J

Jacobites

Phaùi Jacobites [phaùi phaûn ñoái Coâng Ñoàng Chalcedon, chuû tröông theo nhaát tính luaän veà Ñöùc Kitoâ, laáy danh xöng naøy vì Jacob Baradaeus (500?-578?) laø ngöôøi coá gaéng vaän ñoäng ñeå phaùi mình thaønh quoác giaùo cuûa Syria].

Jahweh

Xem Yahweh

Jansenism

Chuû nghóa Jansen, phaùi Jansen [dò thuyeát do C.O. Jansen 1585-1638, chuû tröông yù chí con ngöôøi thöïc söï khoâng coù töï do noäi taïi, maø chæ laø chòu aûnh höôûng thieát thaân giöõa ñoái 2 löïc: ham muoán vaø aân suûng Ñöùc Kitoâ].

Jehovah

Xem Yehowah

Jesuit School

Hoïc phaùi Doøng Teân, tröôøng phaùi Jesuite [phaùi tö töôûng, thaàn hoïc nhaán maïnh tôùi Maàu Nhieäm giöõa yù chí töï do con ngöôøi vôùi AÂn Suûng Thieân Chuùa trong lòch söû cöùu ñoä, ñaëc bieät chuù troïng tôùi tö töôûng nhaân vaên].

Jesus

Gieâsu [yù laø: (Cöùu theá, Thieân Chuùa giaûi cöùu), laø con cuûa Ñöùc Nöõ Maria queâ ôû thaønh Nazareth, thuoäc nöôùc Do Thaùi, sinh khoaûng naêm thöù 5 tröôùc coâng nguyeân, laø ngöôøi khôûi xöôùng Kitoâ Giaùo].
historical ~ Gieâsu lòch söû, lòch söû veà Gieâsu [lòch söû quan caän ñaïi tra cöùu veà Ñöùc Gieâsu theo lòch söû khaùch quan].
~ Christ Gieâsu Kitoâ.

Johannine passage

Vaên maïch Thaùnh Söû Gioan [ñeå chæ moät soá caâu nhö Mt. 11,25; Luke 10,22 dieãn ñaït ngoâi vò Thaùnh Töû cuûa Ñöùc Gieâsu vaø moái quan heä cuûa Ngaøi vôùi Chuùa Cha].

Josephinism

Chuû nghóa Joseph [1. Theá kyû 18, Hoaøng Ñeá Joseph II (1265-1290) cuûa Coäng Hoøa AÙo-Hung ban boá vaên thö laáy nguyeân taéc khoan nhöôïng laøm caên baûn (Toleration Edict), bao goàm khoan nhöôïng veà toân giaùo, veà quyeàn löïc quoác gia ñoái vôùi Giaùo Hoäi coù lieân quan tôùi moät soá söï vuï vaø caûi caùch teä ñoan 2. Danh xöng khaùc cuûa phaùi Febronianism, phaùi naøy vì söï kieän khoan nhöôïng noùi treân maø phaùt xuaát].

joy

Hæ laïc, khoaùi laïc, hoan hæ, hoan laïc, haân hoan, vui möøng, vui söôùng.

joyfulness

Xem treân.

jubilee

1. Hæ nieân, thaùnh nieân, naêm thaùnh, naêm hoàng aân [phong tuïc ngöôøi Do Thaùi, cöù baåy naêm coù moät naêm nghæ ngôi, cöù sau 7 naêm nghæ nhö theá, töùc laø naêm thöù 50 hoï möøng hæ nieân hay naêm Thaùnh (Levi 25,8-17)] 2. Ngaân khaùnh, Kim thaùnh, leã kyû nieäm linh ñình.
~ indulgence Nieân thaùnh ñaïi xaù, naêm toaøn xaù [cöù hai möôi laêm naêm hay thôøi kyø khaùc thöôøng, nhö coù thieân tai lôùn, hoaëc dòp leã kyû nieäm ñaëc bieät, thì Ñöùc Giaùo Hoaøng tuyeân boá naêm ñaïi xaù hay toaøn xaù.

Judaeo-Christian

Thuoäc Do Thaùi Kitoâ Giaùo, tín ñoà Do Thaùi Kitoâ Giaùo.

Judaism

Do Thaùi Giaùo, chuû nghóa Do Thaùi, tö töôûng vaên hoùa Do Thaùi.

Judaizers

Tín ñoà Kitoâ Do Thaùi hoùa [chæ Kitoâ höõu thôøi Giaùo Hoäi sô khai chòu pheùp caét bì vaø tuaân giöõ luaät Do Thaùi].

judge

1. Thaåm phaùn, phaùn quan, phaùp quan, quan toøa, ngöôøi troïng taøi 2. Thaåm phaùn, phaùn ñoaùn, pheâ bình, xeùt ñoaùn, phaân xöû 3. Thuû laõnh, ñaàu muïc [thôøi xöa khi daân Israel gaëp phaûi hoaïn naïn, Thieân Chuùa phaùi anh huøng tôùi cöùu daân].

judg(e)ment

1. Thaåm phaùn, phaùn quyeát, phaùn ñoaùn, taøi phaùn, pheâ bình 2. Trôøi tröøng phaït, trôøi baùo öùng.
genera ~ Coâng thaåm phaùn, ngaøy coâng phaùn, ngaøy chung thaåm, phaùn xeùt chung, ngaøy cuoái cuøng Thieân Chuùa phaùn quyeát caû nhaân loaïi.
particular ~ Thaåm phaùn rieâng, phaùn xeùt rieâng, thaåm phaùn caù nhaân [moãi ngöôøi khi cheát phaûi ñoái dieän vôùi Thieân Chuùa. Ngöôøi laø möïc thöôùc tuyeät ñoái veà laønh vaø aùc].

judicial censure

Taøi phaùn tö phaùp [Xem censure by authority].

judicium credibilitatis

Phaùn ñoaùn veà tính khaû tín cuûa maïc khaûi.

Julianists

Xem Aphthartodocetae.

jurisdiction

Quyeàn taøi phaùn, quyeàn thaåm phaùn, quyeàn tö phaùp, quyeàn löïc phaùp lyù, quyeàn haïn, quyeàn thoáng trò.

just

Thuoäc coâng chính, coâng baèng, chính nghóa, chính tröïc, coâng lyù, hôïp leõ phaûi.
~ man Ngöôøi coâng chính, ngöôøi chính tröïc.

justice

1. Söï coâng bình, coâng chính, coâng lyù, coâng ñaïo, coâng nghóa, chính nghóa 2. Söï phaåm phaùn, taøi phaùn, tö phaùp.
doctrine of double ~ Thuyeát song phöông coâng chính hoùa [hoïc thuyeát cuûa Theä phaûn vaø cuûa moät soá thaàn hoïc gia Coâng Giaùo cho raèng toäi moãi ngöôøi ñöôïc mieãn thöù laø do song phöông: moät ñaøng hoaøn toaøn leä thuoäc vaøo söï coâng chính cuûa Ñöùc Kitoâ, ñaøng khaùc ngöôøi ñoù cuõng phaûi neân thaùnh, nghóa laø luoân soáng coâng chính].
original ~ Coâng chính nguyeân sô, coâng chính sieâu tính [thaàn hoïc truyeàn thoáng cho raèng: toå tieân loaøi ngöôøi tröôùc khi phaïm toäi thì phaåm chaát toaøn myõ].
punitive ~ Coâng chính tröøng phaït [quyeàn uy töông ñoái cao cuûa Giaùo Hoäi nhaèm söûa sai, caûnh caùo (khoâng ñöôïc taùi phaïm) vaø phuïc hoài traät töï luaân lyù (ñaõ bò roái loaïn) maø ra hình phaït töông xöùng].
remunerative ~ Thöôûng theo aân, coâng chính baùo aân [sau khi thaåm phaùn thì Thieân Chuùa thöôûng ngöôøi laønh caùch töông xöùng].
vindicative ~ Baùo theo oaùn, coâng chính baùo oaùn [sau khi thaåm phaùn thì Thieân Chuùa phaït keû döõ caùch töông xöùng].

justification

1. Coâng chính hoùa, phuïc hoài coâng chính, trôû thaønh thieän nhaân [ôn cöùu chuoäc cuûa Ñöùc Kitoâ thöïc hieän nôi moãi ngöôøi tín höõu. Noùi caùch tieâu cöïc: thöïc söï xoùa saïch toäi loãi. Noùi caùch tích cöïc: canh taân con ngöôøi noäi taïi sieâu nhieân] 2. Neân danh coâng chính, ñöôïc goïi laø coâng chính [noùi caùch tieâu cöïc: toäi ñöôïc che laáp. Tích cöïc: qui hoùa ngoaïi taïi].
~ by faith Coâng chính taïi tin, vì tin maø trôû thaønh coâng chính [moät trong nhöõng giaùo lyù caên baûn cuûa phong traøo caûi caùch Tin Laønh].

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page