Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 197 -
Covid-19 vaø hy voïng cuûa ngaøy mai
Covid-19 vaø hy voïng cuûa ngaøy mai.
Vaên Ngöõ, SJ - CTV
(Vatican News 25-04-2020) - Nhöõng gì ñaõ vaø ñang dieãn ra cho thaáy raèng döôøng nhö ñaïi dòch Covid-19 muoán thaùch thöùc vaø ñaùnh ñoå taát caû moïi hy voïng cuûa chuùng ta?
Covid-19 vaø Hy Voïng Cuûa Ngaøy Mai
Trong cuoán saùch nhoû "Ngöôøi Chöõa Laønh Veát Thöông"[1] (The Wounded Healer), Henri J. M. Nouwen cho thaáy vai troø cuûa nieàm hy voïng trong ñôøi soáng. Nhöõng khi phaûi ñoái dieän vôùi löôõi haùi töû thaàn, con ngöôøi seõ caûm nghieäm roõ hôn veà taàm quan troïng cuûa nieàm hy voïng.
Coù nhieàu ngöôøi lính ñaõ soáng soùt trôû veà töø nhöõng traän chieán khoác lieät vaø ñaày nguy hieåm. Hoï caûm thaáy raèng trong cuoäc chieán, söï soáng soùt chaúng khaùc naøo ngaøn caân treo sôïi toùc. Nhöõng laàn thoaùt cheát trong gang taác, hoï nhaän ra raèng ñieàu kyø dieäu aáy ñaõ xaûy ra nhôø vaøo nieàm hy voïng cuûa "ngaøy mai". Caùi ngaøy mai chæ ñôn giaûn laø hy voïng ñöôïc trôû laïi vôùi cuoäc soáng thöôøng ngaøy, ñöôïc trôû veà nhaø. ÔÛ nôi aáy, coù nhöõng ngöôøi thaân quen ñang chôø ñoùn hoï.
Ngöôïc laïi, söï tuyeät voïng laø con ñöôøng ngaén vaø quen thuoäc cuûa söï cheát. Henri J. M. Nouwen keå veà cuoäc phaãu thuaät cuûa Harrison. Anh ta raát lo laéng vaø caûm giaùc baát an veà cuoäc phaãu thuaät laàn naøy. Harrison taâm söï raèng anh muoán cheát moät caùch töï nhieân, chöù khoâng muoán cheát treân baøn moå. Thöïc ra, anh ta ñang sôï cheát, nhöng ñoàng thôøi, anh ta cuõng khoâng bieát soáng ñeå laøm gì nöõa. Anh ta chöa muoán cheát, nhöng cuõng chaúng mong chôø ngaøy mai cuûa mình. Ngaøy mai aáy, chaúng coù gì thay ñoåi so vôùi nhöõng gì anh ñang phaûi ñoái dieän: khoâng coù coâng vieäc, khoâng coù nhaø cöûa vaø cuõng chaúng coù ai thaân quen. Coù theå noùi, aån sau nhöõng lôøi leõ cuûa Harrison, anh ta chöa muoán cheát, nhöng ñoàng thôøi, anh cuõng raát sôï ngaøy mai cuûa mình. Anh chaúng coù tia saùng hy voïng naøo vaøo ngaøy mai. Cho duø, hy voïng aáy ñôn giaûn nhaát laø coù moät ai ñoù chôø ñoùn vaøo ngaøy mai, neáu anh trôû veà. Harrison khoâng vöôït qua ñöôïc cuoäc phaãu thuaät. Anh ta ñaõ ra ñi vì khoâng thaáy aùnh saùng ôû cuoái ñöôøng haàm.
Caâu chuyeän cuûa Harrison cho thaáy raèng con ngöôøi khoâng chæ soáng nhôø côm baùnh, nhôø nhöõng kieán thöùc vaø caùc phaùt minh hieän ñaïi cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, nhöng coøn nhôø nhöõng lyù do laøm cho con ngöôøi soáng coù yù nghóa. Moät trong nhöõng lyù do khoâng theå thieáu, ñoù laø nieàm hy voïng.
Covid-19 xoùa tan nhöõng hy voïng aûo töôûng
Nhöõng ngaøy thaùng qua, Covid-19 xuaát hieän phaù tan moïi hy voïng aûo töôûng cuûa con ngöôøi. Khi khoa hoïc phaùt trieån vaø ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu vó ñaïi, noù chieám ñöôïc nhieàu thieän caûm vaø khoâng ít ngöôøi nhaän noù laøm "ñaáng baûo trôï". Cho ñeán khi, Covid-19 nhoû beù xuaát hieän, noù laàn löôït phôi baøy vaø laøm lung lay taát caû nhöõng gì maø baáy laâu nay con ngöôøi haõnh dieän vaø tin caäy vaøo ñaáy.
Ñaïi dòch Covid-19 ñang hoaønh haønh ngang ngöôïc, baát chaáp moïi coá gaéng noã löïc vaø tieáng keâu cöùu cuûa con ngöôøi, noù vaãn khoâng ngöøng gia taêng soá löôïng ngöôøi nhieãm vaø ngöôøi cheát. Coù raát nhieàu nguyeân nhaân ñaõ ñöôïc caùc chuyeân gia y teá ñöa ra vaø nhöõng lôøi khuyeân toát ñeå giaûm traùnh nguy cô laây nhieãm. Tuy nhieân, ñaïi dòch naøy coøn coù moät moái quan heä vôùi moät vaán naïn nhöùc nhoái hôn, maø taïm thôøi ñang bò laõng queân. Ñoù laø tình traïng oâ nhieãm khoâng khí. Gioáng nhö xaêng boác chaùy döõ doäi hôn, nhôø coù khoâng khí. Covid-19 gia taêng söùc taøn phaù, ôû trong moâi tröôøng khoâng khí bò oâ nhieãm. Neáu baïn bò nhieãm Covid-19 vaø ñang hít phaûi khoâng khí bò oâ nhieãm, thì thaät laø tai haïi. Trong moâi tröôøng khoâng khí bò oâ nhieãm, caùc haït buïi mòn coù theå xaâm nhaäp saâu vaøo cô theå. Chuùng thuùc ñaåy taêng huyeát aùp nôi ngöôøi beänh tim, vaø gaây khoù thôû nôi ngöôøi beänh tieåu ñöôøng. Caùc haït buïi naøy cuõng laøm suy yeáu heä thoáng mieãn dòch, gaây theâm vieâm nhieãm phoåi vaø ñöôøng hoâ haáp... Noùi chung, neáu soáng trong moâi tröôøng khoâng khí bò oâ nhieãm caøng naëng, thì caøng gia taêng bieán chöùng nôi beänh nhaân vaø laøm taêng theâm nguy cô maéc Covid-19.[2]
Tuy nhieân, giöõa maøn ñeâm u toái, nhöõng tia hy voïng môùi ñang xuaát hieän. Caùc nhaø maùy phaûi ñoùng cöûa, nhieàu hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi ngöøng laïi. Con ngöôøi ñaõ bôùt gaây theâm oâ nhieãm moâi tröôøng. Ñaõ coù nhöõng daáu hieäu toát veà söï trong laønh khoâng khí vaø taàng oâ-zoân ñang ñöôïc caûi thieän. Traûi nghieäm veà khoâng khí saïch hôn. Maëc duø, ñaây chæ laø traûi nghieäm taïm thôøi do taét maùy, do ngöøng hoaït ñoäng treân dieän roäng, nhöng coù theå laø baøi hoïc quyù cho con ngöôøi: chuùng ta muoán xaây döïng moät theá giôùi naøo sau ñaïi dòch.[3]
Covid-19 xoùa tan nhöõng hy voïng aûo töôûng vaø giuùp con ngöôøi nhaän ra ñaâu laø nhöõng hy voïng beàn vöõng hôn. Thieát töôûng, baøi hoïc naøy, con ngöôøi caàn phaûi hoïc moät caùch kyõ caøng vaø ghi nhôù. Neáu khoâng, chuùng ta coøn phaûi hoïc laïi baøi hoïc naøy nhieàu laàn nöõa.
Giöõa côn ñaïi dòch, con ngöôøi coù theå hy voïng gì?
Ai cuõng hy voïng raèng, côn ñaïi dòch Covid-19 seõ mau qua ñi. Nhö nhöõng oân dòch ñaõ töøng xaûy ra trong lòch söû nhaân loaïi, côn ñaïi dòch naøo cuõng theá, duø coù gaây ra nhieàu hoang mang lo laéng vaø ñau buoàn cho con ngöôøi, nhöng noù seõ khoâng ngöï trò maõi maõi. Tuy nhieân, nhöõng gì ñaõ vaø ñang dieãn ra cho thaáy raèng döôøng nhö ñaïi dòch Covid-19 muoán thaùch thöùc vaø ñaùnh ñoå taát caû moïi hy voïng cuûa chuùng ta.
Cho ñeán hoâm nay, chöa ai bieát khi naøo thì dòch beänh seõ chaám döùt; chöa ai bieát khi naøo coù vaùc-xin. Moïi söï ñeàu ñang trong nieàm hy voïng laïc quan vaø tin töôûng raèng, roài moïi söï seõ oån thoâi. Cuõng nhö oâng Noâ-eâ, chuùng ta chöa bieát phaûi chôø ñeán bao giôø, thì nöôùc ruùt vaø cuoäc soáng trôû laïi bình thöôøng. Nhöng roõ raøng, giöõa côn ñaïi dòch chuùng ta ñang thaáy nhieàu daáu chæ cuûa nieàm hy voïng.
Nhöõng ngöôøi ñang thaép leân ngoïn neán hy voïng. Hoï laø caùc tình nguyeän vieân, caùc y baùc só ñang tröïc tieáp ñuïng chaïm ñeán nhöõng gì saâu thaúm cuûa con ngöôøi. Hoï laø nhöõng ngoïn neán hy voïng giöõa maøn ñeâm u toái cuûa ñaïi dòch. Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ (ÑTC Phan-xi-coâ) cho raèng hoï laø nhöõng ngöôøi ñoå traøn hy voïng, khoâng gieo raéc noãi kinh hoaøng, nhöng gieo vaõi tinh thaàn töông trôï vaø ñoàng traùch nhieäm. Ngaøi khaúng ñònh: "Khí giôùi chieán thaéng cuûa chuùng ta laø caàu nguyeän vaø aâm thaàm phuïc vuï."[4]
Hy voïng veà söï hoøa giaûi giöõa con ngöôøi. Khôûi ñi töø lôøi chia seû cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ. Ngaøi noùi ñeán nhöõng nhaéc nhôû cuûa Chuùa: "chuùng con khoâng thöùc tænh tröôùc nhöõng chieán tranh vaø baát coâng treân theá giôùi. Chuùng con ñaõ khoâng laéng nghe tieáng keâu cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo vaø cuûa traùi ñaát..."[5] Sau ñoù, Toång thö kyù Lieân Hôïp Quoác, oâng Antonio Guterres ñaõ keâu goïi "ngöøng baén ngay laäp töùc" giöõa tình traïng ñaïi dòch hieän nay.[6] Vaø Ñöùc Hoàng y Tagle cuõng leân tieáng keâu goïi xoùa nôï cho caùc nöôùc ngheøo ñeå giuùp hoï ñoái phoù vôùi virus Corona.[7]
Covid-19 khoâng coù bieân giôùi vaø khoâng bieát phaân bieät, noù daïy cho con ngöôøi baøi hoïc neàn taûng nhaát: khoâng ai laø moät hoøn ñaûo. Toát hôn, con ngöôøi caàn chung tay xaây döïng ngoâi nhaø chung, moät theá giôùi hoøa bình. Vaø hôn luùc naøo heát, con ngöôøi hieåu ra raèng, chæ coù Chuùa môùi laø Thieân Chuùa.
Nieàm hy voïng ñeán töø nôi ñaâu?
Covid-19 ñaõ giuùp con ngöôøi thaùo gôõ nhöõng aûo töôûng veà chính mình. Con ngöôøi khoâng theå töï xaây döïng cuoäc soáng töôi ñeïp treân nhöõng hy voïng aûo töôûng. Dó nhieân, ôû ñaây ta khoâng phuû nhaän nhöõng noã löïc cuûa con ngöôøi trong lónh vöïc khaùm phaù vaø saùng taïo ñeå caûi thieän ñôøi soáng. Caàn traùnh caû hai thaùi cöïc, (1) phuû nhaän vaø baøi tröø nhöõng ñoùng goùp cuûa khoa hoïc kyõ thuaät cho ñôøi soáng cuûa con ngöôøi; (2) toân suøng khoa hoïc kyõ thuaät quaù ñaùng, laáy khoa hoïc kyõ thuaät laøm kim chæ nam cho cuoäc soáng. Thaùi ñoä trung dung laø khaû dó hôn caû. Khoâng baøi tröø khoa hoïc, cuõng khoâng toân suøng quaù möùc, maø caàn ñaët chuùng vaøo ñuùng vò trí vaø vai troø cuûa noù.
Giöõa côn ñaïi dòch, nieàm vui Chuùa Phuïc Sinh môøi goïi chuùng ta nhìn veà töông lai vôùi nieàm hy voïng vöõng beàn. Cho duø, thöïc teá nhöõng gì ñaõ vaø ñang dieãn ra trong nhöõng thaùng qua, döôøng nhö söï cheát ñang thaéng theá.
Chính Ñöùc Gieâ-su ñaõ traûi qua kinh nghieäm naøy: Ngaøi ñaõ ôû trong moà ba ngaøy. Söï cheát töôûng laø ñaõ chieán thaéng. Nhöng sau ba ngaøy, Thieân Chuùa ñaõ laøm cho Ñöùc Gieâ-su troãi daäy töø coõi cheát. Muøa Phuïc Sinh laø thôøi gian ñeå laøm môùi laïi nieàm hy voïng. Nieàm tin vaøo Chuùa Phuïc Sinh thaép leân trong chuùng ta hy voïng raèng söï döõ vaø caùi cheát cuûa töû thaàn khoâng laøm gì ñöôïc söï soáng vaø tình yeâu. Trong nieàm tín thaùc vaøo Chuùa Phuïc Sinh, chuùng ta khoâng chòu ñaàu haøng, khoâng chòu buoâng xuoâi, khoâng ngoài ñoù maø nguyeàn ruûa boùng ñeâm, nhöng chung tay thaép leân nhöõng ngoïn neán hy voïng.
Chính Chuùa Gieâ-su Phuïc Sinh laø coäi nguoàn cuûa moïi hy voïng. Hy voïng cuûa Ngaøi ñem ñeán, khoâng gioáng nhö nhöõng hy voïng laïc quan ñöôïc beùn reã töø neùt ñeïp nhaân baûn vaø ñöôïc dieãn taû qua nhöõng caâu noùi mang tính khích leä noåi leân trong coõi loøng chuùng ta "moïi chuyeän seõ oån thoâi". Nieàm hy voïng cuûa Chuùa Gieâ-su Phuïc Sinh trao ban coù söùc maïnh lôùn hôn nhieàu. Nieàm hy voïng aáy noùi vôùi chuùng ta raèng: "Thieân Chuùa coù theå bieán moïi thöù trôû neân toát laønh, vì chöng ngay caû töø ngoâi moä, Ngaøi cuõng ñaõ mang laïi söï soáng."[8]
Ñaây laø nieàm hy voïng ngoaøi söùc kyø voïng cuûa con ngöôøi. Chuùa Gieâ-su Phuïc Sinh khoâng chæ ôû cuøng chuùng ta trong moïi hoaøn caûnh cuûa kieáp naøy, Ngaøi coøn chôø ñôïi vaø khoâng boû rôi chuùng ta ôû phía beân kia cuûa caùnh coång söï cheát. Quyeàn naêng vaø tình yeâu Ngaøi laø söï baûo ñaûm cho nieàm hy voïng vöõng beàn cuûa chuùng ta. Baïn coù daùm buoâng mình vaøo nieàm hy voïng aáy khoâng?
Bình an cho anh em!... Phuùc cho nhöõng ai khoâng thaáy maø tin! (Ga 20,29)
- - - - - - - -
[1] Henri J. M. Nouwen, "The Wounded Healer", Image Doubleady, New York, 1972.
[2] Pollution made Covid-19 worse. Now, lockdowns are clearing the air. (https://www.nationalgeographic.com/science/2020/04/pollution-made-the-pandemic-worse-but-lockdowns-clean-the-sky/ ngaøy 14/04/2020)
[3] Nhö ôû treân (Pollution made Covid-19 worse. Now, lockdowns are clearing the air.)
[4] https://www.vaticannews.va/vi/pope/news/2020-03/dtc-phanxico-bai-giang-trong-gio-cau-nguyen-phep-lanh-urbi-et-or.html
[5] https://www.vaticannews.va/vi/pope/news/2020-03/dtc-phanxico-bai-giang-trong-gio-cau-nguyen-phep-lanh-urbi-et-or.html
[6] http://www.antv.gov.vn/tin-tuc/the-gioi/lien-hop-quoc-keu-goi-ngung-ban-toan-cau-tap-trung-chong-dich-309021.html
[7] https://www.vaticannews.va/vi/church/news/2020-03/dhy-tagle-giam-no-cho-nuoc-ngheo-virrus-corona.html
[8] Trích löôïc baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ trong Leã Voïng Phuïc Sinh (https://www.vaticannews.va/vi/pope/news/2020-04/toan-van-bai-giang-le-vong-phuc-sinh-dtc-phanxico.html)