Tuaàn Leã Xaõ Hoäi
Heø 1997, Orsonnens

Trung Taâm Nguyeãn Tröôøng Toä

Döï AÙn Thaønh Laäp
Hoäi Ñoàng Vaên Hoùa Giaùo Duïc
Vieät Nam Haûi Ngoaïi

Tham Luaän cuûa
Giaùo Sö Voõ Long Teâ (Canada)

Kính thöa Quyù vò,

Toâi xin ngoû lôøi kính chaøo quyù vò ñaõ tham döï vaø leân tieáng taïi dieãn ñaøn naøy. Toâi vui möøng bieát quyù vò ñeán ñaây vôùi tinh thaàn ñoái thoaïi vaø hy voïng cuøng nhau laøm vieäc höõu ích cho toå quoác Vieät Nam meán thaân, toâi muoán noùi nöôùc Vieät Nam muoân thuôû. Ñoàng caûm vôùi nieàm vui vaø hy voïng ñoù, nhaân danh caù nhaân vaø vôùi tö caùch moät coïng taùc vieân cuûa trung Taâm Nguyeãn Tröôøng Toä töø buoåi ñaàu, toâi maïn pheùp trình baøy cuøng quyù vò moät döï aùn maø toâi cöu mang töø laâu, xin quyù vò boå khuyeát nhöõng ñieàu thieáu soùt.

Ñaây laø döï aùn thaønh laäp "Hoäi Ñoàng Vaên Hoùa Giaùo Duïc Vieät Nam Haûi Ngoaïi", maø toâi ñeà nghò neân naèm trong heä thoáng toå chöùc cuûa Trung Taâm Nguyeãn Tröôøng Toä, cuõng nhö hai toå chöùc heä thuoäc khaùc laø: Ñaïi Hoïc Heø vaø Tuaàn Leã Xaõ Hoäi.

Toâi xin laàn löôït trình baøy lyù do vaø nhöõng neùt chính cuûa Hoäi Ñoàng naøy.

Lyù do thöù nhaát laø caàn chuyeån hoùa vaên hoùa thaønh moät söùc maïnh. Vaên Hoùa phaùt nguyeân töø caù nhaân nhöng hình thaønh vaø taùc ñoäng qua taäp theå. Nhaø vaên hoùa thöôøng caûm thaáy coâ ñôn khi phaûi hoaït ñoäng rieâng reû vaø öôùc ao gaëp baïn tri kyû, vaø, xa hôn nöõa, sinh hoaït trong moät taäp theå nhöõng ngöôøi ñoàng ñieäu ñoàng taâm. Tuy nhieân, hoaøn caûnh ñaëc bieät cuûa ñaát nöôùc ñaõ khieán caùc nhaø vaên hoùa chuùng ta hieän cö nguï nhieàu nôi treân theá giôùi, ít coù cô hoäi thuaän tieän gaàn nhau ñeå trao ñoåi kinh nghieäm vaø kieán thöùc.

Trong hoaøn caûnh hieän nay, chuùng ta neân truùt boû moïi nghi kî vaø thaønh kieán coù theå coù, cuøng nhau höôùng veà töông lai, tìm moät coâng thöùc hoaït ñoäng chung höõu hieäu.

Lyù do thöù hai laø caàn ñaáu tranh chính trò baèng vaên hoùa. Cheá ñoä chính trò seõ qua ñi nhöng quoác gia daân toäc vaãn tröôøng toàn. Tuy nhieân, moät cheá ñoä chính trò phi daân toäc coù theå laøm cho quoác gia suy ñoài, nhaát laø laøm bieán chaát vaên hoùa cuûa daân toäc. Thaät laø moät moái nguy haïi lôùn. Ñaây laø tröôøng hôïp nöôùc ta: 70 trieäu ñoàng baøo chuùng ta ñang laâm naïn, trong soá coù maáy trieäu ngöôøi hieän phaûi soáng xa queâ höông.

Tröôùc tình caûnh ñoù, caùc nhaø laøm vaên hoùa chuùng ta khoâng theå ñieàm nhieân toïa thò, traùi laïi neân cuøng hoaït ñoäng trong laõnh vöïc sôû tröôøng cuûa chuùng ta.

Lyù do thöù ba laø caàn ñoùng goùp vaøo coâng cuoäc phaùt trieån vaên hoùa giaùo duïc trong coäng ñoàng Vieât Nam Haûi Ngoaïi. Theá heä thöù hai ngöôøi Vieät di cö ñaõ baét ñaàu, trong luùc theá heä tieân khôûi ñang soáng, khoâng nhieàu thì ít, döôùi aùp löïc vaên hoùa xöù tieáp cö.

Vaán ñeà baûo toàn vaên hoùa truyeàn thoáng vaø hoäi nhaäp vaên hoùa ñöôïc ñaët ra moät caùch khaån thieát. Vaäy phaûi laøm theá naøo ñeå ngöôøi Vieät ñònh cö ôû haûi ngoaïi, hieän thôøi vaø maõi maõi veà sau, vaãn giöõ ñöôïc Vieät Nam tính, tieáp thu ñöôïc tinh hoa vaên hoùa nöôùc ngoaøi maø khoâng bò ñoàng hoùa. Hôn nöõa, chuùng ta ñang soáng ôû nöôùc ngoaøi neân coù lôïi theá deã daøng laøm coâng vieäc thu thaäp, suy tö vaø hoäi nhaäp coù choïn loïc caùc thaønh töïu vaên hoùa cuûa nöôùc ngoaøi ñeå taøi boài vaên hoùa daân toäc.

Lyù do thöù tö laø caàn chuaån bò vieäc tieáp quaûn vaø ñaûm traùch coâng taùc vaên hoùa giaùo duïc taïi quoác noäi khi coù cô hoäi ñeán vôùi chuùng ta. Ñaây khoâng laø moät vieãn kieán mô hoà maø moät theá vaän ñoäng taát yeáu cuûa lòch söû. Chuùng ta haõy môû cuoäc tranh ñaáu treân maët traän vaên hoùa.

Muoán ñoái phoù vôùi thaûm traïng cuûa moät vaên hoùa giaùo duïc phi nhaân hieän ñang trieån khai taïi quoác noäi, chæ trích suoâng chöa ñuû. Cuøng vôùi nhöõng lôøi baùo ñoäng laâm nguy, chính chuùng ta phaûi coáng hieán nhöõng moâ hình göông maãu trình baøy trong nhöõng coâng trình lyù thuyeát vaø thöïc hieän cuï theå. Ngay baây giôø, trong boái caûnh phöông tieän truyeàn thoâng ñaõ giaûm thieåu söï xa caùch, hoaït ñoäng söï so saùnh vaø gieo yù thöùc caûi tieán, seõ goùp phaàn khoâng nhoû laøm cho moät cheá ñoä phi daân toäc nhanh choùng suïp ñoå.

Sau ñaây toâi xin phaùc thaûo ñoâi neùt chính yeáu cuûa Hoäi Ñoàng.

Danh xöng vaø heä thoáng toå chöùc

Toå chöùc maø chuùng ta neân thaønh laäp seõ mang danh "Hoäi Ñoàng".

Traùnh loái thaäm xöng, chuùng ta khoâng neân duøng danh töø "vieän" nhö trong danh xöng "Phaùp quoác Hoïc vieän" goàm naêm "Haøn laâmvieän": Haøn laâm vieän Phaùp quoác, Haøn laâm vieän Coå hoïc vaø Vaên chöông, Haøn laâm vieän Khoa hoïc, Haøn laâm vieän Myõ thuaät, Haøn laâm vieän Ñaïo ñöùc hoïc vaø Chính trò hoïc. Taïi caùc nöôùc phaùt trieån laâu ñôøi, Haøn laâm vieän laø moät toå chöùc nhaèm muïc ñích chuû yeáu xaùc nhaän vaø toân phong moät thöïc taïi saün coù, goàm nhöõng baäc danh taøi ñaõ ñöôïc dö luaän coâng nhaän.

Danh töø "Trung taâm Quoác gia Khaûo cöùu" cuõng seõ toû ra töï phuï khoâng keùm vì coù aâm höôûng moät toå chöùc chuyeân nghieäp am töôøng, chuyeân moân veà caùc ngaønh vaên hoùa, nhöng chuùng ta hoaït ñoäng töï do, khoâng bò raøng buoäc vaøo moät heä thoáng chuyeân nghieäp ñöôïc moät cô quan naøo tuyeån duïng, chaúng haïn nhö ôû Phaùp coù Trung Taâm Quoác Gia Khaûo Cöùu Khoa Hoïc. ÔÛ nöôùc ta thôøi Ñeä nhaát Coäng Hoøa cuõng coù Trung Taâm töông töï.

Danh töø "Hoäi Ñoàng" khieâm toán hôn caùc danh töø "Vieän", "Haøn laâm vieän" vaø "Trung taâm Quoác gia Khaûo cöùu" vaø ñaõ coù moät tieàn leä ôû nöôùc ta thôøi Ñeä Nhò Coäng Hoøa: toâi muoán noùi ñeán "Hoäi ñoàng Quoác gia Khaûo cöùu Khoa hoïc" goàm nhieàu UÛy ban Chuyeân moân, thaønh laäp beân caïnh boä Vaên Hoùa Giaùo Duïc do quyeát ñònh cuûa boä tröôûng lieân heä vaø "Hoäi ñoàng Vaên hoùa Giaùo duïc", goàm nhieàu UÛy ban chuyeân moân, moät hoäi ñoàng hieán ñònh do moät cöû tri ñoaøn baàu cöû. Ñaëc ñieåm cuûa hai hoäi ñoàng naøy laø caùc hoäi vieân kieâm nhieäm chöùc vuï saün coù.

Trong hieän tình ôû haûi ngoaïi, khi tham gia Hoäi ñoàng Vaên hoùa Giaùo duïc döï kieán, chuùng ta seõ khoâng töø boû phöông vò hay chöùc vuï hieän taïi cuûa chuùng ta: chuùng ta seõ tham gia vôùi tö caùch nhaø vaên hoùa töï nguyeän, chöù khoâng phaûi laø moät chuyeân gia ñöôïc tuyeån duïng, do ñoù danh xöng Hoäi ñoàng laø thích ñaùng.

Hoäi ñoàng seõ hoaït ñoäng bieät laäp, nhöng vì nhöõng lyù do thöïc teá, taâm caûm vaø lyù töôûng, Hoäi ñoàng seõ naèm ôû trong heä thoáng Trung Taâm Nguyeãn Tröôøng Toä, moät toå chöùc chuû tröông quy tuï, trong tinh thaàn ñoái thoaïi vaø hôïp taùc, moïi thaønh phaàn thieän chí, khoâng phaân bieät chính kieán, toân giaùo.

Muïc ñích

Hoäi ñoàng coù boán muïc ñích:

1. Taïo cô hoäi, hoaøn caûnh vaø phöông tieän ñeå caùc nhaø trí thöùc: giaùo sö, vaên nhaân, hoïc giaû, ngheä só trao ñoåi kinh nghieäm kieán thöùc trong tình höõu aùi vaø ñoái thoaïi vaø trong yù höôùng ñaåy maïnh söï phaùt trieån vaên hoùa nhö moät ñoäng löïc kieán taïo thieän ích cho daân toâc vaø nhaân loaïi.

2. Phaùt huy vaên hoùa daân toäc treân hai laõnh vöïc thaâm cöùu hoïc thuaät vaø saùng taùc vaên ngheä.

3. Ñaøo luyeän caùc theá heä ñang leân ôû haûi ngoaïi baèng caùc phöông thöùc giaùo duïc nhaø tröôøng vaø qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi hieän ñaïi, nghieân cöùu nhöõng moâ hình phoå bieán vaên hoùa vaø giaùo duïc chính quy ñeå aùp duïng ôû haûi ngoaïi trong hieän thôøi vaø trong nöôùc khi ñaõ phuïc quoác.

3. Kieåm ñieåm, pheâ bình vaø boå chính neáu caàn nhöõng coâng trình veà vaên hoùa Vieät Nam treân theá giôùi vaø trong nöôùc.

4. Thaùi tuyeån tinh hoa vaên hoùa theá giôùi ñeå taøi boài vaên hoùa Vieät Nam.

Toå chöùc

A. UÛy ban Quaûn trò:

Hoäi ñoàng coù moät UÛy ban Quaûn trò goàm coù:

- Chuû tòch
- Phoù Chuû tòch
- Toång thö kyù
- vaø moät soá uûy vieân

B. Caùc UÛy Ban Chuyeân moân:

Heä Thoáng thuoäc Hoäi Ñoàng coù baûy UÛy ban Chuyeân moân:

1. UÛy ban Toân giaùo vaø Ñaïo hoïc.
2. UÛy ban Vaên hoïc vaø Khoa Hoïc Nhaân Vaên.
3. UÛy ban Khoa hoïc xaõ hoäi.
4. UÛy ban Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät.
5. UÛy ban Ngheä thuaät.
6. UÛy ban Giaùo duïc vaø Thanh thieáu nieân.
7. UÛy ban Thö vieän, Baûo taøng vaø Söu taàm taøi lieäu.

Moãi uûy ban coù moät chuû tòch vaø phoù chuû tòch.

Hoäi vieân töï nguyeän tham gia moät UÛy ban Chuyeân moân sôû tröôøng vaø coù theå tham gia nhieàu uûy ban Chuyeân moân khaùc.

Quyeàn löïc toái cao cuûa Hoäi ñoàng laø ñaïi hoäi ñoàng do UÛy ban Quaûn trò trieäu taäp.

Hình thöùc hoaït ñoäng

1. Hoäi thaûo
2. Dieãn thuyeát.
3. Trieån laõm, trình dieãn, phim aûnh, truyeàn thanh, truyeàn hình.<
4. Xuaát baûn Kyû yeáu vaø taïp chí.
5. Xuaát baûn loaïi saùch thaâm cöùu vaø caùc loaïi saùch phoå thoâng vaên hoùa.
6. Xuaát baûn loaïi saùch saùng taùc vaên chöông.
7. Trao giaûi thöôûng haøng naêm veà caùc boä moân vaên hoùa.
8. Giaûng daïy: Ñaïi hoïc heø, Tröôøng hoïc chính quy, Caùc lôùp ñaøo taïo ngaén ngaøy.
9. Sinh hoaït thanh nieân.
10. Caùc cuoäc gaëp gôõ lieân toân.

Ñeà Nghò

Xin ñeà nghò:

1. Bieåu quyeát taùn thaønh nguyeân taéc thaønh laäp "Hoäi ñoàng Vaên hoùa Giaùo duïc Vieät Nam Haûi ngoaïi".

2. Quyù vò tham döï Tuaàn Leã Xaõ Hoäi laø hoäi vieân saùng laäp vaø ghi danh tuøy nghi sung vaøo caùc UÛy ban Chuyeân moân cuûa Hoäi ñoàng, nhöng neân neâu roõ UÛy ban Chuyeân moân sôû tröôøng chính yeáu.

3. Ñeà cöû moät UÛy ban Quaûn trò laâm thôøi goàm coù:
- Chuû tòch
- Phoù chuû tòch
- Toång thö kyù

vôùi nhieäm vuï:
- Soaïn thaûo quy cheá cuûa Hoäi ñoàng.
- Trieäu taäp trong Tuaàn Leã Xaõ Hoäi heø 1998 moät ñaïi hoäi ñoàng ñeå bieåu quyeát quy cheá vaø baàu ngöôøi giöõ traùch nhieäm trong UÛy ban Quaûn trò vaø caùc UÛy ban Chuyeân moân.

4. UÛy ban Quaûn trò Laâm thôøi, caùc hoäi vieân saùng laäp vaø Trung taâm Nguyeãn Tröôøng Toä seõ tuøy nghi giôùi thieäu theâm hoäi vieân môùi vaø neâu roõ UÛy ban sôû tröôøng chính yeáu.

5. Trung Taâm Nguyeãn Tröôøng Toä uûng hoä UÛy ban Quaûn trò Laâm thôøi trong coâng vieäc tieán tôùi Ñaïi hoäi ñoàng seõ toå chöùc vaøo heø 1998.

Döï aùn maø toâi vöøa phaùc thaûo bieåu loä moät nieàm tin ñaët vaøo tinh thaàn naêng ñoäng vaø ñoái thoaïi cuûa quyù vò. Tình theá khaån tröông ñoøi hoûi chuùng ta neân cuøng nhau laøm vieäc höõu ích. Xin caùm ôn söï chuù yù cuûa quyù vò.

Giaùo Sö Voõ Long Teâ (Canada)

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page