Ngaøy 2 thaùng 11
Suy Nieäm Ngaøy Leã Caùc Ñaúng Linh Hoàn
Baùo hieáu meï cha
Suy Nieäm Ngaøy 2 thaùng 11: Leã Caùc Ñaúng Linh Hoàn
Baùo hieáu meï cha
Coù moät maåu chuyeän coù thaät ñöôïc ghi laïi treân moät trang blog nhö sau:
Baïn toâi môû ngaên tuû cuûa choàng mình vaø laáy ra moät goùi nhoû. Goùi kyõ caøng trong lôùp giaáy luïa. Chò baûo: Ñaây khoâng phaûi laø goùi ñoà bình thöôøng, ñaây laø moät chieác aùo thaät ñeïp. Chò vöùt lôùp giaáy boïc, vaø laáy ra chieác aùo mòn maøng vaø baûo: Toâi mua chieác aùo naøy taëng anh aáy, laàn ñaàu tieân chuùng toâi sang New York, caùch ñaây 8 - 9 naêm roài, nhöng anh aáy chöa bao giôø maëc! Anh aáy muoán daønh cho moät dòp naøo ñaëc bieät. Vaäy thì hoâm nay, toâi nghó laø dòp ñaëc bieät nhaát roài. Chò ñeán caïnh giöôøng vaø ñaët goùi aùo aáy caïnh nhöõng moùn ñoà maø tí nöõa seõ ñöôïc boû vaøo aùo quan maø lieäm. Choàng chò vöøa môùi qua ñôøi...
Quay sang toâi, chò baûo: Ñöøng bao giôø giöõ laïi moät caùi gì maø chôø cô hoäi ñaëc bieät caû. Moãi ngaøy soáng ñaõ laø moät cô hoäi ñaëc bieät roài! Coù theå seõ khoâng coù dòp naøo ñaëc bieät nhö ngaøy hoâm nay. Theá neân, ñieàu gì ñaùng boû coâng, ñaùng laøm, haõy laøm töø ngaøy hoâm nay. Ñieàu gì chuùng ta muoán laøm cho anh em mình, haõy laøm ngaøy hoâm nay, ñöøng ñeå ngaøy mai khi maø chuùng ta khoâng coøn cô hoäi ñeå toû loøng quan taâm, yeâu thöông chaêm soùc anh em mình. Ñöøng ñeå nhöõng gioït nöôùc maét cuûa nuoái tieác chaûy daøi tröôùc chieác quan taøi maø ngöôøi ta yeâu ñaõ naèm baát ñoäng chaúng coøn coù theå haïnh phuùc khi ñöôïc chuùng ta quan taâm, chaêm soùc, yeâu thöông.
Vaâng, coù leõ luùc naøy, chuùng ta cuõng nuoái tieác moät ñieàu gì ñoù khi ñöùng tröôùc naám moà cuûa ngöôøi thaân yeâu chuùng ta. Coù nhöõng ñieàu, nhöõng vieäc, nhöõng lôøi noùi ñaùng lyù chuùng ta phaûi daønh cho hoï, nhöng chuùng ta laïi chaàn chöø, laïi trì hoaõn. Nhöng giôø ñaây, chuùng ta khoâng coøn cô hoäi ñeå laøm ñieàu gì ñoù cho hoï. Hoï cuõng khoâng coøn caàn nhöõng ñieàu aáy nôi chuùng ta. Hoï ñaõ ra ñi vaø boû laïi taát caû nhöõng vui buoàn cuûa kieáp ngöôøi. Hoï khoâng coøn caûm thaáy haïnh phuùc khi chuùng ta ñoái xöû aân caàn, chaân thaønh vôùi hoï. Hoï cuõng khoâng coøn nhöõng gioït nöôùc maét tuûi haän vì söï thôø ô, thieáu traùch nhieäm cuûa chuùng ta. Ñoái vôùi hoï giôø ñaây, nhöõng tình caûm, nhöõng vaät chaát mau qua ñaõ khoâng coøn giaù trò, ñaõ khoâng ñuû mang laïi nieàm vui hay buoàn ñau cho hoï. Vaäy giôø ñaây, hoï caàn ñieàu gì nôi chuùng ta?
Trong ñöùc tin Kitoâ giaùo, chuùng ta bieát raèng cheát khoâng phaûi laø heát. Noù chæ laø khôûi ñaàu cuûa moät haønh trình ñi vaøo coõi thieân thu. Sau caùi cheát toâi seõ ñi gaëp gôõ Ñaáng Taïo Hoaù, vaø tính soå cuoäc ñôøi mình. Cuøng ñích cuûa cuoäc ñôøi laø ñöôïc soáng maõi vôùi Thieân Chuùa. Neáu toâi ñaõ soáng trong aân nghóa cuûa Ngaøi, thì chuyeán ñi cuõng gioáng nhö trôû veà nhaø cuûa mình. Sinh kyù töû quy, toâi trôû veà nhaø ñeå soáng vôùi Thieân Chuùa, Ñaáng döïng neân toâi. Danh töø bình daân goïi ñaây laø Nöôùc Thieân Ñaøng, nôi khoâng coøn nöôùc maét, chæ coù nieàm vui vaø haïnh phuùc vieân maõn.
Daàu vaäy, trong chuyeán ñi naøy, chuùng ta cuõng caàn ñöôïc thanh luyeän, nhö vaøng ñöôïc thöû trong löûa. Vì trong cuoäc soáng, ít nhieàu coù laàn, toâi cuõng ñaõ khoâng soáng trong aân suûng cuûa Ngaøi, toâi ñaõ ñeå nhöõng quyeán luyeán cuûa taïo vaät laøm chuû traùi tim toâi, ñoùng nhöõng lôùp buïi traàn treân con ngöôøi thaät cuûa toâi. Toâi sinh ñeán trong ñôøi vôùi hai baøn tay traéng, vaø khi ra ñi, toâi cuõng chaúng mang gì theo ñöôïc ngoaïi tröø coâng phuùc vaø toäi loãi. Giai ñoaïn thanh taåy naøy goïi laø Luyeän Toäi, nôi chuùng ta ñöôïc taùi taïo laïi theo hình aûnh cuûa Thieân Chuùa. "Löûa" luyeän toäi seõ ñoát chaùy taát caû nhöõng lôùp buïi baëm, sôn pheát maø toâi ñaõ toâ veõ cho mình trong cuoäc soáng.
Nhö vaäy, ngöôøi ñaõ cheát caàn nôi chuùng ta lôøi caàu nguyeän, caàn thaùnh leã chuùng ta daâng ñeå thanh taåy hoï, caàn vieäc laønh phuùc ñöùc chuùng ta laøm thay cho hoï, ñeå nhôø coâng phuùc cuûa chuùng ta keát hôïp vôùi hieán teá cuûa Con Chieân Thieân Chuùa, giuùp hoï thoaùt khoûi nhöõng ñau khoå cuûa luyeän toäi. Ñaây cuõng coù theå laø nhöõng nghóa cöû cao ñeïp maø chuùng ta coù theå daønh cho nhöõng ngöôøi thaân yeâu ôû coõi vónh haèng. Ñaây cuõng laø caùch chuùng ta toû loøng thaûo hieáu vôùi coâng ôn sinh thaønh cuûa oâng baø, cha meï. Vì ñaïo hieáu Vieät Nam luoân ñeà cao coâng ñöùc sinh thaønh. Ñaïo hieáu daïy phaûi 'thôø cha kính meï môùi laø ñaïo con". Ñoù coøn laø coâng baèng phaûi traû cho oâng baø cha meï, vì "aên quaû nhôù keû troàng caây". Ñoù coøn laø caùch chuùng ta ñeå ñöùc veà sau: "Soùng tröôùc ñoå ñaâu, soùng sau ñoå ñoù". Vì vaäy, ngöôøi khoân ngoan khoâng ai laïi khoâng thaûo kính cha meï. Ngöôøi khoân ngoan luoân laøm moïi caùch ñeå baùo hieáu cha meï khi coøn soáng vaø caû khi caùc ngaøi ñaõ qua ñôøi. Khi soáng quan taâm, chaêm soùc. Khi cheát daâng leã, caàu nguyeän.
Chính vì leõ ñoù, thaùng 11 laø dòp ñeå chuùng ta nhôù ñeán coâng ôn sinh thaønh, ñeå ñeàn ñaùp ôn nghóa chín chöõ cuø lao maø caùc ngaøi ñaõ daønh cho chuùng ta baèng nhöõng thaùnh leã chuùng ta daâng, baèng nhöõng hy sinh, nhöõng vieäc laønh phuùc ñöùc chuùng ta laøm cho caùc ngaøi. Ngöôøi Phaät giaùo coù muøa Vu Lan laø muøa baùo hieáu. Ngöôøi Coâng giaùo cuõng coù theå noùi thaùng 11 laø muøa baùo hieáu ñeå chuùng ta laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå ñeàn ñaùp aân nghóa meï cha, maø nay ñaõ qua ñôøi. Vôùi yù nghóa ñoù, giôø ñaây chuùng ta cuøng nhìn laïi moät chuùt coâng ôn maø oâng baø cha meï ñaõ daønh cho chuùng ta qua nhöõng lôøi ca dao, nhöõng vaàn thô trong kho taøng vaên hoïc Vieät Nam.
Tröôùc tieân laø aân nghóa sinh thaønh:
"Coâng cha ñöùc meï cao daøy
Cöu mang tröùng nöôùc nhöõng ngaøy coøn thô
Nuoâi con khoù nhoïc ñeán giôø
Tröôûng thaønh con phaûi bieát thôø song thaân".
Nhöõng baäc laøm cha meï thöôøng ñaùnh maát chính mình ñeå lo cho con coù côm coù aùo, coù nhöõng ngaøy ñeán tröôøng ñeå baèng baïn baèng beø. Cha meï chaúng tieác gì nhöõng gioït moà hoâi rôi rôùt treân nöông ñoàng, lai laùng treân coâng tröôøng:
"Nuoâi con buoân taûo baùn taàn
Chæ mong con lôùn neân thaân vôùi ñôøi
Nhöõng khi traùi naéng trôû trôøi
Con ñau laøm meï ñöùng ngoài khoâng yeân
Troïn ñôøi vaát vaû trieàn mieân,
Chaïy lo baùt gaïo ñoàng tieàn nuoâi con".
Theá neân, phaän laøm con phaûi hieáu ñeå buø ñaép laïi phaàn naøo nhöõng ñaéng cay vaát vaû maø caùc ngaøi ñaõ saün loøng vì ta baèng caùch:
"Meï giaø ôû tuùp leàu tranh,
Sôùm thaêm toái vieáng môùi ñaønh daï con".
Vaø duø khoâng ñöôïc ôû gaàn cha meï, thì ngöôøi con thaûo hieáu luoân daønh cho cha meï nhöõng tình caûm chaân thaønh töø nhöõng caây nhaø laù vöôøn, nhöõng hoa traùi ñaàu muøa daâng taëng meï cha:
"Ai veà toâi gôûi buoàng cau,
Buoàng tröôùc kính meï, buoàng sau kính thaày.
Ai veà toâi gôûi ñoâi giaày,
Phoøng khi möa gioù ñeå thaày meï ñi".
Vaâng, ñöùng tröôùc bieát bao aân saâu nghóa naëng cuûa cha meï, phaän laøm con phaûi thaûo hieáu. Chuùng ta ñöøng bao giôø queân raèng: nhöõng gì chuùng ta coù laø do coâng cha nghóa meï. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù nguoàn coäi. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu phaûi khaéc ghi trong loøng aân saâu nghóa naëng meï cha. Vôùi taâm tình ñoù, chuùng ta cuøng haùt vôùi nhau baøi "Ôn nghóa sinh thaønh" ñeå ghi khaéc maõi trong tim veà tình yeâu trôøi beå cuûa cha meï ñaõ daønh cho chuùng ta.
"Uoáng nöôùc nhôù nguoàn
Laøm con phaûi hieáu
Anh ôi haõy nhôù naêm xöa
Nhöõng ngaøy coøn thô
Coâng ai nuoâi döôõng.
Coâng ñöùc sinh thaønh
Ngöôøi hôõi ñöøng queân
Coâng cha nhö nuùi thaùi sôn
Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.
Ngöôøi ôi, laøm ngöôøi ôû treân ñôøi
Nhôù coâng ngöôøi sinh döôõng
Ñoù môùi laø hieàn nhaân
Vì ai ta neân ngöôøi taøi ba
Haõy nhôù coâng sinh thaønh
Vì ai maø coù ta. Uoáng nöôùc...
Jos Taï duy Tuyeàn
(Thaùng 11 naêm 2009)