Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 99 -
Hoân nhaân moät vôï moät choàng:
Thaùch ñoá hay hoàng aân?
Hoân nhaân moät vôï moät choàng: Thaùch ñoá hay hoàng aân?
Tieán só Traàn Myõ Duyeät
Ly dò hieän nay khoâng coøn ñöôïc coi laø moät troïng toäi ñoái vôùi ñôøi soáng hoân nhaân; ngöôïc laïi, noù ñaõ ñöôïc chaáp thuaän vaø hôïp phaùp hoùa taïi nhieàu quoác gia treân theá giôùi. Theo ñoù, ít ngöôøi cho raèng ly dò laø moät haønh ñoäng xaáu vaø caàn phaûi traùnh neù. Tuy nhieân, noùi nhö vaäy khoâng coù nghóa laø luaät "moät vôï moät choàng" cuûa Thieân Chuùa ñaõ trôû neân loãi thôøi vaø Thieân Chuùa cuõng ñaõ loãi thôøi!
Chuyeän moät loaøi chim
Ñi tìm moät caâu traû lôøi cho luaät "moät vôï moät choàng", thieân nhieân ñaõ cho con ngöôøi moät caâu traû lôøi mang ñaày yù nghóa vaø raát ñaùng ñeå suy nghó:
Moät caâu chuyeän ñöôïc keå veà loaøi thieân nga, ñoù laø coù moät ñoâi thieân nga ñang bay beân nhau treân neàn trôøi xanh ñeïp tuyeät vôøi. Khoâng bieát vì lyù do gì moät con boãng döng laûo ñaûo roài lao xuoáng moät trieàn ñaù cheát. Con coøn laïi sau khi löôïn quanh xaùc cheát cuûa baïn mình keâu leân nhöõng tieáng thaûm thieát, roài töï nhieân lao vuùt leân cao nhö ñeå laáy ñaø roài lao xuoáng gheành ñaù vaø cheát caïnh baïn cuûa noù.
Ngöôøi ta ñaõ theâu taëng nhau nhöõng böùc tranh trong dòp cöôùi vôùi hình moät ñoâi thieân nga, vì thieân nga laø loaøi vaät raát ñaëc bieät. Sau khi ñaõ traûi qua thôøi gian thöû thaùch, tìm hieåu vaø ñaõ chaáp nhaän soáng vôùi nhau, thì ñaây laø moät "hoân phoái baát khaû phaân ly" ñoái vôùi chuùng. Coù nghóa laø hai con thieân nga aáy seõ soáng vôùi nhau, beân nhau cho ñeán cheát. Khoâng caõi vaõ, khoâng ngoaïi tình vaø khoâng ly dò. Chuùng chæ coù nhau vaø gaén boù vôùi nhau ngay caû khi con caùi chuùng khoân lôùn vaø boû chuùng ra ñi. Vaø neáu moät trong hai cheát, thì con coøn soáng seõ "ôû vaäy" suoát ñôøi maø khoâng heà coù chuyeän "taùi giaù" hay "tuïc huyeàn".
Cuøng vôùi loaøi thieân nga, phöôïng hoaøng ñaàu baïc ôû Baéc Myõ, vaø loaïi chim keùt hoaøng bích ôû UÙc Chaâu cuõng coù cuøng moät ñaëc tính "moät vôï moät choàng" nhö vaäy.
Töø ñaàu tieân ñaõ khoâng xaûy ra nhö vaäy
Ngaøy nay, nhieàu ngöôøi keå caû Coâng giaùo khi noùi ñeán luaät "moät vôï, moät choàng", yù nghóa ñaàu tieân laø cho raèng Thieân Chuùa khoâng thoâng caûm vaø hieåu nhöõng thaùch ñoá, khoù khaên cuûa ñôøi soáng hoân nhaân. Giaùo Hoäi Coâng giaùo khe khaét, ñoøi hoûi. Giaùo Hoäi khoâng baét kòp traøo löu tö töôûng tieán hoùa cuûa con ngöôøi thôøi ñaïi. Theo quan nieäm cuûa nhöõng ngöôøi chuû tröông ly dò thì laøm gì maø phaûi chung thuûy? Taïi sao phaûi soáng cheát vôùi moät ngöôøi, nhaát laø ngöôøi aáy gaây phieàn, gaây khoå cho mình? Thieân haï ly dò ñaày ñöôøng coù cheát choùc ai ñaâu? Taïi sao mình laïi khoâng thöû moät laàn ñeå may ra ñoåi ñöôïc soá meänh?
Ñoù laø nhöõng lyù luaän thoaït nghe töôûng nhö höõu lyù vì noù heát söùc haáp daãn. Tuy nhieân, khi ñi saâu vaøo yù nghóa cuûa ñôøi soáng vôï choàng, vaøo caùi maø Giaùo Hoäi Coâng giaùo goïi laø "Ôn Goïi Hoân Nhaân", ta môùi hieåu raèng ly dò khoâng phaûi laø giaûi phaùp cuoái cuøng vaø toát nhaát cho ñôøi soáng hoân nhaân. Ngöôïc laïi, chung thuûy, moät vôï, moät choàng môùi laø caùi laøm cho ñôøi soáng hoân nhaân trôû neân haïnh phuùc. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ xaùc ñònh vôùi nhöõng ngöôøi Do Thaùi hoûi Ngaøi veà ly dò nhö theá. Tröôùc caâu hoûi taïi sao Maisen cho pheùp hoï ly dò, Ngaøi ñaõ traû lôøi: "Töø ñaàu ñaõ khoâng coù chuyeän aáy" (Mt 19,8).
Taïi sao töø ban ñaàu Thieân Chuùa ñaõ khoâng cho pheùp ly dò?
Thieân Chuùa khi keâu goïi con ngöôøi böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân, laø Ngaøi ñaõ coù yù muoán hoï haïnh phuùc. Ngaøi bieát söï choïn löïa vaø lôøi môøi goïi aáy laø toát cho hoï, bôûi theá Ngaøi khoâng muoán hoï thay ñoåi: "Söï gì Thieân Chuùa ñaõ lieân keát, loaøi ngöôøi khoâng ñöôïc phaân ly" (Mt 19: 6). Ñoù laø luaät, nhöng laø moät luaät eâm aùi, neáu tuaân theo con ngöôøi seõ ñöôïc haïnh phuùc.
Con ngöôøi khi böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân laø töï choïn vaø ñaùp laïi ôn goïi cao caû aáy. Saün saøng chaáp nhaän "luaät" aáy baèng söï ñaùp traû cuûa hieåu bieát, töï do vaø tieáng noùi cuûa con tim. Khoâng ai baét buoäc phaûi laáy ngöôøi mình khoâng muoán laáy. Vaø cuõng khoâng ai coù quyeàn duøng söùc maïnh, tieàn baïc, hoaëc quyeàn löïc ñeå cöôõng eùp, chieám ñoaït tình yeâu ngöôøi khaùc. Tình yeâu trong hoân nhaân, do ñoù, laø moät ñaùp traû töï do, coâng baèng, vaø tröôûng thaønh.
Tình yeâu vôï choàng daønh cho nhau laø moät thöù tình phaùt xuaát töø tình yeâu Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Thieân Chuùa ñaõ chia seû tình naøy cho con ngöôøi. Ngaøi ñaõ cho con ngöôøi bieát veà döï aùn yeâu thöông naøy: "Chuùng ta haõy taïo döïng con ngöôøi gioáng hình aûnh chuùng ta" (St 1,26). Vaø qua ñoù, Ngaøi ñaõ taïo döïng neân hoï "coù nam, coù nöõ" (1,27). Do ñoù, khi ñaùp laïi tieáng goïi con tim cuûa nhau trong ôn goïi hoân nhaân laø con ngöôøi chia seû thöù tình yeâu cao caû aáy vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi nhau.
Nhö vaäy, luaät moät vôï moät choàng khoâng phaûi laø do Giaùo Hoäi ñaët ra vaø aùp ñaët treân con ngöôøi. Ñoù laø luaät cuûa Thieân Chuùa. Maø nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ laøm thì toát ñeïp, mang laïi haïnh phuùc cho moïi loaøi thuï taïo trong ñoù coù con ngöôøi.
Do söï cöùng loøng cuûa caùc ngöôi
Ngöôøi Kitoâ höõu phaûi soáng vôùi suy tö naøy, ñoù laø hoân nhaân khoâng phaûi laø moät kheá öôùc ñôn thuaàn cuûa xaõ hoäi, moät ñònh cheá cuûa luaät leä xaõ hoäi. Noù cuõng khoâng phaûi laø moät ñaùp traû coù tính caùch tình caûm vaø döïa vaøo söï thoâi thuùc cuûa duïc voïng. Hoân nhaân, theo caùi nhìn Kitoâ giaùo laø moät ôn goïi. Moät lôøi ñaùp traû tröïc tieáp ñoái vôùi Thieân Chuùa veà söï choïn löïa baäc soáng cuûa mình, cuõng nhö söï ñaùp traû tieáng goïi cuûa con tim, cuûa tình yeâu giöõa hai ngöôøi. Ñaây chính laø lyù do taïi sao Thieân Chuùa ñaõ khoâng cho pheùp con ngöôøi ly dò.
Con ngöôøi coù theå laø coi thöôøng lôøi höùa vaø coi thöôøng tình caûm cuûa nhau, nhöng ñoái vôùi Thieân Chuùa thì khoâng. Nhöõng gì Ngaøi ñaõ höùa, vaø nhöõng gì Ngaøi trao taëng noù phaûi mang tính caùch vöõng beàn, khoâng thay ñoåi. Ngaøi khoâng bao giôø laøm moät vieäc gì maø khoâng nhìn ñeán haïnh phuùc cuûa con caùi Ngaøi. Tình yeâu maø Ngaøi môøi goïi hoï böôùc vaøo. Tình yeâu maø Ngaøi san seû cho hai ngöôøi ñeå trao cho nhau cuõng phaùt xuaát töø söï thaùnh thieän vaø beàn vöõng aáy. Do ñoù, khi con ngöôøi phaûn boäi nhau, chính laø phaûn boäi Thieân Chuùa.
Caùc quan toøa, caùc thaåm phaùn, caùc luaät sö vaø ngay caû caùc ñöông ñôn ly dò, taát caû ai cuõng ñeàu bieát roõ ñieàu naøy laø ly dò, moät nghóa naøo ñoù laø haønh ñoäng phaûn boäi. Nhöng sôû dó hoï vaãn laøm laø vì theo Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: "Bôûi vì loøng daï caùc ngöôi cöùng coûi, neân Moâseâ môùi cho pheùp caùc ngöôi ly dò vôï" (Mt 19,8). Vieäc cho pheùp cuûa Moâseâ, nhö vaäy chæ laø moät vieäc laøm mieãn cöôõng, moät haønh ñoäng chaúng ñaëng ñöøng maø Thieân Chuùa laøm ngô cho pheùp xaûy ra theo söï cöùng loøng cuûa con ngöôøi. Moät caùch töông töï, luaät cho pheùp ly dò cuûa caùc quoác gia hieän nay treân theá giôùi cuõng chính laø moät haønh ñoäng ñi ngöôïc vôùi chuû yù cuûa Thieân Chuùa, nhöng vì toân troïng töï do cuûa con ngöôøi, Ngaøi ñaønh nhaém maét laøm ngô!
Nhìn vaøo nhöõng lyù do ly dò hieän nay, haàu heát caùc tröôøng hôïp ly dò ñeàu döïa vaøo lyù do: "Nhöõng khaùc bieät khoâng theå haøn gaén ñöôïc" -Irreconcilable differences. Ñaây coù theå ñöôïc coi laø moät saùng kieán khoân ngoan, nhöng cuõng ñaày laät loïng, ñaày gian doái ñoái vôùi caùc quan toøa vaø caùc luaät sö bieän hoä. Noù cuõng laø lyù do ñeå nhöõng ai ñaâm ñôn ly dò döïa vaøo ñoù ñeå töï traán aùt löông taâm mình.
Trong thöïc teá, ai coù theå chöùng minh ñöôïc nhöõng khaùc bieät khoâng theå haøn gaén aáy laø nhöõng khaùc bieät naøo, vaø chuùng ñeán töø nguyeân nhaân naøo, ngoaïi tröø ngöôøi ñöùng ñôn ly dò! Nhöõng khaùc bieät khoâng theå haøn gaén aáy coù theå laø vì toâi ñaõ coù boà, ñaõ ngoaïi tình. Toâi ñaõ löôøng gaït ñöôïc anh hay em cho boõ gheùt vaø nay thì khoâng coøn theøm muoán nöõa. Noù cuõng coù theå laø töï thaâm taâm, toâi chæ laø moät anh hay moät chò ñoàng tính, hoaëc vöøa ñoàng tính vöøa löôõng tính. Moät anh hay moät chò ñaøo moû chæ thích caùi gia taøi khoång loà cuûa ngöôøi khaùc. Nhöõng ngöôøi maø töï mình ñaõ doái gaït khaû naêng baát löïc cuûa mình, ñoái gaït tính ham meâ côø baïc, röôïu cheø, vaø nghieän huùt. Vaø raát nhieàu nhöõng lyù do khaùc ñöôïc goùi troïn vaøo moät caâu: "Nhöõng khaùc bieät khoâng theå haøn gaén ñöôïc" - Irreconcilable differences.
Chuùa Gieâsu, Ñaáng thaáu hieåu loøng daï con ngöôøi neân ñaõ giaûi thích nhöõng khaùc bieät aáy baèng moät caâu vaén taét nhöng ñaày yù nghóa, ñoù laø "söï cöùng coûi cuûa taâm hoàn". Maø neáu ñaõ nhö vaäy, thì ngöôøi choàng hay ngöôøi vôï coù laøm caùch gì ñi nöõa cuõng vaãn khoâng theå "haøn gaén" ñöôïc.
Moät ñieàu nghe nhö khoâi haøi maø raát nhieàu ngöôøi vaãn töï baøo chöõa cho thaùi ñoä voâ toäi, cho vieäc laøm chính ñaùng cuûa mình khi ly dò, ñoù laø: "Toâi khoâng boû vôï hay boû choàng vì moät boùng hình thöù ba, khoâng heà coù chuû yù naøo, maø chæ ñôn thuaàn laø nhöõng khaùc bieät giöõa hai ngöôøi khoâng theå haøn gaén. Toâi ly dò vì nghó ñeán aûnh höôûng giaùo duïc cuûa nhöõng ñöùa con#" Thöïc teá laïi cho thaáy moät nguyeân taéc hoaøn traùi ngöôïc, ñoù laø chaúng ai daïi gì boû ñi caùi maø mình ñang coù, hoïa chaêng laø ñoåi laáy caùi maø mình cho laø toát hôn. Nguyeân taéc taâm lyù naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh trong haàu heát caùc tröôøng hôïp ly dò, maëc duø keát quaû khaûo cöùu laïi khoâng cho thaáy nhöõng ñaùnh ñoåi kia laø ñuùng, hoaëc toát hôn. Ñoâng Taây gaëp nhau, kinh nghieäm cuûa tieàn nhaân Vieät Nam cuõng ñaõ cho thaáy ñieàu naøy: "Traùnh voû döa, gaëp voû döøa", hoaëc: "Cheâ thaèng toeùt maét, laáy thaèng guø löng ".
Keát quaû caùc cuoäc khaûo cöùu cuõng cho bieát theâm ñôøi soáng sau khi ly dò, ngöôøi ñaøn baø laø ngöôøi chòu thieät thoøi nhieàu so vôùi ñaøn oâng. Raát tieác, cuõng nhöõng khaûo cöùu aáy laïi cho thaáy ñaøn baø ñöùng ñôn ly dò nhieàu hôn ñaøn oâng.
Hoàng aân chöù khoâng phaûi thaùch ñoá
Trôû laïi caâu chuyeän moät loaøi chim, thieân nhieân ñaõ cho con ngöôøi moät baøi hoïc raát boå ích, ñaày yù nghóa. Ñieàu naøy minh chöùng raèng Thieân Chuùa vaø Giaùo Hoäi ñaõ khoâng ñaët treân vai con ngöôøi nhöõng gaùnh naëng khoâng theå mang vaùc, hoaëc ñoøi hoûi nhöõng ñieàu xem ra voâ lyù. Thieân Chuùa chæ muoán con ngöôøi ñöôïc haïnh phuùc, vaø Giaùo Hoäi chæ höôùng daãn vaø giuùp con ngöôøi thöïc thi yù Chuùa ñeå ñöôïc haïnh phuùc.
Haïnh phuùc cuûa luaät "moät vôï moät choàng" ñöôïc nhìn thaáy qua thaùi ñoä hôùn hôû vaø haïnh phuùc cuûa Adong khi ñoùn nhaän Evaø töø tay Thieân Chuùa. OÂng haïnh phuùc vaø söûng soát keâu leâu: "Ñaây laø xöông cuûa xöông toâi, thòt cuûa thòt toâi. Naøng seõ ñöôïc goïi laø ñaøn baø, vì ñöôïc ruùt ra töø ñaøn oâng" (St 2,23). Vì yù nghóa naøy maø ngöôøi Vieät Nam goïi choàng hay vôï laø "mình". Do ñoù, khi vôï choàng töï yù loaïi boû nhau, töï yù cho pheùp mình ly dò vaø dan díu vôùi ngöôøi khaùc laø boû ñi moät phaàn cuûa chính mình ñeå ñi tìm caùi phaàn aáy cuûa keû khaùc. Hoaëc cuõng coù theå noùi laø ñi aên caép, cöôùp giaät phaàn cuûa keû khaùc.
Taâm lyù chung thuûy, töï noù cuõng noùi leân khía caïnh tích cöïc vì noù thoâi thuùc hai ngöôøi phaûi coù traùch nhieäm noái keát, mang laïi haïnh phuùc cho nhau. Trong hoân nhaân khoâng coù thöù haïnh phuùc moät mình, vì haïnh phuùc cuûa ngöôøi naøy cuõng laø haïnh phuùc cuûa ngöôøi kia. Caùc nhaø taâm lyù ñaõ khaùm phaù ra raèng, heã ngöôøi naøo cöù mang yù töôûng "ly dò" trong ñaàu, hoaëc nhöõng ai böôùc vaøo hoân nhaân nhö moät "troø chôi", nhöõng ngöôøi naøy tröôùc sau cuõng ly dò. Nhöõng khaûo cöùu gaàn ñaây veà lyù do ly dò coøn cho bieát theâm laø nhöõng ai ñaõ moät laàn ly dò, hoï thöôøng laø nhöõng ngöôøi seõ deã daøng ly dò laàn thöù hai hoaëc thöù ba.
Nhö vaäy, khi Thieân Chuùa muoán con ngöôøi böôùc vaøo ôn goïi hoân nhaân baèng luaät "nhaát phu, nhaát phuï" - moät vôï moät choàng - laø Ngaøi muoán cho con ngöôøi soáng vôùi taâm lyù naøy. Ngaøi khoâng muoán con ngöôøi phaûi xao ñoäng, phaûi hoái haän, vaø phaûi phaân vaân veà choïn löïa cuûa mình. Xao ñoäng, hoái haän, hoaëc phaân vaân noùi leân taâm traïng thieáu tröôûng thaønh, moät taâm lyù khoâng ñem laïi haïnh phuùc cuûa hoân nhaân. Cuõng chính vì vaäy, khi xeùt ñònh moät tröôøng hôïp hoân nhaân "baát thaønh söï", caùc thaåm phaùn trong caùc toøa aùn hoân phoái cuûa Giaùo Hoäi ñaõ caên cöù vaøo yeáu toá tröôûng thaønh taâm lyù ñeå quyeát ñònh giaù trò thaønh söï cuûa hoân nhaân ñoù. Dó nhieân, ñaây chæ laø moät trong nhieàu nhöõng nguyeân nhaân khieán cho moät cuoäc hoân nhaân khoâng thaønh söï.
Trôû laïi nhöõng yeáu toá taâm lyù, taâm linh vaø thieân nhieân, vaø vôùi caùi nhìn tích cöïc, thì hoân nhaân moät vôï moät choàng laø moät hoân nhaân khoâng vöôït quaù söï coá gaéng cuûa con ngöôøi. Noù cuõng khoâng phaûi laø gaùnh naëng maø Thieân Chuùa ñaõ voâ tình ñaët treân vai con ngöôøi. Nhöng chæ noùi leân ñoù laø moät hoàng phuùc. Thaät vaäy, chæ khi naøo chuùng ta bình taâm, saâu laéng vaø thaønh thaät vôùi mình, chuùng ta seõ nhaän ra ngöôøi vôï hay ngöôøi choàng cuûa mình chính laø moät taëng vaät voâ cuøng quyù giaù vaø khoâng theå thieáu trong cuoäc ñôøi vaø treân haønh trình traàn theá. Toùm laïi, ly dò khoâng phaûi laø giaûi phaùp cuoái vaø toát nhaát cho hoân nhaân. Vieäc naøy neáu xaûy ra thì chæ laø moät vieäc baát ñaéc dó vaø ñoøi hoûi nhieàu lyù do vöõng chaéc, khaû tín, khoa hoïc. Ñieàu maø Giaùo Hoäi goïi laø nhöõng lyù do ñöa ñeán söï baát thaønh ngay töø ban ñaàu cuûa Bí tích Hoân nhaân.
Tieán só Traàn Myõ Duyeät
(02/03/2020)
(Nguoàn: gpvinh.com)