Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 34 -
Nöôùc - tieáng khoùc cuûa ngöôøi ngheøo
vaø tieáng keâu cuûa Traùi Ñaát
Nöôùc - tieáng khoùc cuûa ngöôøi ngheøo vaø tieáng keâu cuûa Traùi Ñaát.
Vaên Ngöõ, SJ - CTV
(Vatican News 3-04-2020)
Nöôùc chieám khoaûng 70% khoâng gian treân traùi ñaát, theá maø tình traïng thieáu nöôùc hieän nay laïi ôû trong tình traïng baùo ñoäng khaån caáp.
Hoâm 30 thaùng 3 naêm 2020, Boä Phuïc vuï vaø Phaùt Trieån con ngöôøi toaøn dieän cuûa Toøa Thaùnh (Dicastery for Promoting Integral Human Development) xuaát baûn taøi lieäu Aqua fons vitae[1] [AV]- Nöôùc laø nguoàn söï soáng. Taøi lieäu naøy trình baøy söï caáp thieát phaûi baûo veä vaø giöõ gìn nöôùc treân theá giôùi, ñeå cung caáp nöôùc saïch cho taát caû moïi ngöôøi. Ñaây laø taøi lieäu ñöôïc baét nguoàn töø nhöõng giaùo huaán cuûa caùc giaùo hoaøng vaø ñöôïc gôïi höùng töø nhöõng suy tö phaûn tænh vaø kinh nghieäm cuûa caùc thaønh vieân töø caùc giaùo hoäi ñòa phöông vaø quoác teá. [AV 5.]
Noäi dung taøi lieäu 'Aqua fons vitae'
Chuùng ta coù theå laøm gì, tröôùc vaán naïn khaån caáp veà nöôùc? Ñaâu laø nhöõng haønh ñoäng khaû dó ñeå ñaùp laïi tieáng keâu aáy? Taøi lieäu Aqua fons vitae seõ ñöa ra nhöõng ñeà xuaát haønh ñoäng ñeå aùp duïng taïi caùc ñòa phöông trong nhöõng vaán ñeá lieân quan ñeán nöôùc. Taát caû vôùi muïc ñích vì töông lai cuûa con ngöôøi treân haønh tinh naøy. Beân caïnh ñoù, ñaây laø tieáng noùi cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo trong vieäc ñoái thoaïi vaø hôïp taùc vôùi caùc toå chöùc ngoaøi Giaùo hoäi, coù cuøng moái quan taâm ñeán tình traïng caáp thieát veà nöôùc.
Nöôùc ñoùng vai troø raát quan troïng treân haønh tinh cuûa chuùng ta, nôi naøo khoâng coù nöôùc, nôi ñoù thieáu söï soáng. Noùi moät caùch khaùc, söï soáng vaø söùc khoûe cuûa con ngöôøi phuï thuoäc vaøo nöôùc, vaø moïi sinh hoaït cuûa con ngöôøi ñeàu caàn ñeán nöôùc. Nöôùc laø moät bieåu töôïng thieâng lieâng trong nhieàu truyeàn thoáng toân giaùo. Nöôùc bieåu thò cho vieäc laøm saïch vaø thanh loïc caû theå xaùc laãn taâm hoàn.
Ñoái vôùi ngöôøi Ki-toâ höõu, nöôùc ñöôïc söû duïng trong bí tích Röûa Toäi - Nöôùc bieåu hieäu cuûa söï soáng, cuûa taåy röûa khoûi dô baån - Nôi bí tích Röûa Toäi, nöôùc röûa ta saïch moïi toäi loãi, laøm cho ta trôû neân thuï taïo môùi bôûi nöôùc vaø Thaùnh Thaàn.
Coù theå noùi, nöôùc hieän dieän trong moïi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, töø nhöõng sinh hoaït ñôøi thöôøng cho ñeán nhöõng nghi leã thaùnh thieâng. Lieân quan ñeán vaán ñeà nöôùc, noäi dung cuûa taøi lieäu Aqua fons vitae, baøn ñeán ba khía caïnh:
1) Nöôùc ñeå cho con ngöôøi söû duïng
2) Nöôùc lieân quan ñeán caùc sinh hoaït cuûa con ngöôøi, ñaëc bieät laø noâng nghieäp vaø coâng nghieäp.
3) Khoâng gian cuûa nöôùc coù theå hieåu laø soâng, nöôùc ngaàm, ao hoà, vaø ñaëc bieät laø ñaïi döông vaø bieån.
Trong moãi khía caïnh, taøi lieäu trình baøy nhöõng thaùch ñoá, nhöõng lyù do lieân quan daãn ñeán tình traïng khan hieám nöôùc saïch. Nhöõng ñieàu caàn thieát phaûi haønh ñoäng ngay vaø coù theå thöïc hieän ñöôïc, laø leân tieáng gaây yù thöùc cho moïi ngöôøi veà tình traïng caáp thieát naøy. Beân caïnh ñoù, caàn coù nhöõng cam keát cuï theå nôi caùc ñòa phöông ñeå traùnh vaø laøm giaûm tình traïng oâ nhieãm nöôùc. Caùc ñeà xuaát haønh ñoäng naøy, neân ñöôïc aùp duïng moät caùch saùng taïo, tuøy vaøo vaên hoùa vaø ñòa dö.
Tình traïng ñaùng baùo ñoäng veà nguoàn nöôùc
Nöôùc chieám khoaûng 70% khoâng gian treân traùi ñaát, theá maø tình traïng thieáu nöôùc hieän nay laïi ôû trong tình traïng baùo ñoäng khaån caáp. Coù nhieàu vuøng ñaát bò böùc töû vì thieáu nöôùc ngoït, ñaát bò ngaäp maën vaø nhieãm pheøn. Coù haøng tyû ngöôøi ñang thieáu nöôùc ñeå uoáng moãi ngaøy. Nöôùc khoâng theå uoáng ñöôïc, vì nöôùc bò oâ nhieãm, nöôùc khoâng ñuû an toaøn. Nhöõng ngöôøi ngheøo vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån laø nhöõng naïn nhaân ñaàu tieân höùng chòu aûnh höôûng cuûa tình traïng khan hieám nöôùc saïch. Khoâng coù nöôùc saïch, caùc quy trình veä sinh vaø chaêm soùc söùc khoûe cho moïi ngöôøi khoâng theå ñaït möùc an toaøn, chaát löôïng vaø toát ñöôïc. Trong sinh saûn, phaãu thuaät, khöû truøng vaø dòch beänh... chaúng ai trong soá naøy coù theå ñöôïc ñaûm baûo an toaøn, neáu khoâng coù nöôùc. Trong côn ñaïi dòch COVID-19, chuùng ta thaáy roõ hôn vai troø vaø söï aûnh höôûng cuûa nöôùc treân ñôøi soáng con ngöôøi. Trong caùi nhìn naøy, nöôùc laø bieåu töôïng cho tieáng khoùc cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo vaø tieáng keâu cuûa Traùi Ñaát.
Tình traïng baùo ñoäng khaån caáp veà nöôùc, caàn con ngöôøi phaûi coù nhöõng haønh ñoäng tích cöïc vaø töùc thôøi, ñeå ñoùng goùp vaøo vieäc giöõ gìn vaø baûo veä nhöõng nguoàn nöôùc saïch. Boä Phuïc vuï vaø Phaùt Trieån con ngöôøi toaøn dieän cuûa Toøa Thaùnh cuøng vôùi caùc ban tö vaán cuûa caùc toân giaùo, caùc hoäi ñoàng giaùm muïc, caùc cô quan phaùt trieån Coâng giaùo vaø hôïp taùc vôùi caùc chuyeân gia coù trình ñoä ñeå thuùc ñaåy vaø hoã trôï nhöõng chöông trình hoaït ñoäng lieân quan ñeán nöôùc, ñeå baûo veä söï soáng.
Quyeàn ñöôïc tieáp caän vôùi nöôùc an toaøn vaø nöôùc saïch laø quyeàn cô baûn vaø phoå quaùt cuûa con ngöôøi. Nöôùc lieân quan tröïc tieáp ñeán söï soáng coøn cuûa con ngöôøi. Moät khi quyeàn coù nöôùc ñöôïc ñaûm baûo, thì caùc quyeàn khaùc cuûa con ngöôøi môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Coù theå noùi, quyeàn coù nöôùc, laø quyeàn ñaàu tieân trong caùc quyeàn veà con ngöôøi. [AV 50.]
Söï daán thaân cuï theå
Ñeå giaûi quyeát vaán naïn veà nöôùc, caàn söï chung tay coäng taùc vaø quyeát taâm haønh ñoäng cuûa taát caû moïi ngöôøi.
Nhieäm vuï cuûa caùc nhaø khoa hoïc, caùc nhaø laõnh ñaïo trong lónh vöïc coâng ngheä vaø kyõ thuaät, caùc nhaø phaân tích vaø nhaø nghieân cöùu khaùc... hoï laø nhöõng ngöôøi phaûi thoâng baùo trung thöïc cho xaõ hoäi vaø caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò veà thoâng tin vaø döõ lieäu hoï coù ñöôïc, nhö veà chaát löôïng nöôùc, tình traïng thieáu nöôùc, veà söùc khoûe vaø bieán ñoåi khí haäu... [AV 52.]
Nhieäm vuï cuûa moïi ngöôøi laø khoâng ñöôïc hoang phí nöôùc saïch vaø söû duïng tieát kieäm. Caàn löu taâm hoã trôï caùc döï aùn taùi söû duïng nöôùc thaûi vaø traùnh gaây theâm oâ nhieãm cho nöôùc. [AV 54.]
Vôùi nhöõng ngöôøi Coâng giaùo, caàn löu taâm ñeán khía caïnh thöïc thi coâng bình vaø baùc aùi. Nhöõng ai gaëp gôõ vôùi Ñöùc Gieâ-su vaø laéng nghe caùc giaùo huaán cuûa Ngaøi, ñeàu ñöôïc môøi goïi "haõy soáng theo Lôøi, chöù khoâng chæ laéng nghe". [AV 9.]
Theo thoáng Kitoâ giaùo, Thieân Chuùa laø Ñaáng döïng leân moïi söï. Trong caùi nhìn aáy, nöôùc laø moät moùn quaø ñeán töø Thieân Chuùa. Ngaøi taïo ra moät di saûn chung cho toaøn nhaân loaïi, vaø noù ñöôïc truyeàn töø theá heä naøy qua theá heä khaùc. Cho neân, Giaùo hoäi tieân phong vaø cam keát coù nhöõng haønh ñoäng cuï theå vaø thieát thöïc. Ñaõ nhieàu laàn Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ leân tieáng veà vieäc baûo veä ngoâi nhaø chung cuûa nhaân loaïi vaø truyeàn laïi cho caùc theá heä töông lai. [AV 55.]
Veà phía Giaùo hoäi ñòa phöông, hoï laø nhöõng ngöôøi soáng lieân heä tröïc tieáp ñeán nhöõng moâi tröôøng soáng cuï theå. Caùc Giaùo hoäi taïi ñòa phöông caàn löu taâm nhieàu hôn ñeán nhöõng vaán ñeà bieán ñoåi khí haäu, nhaát laø tình traïng baùo ñoäng veà nöôùc. Neân hoã trôï coâng vieäc cuûa caùc nhoùm, caùc toå chöùc ñang coá gaéng thu thaäp caùc maãu nöôùc vaø phaân tích chuùng ñeå chöùng minh raèng nguoàn nöôùc coù bò oâ nhieãm hay khoâng, vaø tình traïng oâ nhieãm nguoàn nöôùc taïi ñòa phöông theá naøo. Taïi caùc giaùo xöù, nhaát laø caùc giaùo xöù soáng ven soâng vaø ven bieån, caàn traùnh vaø giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng, cuï theå laø nguoàn nöôùc, caøng nhieàu caøng toát. Neân löu yù ñeán vieäc xaây döïng nhöõng thoùi quen toát veà vieäc baûo veä moâi tröôøng.
Taát caû nhöõng noã löïc ôû treân seõ ñaït ñöôïc thaønh töïu lôùn, neáu chuùng ta coù ñöôïc moät ñieåm töïa vöõng chaéc. Ñieåm töïa aáy chính laø xaây döïng caùi neàn moùng cho giaùo duïc. Caàn ñeán moät neàn giaùo duïc côûi môû vaø toaøn dieän hôn. Moät neàn giaùo duïc nhaém ñeán phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän. Moät neàn giaùo duïc giuùp cho con ngöôøi bieát ñoái thoaïi, bieát laéng nghe vaø laøm soáng vì lôïi ích chung. Ñoù laø moät neàn giaùo duïc noã löïc xaây döïng moät neàn nhaân vaên môùi döïa treân loøng bieát ôn. Theá giôùi ñaõ coù ñoù tröôùc con ngöôøi. Con ngöôøi ñöôïc môøi goïi toân troïng söï saùng taïo vaø luaät leä voán coù cuûa noù.
- - - - - - -
[1] Coù theå ñoïc taøi lieäu taïi ñaây: http://www.humandevelopment.va/en/risorse/documenti/aqua-fons-vitae-the-new-document-of-the-dicastery-now-available.html