Khi baïn nhôù moät ngöôøi thaân ñaõ cheát, baïn caûm thaáy loøng mình bao moái ngoån ngang, muoân vaøn kyû nieäm. Coù nhöõng kyû nieäm laøm baïn vui, coù nhöõng kyû nieäm khieán baïn buoàn vaø cuõng coù nhöõng ñieàu khi nhôù laïi baïn tieác xoùt ngaån ngô, nhö keû baát ngôø phaûi ñi xa tieác khoâng ñöôïc hoân ngöôøi yeâu laàn cuoái, hay tieác ñaõ boû lôõ moät laàn aâu yeám beân nhau. Coù kyû nieäm laøm baïn hoái haän vì ñaõ laøm buoàn laøm khoå ngöôøi thaân. Coù noãi nhôù laøm baïn tieác huøi huïi vì ñaõ chaúng chieàu yù ngöôøi, chaúng laøm ngöôøi vui moät laàn naøo ñoù. Coù nhöõng hình aûnh thaân thöông baïn cöù muoán nhôù hoaøi, vaø coù nhöõng caûnh huoáng baïn muoán queân ñi maõi maõi. Nhöng duø vui duø buoàn, duø thích duø khoâng thì baïn cuõng chaúng bao giôø taùch rôøi nhöõng kyû nieäm vôùi hình aûnh vaø noãi nhôù ngöôøi thaân. Bôûi leõ hình aûnh ngöôøi thaân coøn laïi trong baïn khoâng bao giôø laø moät böùc chaân dung tröøu töôïng, maø luoân laø moät hình aûnh soáng ñoäng trong moät giaây phuùt naøo ñoù. Baïn khoâng theå hình dung ngöôøi cha ñaõ cheát taùch khoûi moät neùt maët, moät cöû chæ, moät daùng ñieäu, moät haønh ñoäng, moät böôùc chaân nhaát ñònh naøo ñoù. Baïn chæ coù theå hình dung thaáy cha ñang nhìn baïn, ñang cöôøi vôùi baïn hay ñang söûa daïy baïn, ñang vui veà baïn hay ñang buoàn veà baïn; cha ñang lo laéng hay ñang haïnh phuùc, ñang khoûe hay ñang ñau... kyû nieäm, hình aûnh cuûa ngöôøi thaân coøn laïi trong ta bao giôø cuõng laø trong töông quan vôùi ta. Nhöõng hình aûnh aáy ñöôïc ghi vaøo taâm hoàn vaø cuoäc soáng cuûa ta töøng giaây töøng phuùt soáng vôùi ngöôøi. Khi ngöôøi vónh vieãn ñi vaøo dó vaõng thì chuoãi kyõ nieäm veà ngöôøi ñaõ keát thuùc trong ta nhö hình aûnh cuoái cuøng cuûa moät cuoán phim. Baùc só Paul Nagai trong cuoán "Hoài chuoâng Quang ñaûo" keå laïi kinh nghieäm baûn thaân oâng vôùi caùi nhìn cuûa meï tröôùc khi cheát. OÂng ñaõ maát nieàm tin vaø soáng sa ñoïa töø khi vaøo tröôøng Y, söï tieáp xuùc vôùi xaùc cheát vaø baïn beø cuøng löùa ñaõ xoâ oâng vaøo ñoù. Nhöng chính ñoâi maét meï nhìn oâng tröôùc khi cheát ñaõ laøm cho oâng khoâng theå naøo tin raèng khi ñoâi maét aáy kheùp laïi thì meï oâng thaønh hö voâ. OÂng tin raèng ñaèng sau ñoâi maét aáy phaûi coù caùi gì baát töû. Vaø töø luùc ñoù oâng khaùm phaù trôû laïi loøng tin vaøo Thieân Chuùa vaø Söï Soáng.
Ñieàu toâi muoán cuøng baïn suy nghó laø "cuoán phim" aáy coù theå keát thuùc baát cöù luùc naøo, vaø moãi hình aûnh ñeàu chæ ghi moät laàn, ta khoâng theå xoùa ñi ñeå ghi laïi, laøm laïi moät giaây phuùt, moät haønh ñoäng naøo. Caùi khaét khe cuûa cuoäc soáng laø theá baïn aï. ÔÛ phim tröôøng hay ngoaøi trôøi, khi moät caûnh dieãn khoâng ñaït, ñaïo dieãn cho laøm laïi, thu hình laïi, vaø cuoái cuøng baøn tay cuûa ngöôøi raùp noái môùi coá ñònh vò trí cuûa moãi hình aûnh trong cuoán phim. Coøn trong cuoäc soáng thì moãi giaây phuùt ñeàu ñöôïc ghi moät laàn duy nhaát vaøo taâm hoàn ta, vaø ngöôøi raùp noái cuoái cuøng chính laø möùc ñoä quan heä cuûa ta vôùi ngöôøi thaân. Caøng thaân thì söï ghi nhôù caøng troïn veïn. Meï coù theå keå töøng chi tieát veà con mình töø khi mang thai cho ñeán ngaøy cuoái cuøng, bôûi vì meï bao giôø cuõng yeâu con hôn heát vaø luoân "ghi nhôù vaø suy gaãm trong loøng" moïi chuyeän lieân can tôùi con cuûa mình.
Duø thaân hay sô, thì moãi ngöôøi ta ñaõ ñích thaân gaëp gôõ, coù khi laø vui, coù khi laø buoàn böïc... nhöng duø sao cuõng ñeå laïi moät hình aûnh naøo ñoù khieán moãi laàn nhôù ñeán phaûi vui hay buoàn, möøng hay tuûi, haõnh dieän hay hoái tieác.
Baïn ôi, nhöõng ñieàu muoán nhôù vaø nhöõng ñieàu muoán queân veà moãi ngöôøi thaân hoaëc baát kyø ai ta ñaõ gaëp gôõ moät laàn, tuøy yù ta khi söï gaëp gôõ chöa dieãn ra vaø ñang dieãn ra. Coøn khi ñaõ dieãn ra roài thì khoâng theå tuøy yù ta nöõa. Nhöõng ñieàu muoán nhôù vaø nhöõng ñieàu muoán queân, ta ñeàu phaûi nhôù nhö nhau. Moãi giaây phuùt cuûa cuoäc soáng, moãi laàn theå hieän quan heä vôùi moät ngöôøi, ta ñeàu coù töï do choïn giöõa nhöõng gì ta muoán nhôù vaø nhöõng gì ta muoán queân. Muoán queân töùc laø muoán khoâng bao giôø xaûy ra ñieàu aáy, muoán khoâng coù noù trong cuoán phim ñôøi mình soáng vôùi moïi ngöôøi.
Ñöøng sôï baïn aï. Söï khaét khe naøy cuûa cuoäc soáng khoâng ñeø beïp chuùng ta nhöng thoâi thuùc chuùng ta. ñöøng laøm nhöõng gì maø khi nhôù laïi ta muoán queân ñi.
Coù bao giôø baïn caàm chaéc ñöôïc laø seõ gaëp laïi ngöôøi thaân, ngöôøi baïn, ngöôøi laï maø baïn ñang gaëp baây giôø ñaâu. Giaây phuùt cuoái cuøng coù theå ñeán vôùi ngöôøi kia hoaëc vôùi baïn baát cöù luùc naøo. Coù khi ngöôøi baïn, ngöôøi thaân baïn gaëp ñoù hoaëc chính baïn seõ khoâng coøn ñöùng treân maët ñaát chieàu nay hay ngaøy mai. Vaäy thì taïi sao ta khoâng soáng moãi giaây phuùt nhö theå ñoù laø giaây phuùt cuoái cuøng, ñoái xöû vôùi moãi ngöôøi moãi laàn nhö theå ñoù laø laàn cuoái cuøng gaëp nhau!
Baïn ñaõ töøng chia tay vôùi ngöôøi thaân, vôùi baïn beø ñi xa. Baïn coù ñeå yù laø luùc ñoù ai cuõng roäng löôïng hôn, aân caàn hôn, saün saøng tha thöù, saün saøng giuùp ñôõ, saün saøng ñeå laïi hình aûnh ñeïp nhaát trong loøng keû ôû laãn ngöôøi ñi?
Baïn ôi, giaù mình coù theå soáng vôùi moïi ngöôøi cuõng nhö vôùi chính mình töøng giaây phuùt, töøng laàn gaëp gôõ nhö theå ñoù laø laàn cuoái thì seõ ñeïp, seõ vui bieát maáy phaûi khoâng?
Lieäu baïn coù sôï huït hôi vì tính caùch khaån tröông cuûa giaây phuùt cuoái traøn leân suoát cuoäc ñôøi?
Baïn ôi haõy soáng haõy yeâu, haõy noùi haõy cöôøi nhö theå ñaây laø phuùt cuoái, vaø haõy laøm nhö theå ñaây laø vieäc sau cuøng. Maø ñuùng laø nhö theá baïn aï, vì coù bao giôø giaây phuùt naøy laëp laïi nöõa ñaâu vaø bao giôø noù cuõng coù theå laø giaây phuùt cuoái, sau ñoù thì cuoäc ñôøi baïn keát thuùc maát roài.
Baïn haõy nhìn ngöôøi voõ só treân vuõ ñaøi. Hoï bieát chæ coù quyeàn thi thoá taøi naêng giöõa hai laàn tieáng coàng vang leân, neân hoï hoái haû chöøng naøo. Baïn haõy nhìn caàu thuû treân saân boùng ñaù, khi ñoàng hoà treân baûng ñieän caøng gaàn phuùt 90 thì hoï caøng raùo rieát taán coâng. Baïn haõy nhìn caùc baùc só vaø y taù trong phoøng caáp cöùu chaïy ñua vôùi töû thaàn daønh giöït maïng soáng beänh nhaân.
Tính vaén voûi, caáp baùch cuûa giaây phuùt hieän taïi ñoái vôùi ngöôøi khoâng coù nieàm hy voïng naøo ngoaøi söï höôûng thuï vaät chaát, laø ñoäng löïc thuùc ñaåy hoï yeâu cuoàng soáng voäi: mau haùi boâng hoa keûo noù taøn. Coøn ñoái vôùi ngöôøi coù nieàm hy voïng ôû töông lai vónh cöûu thì noù laïi laø söï thuùc ñaåy soáng thanh thoaùt vaø quaûng ñaïi, trong traéng vaø yeâu thöông, khoâng ñeå loøng mình vöôùng maéc vôùi nhöõng gì phaûi qua ñi nhöng luoân bieát vöôn cao (coi 1 Cor 7,29-31), laø lôøi môøi goïi ñöùng vöõng trong cuoäc chieán ñaáu cho coâng bình vaø leõ phaûi, cho yeâu thöông vaø haïnh phuùc.
Moãi lôøi baïn
noùi laø lôøi cuoái cuøng
Moãi vieäc baïn laøm laø vieäc sau
heát
Moãi ngöôøi baïn gaëp laø ngöôøi
duy nhaát
Töøng giaây phuùt trong ñoù,
baïn haõy soáng nhö mình chæ coù
phuùt aáy maø thoâi.