Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 174 -
Giaù trò cao quyù cuûa ngaønh y,
ñöøng ñaùnh maát laàn nöõa!
Giaù trò cao quyù cuûa ngaønh y, ñöøng ñaùnh maát laàn nöõa!
Lm. Traàn Thaùi, SDB - CTV
(Vatican News 17-04-2020) - Coù theå noùi, chöa bao giôø xaõ hoäi daønh cho caùc nhaân vieân y teá söï traân troïng vaø bieát ôn nhö hieän nay, vaø ai cuõng nhaän thaáy ñieàu ñoù xöùng ñaùng. Hoï ñang tröïc tieáp gaëp nguy hieåm vaø hy sinh baûn thaân quaù nhieàu cho coäng ñoàng trong nhöõng ngaøy ñaïi dòch. Ñoái vôùi ñaát nöôùc Vieät Nam, ñoù laø moät söï thay ñoåi thaùi ñoä xaõ hoäi, ñaõ ñeå laïi raát nhieàu ñieàu phaûi ngaãm suy veà moät giaù trò töôûng chöøng ñaõ ñaùnh maát.
Tình traïng Vieät Nam tröôùc ñaïi dòch
Cuøng nhìn laïi moät chuùt, thaùi ñoä naøy trong xaõ hoäi Vieät Nam tröôùc luùc xaûy ra ñaïi dòch ra sao? Ñaõ töøng coù ngöôøi vaùc dao ñoøi cheùm moät baùc só cuûa Beänh Vieän Huyeát Hoïc, 118 Hoàng Baøng, Quaän 5, Saøigoøn, vì oâng naøy ñoøi haøng chuïc trieäu ñoàng moãi beänh nhaân, chæ ñeå höùa seõ xeùt nghieäm vaø chích thuoác giaûm ñau cho hoï. Haøng loaït thaân nhaân toá caùo moät phoù giaùm ñoác moät beänh vieän quaän, ngöôøi gaëp rieâng hoï ñeå thu tieàn moã dòch vuï, khoâng coù moät tôø hoaù ñôn. Ñaøi truyeàn hình VTV ñöa phoùng söï chuyeän beänh vieän Xanh-poân Haø Hoäi caét ñoâi que thöû HIV vaø vieâm gan B, gian laän tieàn y cuï baát chaáp thieät haïi voâ vaøn ngöôøi khaùm beänh... Neáu coù noùi veà caùc baùc só, khoâng ít ngöôøi Vieät Nam ñaõ töøng nghó ngay raèng ñoù laø moät taàng lôùp giaøu coù, kieám tieàn deã nhö trôû baøn tay, treân ñau khoå cuûa ngöôøi ngheøo, qua vieäc veõ ra vaøi toa thuoác, vaøi loaïi xeùt nghieäm, baùn y cuï... maø caên beänh thaät voán chaúng caàn ñeán theá. Ngöôøi nhaäp vieän thöôøng keå cho nhau nghe kinh nghieäm phaûi ñeå yù thaùi ñoä cuûa nhaân vieân y teá. Neáu hoï khoâng vui, phaûi laøm cho hoï vui baèng quaø caùp, phong bì kín ñaùo, goàng mình chi tieàn, mong ñöôïc ñoái xöû töû teá qua nhöõng ngaøy ñau ñôùn...
Vaãn bieát raèng coøn ñoù nhöõng baùc só phuïc vuï raát taän taâm, nhöng döôøng nhö con soá naøy khoâng vöïc daäy noãi thaønh kieán cuûa daân chuùng, voán ñaõ ít nhieàu bò toån thöông khi chaúng may phaûi vaøi laàn nhaäp vieän hay ñi khaùm.
Covid-19 buoäc chuùng ta thay ñoåi suy nghó
Nay, côn ñaïi dòch ñang ñaùnh thöùc moïi ngöôøi, töø y ñöùc cuûa baùc só ñeán ñònh kieán cuûa daân chuùng. Noù gaàn nhö buoäc moãi ngöôøi nhìn nhaän laïi giaù trò cuûa ngöôøi laøm ngaønh y. Khoâng coøn thôøi gian cho nhöõng nhuõng nhieãu vaø toan tính phi ñaïo ñöùc, duø ñoù laø toan tính cuûa nhaân vieân y teá hay cuûa phía beänh nhaân. Tröôùc maét chæ coù söï soáng vaø caùi cheát, soáng cuøng nhau hoaëc seõ cheát cuøng nhau. Beänh taät vaø bình an cuûa beänh nhaân gaén lieàn vôùi ñau khoå vaø an vui cuûa baùc só. Nhöõng baùc só haøng thaùng khoâng ñöôïc veà gia ñình, hoï moøn moûi mong ngoùng beänh nhaân laønh beänh, öôùc mong ñaïi dòch qua ñi, vì giôø ñaây hai nieàm haïnh phuùc ñaõ gaén lieàn, haïnh phuùc cuûa beänh nhaân vaø coäng ñoàng gaén lieàn vôùi haïnh phuùc ñoaøn tuï vaø nghæ ngôi cuûa ngöôøi baùc só. Chæ coøn öôùc ao ñau khoå sôùm chaám döùt treân khuoân maët moãi ngöôøi, nhaân vieân y teá nhö ñöôïc trôû laïi vôùi giaù trò "thieân thaàn" voán coù cuûa ngaønh ngheà cao quyù naøy. Ngöôøi beänh vaø coäng ñoàng nhö laäp töùc bieát gaït qua ñònh kieán, ñaët laïi nieàm tin vaø söï toân troïng ñoái vôùi giôùi baùc só.
Naêm 1964, Louis Lasagna, Hieäu tröôûng cuûa Tröôøng Y khoa taïi Ñaïi hoïc Tufts, ñaõ theâm vaøo lôøi theà y ñöùc (truyeàn thoáng goïi laø lôøi theà Hippocrates) ñaày trang troïng maø moãi sinh vieân y khoa phaûi tuyeân ñoïc tröôùc khi ra tröôøng ñieàu naøy: "Toâi seõ luoân nhôù raèng ngheä thuaät cuûa vieäc chöõa beänh hay cuûa khoa hoïc, caàn söï aám aùp, caûm thoâng, vaø söï hieåu bieát, ñieàu ñoù coù theå lôùn hôn con dao cuûa baùc só phaãu thuaät hoaëc thuoác cuûa ngöôøi döôïc só." Neáu ñieàu naøy vaø nhieàu ñieàu khoaûn khaùc trong lôøi theà veà y ñöùc coù phaûi laøm ngöôøi baùc só traû giaù baèng nhieàu hy sinh vaø vaát vaû, thì luùc naøy chính laø thôøi ñieåm maø ngöôøi thaày thuoác choáng dòch neám caûm roõ nhaát caùi giaù ñaét ñoû aáy.
Taâm thöùc nhaân baûn ñaõ trôû laïi
Vieäc coäng ñoàng xaõ hoäi nhanh choùng thay ñoåi thaùi ñoä töø baát maõn sang traân troïng, yeâu meán vaø bieát ôn giôùi y khoa cho thaáy laâu nay daân chuùng (ít laø moät boä phaän lôùn) voán khoâng heà ñaùnh maát taâm thöùc veà töông quan nhaân vaên vôùi giôùi y khoa. Nhöõng ñònh kieán vaø baát maõn naûy sinh laâu nay voán chæ laø keát quaû cuûa nhöõng toån thöông, maø xu theá thöông maïi hoaù ngaønh y khoa ñaõ troùt gaây ra cho daân chuùng. Truyeàn thoáng ñaïo ñöùc vaãn coøn ñoù trong thaâm saâu moãi ngöôøi. Thaùi ñoä toân troïng ñöôïc laáy laïi hieän nay cho thaáy ngöôøi daân luoân chaân nhaän moái töông quan vôùi giôùi thaày thuoác nhö moät moái töông quan cao ñeïp cuûa tình ngöôøi, nhìn nhaän hoï nhö nhöõng chieán só vôùi söù meänh cao caû treân söï soáng theå lyù vaø taâm lyù cuûa nhöõng caù nhaân khaùc, chöù khoâng ñôn thuaàn laø moät ngaønh ngheà kieám tieàn. Khi ngöôøi baùc só khoâng coøn bieåu hieän cuûa vieäc nhuõng nhieãu, caûm thöùc nhaân baûn cuûa coäng ñoàng daønh cho hoï ñöôïc hoài sinh.
Caùi nhìn Ki-toâ giaùo veà ngöôøi thaày thuoác
Döôùi goùc ñoä cuûa Ki-toâ giaùo, haønh vi chöõa laønh cuûa Chuùa Gieâ-su cho chuùng ta moät caùi nhìn saâu xa hôn yù nghóa cuûa vieäc chaêm soùc y teá. Thoâng qua beänh taät vaø ñau khoå theå lyù, Chuùa Gieâ-su choïn ñi vaøo töông quan yeâu thöông vaø cöùu vôùt toaøn boä con ngöôøi beänh nhaân, ñi vaøo tình baïn taâm hoàn vaø giaûi thoaùt hoï baèng tin vui raèng hoï thöïc söï laø coâng trình cuûa Thieân Chuùa, xöùng ñaùng ñöôïc yeâu thöông, giöõ gìn vaø cöùu chuoäc (x. Ga 9, 1-5). Vì vaäy, vieäc Chuùa Gieâ-su chöõa laønh beänh taät cuûa moät ngöôøi luoân gaén lieàn vôùi söï cöùu vôùt nhaân phaåm vaø giaù trò toaøn dieän cuûa hoï, neân phaûi ñoàng thôøi vôùi vieäc daãn vaøo ôn tha thöù (x. Mc 2, 9; Lc 5, 20; Mt 9, 5) vaø giuùp hoï "ñöøng phaïm toäi nöõa" (Ga 5, 14); noù ñi ñoâi vôùi moái quan taâm lau khoâ nöôùc maét ngöôøi thaân: "baø ñöøng khoùc nöõa" (Lc 7, 13); noù khoâng theå taùch rôøi vôùi traùch nhieäm ñöa ngöôøi beänh veà laïi vôùi voøng tay yeâu thöông cuûa gia ñình vaø coäng ñoàng (x. Lc 5, 24; Mt 8, 4; Mc 1, 44); vaø coøn höôùng daãn ngöôøi ñöôïc chöõa laønh böôùc vaøo ñôøi soáng môùi trong ñöùc tin (x. Ga 9, 35-29).
Söï taän tuî cuûa Chuùa Gieâ-su theå hieän qua vieäc seû chia ñau khoå vôùi beänh nhaân tôùi ñoä bò xua ñuoåi vaø coâ ñôn thay cho beänh nhaân. Khi ngöôøi phong huûi ñaõ ñöôïc chöõa laønh vaø veà laïi vôùi baàu khí noàng aám cuûa gia ñình vaø coäng ñoàng, thì Chuùa Gieâ-su laõnh laáy noãi coâ ñôn bò xua ñuoåi vaøo nôi hoang maïc thay cho anh (x. Mc 1, 45). Söï seû chia ñau khoå taän caên nhaát cuoái cuøng ñöôïc Ngaøi theå hieän treân Thaäp Giaù. Nhö theá, vieäc chöõa laønh cuûa Chuùa Gieâ-su trôû thaønh daáu chæ cuûa tình yeâu caù vò maø Thieân Chuùa daønh cho con ngöôøi, coâng trình tuyeät dieäu maø Ngaøi saün saøng cöùu chuoäc ngay caû khi phaûi traû baèng giaù maùu cuûa Ngöôøi Con Moät (x. Ga 9, 1-5).
Ngöôøi thaày thuoác Coâng Giaùo trôû thaønh ngöôøi mang söù meänh böôùc theo Chuùa Gieâ-su, thoâng qua cöûa ngoõ beänh taät theå lyù cuûa ngöôøi beänh, ñeå bieåu loä hình aûnh soáng ñoäng veà söï aân caàn chöõa laønh cuûa Ñöùc Ki-toâ ñaày thöông xoùt daønh cho moãi moät beänh nhaân, laø coâng trình quyù baùu do chính Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng vaø cöùu chuoäc. Ñoù laø moät ôn goïi, moät söù meänh thieâng lieâng, vöôït xa hôn haún moät ngaønh ngheà.
Keát luaän
Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø truyeàn thoáng caùc tröôøng y khoa phöông taây, töø thôøi Hippocrates coå ñaïi cho ñeán hoâm nay, luoân baét caùc taân baùc só tuyeân ñoïc lôøi theà y ñöùc tröôùc khi ra tröôøng. Raát nhieàu tröôøng y treân theá giôùi coøn trang troïng môøi goïi moãi ngöôøi haõy theà tröôùc Saùch Thaùnh vaø Ñaáng mình toân thôø baèng ñöùc tin. Vôùi ngöôøi Ki-toâ giaùo, ñieàu ñoù laïi caøng ñeïp vaø ñuùng nghóa hôn.
Virus Corona ñaõ buoäc chuùng ta döøng laïi vaø chaân nhaän giaù trò ñích thöïc maø ngöôøi thaày thuoác phaûi xaây döïng, cuõng nhö thaùi ñoä töông xöùng maø coäng ñoàng caàn coù ñoái vôùi hoï. Xaõ hoäi, chính saùch, phaùp luaät... caàn coù söï toân troïng vaø naâng ñôõ xöùng ñaùng cho nhöõng hy sinh cao quyù veà taâm, veà kieán thöùc vaø caû ñôøi soáng caù nhaân cuûa ngöôøi laøm ngaønh y. Thieáu soùt yù thöùc cuûa moät beân naøo, duø cuûa ngöôøi trong ngaønh hay cuûa chính saùch xaõ hoäi, cuõng ñeàu coù theå huyû hoaïi giaù trò cuûa moät thaønh phaàn raát quan troïng, maø truyeàn thoáng Vieät Nam voán coù lyù do ñeå goïi hoï caùch traân troïng laø "thaày".
Caùm ôn ñaïi dòch Covid-19 vì moät hoài chuoâng thöùc tænh. Moät mai ñaïi dòch qua roài, lieäu chuùng ta coù vuïng veà ñaùnh maát giaù trò aáy moät laàn nöõa khoâng?