Ñeà Taøi Suy Nieäm Tænh Taâm Muøa Chay
Ngaøy thöù ba
Giaùo Duïc Con Ngöôøi Toaøn Dieän
Ngaøy thöù ba:
Giaùo Duïc Con Ngöôøi Toaøn Dieän
1. Nhöõng vaán ñeà cuûa thôøi ñaïi
Trong chöông trình Ñoái thoaïi treû, chuû ñeà "Vì sao giôùi treû phaïm toäi" do VTV6 thöïc hieän ngaøy 25/6/2009.
Khôûi ñaàu chöông trình, moät soá vò phuï huynh cho raèng, gia ñình khoâng phaûi laø nguyeân nhaân taùc ñoäng tröïc tieáp khieán giôùi treû phaïm toäi. Giaûng vieân taâm lyù Bích Ngoïc ñeán töø Hoïc vieän Caûnh saùt nhaân daân ñaõ phaûn baùc quan ñieåm naøy. Baø cho raèng, moät soá gia ñình coù nhöõng caùch xöû thoâ baïo vôùi con treû khieán chuùng coù nhaän thöùc leäch laïc veà nhaân caùch... daãn ñeán phaïm phaùp.
Tuy khoâng coù maët ôû tröôøng quay nhöng vaãn theo doõi truyeàn hình vaø tham döï tröïc tieáp qua ñieän thoaïi, dieãn vieân Hieäp "Gaø" töøng ñi tuø vì buoân baùn ma tuùy cuõng toû yù taùn ñoàng. "Theo toâi, gia ñình laø neàn taûng coát loõi ñeå hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi", anh noùi.
Theo baø Ngoâ Thò Minh (caùn boä UÛy ban Vaên hoùa Giaùo duïc Thanh thieáu nieân nhi ñoàng Quoác hoäi) khoâng chæ nhöõng gia ñình thieáu thôøi gian hoaëc kinh teá, nhieàu caëp vôï choàng coù ñieàu kieän nhöng do xaõ hoäi cuõng nhö khoa hoïc phaùt trieån nhanh hoï khoâng coù nhöõng kyõ naêng caàn thieát ñeå giaùo duïc con caùi. "Coù ñöùa treû ngoài treân maùy moät tieáng chôi game nhöng boá meï khoâng bieát con mình chôi caùi gì", vò caùn boä naøy daãn chöùng.
Môùi ñaây, Phaïm Ñình Cöû (hoïc lôùp 8) vì muoán coù tieàn ñeå chôi games ñaõ baét coùc em hoï ñeå toáng tieàn coâ ruoät. "Con tin" 5 tuoåi sau ñoù ñaõ bò anh hoï cho vaøo bao taûi, haïi cheát. Veà vuï aùn naøy, moät ñieàu tra vieân giaøu kinh nghieäm cuûa Coâng an Haø Noäi ñaõ thoát leân "Chuùng gieát ngöôøi laïnh luøng nhö chôi games vaäy".
Môùi ñaây Toøa AÙn Nhaân Daân Haø Noäi cuõng ñaõ xeùt xöû Nguyeãn Vaên Tuù (14 tuoåi) veà toäi gieát ngöôøi. Taïi phieân toøa, bò caùo lí nhí thöøa nhaän do ham meâ ñieän töû. Ñeå laáy maáy chieác xoong, thuû phaïm ñaõ duøng rìu boá thöôøng hay boå cuûi cheùm cheát ngöôøi haøng xoùm.
Tröôùc haøng loaït nhöõng vuï phaïm phaùp do giôùi treû gaây ra, nhieàu ngöôøi cho raèng nguyeân nhaân khoâng theå ñoå loãi heát cho gia ñình vaø xaõ hoäi, nhaø tröôøng cuõng caàn nhìn nhaän nhöõng baát caäp hieän nay. OÂng Nguyeãn Tuøng Laâm, Hieäu tröôûng tröôøng Trung Hoïc Phoå Thoâng Ñinh Tieân Hoaøng cho raèng, ngoaøi daïy vaên hoùa nhaø tröôøng caàn phaûi giaùo duïc caùc kyõ naêng soáng cho hoïc sinh.
Nöõ caùn boä ñeán töø UÛy ban Vaên hoùa - Giaùo duïc - Thanh thieáu nieân nhi ñoàng Quoác hoäi cuõng thaúng thaén, qua nhieàu laàn khaûo saùt, moân Giaùo duïc coâng daân hieän nay ôû nhieàu tröôøng hoïc dieãn ra nhaït nheõo. Nhöõng tình huoáng coù thaät ôû ngoaøi ñôøi khoâng ñöôïc ñöa vaøo baøi giaûng khieán hoïc sinh khoâng coù höùng hoïc...
Tröôùc khi maùy quay ñoùng, giaûng vieân Bích Ngoïc cho raèng, ñeå haïn cheá giôùi treû phaïm toäi, ngoaøi gia ñình, nhaø tröôøng vaø xaõ hoäi cuøng nhau phoái hôïp, töï thaân caùc baïn treû caàn phaûi vöôït qua nhöõng caùm doã. Ñöùng tröôùc hoaøn caûnh khoù khaên, caùc baïn phaûi nghó ñeán traùch nhieäm vôùi vôùi baûn thaân vaø xaõ hoäi.
Qua nhöõng trao ñoåi chuùng ta thaáy giôùi treû phaïm toäi coù theå töø nhieàu nguyeân nhaân. Coù theå do xaõ hoäi vaø hoaøn caûnh, nhöng nguyeân nhaân caên baûn vaãn laø töø gia ñình. Vì theo taâm lyù hoïc, nhaân caùch cuûa con ngöôøi ñöôïc hình thaønh ngay töø luùc leân ba. Nghóa laø nhaân caùch cuûa moät ngöôøi hoaøn toaøn ñöôïc gaày döïng theo khuoân maãu töø gia ñình.
Vì theá, hoâm nay chuùng ta cuøng noùi chuyeän veà boån phaän giaùo duïc con caùi theo tinh thaàn cuûa Giaùo hoäi.
2. Giaùo duïc laø moät boån phaän
Nhieàu ngöôøi vaãn laïc quan cho raèng "trôøi sinh voi, trôøi sinh coû", nhöng roài khi vieäc giaùo duïc con caùi thaát baïi laïi ñoå loãi cho trôøi vì: "cha meï sinh con trôøi sinh tính". Xem ra oâng trôøi laø nguyeân nhaân moïi söï, toát cuõng nhö xaáu.
Theo Kinh Thaùnh, Thieân Chuùa ñaõ töøng mong muoán cho ngöôøi sinh saûn cho ñaày maët ñaát, nhöng chaéc chaén Ngaøi khoâng muoán loaøi ngöôøi sinh ra nhöõng ñöùa con keùm chaát löôïng vaø khoâng coù phaåm chaát. Ngaøi caøng khoâng baèng loøng khi maø loaøi ngöôøi sinh saûn böøa baõi vaø thieáu traùch nhieäm. Ngay caû baûn thaân chuùng ta cuõng khoâng muoán duøng haøng keùm chaát löôïng. Vì haøng keùm chaát löôïng khoâng chæ voâ ích maø coøn gaây nguy hieåm cho ngöôøi tieâu duøng. Vì vaäy, Thieân Chuùa cuõng khoâng muoán ñeå con caùi loaøi ngöôøi sinh ra vaø lôùn leân nhö caây, nhö coû maø khoâng caàn quan taâm ñeán chaát löôïng. Chính Chuùa Gieâ-su ñaõ nhaéc ñeán boån phaän giaùo duïc cuûa ngöôøi tín höõu chuùng ta: "Anh em haõy ñi vaø laøm cho muoân daân trôû thaønh moân ñeä, laøm pheùp röûa cho hoï... daïy baûo hoï tuaân giöõ moïi ñieàu Thaày ñaõ truyeàn cho anh em" (Mt 28,19-20). Ca daïo Vieät nam cuõng cuøng quan ñieåm ñoù vaø coøn nhaán maïnh: "Sinh con chaúng daïy, chaúng raên - Thaø raêng nuoâi lôïn laáy loøng maø aên". Boån phaän daïy doã con caùi trôû thaønh moân ñeä cuûa Chuùa phaûi laø boån phaän tröôùc tieân cuûa cha meï. Vì cha meï laø nhaø giaùo ñaàu tieân vaø gia ñình laø tröôøng hoïc ñaàu tieân maø con treû ñöôïc hoïc soáng laøm ngöôøi.
Neáu caùc baäc cha meï quan taâm giaùo duïc con caùi bieát giöõ luaät Chuùa, bieát soáng theo leõ phaûi, bieát aên ôû theo ñuùng vôùi luaân thöôøng ñaïo lyù thì coù leõ xaõ hoäi bôùt ñi nhöõng toäi nhaân. Neáu cha meï bieát daïy con nhöõng ñieàu hay leõ phaûi ngay töø trong loâi thì coù leõ xaõ hoäi bôùt ñi nhöõng chuyeän baát nhaân, baát nghóa ñang traøn lan.
Thöïc vaäy, boån phaän naøy xem ra coøn quaù thieáu soùt! Chaát löôïng nhöõng ñöùa treû töï laäp, bieát phaûi traùi, bieát soáng cao thöôïng coøn quaù ít. Phaåm chaát cuûa nhöõng ngöôøi coù nhaân, nghóa, lyù, trí, tín vaø coâng dung ngoân haønh ngaøy caøng thieáu trong xaõ hoäi hoâm nay. Nhöng nhöõng ñöùa con thieáu chaát löôïng laïi quaù eâ heà, bôûi ñöôøng phoá coøn ñaày raãy nhöõng ñöùa treû aên noùi tuïc tóu, soáng voâ ñoä, löôøi bieáng, ích yû, gian tham,... Ñaëc bieät laø caùc caäu aám, coâ chieâu, con nhaø quyeàn theá vaø giaàu coù thì ñua ñoøi, chôi bôøi, soáng thaùc loaïn nhieàu hôn laø soáng ñoan trang ñöùc haïnh. Nhöõng ñöùa treû thích baïo löïc, deã noåi noùng, thích haønh haï ngöôøi khaùc phaûi chaêng noù ñaõ hoïc ñöôïc nhöõng baøi hoïc töø gia ñình khi maø boá meï thieáu toân troïng nhau, nhieàu khi coøn ñaùnh ñaám nhau? Nhöõng ñöùa treû thieáu loøng nhaân aùi, loøng bao dung phaûi chaêng vì noù ñaõ hoïc ñöôïc loái soáng ich kyû töø trong gia ñình? Nhöõng ñöùa treû soáng thieáu ñoan trang, möïc thöôùc vaø laêng loaøn phaûi chaêng noù ñaõ khoâng ñöôïc hoïc nhöõng kyõ naêng soáng töï chuû töø nhöõng ngaøy coøn ôû trong loâi?
Nhieàu khi chuùng ta than phieàn veà xaõ hoäi, veà ñaát nöôùc, veà nhöõng ngöôøi ñang ñieàu haønh xaõ hoäi naøy ñaõ laøm cho vieäc giaùo duïc xuoáng caáp. Nhöng ít khi chuùng ta yù thöùc raèng : Gia ñình cuûa chuùng ta laø moät "xaõ hoäi nhoû". Hai xaõ hoäi - lôùn vaø nhoû - aûnh höôûng vaø phaûn aûnh laãn nhau. Xaõ hoäi naøy thay ñoåi thì xaõ hoäi kia cuõng seõ thay ñoåi. Laø cha meï, chuùng ta ñang laøm chuû, ñang ñieàu haønh caùi xaõ hoäi nhoû beù laø gia ñình cuûa chuùng ta. Neáu chuùng ta khoâng laøm cho caùi xaõ hoäi nhoû beù maø chuùng ta ñang laøm chuû aáy trôû neân toát ñeïp hôn, neáu trong caùi xaõ hoäi nhoû beù cuûa chuùng ta vaãn coøn coù nhöõng ñieàu khoâng toát ñeïp, nhöõng ñieàu xaáu, thì lieäu seõ coù caùi ñeïp trong xaõ hoäi roäng lôùn hay khoâng? Neáu trong xaõ hoäi nhoû beù maø chuùng ta coøn chia reõ choàng moät phe, vôï moät phe, con caùi cuõng chia phe thì lieäu raèng nhöõng thaønh phaàn xaõ hoäi naøy coù bieát ñi xaây döïng tình hieäp nhaát ñaïi ñoàng, hay chuùng chæ gaây theâm haän thuø, hieàm khích ôû baát cöù nôi ñaâu hoï hieän dieän?
3. Gia ñình laø moät giaùo hoäi thu nhoû
Beân caïnh ñoù, laø ngöôøi Kitoâ höõu, chuùng ta khoâng chæ coù boån phaän xaây döïng xaõ hoäi theo tinh thaàn phuùc aâm, maø coøn coù boån phaän ñöa Chuùa Gieâ-su vaøo trong theá gian, vaø ñeå Ngaøi thoáng trò moïi taâm hoàn. Ñieàu naøy phaûi ñöôïc baét ñaàu töø chính gia ñình cuûa chuùng ta. Vì gia ñình chính laø moät "giaùo hoäi nhoû" maø chuùng ta coù boån phaän phaûi bieán thaønh moät "Nöôùc Trôøi nhoû", trong ñoù, coù tình yeâu ngöï trò, vaø moïi söï ñeàu toát ñeïp. Chuùng ta phaûi Phuùc AÂm hoùa gia ñình cuûa chuùng ta, laøm sao ñeå moïi ngöôøi trong gia ñình chuùng ta soáng toát ñeïp, yeân vui, haïnh phuùc. Gia ñình coù nhöõng con ngöôøi bieát soáng theo tin möøng cuûa Chuùa seõ ñoùng goùp cho xaõ hoäi nhöõng con ngöôøi bieát soáng yeâu thöông vaø phuïc vuï moïi ngöôøi.
Thöïc vaäy, leänh truyeàn cuûa Chuùa "Anh em haõy ñi vaø laøm cho muoân daân trôû thaønh moân ñeä... daïy baûo hoï tuaân giöõ moïi ñieàu Thaày ñaõ truyeàn cho anh em" phaûi ñöôïc aùp duïng tröôùc tieân trong gia ñình. Tröôùc khi Phuùc AÂm hoùa xaõ hoäi, theá giôùi, ta haõy Phuùc AÂm hoùa chính mình vaø gia ñình mình ñaõ. Haõy bieán con caùi cuûa chuùng ta thaønh nhöõng Kitoâ höõu toát. Haõy laøm cho hoa traùi cuûa söï thaùnh thieän, yeâu thöông ñöôïc ñôn boâng keát traùi trong ñôøi soáng gia ñình cuûa chuùng ta.
Vì theá, caùc baäc cha meï phaûi laøm sao giuùp cho con caùi coù moät töông quan maät thieát vôùi Chuùa, coù ñôøi soáng caàu nguyeän, bieát hy sinh baûn thaân cho Chuùa vaø tha nhaân. Haõy taäp cho con caùi ngay töø hoài coøn nhoû coù thoùi quen ñoïc kinh, caàu nguyeän, döï leã haèng ngaøy, vaø baøy toû vôùi Chuùa nhöõng tö töôûng, taâm tình coù trong ñaàu. Taát caû nhöõng vieäc ñoù laø thöùc aên caàn thieát cho ñôøi soáng taâm linh cuûa chuùng. Taát caû nhöõng vieäc ñaïo ñöùc ñoù chính laø nhöõng vieäc toát ñöôïc laäp ñi laäp laïi thaønh thoùi quen toát cuûa moät ñôøi ngöôøi. Con caùi coù moät ñôøi soáng taâm linh toát, chaéc chaén seõ bôùt ñi nhöõng taät xaáu vaø hoaøn thieän mình toát hôn.
Muoán theá, cha meï phaûi laøm göông cho con caùi veà ñôøi soáng ñöùc tin, veà ñôøi soáng coâng bình vaø baùc aùi môùi coù theå töø khuoân maãu toát cuûa cha meï maø hình thaønh nhöõng con ngöôøi toát cho xaõ hoäi. Vì caùi xaõ hoäi thu nhoû naøy toát hay xaáu, coù bieán thaønh thieân ñaøng taïi theá hay khoâng, ñeàu tuøy thuoäc vaøo cha meï laø nhöõng ngöôøi ñieàu khieån gia ñình vaø nuoâi daïy con caùi neân ngöôøi. Neáu moãi gia ñình bieát xaây döïng giaùo hoäi nhoû cuûa mình thaønh moät coäng ñoaøn yeâu thöông, bieát phuïc vuï laãn nhau, chaêm soùc cho nhau thì chuùng ta ñaõ phuùc aâm hoùa xaõ hoäi nhö muoái men thaåm thaáu vaøo traàn gian.
Öôùc mong moãi gia ñình haõy soáng hoøa thuaän yeâu thöông nhau ñeå con caùi hoïc ñöôïc baøi hoïc yeâu thöông vaø nhaân aùi töø trong gia ñình. Öôùc mong caùc baäc cha meï bieát nhòn nhuïc laãn nhau, bieát soáng theo leõ phaûi ñeå con caùi coù khaû naêng bieát phaân bieät phaûi traùi vaø soáng töï chuû baûn thaân thay cho nhöõng gay caán baïo löïc. Nguyeän xin Chuùa Gieâ-su, Ñaáng ñaõ ñeán ôû vôùi gia ñình Nagiaret, xin cuõng hieän dieän naâng ñôõ vaø chuùc phuùc cho caùc gia ñình trong giaùo xöù chuùng ta. Amen.
Jos Taï duy Tuyeàn
(Thaùng 3 naêm 2010)