thai nhi, vì thai nhi laø moät treû thô ñang ôû vaøo giai ñoaïn baát löïc nhaát ñeå baûo veä "quyeàn ñöôïc soáng" vaø "quyeàn treû em" cuûa mình.
Laäp tröôøng Giaùo Hoäi ñöôïc neâu ra ngay trang ñaàu cuûa thoâng ñieäp:
“Trong moät trang mang tính thôøi söï ñeán bi ñaùt, Coâng Ñoàng Vatican II maïnh meõ phaûn ñoái bao nhieâu hình thöùc toäi aùc vaø xaâm phaïm ñoái vôùi söï soáng con ngöôøi. Ba möôi naêm sau, toâi (Ñöùc Gio-an Phao-loâ II) mang taâm tình cuûa caùc nghò phuï ñeå, moät laàn nöõa, phaûn ñoái nhöõng toäi aùc aáy cuõng maïnh meõ nhö theá, nhaân danh toaøn theå Giaùo Hoäi, vaø toâi tin raèng mình noùi leân ñuùng tieáng noùi ñích thöïc cuûa moïi löông taâm ngay thaúng: "Taát caû nhöõng gì ñi ngöôïc laïi vôùi söï soáng, vaø moïi hình thöùc gieát ngöôøi, dieät chuûng, phaù thai, caùi cheát khoâng ñau (euthanasie) vaø thaäm chí töï töû coù chuû yù, cuõng nhö nhöõng söï haønh haï, tra taán theå xaùc hoaëc tinh thaàn, nhöõng bieän phaùp laøm aùp löïc taâm lyù; taát caû nhöõng gì xuùc phaïm ñeán phaåm giaù con ngöôøi, nhö caùc ñieàu kieän soáng thieáu nhaân baûn, nhöõng cuoäc caàm tuø tuøy tieän, aùn löu ñaøy, tình traïng noâ leä, maïi daâm, buoân baùn phuï nöõ vaø treû em, hoaëc nhöõng ñieàu kieän lao ñoäng haï caáp bieán ngöôøi lao ñoäng thaønh nhöõng coâng cuï ñôn thuaàn, maø khoâng heà quan taâm ñeán nhaân vò töï do vaø coù traùch nhieäm trong hoï: moïi haønh vi ñoù vaø nhöõng haønh vi töông töï quaû thaät laø oâ nhuïc. Chuùng laøm cho caùc neàn vaên minh baêng hoaïi, vaø ñoàng thôøi laøm oâ danh nhöõng ngöôøi thöïc hieän coøn hôn laø ngöôøi chòu ñöïng, vaø nhöõng haønh vi ñoù xuùc phaïm traàm troïng ñeán danh döï cuûa Ñaáng Taïo Döïng” (Tin Möøng Söï Soáng, soá 1)
“Con Caùi, Muøa Xuaân Cuûa Gia Ñình Vaø Xaõ Hoäi”
Giaùo Hoäi tha thieát vôùi neàn vaên minh tình thöông vaø vôùi quyeàn soáng con ngöôøi, maø muoán baûo veä söï soáng thì phaûi baûo veä ngay nguoàn soáng. Chaân lyù naøy caøng ngaøy caøng ñöôïc neâu roõ hôn trong quaù trình höôùng ñeán Naêm Thaùnh 2000, vì theá, ngaøy 27.12.1998, trong söù ñieäp giôø kinh Truyeàn Tin nhaân ngaøy leã Thaùnh Gia, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gio-an Phao-loâ II ñaõ ñöa ra ñeà taøi suy tö cho ngaøy Naêm Thaùnh caùc Gia Ñình: “Con caùi, muøa xuaân cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi”. Ñeà taøi naøy ñöôïc Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh trieån khai thaønh 12 chuû ñeà suy nieäm trong suoát naêm vöøa qua. Chæ caàn nhìn laïi 12 chuû ñeà aáy, cuõng thaáy ñöôïc ít nhieàu caùc vaán ñeà chuû yeáu cuûa hieän traïng caùc gia ñình treân khaép theá giôùi, ôû phöông taây cuõng nhö ôû phöông ñoâng, duø cho caùch tieáp caän coù khaùc nhau.
1. Söï soáng laø moät aân hueä
“Nhöng coù thaät laø moät treû sô sinh laø moät aân hueä ñoái vôùi cha meï? Moät aân hueä ñoái vôùi xaõ hoäi?”
2. Con caùi: daáu chæ vaø keát quaû cuûa tình yeâu vôï choàng
“Con caùi khoâng phaûi laø cuûa nôï, maø laø aân hueä. AÂn hueä cao caû nhaát trong hoân nhaân laø moät con ngöôøi. Con caùi khoâng ñöôïc xem laø moät cuûa sôû höõu” vaø do ñoù con caùi coù “quyeàn laøm keát quaû cuûa haønh ñoäng ñaëc tröng ñeå trao ñoåi tình yeâu giöõa cha meï, vaø coù quyeàn ñöôïc toân troïng nhö laø moät con ngöôøi ngay khi töôïng thai”
3. Phaåm giaù cao caû cuûa con caùi
“Thieân Chuùa muoán taïo döïng con ngöôøi theo hình aûnh Ngöôøi, laø moät con ngöôøi. Con ngöôøi aáy, moïi ngöôøi, ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng vì chính hoï... Keå caû nhöõng ngöôøi sinh ra vôùi beänh hoaïn hay khuyeát taät”
4. Thieân chöùc laøm cha laøm meï, tham döï vaøo coâng trình taïo döïng
“Hoân nhaân vaø tình yeâu vôï choàng ñeàu phaûi höôùng veà vieäc truyeàn sinh vaø giaùo duïc... Vôï choàng bieát raèng hoï laø coäng taùc vieân trong tình yeâu cuûa Thieân Chuùa Taïo Döïng”
5. Traùch nhieäm trong vieäc truyeàn sinh vaø baûo veä con caùi
Khi hai vôï choàng trôû neân "moät xöông moät thòt", “hoï soáng giaây phuùt traùch nhieäm ñaëc bieät... vì vaøo luùc ñoù, hoï coù theå trôû thaønh cha hoaëc meï, vì ñaõ böôùc vaøo tieán trình taïo sinh moät con ngöôøi môùi seõ phaùt trieån trong cung loøng ngöôøi nöõ.”
6. Quyeàn con caùi
“Söï hieän höõu cuûa moät con ngöôøi, töø nguyeân thuûy, ñaõ ôû trong chöông trình cuûa Thieân Chuùa. Laøm theá naøo coù theå töôûng töôïng ñöôïc raèng tieán trình xuaát hieän söï soáng laïi bò boû maëc cho quyeát ñònh tuøy tieän cuûa con ngöôøi?”
7. Con caùi ñoái dieän vôùi “neàn vaên hoùa söï cheát”
“Chuùng ta ñang ñoái dieän vôùi moät cô caáu cuûa toäi loãi, vaø trong nhieàu tröôøng hôïp, cô caáu aáy trôû thaønh moät "neàn vaên hoùa cuûa caùi cheát". Moät caùch naøo ñoù, ta coù theå noùi ñeán moät cuoäc chieán giöõa ngöôøi maïnh (xaõ hoäi) ñoái vôùi ngöôøi yeáu (treû em).
8. Tính chaát nghieâm troïng cuûa toäi aùc phaù thai
“Vieäc chaáp nhaän phaù thai trong quan nieäm, trong phong tuïc vaø trong luaät phaùp laø moät khuûng hoaûng raát nguy hieåm ñoái vôùi yù thöùc luaân thöôøng ñaïo lyù.”
9. Con caùi moà coâi cha meï khi hoï vaãn coøn soáng
“Vieäc ly dò taïo ra moät söï maát traät töï trong gia ñình cuõng nhö trong xaõ hoäi... Con caùi phaûi xa cha hoaëc meï vaø buoäc phaûi trôû thaønh nhöõng ñöùa treû moà coâi, khi cha meï chuùng vaãn coøn soáng.”
10. Quyeàn con caùi ñöôïc yeâu thöông, ñoùn nhaän vaø giaùo duïc
“Quyeàn vaø boån phaän giaùo duïc cuûa cha meï laø moät ñieàu chuû yeáu... taát caû nhöõng ngöôøi khaùc tham gia vaøo tieán trình giaùo duïc chæ coù theå haønh ñoäng nhaân danh cha meï, vaø cuøng vôùi söï ñoàng yù cuûa hoï.”
11. Giaùo duïc giôùi tính cho con caùi: söï thaät vaø yù nghóa
“Giaùo duïc yeâu thöông qua vieäc trao ban baûn thaân phaûi laø neàn taûng ñeå cho cha meï ñem ñeán cho con caùi moät kieán thöùc veà giôùi tính roõ raøng vaø teá nhò.”
12. Quyeàn con caùi ñöôïc giaùo duïc ñöùc tin
“Cha meï, do thieân chöùc giaùo duïc cuûa mình, qua chöùng töø ñôøi soáng cuûa hoï, phaûi laø nhöõng söù giaû ñaàu tieân ñeå loan baùo Tin Möøng cho con caùi mình”.
Trong soá möôøi hai chuû ñeà treân, trong boái caûnh thöïc teá Vieät Nam hieän nay, coù nhöõng ñieåm thaät laø hieån nhieân, nhöng cuõng coù nhöõng ñieåm gaây baøn caõi. Duø sao ñi nöõa, ñoù cuõng laø nhöõng khaúng ñònh baát di baát dòch trong truyeàn thoáng Giaùo Hoäi coâng giaùo, maø Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôû laïi cho caùc gia ñình.
Thö Gôûi Nhöõng Ngöôøi Cao Nieân
Trong khi höôùng veà gia ñình, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng khoâng queân moät thaønh phaàn khaùc maø xaõ hoäi phöông Taây (vaø caùc xaõ hoäi phöông ñoâng ñang coù khuynh höôùng) xem laø thöøa: ñoù laø giôùi cao nieân. Ngaøy 1.10.1999, Ñöùc Gio-an Phao-loâ II coâng boá böùc "Toâng Thö gôûi ngöôøi Cao Nieân". Ngaøi nhaéc laïi:
“Trong quaù khöù, ngöôøi ta raát möïc kính troïng nhöõng ngöôøi cao nieân... Coøn ngaøy nay thì sao? Neáu ta döøng laïi giaây laùt ñeå phaân tích trình traïng hieän nay, ta thaáy raèng moät soá daân toäc xem tuoåi giaø laø ñaùng kính vaø coù giaù trò, nhöng moät soá khaùc thì ít toân troïng do caùi naõo traïng xem troïng lôïi ích tröôùc maét vaø naêng suaát lao ñoäng cuûa con ngöôøi. Thaùi ñoä aáy ñaõ khieán xem thöôøng ngöôøi coù tuoåi, vaø chính nhöõng ngöôøi cao nieân cuõng töï hoûi raèng cuoäc soáng cuûa hoï coøn coù ích chaêng.” (Thö gôûi ngöôøi Cao Nieân. soá 9).
“Phaûi caáp baùch ñaët mình laïi trong moät vieãn caûnh ñuùng ñaén, aáy laø xem cuoäc soáng trong toång theå... Nhöõng ngöôøi cao nieân giuùp chaáp nhaän moïi bieán coá treân traàn theá moät caùch hieàn trieát hôn, vì nhöõng thaêng traàm trong cuoäc ñôøi ñaõ cho hoï nhieàu kinh nghieäm vaø söï chín chaén. Hoï laø nhöõng ngöôøi canh giöõ kyù öùc taäp theå, vaø vì lyù do ñoù, hoï laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng noùi leân caùc giaù trò vaø lyù töôûng chung giuùp cho cuoäc soáng haøi hoøa trong xaõ hoäi. Loaïi tröø hoï, nhaân danh söï ñoåi môùi khoâng caàn ñeán kyù öùc, coù nghóa laø töø choái caùi quaù khöù maø hieän taïi ñang caém reã. Nhöõng ngöôøi cao nieân, nhôø coù kinh nghieäm vaø chín chaén, coù theå ñeà ra cho ngöôøi treû nhöõng lôøi khuyeân daïy quí giaù” (nt . soá 10)
Nhöng coù leõ nhöõng öu tö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha roõ neùt nhaát trong baøi giaûng cuûa ngaøi, Chuùa Nhaät 17.9.2000, nhaân Ngaøy Naêm Thaùnh cuûa Ngöôøi Cao Nieân.
“Anh chò em baïn höõu cao nieân thaân meán! Trong moät theá giôùi nhö hieän nay, ôû ñaáy söùc maïnh vaø quyeàn löïc thöôøng ñöôïc ñöa leân haøng huyeàn thoaïi, anh chò em coù nhieäm vuï laøm chöùng cho nhöõng giaù trò vöôït ngoaøi caùi voû beân ngoaøi, vaø nhöõng giaù trò aáy vaãn toàn taïi maõi, vì chuùng ñöôïc ghi trong taâm khaûm cuûa moãi moät con ngöôøi vaø ñöôïc baûo ñaûm baèng Lôøi Chuùa.
Vôùi tö caùch laø ngöôøi cao nieân, anh chò em coù moät söï ñoùng goùp ñaëc bieät cho söï phaùt trieån cuûa moät "neàn vaên hoùa söï soáng" ñích thöïc, baèng caùch laøm chöùng raèng moïi giaây phuùt cuoäc soáng ñeàu laø aân suûng cuûa Thieân Chuùa vaø moïi giai ñoaïn cuoäc ñôøi ñeàu coù nhöõng söï phong phuù maø mình coù theå ñoùng goùp cho moïi ngöôøi.” (Baøi giaûng trong Thaùnh Leã ngaøy 17.9.2000. soá 5)
Con Ñöôøng Vaãn Coøn Tröôùc Maët
Ngaøy Theá Giôùi Gia Ñình ñaõ ñöôïc chuaån bò trong voøng saùu naêm. Trong saùu naêm, bao nhieâu giaáy möïc ñaõ toán hao, bao nhieâu toå chöùc ñöôïc döïng leân, bao nhieâu coâng vieäc ñöôïc tieán haønh, vaø khi böôùc vaøo thieân nieân kyû môùi, thöïc traïng caùc gia ñình cuõng khoâng coù veû gì ñi leân vaø con ñöôøng vaãn coøn tröôùc maët. Taïi sao vaäy? Coù leõ vì coâng cuoäc "toaøn caàu hoùa" ñaõ khaéc saâu khaùi nieäm kinh teá vaø lôïi nhuaän vaøo taâm khaûm cuûa con ngöôøi ôû khaép moïi nôi. Ngöôøi ta ñeàu qui veà baûn thaân mình moïi söï ñeå bieán neàn vaên mình hieän ñaïi thaønh moät "neàn vaên minh söï cheát" thay vì xaây döïng ñieàu maø moãi con ngöôøi ñeàu tha thieát mong chôø, ñoù laø "neàn vaên mình tình thöông".
Cuõng vì theá maø Giaùo Hoäi, trong thôøi gian vöøa qua, duø khoâng coi nheï ngöôøi choàng hay ngöôøi vôï trong gia ñình, vaãn muoán xem hoï laø ngöôøi cha hay ngöôøi meï ñeå "ñoàng coâng taùc taïo" moät neàn "vaên hoùa cuûa söï soáng". Caùc giaùo huaán Toaø Thaùnh höôùng nhieàu veà treû em vaø ngöôøi giaø, Alpha vaø OÂmeâga cuûa söï soáng con ngöôøi, bôûi vì khi con ngöôøi nhìn veà coäi nguoàn vaø cuøng ñích cuûa cuoäc soáng, hoï seõ nhaän ra yù nghóa cuûa tình yeâu, hoân nhaân, gia ñình ñoái vôùi söï soáng cuûa töøng ngöôøi vaø ñoái vôùi söï soáng cuûa caû nhaân loaïi.
Ñieàu maø Giaùo Hoäi ít nhaéc ñeán, khoâng nhö nhieàu ngöôøi mong ñôïi, aáy laø haïnh phuùc trong gia ñình. Thöïc ra ñieàu ñoù khoâng caàn thieát. Trong hai ngaøn naêm qua, ngöôøi ta tìm kieám haïnh phuùc baèng ñuû moïi caùch, vaø moät trong nhöõng caùch chuû yeáu laø laøm cho moãi ngöôøi thoaû maõn toái ña caùi ích kyû cuûa mình. Ñeå roài ngaøy hoâm nay, tröôùc phoàn vinh vaät chaát, con ngöôøi khaùm phaù raèng haïnh phuùc ñaõ bò phaù saûn. Duø khoâng noùi ñeán haïnh phuùc, Giaùo Hoäi ñaõ chæ ra con ñöôøng ñi ñeán haïnh phuùc ñích thöïc: soáng vì ngöôøi khaùc ngay töø trong gia ñình mình.
Vôùi ñöôøng höôùng naøy, ngöôøi Vieät Nam caûm thaáy raèng lôøi nhaéc nhôû cuûa Giaùo Hoäi raát gaàn vôùi truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa chuùng ta. Gia ñình Vieät Nam hieän nay vaãn laø nôi haïnh phuùc vì cha meï thöôøng soáng vì con caùi trong nieàm kính troïng nhöõng ngöôøi cao nieân.
Toâi vöøa noùi moät caâu vì quaùn tính. Treân thöïc teá, gia ñình Vieät Nam vaãn coøn mang troïn veïn nhöõng giaù trò truyeàn thoáng daân toäc chaêng?
Trong moät buoåi noùi chuyeän vôùi saùu sinh vieân Luaät (töø naêm 3 ñeán naêm 5), caùc em ñeà caäp ñeán vaán ñeà soáng chung ngoaøi hoân nhaân (concubinage) hieän raát phoå bieán ôû caùc nöôùc phöông taây. Caùc em coù veû xem ñaáy laø moät giaûi phaùp an toaøn cho haïnh phuùc cuûa mình. Muoán chöùng minh giaù trò cuûa gia ñình, toâi hoûi: "Caùc em haõy nhìn veà cha meï mình maø noùi xem, caùc em coù haïnh phuùc trong moâi tröôøng gia ñình khoâng?" Caâu traû lôøi rôi xuoáng nhö moät gaùo nöôùc laïnh. Chæ moät trong saùu em noùi laø coù, coøn naêm em im laëng. Toâi ngôõ ngaøng. Saùu em naøy laø nhöõng sinh vieân raát nghieâm tuùc, hoïc haønh coù keát quaû khaû quan. Toâi khoâng theå ngôø raèng gia ñình cuûa caùc em coù vaán ñeà. Moät yù nghó thoaùng qua, toâi ñaët caâu hoûi cho töøng em: “Theá em muoán cha meï mình khoâng soáng vôùi nhau nöõa aø?”. Boán em traû lôøi vaâng. Toâi huït haãng. Phaûi chaêng toâi cuõng haøi loøng veà gia ñình Vieät Nam noùi chung vaø gia ñình mình noùi rieâng, trong khi ñoù, ôû ngoaøi ñöôøng, con caùi mình caûm thaáy gia ñình khoâng coøn laø caùi noâi cuûa tình thöông vaø haïnh phuùc?
Vaø vì theá toâi muoán keát thuùc baøi naøy baèng caùch daâng leân Ñöùc Meï lôøi caàu nguyeän maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà nghò trong Thoâng Ñieäp "Tin Möøng Söï Soáng" cuûa Ngaøi:
Laïy Meï Ma-ri-a, laø höøng ñoâng cuûa theá giôùi môùi, laø Meï nhöõng ngöôøi soáng,
Chuùng con daâng leân Meï cuoäc soáng naøy.
Laïy Meï, xin haõy nhìn xem
haèng haø sa soá nhöõng treû em maø ngöôøi ta khoâng cho pheùp ra ñôøi,
nhöõng ngöôøi ngheøo soáng cuoäc soáng khoù khaên,
nhöõng ngöôøi nam ngöôøi nöõ naïn nhaân cuûa baïo löïc phi nhaân,
nhöõng ngöôøi giaø nua vaø beänh hoaïn, bò gieát cheát bôûi söï döûng döng hay loøng thöông xoùt giaû taïo.
Xin cho nhöõng ngöôøi tin vaøo Con Meï bieát loan baùo cho nhaân loaïi ngaøy nay,
moät caùch xaùc tín vaø yeâu thöông, Tin Möøng cuûa Söï Soáng.
Xin ban cho hoï ôn bieát ñoùn nhaän Tin Möøng naøy nhö moät aân ban luoân luoân môùi meû.
Xin ban cho hoï nieàm vui toân vinh Tin Möøng naøy, vôùi loøng bieát ôn, suoát ñôøi hoï.
Vaø xin ban cho hoï loøng can ñaûm laøm chöùng cho Tin Möøng naøy,
moät caùch kieân trì tích cöïc, haàu xaây döïng, cuøng vôùi moïi ngöôøi thieän chí,
neàn vaên minh cuûa söï thaät vaø tình thöông,
ñeå ca ngôïi vinh quang Chuùa, laø Ñaáng Taïo Döïng yeâu meán söï soáng.
Traàn Duy Nhieân
(Trích daãn töø Ephata Vieät Nam soá 30, naêm 2001)