Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 95 -
Hoân nhaân giuùp baûo veä caù tính cuûa baïn
Hoân nhaân giuùp baûo veä caù tính cuûa baïn.
Giuse Traàn Tieán
(WGPSG 02-03-2020) / Aleteia -- Tình yeâu ñích thöïc toân troïng vaø baûo veä tính caùch caù bieät cuûa nhau.
Taát caû chuùng ta - nhöõng keû laõng maïn voâ voïng - ñeàu muoán coù moät chuyeän tình gioáng nhö Romeo vaø Juliet, phaûi khoâng? Maõi cho ñeán khi ta nhaän ra raèng tình yeâu aáy cuûa Romeo vaø Juliet thaät laø aáu tró, khôø daïi, lieàu lónh, daãn ñeán töï huûy hoaïi.
Hoaëc coù theå chuyeän tình giöõa Antony vaø Cleopatre seõ khaù hôn? Nhöng khoan ñaõ, moái quan heä cuûa hoï cuõng keát thuùc trong huûy hoaïi laãn nhau ñaáy thoâi!
Theá coøn chuyeän tình giöõa Paris vaø Helen? Chuyeän tình laõng maïn nhoû beù aáy ñaõ khôi leân moät cuoäc chieán ñaãm maùu, ñeán noãi moät söû thi ñaõ ñöôïc vieát ra ñeå moâ taû nhöõng baïo löïc kinh hoaøng cuûa noù.
ÔÛ ñaây, coù moät baøi hoïc: Öôùc muoán laõng maïn laø moät ñam meâ chaùy boûng, neân ñöøng ñeå noù ñoát chaùy mình.
Laø moät tu só, toâi thöôøng noùi chuyeän vôùi caùc caëp ñính hoân veà baûn chaát cuûa tình yeâu. Toâi luoân caûnh baùo hoï: Coù moät loaïi tình yeâu toaøn taâm lao mình vaøo moät moái quan heä khoâng laønh maïnh, gioáng nhö moät con taøu lao mình vaøo vaùch ñaù. Ñoù laø moät tình yeâu khoâng ranh giôùi, hoaøn toaøn chìm trong caûm xuùc laõng maïn aûo töôûng. Romeo vaø Juliet khoå sôû vì moät tình yeâu nhö theá, aùm aûnh laãn nhau ñeán noãi moïi thöù khaùc treân ñôøi ñeàu bieán maát. Hoï laïc maát trong nhau, ñeán noãi, khi moät ngöôøi cheát ñi, ngöôøi coøn laïi khoâng bieát soáng ñeå laøm gì nöõa.
Trong tình yeâu ngang traùi, coù moät caùi gì ñoù raát loâi cuoán chuùng ta. Noù döôøng nhö boäc loä moät söï trao hieán troïn veïn vaø moät söùc maïnh laõng maïn bao truøm taát caû. Nhieàu baïn treû ñính hoân ñaõ coù yù nieäm nhö theá veà moái quan heä cuûa hoï. Ñoù laø lyù do taïi sao, sau moät thôøi gian, hoï thöôøng thaát voïng veà cuoäc hoân nhaân cuûa mình vaø lo laéng raèng phaûi chaêng hoân nhaân cuûa hoï laø moät sai laàm.
Coù veû thaät laø anh huøng khi baét chöôùc caëp ñoâi noåi tieáng Romeo vaø Juliet laõng maïn, nhöng noù khieán toâi töï hoûi, toâi coù thöïc söï muoán vôï toâi phuï thuoäc vaøo toâi ñeán möùc, neáu toâi cheát, coâ aáy cuõng huûy hoaïi chính mình? Toâi coù muoán caên tính cuûa coâ aáy bieán maát khi thieáu toâi? Toâi coù muoán coâ aáy caäy döïa vaøo toâi nhieàu ñeán noãi neáu toâi laøm coâ aáy thaát voïng caùch naøo ñoù, duø chæ moät chuùt thoâi, cuõng ñuû ñeå coâ aáy suy suïp vaø töï nghó raèng cuoäc hoân nhaân naøy chæ laø giaû doái? Toâi yeâu caàu caùc caëp ñính hoân haõy suy xeùt traû lôøi cho caùc caâu hoûi aáy, ñeå suy nghó thaät saâu saéc veà baûn chaát cuûa tình yeâu vaø yù nghóa cuûa noù khi hoï trôû neân moät vôùi nhau.
Söï hôïp nhaát cuûa hoân nhaân laø coù thaät, nhöng tình yeâu ñích thöïc khoâng tieâu dieät tính caùch caù nhaân. Ñöøng ñeå noù trôû thaønh nguyeân nhaân khieán chuùng ta phuï thuoäc laãn nhau. Ñôøi soáng hoân nhaân daøi laâu vaø thaønh coâng khoâng khieán chuùng ta ñaùnh maát chính mình, maø thöïc ra laø ngöôïc laïi. Ñieàu naøy coù theå khieán ta ngaïc nhieân, nhöng quaû thöïc, khi hai ngöôøi gaén boù vôùi nhau trong tình yeâu hoân nhaân, tính caùch caù theå rieâng bieät cuûa moãi ngöôøi seõ ñöôïc baûo veä.
Gaàn ñaây, toâi ñoïc nhieàu laù thö cuûa thi só Rainer Maria Rilke; nhaø thô naøy coù nhieàu hieåu bieát thuù vò veà baûn chaát cuûa tình yeâu, veà moái lieân keát giöõa hoân nhaân vaø tính caù bieät cuûa hai ngöôøi. Goùp nhaët laïi trong cuoán saùch 'Quan ñieåm cuûa Rilke veà Tình yeâu vaø nhöõng Khoù khaên (Rilke On Love And Other Difficulties)', coù moät laù thö ñaëc bieät oâng vieát cho moät ngöôøi baïn raèng: Muoán thaønh coâng, cuoäc hoân nhaân phaûi ñaït ñöôïc söï caân baèng giöõa 'caùi chung' vaø 'caên tính caù bieät'. Rilke vieát, "Toâi cho raèng nhieäm vuï gaén boù cao caû nhaát giöõa 2 ngöôøi laø: ngöôøi naøy phaûi baûo veä tính caù bieät cuûa ngöôøi kia."
ÔÛ ñaây coù moät hình aûnh ñöôïc nhaø thô söû duïng maø toâi thaáy ñaëc bieät höõu ích: Giaû söû, baïn tham gia vaøo moät söï kieän theå thao trong saân vaän ñoäng, baïn trôû thaønh moät phaàn cuûa ñaùm ñoâng. Thöïc chaát, baïn laø moät ngöôøi haâm moä khoâng teân, cuõng gioáng nhö nhöõng ngöôøi haâm moä khaùc. ÔÛ ñaây khoâng caàn tính caù bieät, vì ñaùm ñoâng khoâng quan taâm ñeán nhöõng caù nhaân - laø nhöõng thaønh phaàn cuûa noù. Nhöng hoân nhaân thì khoâng phaûi laø ñaùm ñoâng. Khoâng gioáng chuùt naøo. Ñaùm ñoâng xaây döïng 'caùi chung' baèng caùch xoùa boû ranh giôùi, coøn trong hoân nhaân, coù moät moùn quaø vó ñaïi hôn ñaõ ñöôïc trao ban. Rilke vieát, "Moãi ngöôøi chæ ñònh cho mình moät ngöôøi baûo veä caùi caù bieät cuûa mình, qua ñoù bieåu loä cho ngöôøi aáy thaáy raèng mình raát tin caäy hoï, vaø ñaây laø söï trao ban cao caû nhaát."
Moät caëp vôï choàng seõ töï nhieân muoán baûo veä cho nhau bôûi vì tröôùc heát hoï tìm ñeán ñeå hieåu bieát vaø yeâu nhau nhö nhöõng caù nhaân. "Vì theá, khi moät ngöôøi khöôùc töø baûn thaân, hoï seõ khoâng coøn laø gì caû; roài khi caû hai ngöôøi ñeàu khöôùc töø baûn thaân mình ñeå ñeán beân nhau, seõ khoâng coøn baát kyø neàn moùng naøo ñôõ naâng hoï nöõa, 'caùi chung' cuûa hoï seõ khoâng ngöøng bò rôi ruïng." Khoâng moät ngöôøi baïn ñôøi naøo muoán ñieàu ñoù xaûy ra cho ngöôøi kia.
Moãi ngaøy, toâi ñeàu khuyeán khích vaø hoã trôï vôï toâi ñeå coâ aáy luoân coù theå laø chính mình hôn bao giôø heát, vaø toâi bieát coâ aáy cuõng muoán toâi ñöôïc nhö theá. Thaät laø nghòch lyù, toâi hoaøn toaøn laø toâi nhieàu hôn, khi toâi ôû vôùi coâ aáy. Toâi khoâng tan bieán trong coâ aáy hoaëc phuï thuoäc coâ aáy, nhöng ñoàng thôøi, moùn quaø maø coâ aáy taëng cho toâi thì khoâng theå thay theá ñöôïc vaø chæ coâ aáy môùi taëng cho toâi ñöôïc. Coâ aáy taëng cho toâi khoâng gian ñeå toâi coù theå laø chính mình caùch thoaûi maùi, vaø trong söï yeáu ñuoái mong manh, toâi coù theå hoaøn toaøn soáng nhö chính mình, caû maët toát cuõng nhö maët xaáu. Ñoàng thôøi, coâ aáy khieán toâi an taâm nghó raèng, töï coát loõi baûn thaân mình, toâi laø ngöôøi raát ñaùng yeâu. Toâi khoâng muoán laøm coâ aáy thaát voïng hoaëc khieán coâ aáy ít nghó ñeán toâi. Ñoù khoâng phaûi laø nhöõng gì coâ aáy mong moûi nôi toâi, toâi hoaøn toaøn töï do choïn chuùng.
Coù moät söï 'keùo co'. Tình yeâu hoân nhaân gioáng nhö löïc haáp daãn giöõa hai haønh tinh, moät löïc khoâng theå lay chuyeån, gaén keát hai ngöôøi laïi, nhöng hoï vaãn nguyeân veïn laø hai haønh tinh caù bieät. Tình yeâu khoâng phaù huûy. Noù xaây döïng. Xaây döïng thì khoù. Yeâu thöông cuõng raát khoù. Chính vì theá noù raát ñaùng giaù. Noù khoâng phaûi laø moät thöù nhaøo loän laõng maïn ñieân roà ñeå taïo ra baõo toá. Noù laø moät dieãn tieán thuûy chung, vôùi 10,000 ngaøy thöùc daäy beân nhau, ngöôøi choàng pha hai ly caø pheâ moãi saùng, cho mình vaø cho vôï mình, roài ngoài beân nhau, chung caên phoøng, ñoïc saùch trong yeân laëng, thoaûi maùi.
Tình yeâu chaân thaät khoâng ngoät ngaït, goø boù; noù roäng raõi. Toâi baûo veä vôï toâi vì toâi ñaùnh giaù coâ aáy ñuùng nhö coâ aáy laø, vaø khoâng muoán ñaùnh maát ñieàu aáy. Coâ aáy cuõng laøm cho toâi nhö vaäy. Coøn coù gì laõng maïn hôn ñieàu ñoù chöù?
Lm Michael Rennier (Aleteia) / Giuse Traàn Tieán chuyeån ngöõ
(Nguoàn: WGPSG)