Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageTrong nhöõng khaû naêng lieân laïc cuûa con ngöôøi, Lôøi laø khaû naêng lôùn nhaát vaø maïnh nhaát, saâu nhaát vaø roäng nhaát, saéc beùn nhaát vaø bao la nhaát, kyø dieäu nhaát vaø cuõng gheâ gôùm nhaát, ñaùng yeâu nhaát vaø cuõng ñaùng sôï nhaát...
Taát caû nhöõng tính chaát aáy xoay quanh hai chöùc naêng cuûa Lôøi laø dieãn taû vaø truyeàn ñaït hay "noùi veà" vaø "noùi vôùi".
Lôøi ñaàu tieân em beù hoïc ñöôïc laø nhöõng lôøi ngoït ngaøo nhaát, eâm ñeàm nhaát, dieãn taû nhöõng ngöôøi naâng niu em baèng tình yeâu: ba, maù, baø, vaø nhöõng aâm ñieäu dòu daøng cuûa tình yeâu: aâu, aï ... Nhöõng lôøi ñôn sô aáy dieãn taû nhöõng con ngöôøi, nhöõng thöïc taïi maø suoát ñôøi seõ laø to lôùn nhaát, dòu daøng nhaát, caàn thieát nhaát, gaàn guõi nhaát. Vaø cöù nhö theá qua lôøi meï ru, meï daïy, em beù môû roäng khaû naêng tieáp nhaän vaø dieãn taû baèng lôøi. Nhöõng con ngöôøi, nhöõng söï vaät, nhöõng thöïc taïi beân ngoaøi daàn daø ñöôïc bieát thaønh lôøi ñeå em beù söû duïng. Vaø quaù trình aáy cöù tieáp tuïc suoát cuoäc ñôøi. Nhaø baùc hoïc thì thaâu goàm caû vuõ truï bao la thaønh lôøi, phoùng nhöõng vaät cöïc kyø nhoû beù thaønh lôøi ñeå cho moïi ngöôøi coù theå baét naém ñöôïc nhöõng gì maét mình khoâng theå thaáy, tay mình khoâng theå ño.
Em beù khoâng chæ hoïc dieãn taû vaø tieáp nhaän nhöõng thöïc taïi beân ngoaøi baèng lôøi, maø coøn hoïc dieãn taû chính noäi taâm mình baèng lôøi. Baét ñaàu töø nhöõng caûm giaùc vaø nhöõng nhu caàu: buù, ñau, gaõi, noùng, ngon... cho tôùi nhöõng tình caûm: thöông ba, thöông maù, thöông noäi... Ñeán möùc cao nhaát laø nhöõng vaên haøo, thi só dieãn taû ñöôïc nhöõng tình caûm saâu xa, phöùc taïp cuûa con ngöôøi nhö noãi loøng cuûa ngöôøi cung nöõ trong Cung Oaùn Ngaâm Khuùc, noãi loøng cuûa Ngöôøi Chinh Phuï, cuûa nhöõng nhaân vaät trong Truyeän Kieàu... vaø suoát lòch söû, con ngöôøi luoân say meâ phaùt trieån khaû naêng dieãn ñaït baèng lôøi: daân toäc naøo, thôøi ñaïi naøo cuõng yeâu thích vaên chöông, thi ca laø nhöõng trình ñoä dieãn taû cao nhaát baèng lôøi. Töø khi chöa bieát duøng chöõ vieát thì con ngöôøi ñaõ coù vaên chöông vaø thi ca, vaø ngaøy nay vôùi nhöõng kyõ thuaät ñieän töû taân tieán nhaát, con ngöôøi vaãn caàn vaø caøng quí vaên chöông vaø thi ca, vì khoâng gì thay theá ñöôïc lôøi ngöôøi trong laõnh vöïc dieãn taû. Caùc phöông tieän ñieän aûnh, ghi aâm chæ laø nhöõng coâng cuï vaø nhöõng trôï löïc cho lôøi ngöôøi.
Neáu chieàu saâu chieàu roäng cuûa chöùc naêng "noùi veà" laø kyø dieäu, thì chöùc naêng "noùi vôùi" cuûa lôøi coøn maõnh lieät hôn vaïn laàn. Töø lôøi ru cuûa meï laøm treû thô ñi vaøo giaác nguû eâm ñeàm tôùi nhöõng lôøi ru nguû caû moät daân toäc, caû moät theá heä. Töø lôøi meï goïi laøm treû thô thöùc tænh cho tôùi nhöõng lôøi laøm thöùc tænh caû moät daân toäc, vaø nhöõng lôøi xoâ ñaåy caû moät theá giôùi ñi vaøo cheùm gieát töông taøn, coù voâ soá caáp ñoä khaùc nhau trong söùc truyeàn ñaït cuûa lôøi "noùi vôùi": lôøi Kim troïng maø Kieàu "laëng nghe lôøi noùi nhö ru" (caâu 347), lôøi Kieàu maø Kim Troïng "ñöôïc lôøi nhö côûi taám loøng"; lôøi ñöôøng maät cuûa Sôû Khanh maø "nghe lôøi naøng ñaõ sinh nghi" ñeán lôøi "ñaàu haøng" cuûa Kieàu laøm cho Tuù Baø ñaéc thaéng "ñöôïc lôøi muï môùi tuøy cô" vaø nhöõng lôøi "daïy ngheà" cuûa Tuù Baø laøm cho Kieàu "nhöõng nghe noùi, ñaõ theïn thuøng"; nhöõng lôøi cuûa Hoaïn Thö "beà ngoaøi thôn thôùt noùi cöôøi, maø trong nham hieåm gieát ngöôøi khoâng dao" laøm cho Thuùc Sinh "hoàn laïc phaùch xieâu", "gan heùo ruoät ñaày" vaø Thuùy Kieàu "moät mình aâm æ ñeâm chaøy, - ñóa daàu vôi, nöôùc maét ñaày naêm canh". Roài lôøi cuûa Kieàu luùc ñeàn aân baùo oaùn laøm cho Thuùc Sinh "moà hoâi chaøng ñaõ nhö möa öôùt daàm" vaø "Hoaïn Thö hoàn laïc phaùch xieâu" vaø lôøi cuûa Hoaïn Thö laøm cho Kieàu "khen cho thaät ñaõ neân raèng - Khoân ngoan raát möïc, noùi naêng phaûi lôøi"... vaø "truyeàn quaân leänh xuoáng tröôùc tieàn tha ngay". Lôøi cuûa Töø Haûi "voäi truyeàn söûa tieäc quaân trung - muoân binh nghìn töôùng hoäi ñoàng taåy oan - Thöøa cô truùc cheû ngoùi tan - Binh uy töø ñaáy saám ran trong ngoaøi"; roài lôøi cuûa Hoà Toân Hieán laøm cho Kieàu "leã nhieàu noùi ngoït, nghe lôøi deã xieâu", vaø lôøi cuûa Kieàu "baøn ra noùi vaøo" laøm cho Töø Haûi "nghe lôøi naøng noùi maën maø, - theá coâng, Töø môùi trôû ra theá haøng" ñeå roài cuoái cuøng Kieàu phaûi aân haän ñaäp ñaàu töï vaän beân xaùc Töø Haûi "bôûi nghe lôøi thieáp neân cô hoäi naøy"... Taát caû nhöõng tình tieát töø laâm ly bi ñaùt ñeán cao caû huøng traùng cuûa moät caâu chuyeän ñeàu lieân keát vôùi nhau baèng lôøi, vaø cuoái cuøng ñeàu laø lôøi maø taùc giaû khieâm toán töï pheâ: "Lôøi queâ goùp nhaët doâng daøi, mua vui cuõng ñöôïc moät vaøi troáng canh". Thaät söï thì noù chaúng phaûi chæ ñeå mua vui moät vaøi troáng canh maø ñaõ laøm cho bao theá heä vöøa naõo loøng vì caâu chuyeän vöøa kính phuïc taøi naêng cuûa Nguyeãn Du, vaø laøm cho teân tuoåi nhaø thô trôû thaønh baát dieät trong lòch söû vaên hoïc cuûa daân toäc.
Treân ñaây laø moät thí duï taäp hôïp raát nhieàu maãu taùc ñoäng cuûa lôøi "noùi vôùi". Thöïc ra lôøi naøo cuõng mang caû hai chöùc naêng "noùi veà" vaø "noùi vôùi". Chöùc naêng "noùi veà" cho ta moät noäi dung, coøn chöùc naêng "noùi vôùi" gaây cho ta moät "phaûn öùng" ñoái vôùi noäi dung hoaëc ñoái vôùi ngöôøi noùi, hoaëc ñoái vôùi caû hai. ÔÛ möùc ñoä cao nhaát cuûa söï phoái hieäp giöõa hai chöùc naêng naøy laø lôøi cuûa tình yeâu. Vì ôû ñaây "noäi dung" vaø "ngöôøi noùi" laø moät. Lôøi toû tình boäc loä yù höôùng vaø toaøn theå con ngöôøi cuûa ngöôøi noùi ñang nghieâng veà phía ngöôøi ñöôïc noùi vôùi, vaø môøi goïi ñoùn nhaän ngöôøi noùi. Vaø ôû ñaây thì ñoùn nhaän lôøi laø ñoùn nhaän ngöôøi. Lôøi trôû thaønh moät hình thöùc hieän dieän vaø thaâm nhaäp cuûa ngöôøi noùi trong ngöôøi ñoùn nhaän. Con ngöôøi baèng xöông baèng thòt khoâng theå nhaäp vaøo nhau, nhöng con ngöôøi "bieán thaønh lôøi" thì thaâm nhaäp ñöôïc vaø ôû laïi maõi trong trong ngöôøi ñaõ tieáp nhaän. Lôøi toû tình ñöôïc tieáp nhaän seõ lôùn leân vaø trôû thaønh lôøi theà thoát, lôøi theà thoát chaân thaät thaâu toùm vaø ñieàu khieån caû cuoäc ñôøi hai ngöôøi "moät lôøi ñaõ troùt thaâm giao, - döôùi daøy coù ñaát, treân cao coù trôøi, - daãu raèng vaät ñoåi sao dôøi, - töû sinh cuõng giöõ laáy lôøi töû sinh".
Lôøi theà cuûa tình yeâu khoâng chæ öùng duïng cho hai ngöôøi nam nöõ, maø cuõng coøn coù nhöõng ñoái töôïng cao caû hôn nöõa, nhö lôøi theà vôùi Toå Quoác cuûa Traàn Höng Ñaïo "khoâng deïp xong giaëc Nguyeân, thì khoâng veà ñeán khuùc soâng naøy nöõa". Lôøi theà aáy khoâng chæ taùc ñoäng ñeán moät ngöôøi maø ñeán caû moät ñoaøn quaân, caû moät daân toäc.
Chính vì lôøi laø moät hình thöùc hieän dieän cuûa ngöôøi noùi trong ngöôøi tieáp nhaän, neân ta thöôøng thaáy loøng töôûng nhôù moät ngöôøi ñöôïc thaâu goïn trong moät lôøi naøo ñoù cuûa ngöôøi aáy: cha meï xa con thöôøng nhôù lôøi cuoái cuøng cuûa con, vaø ngöôïc laïi cuõng theá. Vaø khi lôøi aáy baøy toû moät öôùc nguyeän thì noù taùc ñoäng voâ cuøng maõnh lieät. Öôùc nguyeän cuûa Kieàu tröôùc khi ra ñi ñöôïc cha ghi nhaän: "Lôøi con daën laïi moät hai, - daãu moøn bia ñaù daùm sai taác vaøng". Coøn lôøi cuûa Nguyeãn Phi Khanh daën Nguyeãn Traõi thì ñaõ thay ñoåi caû cuoäc ñôøi Nguyeãn Traõi, môû cho oâng caû moät chaân trôøi, vaø coøn bao ngöôøi khaùc ñaõ vöôn tôùi nhöõng taàm kích cao caû nhôø moät lôøi cuûa ngöôøi yeâu, ngöôøi baïn, ngöôøi ñoàng chí.
Coøn trong cuoäc soáng haèng ngaøy thì ta ñeàu coù kinh nghieäm veà söùc taùc ñoäng cuûa lôøi. Lôøi coù theå gaây döïng tình yeâu hay haän thuø, coù theå haøn gaén moät tình yeâu ñang raïn nöùt hay phaù vôõ moät tình yeâu ñang toát ñeïp, lôøi coù theå gaây ñöôïc nhöõng tình caûm toát ñeïp nhaát, maø cuõng coù theå gaây neân nhöõng tình caûm xaáu xa nhaát. Vì theá maø chuùng ta coù caâu tuïc ngöõ: "Löôõi khoâng xöông nhieàu ñöôøng laét leùo", coøn nhaø thô nguï ngoân noãi tieáng cuûa Hylaïp laø EÂdoáp ñaõ dieãn caâu chuyeän moùn ngon nhaát vaø moùn toài nhaát: EÂdoáp laø moät ngöôøi trí thöùc bò baét laøm noâ leä, chuû baûo oâng ra chôï mua mieáng thòt ngon nhaát. OÂng mua caùi löôõi ñem veà laøm moùn aên. Hoâm sau chuû baûo ñi mua mieáng thòt dôû nhaát, oâng cuõng mua caùi löôõi... Chuû hoûi taïi sao mieáng ngon nhaát cuõng laø caùi löôõi, mieáng toài nhaát cuõng laø caùi löôõi, thì oâng traû lôøi: "Vì töø caùi löôõi xuaát phaùt nhöõng ñieàu toát nhaát vaø cuõng töø caùi löôõi xuaát phaùt nhöõng ñieàu xaáu nhaát". Thaùnh toâng ñoà Giacoâbeâ thì daønh moät ñoaïn daøi trong böùc thö cuûa ngaøi ñeå noùi veà caùi löôõi, vì noù nhö caùi baùnh laùi cuûa con taøu, tuy nhoû maø ñieàu khieån caû con taøu theo yù ngöôøi laùi taøu, nhö tia löûa coù theå laøm boác chaùy caû moät khu röøng... Loaøi vaät naøo con ngöôøi cuõng thuaàn hoùa ñöôïc, nhöng chöa ngöôøi naøo thuaàn hoùa ñöôïc caùi löôõi. Taát nhieân ôû ñaây caùi löôõi laø tieâu chuaån cuûa lôøi.
Tröôùc khi keát thuùc phaàn naøy ta coù theå ghi nhaän moät ñieàu veà söùc saùng taïo cuûa lôøi. Vôùi chöùc naêng "noùi veà" lôøi coù theå taïo neân nhöõng phong caûnh, nhöõng nhaân vaät, nhöõng caâu chuyeän trong trí ngöôøi ñoïc. Coøn vôùi chöùc naêng "noùi vôùi" thì söùc saùng taïo cuûa lôøi thaät kinh khuûng, caû tích cöïc laãn tieâu cöïc: lôøi coù theå taïo neân nhöõng taâm tình toát ñeïp, nhöõng cuoäc ñôøi, nhöõng con ngöôøi, caû moät xaõ hoäi, caû moät theá giôùi: ngöôïc laïi lôøi cuõng coù theå phaù huûy taát caû, nhöõng tình caûm, nhöõng cuoäc ñôøi, nhöõng con ngöôøi, caû moät xaõ hoäi, caû moät theá giôùi. Ñieàu naøy ngaøy nay chuùng ta thaáy ñöôïc roõ hôn vôùi nguy cô chieán tranh haït nhaân: moät lôøi cuûa ngöôøi coù quyeàn ra leänh duøng vuõ khí haït nhaân laø caû haønh tinh naøy thaønh tro buïi!
Chính caùi söùc maïnh voâ hình kyø dieäu cuûa lôøi ngöôøi laø moät söï tham döï vaøo quyeàn naêng taïo döïng sieâu vöôït cuûa Thieân Chuùa, neân Thieân Chuùa cuõng ñaõ duøng lôøi ngöôøi ñeå noùi vôùi con ngöôøi vaø cho con ngöôøi ñöôïc duøng lôøi dieãn taû Thieân Chuùa vaø noùi vôùi Thieân Chuùa. Lôøi Thieân Chuùa cuõng coù hai chöùc naêng "noùi veà" vaø "noùi vôùi". Lôøi Thieân Chuùa "noùi veà" Thieân Chuùa laø maëc khaûi, "noùi veà" vaïn vaät laø taïo döïng; caû hai lôøi maëc khaûi vaø lôøi taïo döïng ñeàu laø "noùi vôùi" loaøi ngöôøi. Chöùc naêng "noùi vôùi" cuûa Lôøi Thieân Chuùa laø Lôøi Tình Yeâu môøi goïi vaø daãn ñöa con ngöôøi vaøo taän coõi saâu thaúm nhaát cuûa Thieân Chuùa laø thoâng döï chính cuoäc soáng maät thieát cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa.
Lôøi ngöôøi laø khaû naêng trí tueä con ngöôøi thaâu baét ngoaïi vaät vaø noäi taâm vaøo moät hình thöùc rieâng ñeå giöõ laáy vaø coù theå dieãn ñaït, truyeàn thoâng cho ngöôøi khaùc maø vaãn giöõ ñöôïc tính "voâ hình" cuûa trí tueä. Chính vì theá maø yù nieäm lôøi ñaõ ñöôïc duøng ñeå dieãn taû caùch haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi ngoaïi vaät: lôøi taïo döïng. Ngoaøi Thieân Chuùa khoâng coù gì heát, caùi gì coù ñeàu laø do quyeàn naêng taïo döïng cuûa Thieân Chuùa. Thieân Chuùa haønh ñoäng baèng lôøi taïo döïng, nghóa laø Thieân Chuùa phaùt bieåu yù töôûng vaø yù muoán cuûa Ngaøi khieán cho nhöõng gì Ngaøi muoán trôû thaønh thöïc taïi. Chuùng ta nhìn söï vaät ñang coù maø goïi teân noù, coøn Thieân Chuùa goïi teân maø laøm cho coù noù: "Chuùa goïi teân caùc vì sao, chuùng lieàn thöa 'coù maët'". Chöông ñaàu saùch Khôûi Nguyeân ñaõ vaän duïng yù nieäm lôøi taïo döïng naøy ñeå noùi veà haønh ñoäng quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa laøm cho muoân loaøi xuaát hieän, theo coâng thöùc: Chuùa phaùn: haõy coù... töùc thì... xuaát hieän.
Trong Phuùc AÂm, lôøi taïo döïng cuõng ñöôïc duøng ñeå dieãn taû quyeàn naêng cuûa Chuùa Gieâsu trong caâu chuyeän ñaïi ñoäi tröôûng ñeán xin Chuùa chöõa beänh cho ngöôøi ñaàu tôù. OÂng ñi töø quyeàn naêng giôùi haïn cuûa oâng khi ra leänh cho toâi tôù, lính traùng döôùi quyeàn: "Toâi baûo ngöôøi naøy ñi, thì noù ñi, baûo ngöôøi kia laïi, thì noù laïi". Vaø oâng thöa vôùi Chuùa Gieâsu: "Ngaøi chæ caàn phaùn moät lôøi thì ñaày tôù cuûa toâi laønh beänh ngay". Ñoù cuõng laø moät hình thöùc cuûa Lôøi Taïo Döïng: taùi taïo söùc khoûe.
Nhöng Thieân Chuùa cuõng noùi veà chính mình nöõa. Lôøi Taïo Döïng laøm cho vaïn vaät xuaát hieän ngoaøi Thieân Chuùa, coøn Lôøi Thieân Chuùa noùi veà chính mình laø "hình aûnh hoaøn haûo cuûa Thieân Chuùa". Thaùnh Gioan ñaõ vaän duïng yù nieäm Lôøi ñeå noùi veà Con Thieân Chuùa nhö theá. Lôøi töï dieãn taû cuûa Thieân Chuùa chính laø Con Thieân Chuùa. "Töø nguyeân thuûy ñaõ coù Lôøi. Lôøi vaãn ôû nôi Thieân Chuùa vaø Lôøi laø Thieân Chuùa". Vì theá ta quen goïi laø Ngoâi Lôøi, töùc laø Ngoâi thöù hai, Ngoâi Con trong maàu nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi: Cha, Con, vaø Thaùnh Thaàn. Lôøi chuùng ta noùi veà mình khoâng bao giôø dieãn taû heát chính mình. Coøn Lôøi Thieân Chuùa noùi vôùi mình thì dieãn taû troïn veïn Thieân Chuùa, neân thaùnh Phaoloâ noùi Con Thieân Chuùa laø "hình aûnh hoaøn haûo cuûa Thieân Chuùa". Lôøi chuùng ta noùi veà mình chæ toàn taïi trong trí nhôù chuùng ta, coøn Lôøi Thieân Chuùa noùi veà chính mình thì toàn taïi nhö moät Ngoâi Vò, moät chuû theå ñoái thoaïi vôùi Cha. Caâu "Lôøi vaãn ôû nôi Thieân Chuùa" trong lôøi môû ñaàu Phuùc AÂm theo thaùnh Gioan cuõng coù nghóa laø "Lôøi vaãn höôùng veà Thieân Chuùa". Ñoàng thôøi Lôøi naøy cuõng "ñoàng baûn tính vôùi Cha": "Lôøi laø Thieân Chuùa". Khi Chuùa Gieâsu tuyeân boá: "Ta vaø Cha laø moät" chính laø noùi veà tö caùch cuûa Ngaøi laø Thieân Chuùa, ñoàng baûn tính vôùi Ñöùc Chuùa Cha; coøn vôùi tö caùch laø Con, haèng ôû trong loøng Cha vaø höôùng veà Cha thì Ngaøi noùi: "Cha lôùn hôn Ta". Vì theá, Ngaøi laø Ñaáng thöøa keá moïi söï cuûa Thieân Chuùa: "Moïi söï cuûa Cha laø cuûa Con".
Lôøi Thieân Chuùa noùi veà chính mình dieãn taû heát Thieân Chuùa vaø moïi tö töôûng cuûa Thieân Chuùa, neân taát caû moïi vaät ñöôïc taïo thaønh thì tröôùc heát ñaõ ñöôïc chaát chöùa trong lôøi Thieân Chuùa noùi veà mình. Vì theá thaùnh Gioan vieát: "Nhôø Ngöôøi muoân vaät ñaõ ñöôïc taïo thaønh, vaø khoâng coù Ngöôøi thì chaúng coù gì ñöôïc taïo thaønh" (Ga 1,3). Thö Hípri cuõng noùi töông töï: "Vaøo nhöõng ngaøy naøy laø nhöõng ngaøy sau heát, Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi chuùng ta nôi moät ngöôøi Con maø Ngaøi ñaõ ñaët laøm Ñaáng thöøa keá moïi söï vaø nhôø ngöôøi Con aáy, Ngaøi ñaõ taïo thaønh vuõ truï. Ngöôøi laø phaûn aùnh vinh quang Thieân Chuùa vaø laø hình aûnh chaân thaät cuûa Thieân Chuùa, Ngöôøi naâng ñôõ vuõ hoaøn baèng Lôøi quyeàn naêng cuûa Ngöôøi" (1,2-3). Nhö theá thì Con Thieân Chuùa vöøa laø Lôøi Thieân Chuùa noùi veà mình, vöøa laø Lôøi taïo döïng vaø cuõng laø Lôøi Thieân Chuùa noùi vôùi chuùng ta. Ñieàu naøy cuõng cho ta hieåu taïi sao keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa laø "thaâu goàm moïi söï veà moät ñaàu moái laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ" (Ep 1,10), vaø söù maïng cuûa Ñöùc Kitoâ laø ñem moïi söï ñaët döôùi chaân Cha "ñeå Thieân Chuùa neân taát caû trong vaïn söï" (1 Cr 16,28): cuõng nhö Con do Cha sinh ra haèng höôùng veà Cha; thì moïi söï ñaõ ñöôïc trao cho Con cuõng phaûi höôùng veà Cha; cuõng nhö "Con ôû trong Cha vaø Cha ôû trong Con" thì moïi söï ñaõ ñöôïc trao cho Con cuõng phaûi ôû trong Cha vaø Cha ôû trong taát caû. Caùi laøm cho thoï taïo xa Thieân Chuùa laø toäi loãi vaø söï cheát, neân Chuùa Gieâsu Con Thieân Chuùa ñeán tieâu dieät toäi loãi vaø söï cheát. "Keû thuø cuoái cuøng seõ bò tieâu dieät laø caùi cheát" (x. 1 Cr 15,26).
Lôøi taïo döïng cuõng laø Lôøi Thieân Chuùa noùi vôùi chuùng ta, vì vaïn vaät phôi baøy tröôùc maét chuùng ta laø thaønh quaû cuûa Lôøi Taïo Döïng, laø phaûn aùnh söï phong phuù voâ cuøng cuûa Thieân Chuùa. Nhöng Thieân Chuùa muoán gaàn chuùng ta hôn nöõa, Ngaøi noùi vôùi chuùng ta baèng Lôøi Ngöôøi: "Xöa kia Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi cha oâng chuùng ta nhieàu laàn nhieàu caùch qua caùc ngoân söù, nhöng vaøo nhöõng ngaøy naøy laø nhöõng ngaøy sau heát, Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi chuùng ta nôi moät Ngöôøi Con..." (Hipri 1,1-2). Söï kyø dieäu cuûa Thieân Chuùa laø ôû choã ñoù: Ngaøi duøng nhöõng con ngöôøi ñeå noùi vôùi con ngöôøi vaø lôøi nhöõng con ngöôøi trung gian aáy laø Lôøi cuûa Thieân Chuùa. Vaø cuoái cuøng, Ngaøi cho Con Moät Yeâu Daáu cuûa Ngaøi, Lôøi Tuyeät Haûo Ngaøi töï phaùt bieåu chính mình, ñeán laøm ngöôøi ôû giöõa chuùng ta ñeå noùi vôùi chuùng ta: "Lôøi caùc anh em nghe khoâng phaûi laø lôøi cuûa Ta, nhöng laø cuûa Cha, Ñaáng ñaõ sai Ta" (Ga 14,24). Lôøi Thieân Chuùa noùi qua caùc ngoân söù laø coâng trình cuûa Thaùnh Thaàn: "Ngöôøi ñaõ duøng caùc tieân tri maø phaùn daïy", vaø Lôøi Thieân Chuùa noùi trong Ngöôøi Con cuûa Ngaøi cuõng laø coâng trình cuûa Thaùnh Thaàn, do ñoù chæ coù Thaùnh Thaàn môùi laøm cho caùc moân ñeä nhôù laïi vaø hieåu thaáu nhöõng lôøi aáy.
Lôøi Thieân Chuùa noùi vôùi chuùng ta qua caùc ngoân söù vaø trong Ngöôøi Con laø lôøi boäc loä keá hoaïch vaø taâm tình cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi chuùng ta, laø Lôøi Thieân Chuùa giaûi baøy Tình Thöông cuûa Ngaøi ñoái voùi chuùng ta vaø môøi goïi chuùng ta ñoùn nhaän Ngaøi. Lôøi Chuùa boäc loä cho ta coõi saâu thaúm nhaát cuûa Thieân Chuùa vaø ñöa chuùng ta vaøo taän ñaùy loøng Thieân Chuùa, cho ta ñöôïc thoâng phaàn vaøo chính cuoäc soáng maät thieát giöõa Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn (x 1 Ga 1,1-3). Chính Thaùnh Thaàn xuaát phaùt töø Cha vaø Con ñöa ta vaøo trong loøng Cha cuøng vôùi Con ñeå chuùng ta cuõng ñöôïc laøm con Thieân Chuùa. Lôøi cuoái cuøng Thieân Chuùa noùi vôùi chuùng ta laø chính Lôøi Thieân Chuùa töï phaùt bieåu, laø phaûn aùnh vinh quang vaø laø hình aûnh chaân thaät cuûa Ngaøi! Vì theá maø Chuùa Gieâsu tuyeân boá: "Ta laø Ñöôøng Ñi, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng" vaø "Ai thaáy Ta laø thaáy Chuùa Cha roài" (Ga 14, 5-10). Ngaøi vöøa laø Ñöôøng Ñi vöøa laø Söï Thaät, neân khoâng phaûi ñi heát con ñöôøng môùi gaëp ñöôïc Cha, maø ñeán vôùi Ngaøi laø ñeán vôùi Cha, gaëp Ngaøi laø gaëp ñöôïc Cha roài, vì "Ta ôû trong Cha Ta vaø Cha Ta ôû trong Ta", vaø nhö theá laø ñaõ ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi roài, vì "söï soáng ñôøi ñôøi laø bieát Cha laø Thieân Chuùa thaät, duy nhaát vaø Ñöùc Gieâsu Kitoâ maø Cha ñaõ sai ñeán" (17,3).
Trong Ga 14-17, ta thaáy vai troø cuûa Lôøi Chuùa laø ñöa ta vaøo söï thoâng hieäp cuoái cuøng vôùi Cha vaø Con. Ta haõy ñoïc laïi 4 chöông naøy vaø ñeå yù tôùi hai töø "Lôøi" vaø "leänh truyeàn", neáu ta dòch leänh truyeàn laø "Lôøi Cha truyeàn" hoaëc "Lôøi Thaày truyeàn" thì deã theo hôn: vì leänh truyeàn thöïc ra cuõng laø lôøi vaäy.
Sau khi khaúng ñònh "Lôøi Thaày trao cho caùc con, Thaày khoâng töï mình maø noùi, nhöng Cha ôû trong Thaày thöïc hieän caùc vieäc cuûa Ngaøi" (14,10). Chuùa Gieâsu noùi: "Neáu caùc con yeâu meán Thaày thì haõy tuaân giöõ Lôøi Thaày truyeàn", vaø "Thaày seõ xin Cha vaø Ngaøi seõ ban cho caùc con Ñaáng phuø trôï khaùc ñeå ôû vôùi caùc con maõi maõi, laø Thaùnh Thaàn cuûa Söï Thaät... Ngaøi ôû vôùi caùc con vaø ôû trong caùc con" (14,15-17). Keát quaû ñaàu tieân cuûa vieäc ñoùn nhaän Lôøi Chuùa Gieâsu laø ñöôïc Thaùnh Thaàn. "Thaùnh Thaàn seõ daïy chuùng con taát caû" (14,26), "seõ ñöa chuùng con vaøo taát caû söï thaät" (16,13). Chính vì theá maø "ngaøy aáy caùc con seõ bieát raèng Thaày ôû trong Cha Thaày vaø caùc con ôû trong Thaày vaø Thaày ôû trong caùc con. Ai coù Lôøi Thaày truyeàn vaø tuaân giöõ Lôøi aáy laø ngöôøi yeâu meán Thaày, vaø ai yeâu meán Thaày thì seõ ñöôïc Cha Thaày yeâu meán. Caû Thaày cuõng yeâu meán ngöôøi aáy vaø seõ toû mình cho ngöôøi aáy" (14, 20-21). Ñoùn nhaän vaø tuaân giöõ Lôøi Chuùa laø ñi vaøo cuoäc ñoái thoaïi cuûa tình yeâu, vaø trong cuoäc ñoái thoaïi tình yeâu thì ngaøy caøng ñöôïc vaøo saâu hôn trong loøng Thieân Chuùa. Bôûi vaäy Chuùa Gieâsu noùi theâm: "Baát cöù ai yeâu meán Thaày thì haõy giöõ lôøi Thaày vaø Cha Thaày seõ yeâu meán ngöôøi aáy vaø chuùng ta seõ ñeán thaêm vaø ôû laïi trong ngöôøi aáy" (14,23). Theá laø Lôøi Chuùa khoâng chæ cho ta bieát veà Thieân Chuùa, maø cho ta bieát Thieân Chuùa, nghóa laø ñöa ta vaøo söï hieäp thoâng maät thieát vôùi Thieân Chuùa, nhôø taùc ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ chöùng thöïc tình yeâu cuûa Ngaøi ñoái vôùi Cha baèng caùch laøm theo Lôøi Cha truyeàn: "Thaày haønh ñoäng nhö theá ñeå cho theá gian nhaän bieát raèng Thaày yeâu meán Cha vaø laøm theo ñuùng Lôøi Cha truyeàn" (14,31). Chuùa Gieâsu vaãn laáy quan heä giöõa Ngaøi vôùi Cha laøm kieåu maãu cho chuùng ta veà quan heä giöõa ta vôùi Ngaøi vaø vôùi Cha, vì chuùng ta chæ ñöôïc ôû trong Cha theo möùc ñoä chuùng ta ôû trong Chuùa Gieâsu. Ñieåm naøy seõ ñöôïc trieån khai nhieàu hôn ôû chöông 15.
Chöông 15 noùi nhieàu hôn veà vai troø cuûa Lôøi Chuùa Gieâsu trong quaù trình ñöa chuùng ta vaøo trong Chuùa Gieâsu vaø laøm cho chuùng ta ñöôïc thoâng hieäp troïn veïn vôùi Ngaøi, tieáp nhaän söùc soáng cuûa Ngaøi. Chuùa Gieâsu laáy ví duï caây nho vaø caønh nho ñeå noùi veà quan heä giöõa Ngaøi vôùi moân ñeä. Caønh nho sinh traùi thì ñöôïc tæa saïch ñeå sinh traùi nhieàu hôn. Caùc moân ñeä laø nhöõng caønh ñaõ ñöôïc tæa saïch nhôø Lôøi Chuùa Gieâsu ñaõ noùi vôùi hoï (15,2-3). Vaán ñeà quan troïng laø caønh phaûi ôû lieàn vôùi caây thì môùi sinh traùi ñöôïc. Laøm sao moân ñeä ôû lieàn vôùi Chuùa Gieâsu nhö caønh lieàn caây? Chuùa Gieâsu cho bieát bí quyeát: "Neáu caùc con ôû laïi trong Thaày vaø Lôøi Thaày ôû laïi trong caùc con..." (15,7). "Caùc con seõ ôû laïi trong tình yeâu cuûa Thaày neáu caùc con tuaân giöõ Lôøi Thaày truyeàn cuõng nhö Thaày ñaõ giöõ Lôøi Cha Thaày truyeàn vaø ôû laïi trong Tình yeâu cuûa Ngaøi" (15,10). Tuaân giöõ Lôøi Chuùa thì ñöôïc hieäp thoâng vôùi Chuùa vaø ñöôïc ôû laïi trong Chuùa, ñöôïc trôû neân baïn höõu cuûa Chuùa: "Caùc con laø baïn höõu cuûa Thaày neáu caùc con laøm theo Lôøi Thaày truyeàn... Thaày goïi caùc con laø baïn höõu vì Thaày ñaõ cho caùc con bieát moïi ñieàu Thaày ñaõ nghe ñöôïc ôû Cha Thaày" (15,10-15).
ÔÛ chöông 17, Chuùa Gieâsu xaùc nhaän caùc moân ñeä laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñoùn nhaän Lôøi cuûa Cha do Ngaøi noùi laïi (17,6-8). Vaø chính vì theá maø theá gian gheùt moân ñeä cuûa Chuùa (17,14). Ngay ôû chöông 14, Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: "Ai yeâu meán Thaày thì tuaân giöõ Lôøi Thaày" (14,23-24). Theá laø Lôøi Chuùa trôû thaønh moác phaân chia loaøi ngöôøi vaø laø tieâu chuaån xaùc ñònh ai thuoäc veà Chuùa. Ñieàu naøy ñöa ta trôû laïi ñieàu Chuùa Gieâsu phaùn: "Khoâng phaûi cöù goïi Ta "laïy Chuùa, laïy Chuùa", laø ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi, maø chæ coù ai laøm theo yù Cha Ta, Ñaáng ngöï treân trôøi môùi ñöôïc vaøo", vaø "sao caùc ngöôøi goïi Ta "laïy Chuùa, laïy Chuùa" maø khoâng laøm theo Lôøi Ta" (Lc 6,46). Cuõng vì theá maø Chuùa Gieâsu phaùn: "Meï Ta, anh em Ta laø nhöõng ai nghe vaø tuaân giöõ Lôøi Thieân Chuùa", vaø khi coù ngöôøi phuï nöõ ca ngôïi haïnh phuùc cuûa ngöôøi ñöôïc cöu mang vaø nuoâi döôõng Chuùa Gieâsu, thì Ngaøi baûo: "Ai nghe vaø giöõ Lôøi Thieân Chuùa thì coù phöôùc hôn" (Lc 11,27-28). Bôûi vì nghe vaø giöõ Lôøi Thieân Chuùa thì ñöôïc caû Ba Ngoâi Thieân Chuùa ngöï trong loøng mình vaø ñöôïc soáng ñôøi ñôøi.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page