Haø Noäi - Nov 12, 1997 - Theo Thoâng Tín Vieân cuûa Haõng Reuters vaø AFT, vaøo ngaøy 12 thaùng 11 naêm 1997, vaãn coøn coù khoaûng 30 giaùo daân Coâng Giaùo, ña soá laø phuï nöõ cuøng vôùi caùc bieåu ngöõ ñöôïc giöông cao, tieáp tuïc bieåu tình tröôùc vaên phoøng chính quyeàn huyeän Thoáng Nhaát tænh Ñoàng Nai ñeå tranh ñaáu choáng laïi vieäc chính quyeàn ñòa phöông tröng duïng caùch baát coâng ñaát cuûa giaùo hoäi.
Nhöõng ngöôøi bieåu tình vaãn haêng say tieáp tuïc vaø hoï cöông quyeát: "seõ keùo daøi cho ñeán khi chính quyeàn coù moät ñaùp öùng thoûa ñaùng vôùi nhöõng lôøi yeâu caàu cuûa chuùng toâi", moät trong nhöõng ngöôøi bieåu tình phaùt bieåu.
Ñöôïc bieát ñaõ coù khoaûng naêm ngöôøi bò thöông vaøo cuoái tuaàn qua khi maø khoaûng 10,000 giaùo daân Coâng Giaùo tham gia bieåu tình vaø xaûy ra xung ñoät vôùi coâng an nhaø nöôùc taïi moät tænh caùch Saøigoøn 40 Km (khoaûng 24 miles) veà phía Baéc.
Tuy theá, vaøo ngaøy thöù Tö 12/11/97, oâng boä tröôûng boä ngoaïi giao Vieät Nam phuû nhaän taát caû nhöõng lieân quan vôùi toân giaùo, oâng traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi ñöôïc thoâng tín vieân AFT vieát göûi oâng nhö sau:
"Nhöõng chuyeän xaûy ra chæ laø nhöõng xung ñoät cuûa nhöõng ngöôøi daân vôùi chính quyeàn ñòa phöông veà vaán ñeà tranh chaáp ñaát ñai, chöù khoâng coù lieân quan gì veà vaán ñeà toân giaùo", oâng noùi tieáp: "Theo nhöõng baùo caùo chuùng toâi ñaõ nhaän ñöôïc, söï vieäc naày ñaõ bình yeân trôû laïi, vaø noù hoaøn toaøn khoâng gioáng nhö caùc töôøng thuaät cuûa thoâng tín vieân ngoaïi quoác ñaõ ñöa ra".
Ñoàng thôøi vôùi cuoäc bieåu tình cuûa giaùo daân Ñoàng Nai, Hieäp Hoäi Baûo Veä Nhaân Quyeàn Human Rights Watch/Asia ñaõ ñöa ra moät baûn baùo caùo noùi raèng Vieät Nam vaãn tìm caùch gia taêng keàm cheá giôùi truyeàn thoâng baùo chí.
Vieät Nam thöôøng lieân tuïc phuû nhaän taát caû nhöõng baùo caùo ñöôïc Hieäp Hoäi Baûo Veä Nhaân Quyeàn ñöa ra, vaø töø choái traû lôøi veà nhöõng vaán ñeà trong baûn töôøng thuaät môùi ñaây cuûa Hieäp Hoäi.
Nhöõng cuoäc bieåu tình cuûa giaùo daân Ñoàng Nai xaûy ra sau nhöõng ñaøn aùp vaø caám ñoaùn caùc hoaït ñoäng Toân Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi tænh Ñoàng Nai, nôi coù soá giaùo daân Coâng Giaùo chieám ña soá trong tyû leä vôùi khoaûng 2 trieäu daân cö. Khôûi ñaàu laø söï noåi daäy cuûa giaùo daân xöù Traø Coå I, moät xöù ñaïo coù khoaûng 6,200 giaùo daân, vaøo ngaøy thöù Saùu 7/11/97. Giaùo daân xöù ñaïo naøy ñaõ cuøng nhau bieåu tình choáng laïi vieäc chính quyeàn tröng duïng caùch baát coâng nhöõng maõnh ñaát cuûa Giaùo Hoäi, vaø ñoøi phaûi xöû trò nhöõng vieân chöùc chính quyeàn tham nhuõng. Qua ngaøy thöù Baûy vaø Chuû Nhaät 8-9/11/97, cuoäc bieåu tình ñaõ ñöôïc nhieàu xöù ñaïo khaùc thuoäc huyeän Thoáng Nhaát vaø Xuaân Loäc cuøng tham gia. Hôn 10,000 ngöôøi töø khaép tænh Ñoàng Nai ñaõ ñeán bieåu tình tröôùc vaên phoøng huyeän Thoáng Nhaát.
Thaùng tö vöøa qua, chính quyeàn tænh Ñoàng Nai ñaõ ra leänh giaûi taùn nhieàu hoäi ñoaøn coâng giaùo taïi caùc giaùo xöù trong giaùo phaän Xuaân Loäc. "Moãi giaùo xöù", theo leänh cuûa Nhaø Nöôùc, "chæ ñöôïc pheùp coù nhöõng sinh hoaït giôùi haïn ñi keøm theo caùc nghi thöùc toân giaùo maø thoâi, nhö ban Troáng Keøn, vaø Sinh Hoaït khoâng ñònh Kyø cuûa Nhöõng Nhoùm Nguôøi treân 65 tuoåi, ñeå caàu nguyeän cho nhöõng beänh nhaân, hay cho ngöôøi quaù coá. Taát caû nhöõng nhoùm thuoäc caùc löùa tuoåi khaùc, thuoäc nhöõng Hoäi Ñoaøn khaùc ñeàu laø nhöõng toå chöùc baát hôïp phaùp vaø phaûi ñöôïc giaûi taùn".
Vieät Nam laø moät nöôùc coù daân soá leân tôùi 75 trieäu ngöôøi, vaø coù khoaûng 7 trieäu giaùo daân Coâng Giaùo, ña soá giaùo daân soáng taïi mieàn Nam ñaõ rôøi mieàn Baéc queâ höông cuûa hoï ñeå di cö vaøo mieàn Nam trong thôøi kyø chia ñoâi ñaát nöôùc 1954.
Maëc daàu Giaùo Hoäi Coâng Giaùo laø moät Giaùo Hoäi ñöôïc nhaø nöôùc thöøa nhaän, nhöng taát caû caùc sinh hoaït ñeàu ñöôïc kieåm soaùt bôûi Maët Traän Toå Quoác, moät caùnh tay cuûa Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam, duøng ñeå theo doõi taát caû caùc toå chöùc hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi.
Haø Noäi kieåm soaùt vaø giôùi haïn vieäc boå nhieäm caùc Giaùm Muïc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, cuõng nhö giôùi haïn soá löôïng caùc thanh nieân ñöôïc huaán luyeän trong caùc chuûng vieän.
Coù khoaûng moät phaàn tö trong soá caùc giaùo phaän vaãn chöa coù Giaùm Muïc, vaø giaùo hoäi phaûi xin pheùp chính quyeàn moãi khi xaây caát caùc cô sôû toân giaùo.
Nhöõng nguoàn tin toân giaùo cho bieát, hieän nay chính quyeàn ñòa phöông ñang lieân laïc vôùi coâng an nhaø nöôùc ôû trung öông ñeå truy luøng nhöõng vò laõnh ñaïo cuûa caùc cuoäc bieåu tình.
Coâng an nhaø nöôùc ñaõ phuû nhaän coù cuoäc baïo ñoäng töø luùc coù nhöõng cuoäc bieåu tình baét ñaàu xaûy ra.
Moät vaøi nguoàn tin cho bieát, trong suoát nhöõng ngaøy bieåu tình ñaõ coù nhöõng ngoâi nhaø cuûa Toå Chöùc Maët Traän Toå Quoác bò nhöõng ngöôøi bieåu tình ñoát chaùy.
Moät vieân chöùc chính phuû cuûa huyeän Thoáng Nhaát cho bieát "tình traïng ñaõ trôû laïi yeân oån vaø cuoäc bieåu tình ñaõ ñöôïc giaûi quyeát".
Nhöõng cuoäc bieåu tình thöôøng raát ít xaûy ra ôû Vieät Nam, vaø caøng raát ít ñöôïc nhaéc ñeán trong giôùi baùo chí ôû Vieät Nam, nôi maø giôùi truyeàn thoâng bò keàm cheá ñaëc bieät.
Khoâng coù baùo chí Vieät Nam naøo nhaéc ñeán cuoäc bieåu tình ôû tænh Ñoàng Nai trong khi caùc coâng an nhaø nöôùc thöôøng che ñaäy vaø phuû nhaän taát caû nhöõng cuoäc baïo ñoäng.
(VietMissio söu taàm vaø löôïc dòch töø nhöõng taøi lieäu tieáng Anh)