Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 39 -
Töø ñaïi dòch Corona,
nghó veà thaân phaän di daân cuûa nhaân loaïi
Töø ñaïi dòch Corona, nghó veà thaân phaän di daân cuûa nhaân loaïi.
Khaéc Baù, SJ - CTV
(Vatican News 6-04-2020) - Coù nhieàu caùch ñeå nhìn veà lòch söû theá giôùi, vaø moät trong soá ñoù laø nhìn theo söï dòch chuyeån cuûa con ngöôøi. Neáu nhìn ôû goùc ñoä ñoù, lòch söû cuûa theá giôùi cuõng laø lòch söû cuûa di cö. Trong nhieàu lyù do daãn ñeán di cö, chuùng ta coù theå noùi moät caùch töông ñoái raèng maãu soá chung chính laø söï baát oån hay tính baáp beânh. Ngöôøi ta di cö vì nôi ôû cuûa mình ñang coù xung ñoät, chieán tranh, loaïn laïc, hay ñang gaëp nhöõng thieân tai, nhöõng ruûi ro naøo ñoù; ngöôøi ta cuõng coù theå di cö vì choã cuûa mình thieáu nhöõng nguoàn löïc ñeå phaùt trieån thònh vöôïng. Vì vaäy, duø haàu heát moïi ngöôøi ñeàu muoán ñöôïc 'an cö laïc nghieäp', nhöng ñieàu kieän baát oån cuûa queâ höông khieán hoï phaûi ra ñi veà mieàn ñaát khaùc.
Caùch ñaëc bieät, trong hôn moät thaäp kyû vöøa qua, phong traøo di daân trôû thaønh ñieåm noùng thôøi söï, chuû yeáu do nhöõng xung ñoät chính trò vaø ñoùi ngheøo gaây neân. Theá giôùi noùi chung vaø Chaâu AÂu noùi rieâng nhìn vaøo doøng ngöôøi di cö naøy vôùi thaùi ñoä khaù boái roái: vöøa thöông haïi, vöøa deø daët trong tieáp nhaän. Ñaèng sau caùi nhìn ñoù laø taâm theá cuûa nhöõng ngöôøi nghó raèng mình laø 'chuû nhaø' vôùi cuoäc soáng oån ñònh, vôùi ñaát nöôùc an bình; chæ nhöõng ngöôøi kia môùi laø 'di daân'. Vì theá, duø coù theå coù nhöõng taám loøng traéc aån vaø haønh ñoäng haøo phoùng nhaát ñònh, nhöng thöôøng thì trong thaâm taâm ngöôøi ta vaãn nghó veà doøng ngöôøi di daân nhö moät gaùnh naëng töø nôi khaùc mang ñeán cho ñaát nöôùc, cho daân toäc hoï.
Nhöng côn ñaïi dòch Corona ñang nhaéc cho toaøn nhaân loaïi hieåu raèng, veà cô baûn, taát caû chuùng ta ñeàu mang thaân phaän di cö, theo nghóa laø taát caû ñeàu phaûi ñoái dieän vôùi hieän traïng hoaëc vieãn töôïng baát oån. Töø ñaát nöôùc ñoâng daân nhaát theá giôùi (Trung Quoác), cho tôùi ñaát nöôùc coù beà daøy lòch söû thoáng trò mang taàm ñeá quoác (YÙ), töø nhöõng nöôùc giaøu môùi noåi nhö Haøn Quoác, cho tôùi ñaát nöôùc sieâu cöôøng soá moät hieän taïi (Myõ), taát caû ñeàu rôi vaøo nhöõng tình caûnh hoaûng loaïn vaø baøng hoaøng. Phía sau nhöõng tieáng gaøo theùt ôû Vuõ Haùn, nhöõng ñöôøng phoá vaéng laëng ôû trung taâm Roma, hay nhöõng tranh giaønh mua khaåu trang ôû Haø Noäi, laø nhöõng noãi lo aâu vaø hoang mang cöïc ñoä. Khoâng phaûi chæ nhöõng nöôùc bò dòch buøng phaùt môùi lo laéng, vaø cuõng khoâng phaûi chæ nhöõng ai bò nhieãm môùi hoang mang, maø toaøn theå theá giôùi ñeàu ôû trong taâm traïng baát oån, vì khoâng ai daùm chaéc seõ khoâng ñeán löôït mình.
Nhöng ñaïi dòch naøy cuõng chæ nhö moät bieán coá ñieån hình, soi roïi roõ hôn vaøo böùc tranh baát oån noùi chung cuûa theá giôùi con ngöôøi maø thoâi. Caùc söû gia thöôøng duøng coâng thöùc khaùi quaùt hoaù, neân môùi coù nhöõng söû lieäu ghi raèng ñaõ toàn taïi nhöõng quoác gia vôùi neàn hoaø bình, oån ñònh vaø thònh vöôïng keùo daøi nhieàu traêm naêm, trong ñoù daân chuùng ñöôïc höôûng an bình vaø haïnh phuùc. Thieát töôûng, lòch söû nhaân loaïi chöa töøng thöïc söï toàn taïi moät quoác gia naøo nhö vaäy; coù chaêng chæ laø söï thònh vöôïng vaø yeân oån chung chung maø thoâi, coøn daân chuùng, vaø ngay caû nhöõng ngöôøi caàm quyeàn, vaãn luoân phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng lo aâu thöôøng tröïc. Chuùng ta thöû nhìn laïi lòch söû theá giôùi khoaûng 100 naêm vöøa qua nhö moät ví duï ñieån hình: trong nöûa ñaàu, caû theá giôùi bò xaâu xeù bôûi hai cuoäc chieán tranh theá giôùi; ôû nöûa sau, nhaân loaïi tieáp tuïc soáng trong tình traïng chia reõ vaø lo sôï bôûi cuoäc Chieán Tranh Laïnh; vaø khi caû theá giôùi töôûng ñöôïc böôùc vaøo moät giai ñoaïn oån ñònh vaø hoaø bình, thì Chuû nghóa Khuûng Boá xuaát hieän, ñaëc bieät sau söï kieän ngaøy 11 Thaùng Chín, 2001. Ñoù laø chöa keå nhöõng cuoäc chieán tranh, xung ñoät vaø thieân tai khaùc dieãn ra raûi raùc trong thôøi gian ñoù. Nhö theá, trong phaïm vi theá kyû qua, chöa coù moät khu vöïc hay moät quoác gia naøo thöïc söï coù ñöôïc hoaø bình vaø oån ñònh keùo daøi hôn moät ñôøi ngöôøi!
Coù leõ ñieàu ñoù thuoäc veà baûn chaát maàu nhieäm cuoäc soáng con ngöôøi ôû traàn theá naøy. Nhöõng con virut Corona ñang nhaéc chuùng ta hieåu raèng chaúng ai coù theå töï ñaûm baûo hay choïn löïa cho mình moät nôi choán hoaøn toaøn oån ñònh vaø an bình. Cuoäc soáng töï noù mang tính maàu nhieäm: noù vöôït qua moïi mong muoán kieåm soaùt, moïi tính toaùn laøm chuû cuûa con ngöôøi. Chaúng coù 'nghò quyeát' hay 'saéc leänh' naøo coù theå giuùp chuùng ta khoáng cheá ñöôïc moïi tình huoáng; chaúng coù tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät naøo khieán chuùng ta laøm chuû ñöôïc moïi bieán coá coù theå dieãn ra; vaø cuõng chaúng coù vaøng baïc naøo mua theâm ñöôïc moät giaây tuoåi thoï!
Chaéc haún dòch virus Corona cuõng seõ troâi qua, vaø chuùng ta trôû laïi vôùi cuoäc soáng bình thöôøng, duø seõ coù nhöõng xaùo troän nhaát ñònh; roài phaàn lôùn nhaân loaïi cuõng seõ nhanh choùng queân ñi ñaïi naïn naøy ñeå tieáp böôùc. AÂu ñoù cuõng laø moät ñieàu toát laønh, vì neáu khoâng coù khaû naêng queân ñi kyù öùc ñau thöông, con ngöôøi khoù maø toàn taïi ñöôïc! Tuy nhieân, ôû moät goùc ñoä khaùc, neáu chuùng ta xoaù saïch moïi kyù öùc, chuùng ta laïi khoâng theå tröôûng thaønh trong tö caùch laø nhöõng con ngöôøi, vì khoâng theå xaây döïng thaønh vaên hoaù, lòch söû, loái soáng; vaø ta cuõng khoâng theå coù tri thöùc, vì thieáu neàn taûng ñeå bieát ñaët ra caùc caâu hoûi. Vì vaäy, seõ toát hôn neáu nhöõng kyù öùc nhö traän ñaïi dòch naøy ñöôïc löu laïi nôi taâm trí con ngöôøi, khoâng phaûi theo kieåu aån öùc ñau buoàn vaø hoaûng sôï, maø döôùi daïng moät yù thöùc veà thaân phaän di cö cuûa con ngöôøi, hay noùi moät caùch tích cöïc hôn - theo ngoân ngöõ ñöùc tin - döôùi daïng moät lôøi nhaéc nhôû lieân tuïc veà ôn goïi haønh höông cuûa nhaân loaïi. Ñoù laø yù thöùc raèng theá giôùi naøy töï noù khoâng phaûi laø nôi hoaøn haûo daønh cho con ngöôøi. Duø tieán boä ñeán ñaâu ñi nöõa, chuùng ta cuõng khoâng theå hy voïng veà moät cuoäc soáng hoaøn toaøn an bình vaø oån ñònh, thö thaùi vaø thoaû maõn, trong ñoù con ngöôøi khoâng coù baát cöù moät noãi lo aâu hay sôï seät naøo. Vì theá, maëc duø neân nhìn theá giôùi vaø ñôøi soáng döông gian naøy nhö moät quaø taëng hay moät aân hueä, nhöng con ngöôøi caàn yù thöùc raèng noù chæ laø cuoäc löõ haønh cuûa mình maø thoâi. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñaûm nhaän cuoäc soáng traàn theá naøy vôùi taát caû nieàm vui, traùch nhieäm vaø nhieät taâm xaây döïng, nhöng ñoàng thôøi phaûi höôùng ñeán moät queâ höông troïn veïn hôn ñöôïc höùa ban ôû choán vónh haèng. Ñeå soáng ôn goïi naøy, chuùng ta phaûi chaân thaønh vôùi caûm nhaän raát ngöôøi cuûa mình veà söï baát oån cuûa ñôøi soáng naøy, khoâng phaûi ñeå bi quan vaø thaát voïng, maø ngöôïc laïi, ñeå soáng tích cöïc vaø bình taâm.
Thöù kyù öùc nhö theá chaéc haún seõ bieán ñoåi taâm thöùc vaø loái soáng cuûa nhaân loaïi. Khi yù thöùc ñöôïc baûn chaát baáp beânh cuûa cuoäc soáng, chuùng ta bieát bôùt ñi taâm theá tham lam, tranh ñua vaø tích tröõ. Trong thôøi gian ñaïi dòch, hình aûnh cuûa moät ngöôøi phuï nöõ raát giaøu ôû Vuõ Haùn khoùc loùc baát löïc vaø neùm tieàn töø treân toaø nhaø cuûa mình xuoáng ñöôøng chaéc haún ñaõ ñaùnh ñoäng raát nhieàu con ngöôøi, nhaát laø nhöõng ai ñang daønh caû ñôøi tham lam vô veùt cuûa caûi. Neáu nhöõng hình aûnh ñoù ít nhieàu coøn ñoïng laïi trong kyù öùc cuûa chuùng ta sau khi trôû laïi ñôøi soáng thöôøng nhaät haäu Corona, haún noù coù söùc lay ñoäng vaø bieán chuyeån taâm thöùc vaø loái soáng cuûa mình. Kyù öùc veà kinh nghieäm caû moät coäng ñoàng ñoái dieän vôùi ñaïi dòch cuõng nhaéc chuùng ta raèng soá phaän moïi con ngöôøi thaät ra raát gaàn nhau, gaén chaët vôùi nhau. Vì vaäy, chæ coù söï töông trôï, gaùnh vaùc cuøng nhau vaø cho nhau môùi coù theå taïo ra moät xaõ hoäi toát nhaát cho cuoäc löõ haønh döông theá cuûa taát caû chuùng ta.
Naõo traïng ñoù cuõng giuùp chuùng ta bieát caûm thoâng vaø cö xöû thích ñaùng hôn vôùi nhöõng nhoùm di daân cuï theå ñang phaûi xa queâ höông vì nhieàu lyù do khaùc nhau. Chuùng ta seõ khoâng coøn nhìn hoï nhö nhöõng gaùnh naëng maø mình coù theå chaáp nhaän hay töø choái caùch tuyø yù nöõa. Ngöôïc laïi, ta hieåu raèng hoï chæ ñang mang vaùc moät caùch ñieån hình veà thaân phaän di cö cuûa toaøn theå nhaân loaïi. Vieäc ñoùn nhaän vaø ñoàng haønh vôùi hoï khoâng coøn chæ laø vaán ñeà cuûa loøng thöông xoùt nöõa, maø coøn laø vaán ñeà cuøng soáng lieân ñôùi vôùi nhau trong thaân phaän chung ñoù. Chæ nhö theá chuùng ta môùi thöïc söï soáng sung maõn nhaân tính cuûa mình trong gia ñình nhaân loaïi.
Ñoù laø baøi hoïc vaø laø con ñöôøng chính Ñöùc Ki-toâ Gieâ-su ñaõ daïy vaø ñaõ thöïc hieän trong maàu nhieäm Nhaäp Theå. Thieân Chuùa khoâng choïn löïa 'ñöùng ngoaøi cuoäc' hay ñöùng beân leà ñeå quan saùt söï baáp beânh cuûa nhaân loaïi. Ngaøi choïn caùch ñi vaøo, ñuïng chaïm, oâm aáp vaø ñoùn nhaän chính thaân phaän baáp beânh ñoù. Ñoù laø caùch Thieân Chuùa nhaäp cuoäc vaøo theá gian trong thaân phaän con ngöôøi; ñeå cho tính chaát baáp beânh cuûa phaän ngöôøi ñuïng chaïm mình. Thieân Chuùa ñaõ thöïc söï keát hôïp vôùi con ngöôøi qua söï chung chia vaø mang vaùc thaân phaän moûng doøn cuûa nhaân tính, ñeå cuoái cuøng ñöa thaân phaän ñoù vaøo trong vinh quang cuûa Phuïc Sinh.