Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 149 -
Thieân Chuùa ôû ñaâu giöõa ñaïi dòch?
Thieân Chuùa ôû ñaâu giöõa ñaïi dòch?
James Martin SJ
(Vatican News 24-03-2020)
Tröôùc söï lan traøn cuûa virus corona hay coøn goïi laø Covid-19 vaø söï gieát choùc cuûa noù, nhieàu ngöôøi trong chuùng ta ñaët caâu hoûi "taïi sao?" Taïi sao laïi coù ñaïi dòch naøy? Taïi sao Chuùa ñeå cho dòch beänh xaûy ra? Taïi sao Chuùa khoâng can thieäp khi chuùng ta keâu caàu trong ñau ñôùn vaø thaäm chí coù ngöôøi sôï haõi thaát voïng? Cha James Martin, moät linh muïc doøng Teân ngöôøi Myõ, chia seû nhöõng suy tö cuûa ngaøi veà maàu nhieäm söï döõ. Ñoái vôùi cha, caâu traû lôøi vaãn laø khoâng coù caâu traû lôøi. Nhöng cha xaùc tín raèng chuùng ta coù theå tìm caâu traû lôøi cuûa ñau khoå nôi Chuùa Gieâsu. Qua cuoäc ñôøi cuûa Chuùa Gieâsu, Kitoâ höõu bieát raèng Con Thieân Chuùa ñaõ traûi nghieäm vaø bieát heát nhöõng ñau khoå cuûa phaän ngöôøi vaø chaéc chaén Ngaøi khoâng boû rôi chuùng ta. Vaø nhöõng ngöôøi khoâng phaûi Kitoâ höõu cuõng tìm ñöôïc nôi Chuùa Gieâsu moät göông maãu cho cuoäc soáng. Vaán ñeà laø chuùng ta coù tin vaøo moät Thieân Chuùa maø chuùng ta khoâng hieåu khoâng?
Cha Martin chia seû: "Muøa heø naêm ngoaùi toâi phaûi ñi hoùa trò. Vaø moãi khi toâi ñi qua caùnh cöûa coù baûng ghi "Khoa Ung thö xaï trò", traùi tim toâi döôøng nhö huït ñi moät nhòp. Trong khi tình traïng beänh cuûa toâi khoâng nguy hieåm laém (khoái u cuûa toâi laø laønh tính, vaø ñoâi khi ngöôøi ta caàn xaï trò), haøng ngaøy toâi ñaõ gaëp nhöõng ngöôøi caän keà vôùi caùi cheát.
Cuoäc "heïn" cuûa moãi ngöôøi
Trong saùu tuaàn leã, moãi ngaøy toâi ñoùn moät chieác taxi vaø noùi, laøm ôn ñöa toâi ñeán ñöôøng 68 vaø York. Khi ñeán nôi, toâi döøng laïi ôû moät nhaø thôø gaàn ñoù ñeå caàu nguyeän. Sau ñoù, treân ñöôøng ñi ñeán nôi heïn laøm hoùa trò, naèm trong moät khu phoá ñaày caùc beänh vieän, toâi ñaõ ñi ngang qua nhöõng beänh nhaân ung thö bò ruïng toùc, nhöõng oâng giaø baø cuï kieät söùc phaûi ngoài xe laên, ñöôïc caùc nhaân vieân chaêm soùc y teá taïi gia ñaåy ñi vaø nhöõng ngöôøi vöøa môùi phaãu thuaät. Nhöng treân cuøng nhöõng væa heø ñoù, toâi gaëp caùc baùc só baän roän, nhöõng y taù töôi cöôøi vaø caùc thöïc taäp vieân haùo höùc, vaø nhieàu ngöôøi khaùc nhìn coù veû raát khoûe maïnh. Moät ngaøy noï, toâi chôït nhaän ra: Taát caû chuùng ta seõ ñeán ñöôøng 68 vaø York, maëc duø taát caû chuùng ta ñeàu coù nhöõng giôø heïn khaùc nhau cuûa mình.
Thieân Chuùa ôû ñaâu trong taát caû nhöõng ñieàu naøy?
Chæ trong vaøi tuaàn qua, haøng trieäu ngöôøi baét ñaàu lo sôï raèng hoï ñang ñi ñeán cuoäc heïn cuûa mình vôùi vaän toác kinh hoaøng, do ñaïi dòch Covid-19. Söï kinh hoaøng do laây nhieãm lan nhanh coäng theâm cuù soác bôûi söï khôûi phaùt ñoät ngoät cuûa noù. Laø moät linh muïc, toâi ñaõ nghe thaáy caùc caûm xuùc tuoân traøn nhö nuùi lôû trong thaùng vöøa qua: hoaûng loaïn, sôï haõi, giaän döõ, buoàn baõ, boái roái vaø tuyeät voïng. Caøng ngaøy toâi caøng caûm thaáy nhö mình soáng trong moät boä phim kinh dò, nhöng theo baûn naêng, toâi ñaõ taét cuoán phim naøy ñi vì noù gaây quaù nhieàu xaùo troän. Vaø ngay caû nhöõng ngöôøi suøng ñaïo nhaát cuõng hoûi toâi: Taïi sao ñieàu naøy xaûy ra? Vaø: Thieân Chuùa ôû ñaâu trong taát caû nhöõng ñieàu naøy?
Maàu nhieäm söï döõ
Veà cô baûn, noù gioáng nhö caâu hoûi maø moïi ngöôøi ñaët ra khi moät côn baõo töôùc ñi haøng traêm maïng soáng hoaëc khi moät ñöùa treû cheát vì ung thö. Noù ñöôïc goïi laø "vaán ñeà ñau khoå", "maàu nhieäm veà söï döõ',... vaø noù laø moät caâu hoûi maø caùc vò thaùnh vaø caùc nhaø thaàn hoïc ñaõ phaûi vaät loän trong nhieàu thieân nieân kyû. Caâu hoûi veà noãi ñau khoå töï nhieân (töø beänh taät hoaëc thieân tai) khaùc vôùi caâu hoûi veà "söï aùc luaân lyù". Nhöng boû qua phaân bieät thaàn hoïc naøy, caâu hoûi hieän nay ñaõ laøm meät moûi taâm trí cuûa haøng trieäu ngöôøi coù ñöùc tin, cuûa nhöõng ngöôøi maát can ñaûm vôùi soá ngöôøi cheát ñang gia taêng ñeàu ñaën, cuûa nhöõng ngöôøi ñaáu tranh vôùi nhöõng caâu chuyeän veà caùc baùc só buoäc phaûi phaân loaïi beänh nhaân vaø nhöõng ngöôøi giaät mình tröôùc nhöõng böùc aûnh cuûa nhöõng haøng daøi caùc quan taøi: Taïi sao?
Ñau khoå ñeå thöû thaùch, toâi luyeän ñöùc tin?
Qua nhieàu theá kyû, nhieàu caâu traû lôøi veà ñau khoå töï nhieân ñaõ ñöôïc ñöa ra; taát caû ñeàu muoán traû lôøi caâu hoûi theo moät caùch naøo ñoù. Phoå bieán nhaát laø caâu traû lôøi cho raèng ñau khoå laø moät thöû thaùch. Ñau khoå thöû thaùch ñöùc tin cuûa chuùng ta vaø cuûng coá noù, nhö lôøi thaùnh Gia-coâ-beâ: "Thöa anh chò em, baát cöù khi naøo anh chò em gaëp baát kyø thöû thaùch naøo, ñöøng xem noù laø ñieàu gì khaùc hôn laø nieàm vui, bôûi vì anh chò em bieát raèng thöû thaùch ñöùc tin seõ laøm cho noù kieân vöõng". Nhöng trong khi giaûi thích ñau khoå nhö moät thöû thaùch coù theå giuùp ích trong caùc khoù khaên nho nhoû (ví duï nhö söï kieân nhaãn ñöôïc kieåm tra bôûi moät ngöôøi gaây phieàn haø), thì noù thaát baïi trong nhöõng traûi nghieäm ñau ñôùn nhaát cuûa con ngöôøi. Coù phaûi Chuùa göûi beänh ung thö ñeán ñeå thöû thaùch moät ñöùa treû? Ñuùng laø cha meï cuûa em beù coù theå hoïc ñöôïc ñieàu gì ñoù veà söï kieân trì hoaëc ñöùc tin, nhöng caùch tieáp caän ñoù coù theå khieán Chuùa trôû thaønh moät con quaùi vaät.
Ñau khoå laø hình phaït cuûa toäi loãi?
Cuõng coù laäp luaän cho raèng ñau khoå laø moät hình phaït cuûa toäi loãi, moät caùch giaûi thích vaãn coøn phoå bieán giöõa moät soá tín höõu (hoï thöôøng noùi raèng Chuùa tröøng phaït nhöõng ngöôøi hoaëc nhöõng nhoùm maø khoâng cuøng yù kieán vôùi hoï). Nhöng chính Chuùa Gieâsu ñaõ baùc boû loái suy nghó ñoù khi Ngaøi gaëp moät ngöôøi muø nhö caâu chuyeän ñöôïc keå laïi trong Tin Möøng thaùnh Gioan chöông 9: Thöa Thaày, ai laø ngöôøi ñaõ phaïm toäi, ngöôøi ñaøn oâng naøy hoaëc cha meï anh ta, khieán anh ta sinh ra ñaõ bò muø? Chuùa Gieâsu traû lôøi: "Khoâng phaûi ngöôøi ñaøn oâng naøy cuõng khoâng phaûi cha meï cuûa anh ta ñaõ phaïm toäi". Ñaây laø lôøi baùc boû döùt khoaùt cuûa Chuùa Gieâsu veà hình aûnh moät Chuùa Cha taøn aùc. Trong Tin Möøng Thaùnh Luca, Chuùa Gieâsu traû lôøi caâu chuyeän veà thaùp Babel baèng ñaù ñaõ ñoå xuoáng vaø ñeø cheát ñaùm ñoâng daân chuùng: Anh em nghó raèng hoï laø nhöõng keû toäi loãi toài teä hôn taát caû nhöõng ngöôøi khaùc soáng ôû Gieârusalem sao? Toâi noùi vôùi anh em khoâng phaûi nhö vaäy."
Tam ñoaïn luaän
Söï nhaàm laãn chung cuûa caùc tín höõu ñöôïc goùi goïn trong caùi ñöôïc goïi laø tam ñoaïn luaän khoâng chaéc chaén, coù theå ñöôïc toùm taét nhö sau: Thieân Chuùa hoaøn toaøn quyeàn naêng, do ñoù, Thieân Chuùa coù theå ngaên chaën ñau khoå. Nhöng Thieân Chuùa khoâng ngaên caûn ñau khoå, do ñoù, Thieân Chuùa khoâng phaûi laø toaøn naêng hoaëc khoâng hoaøn toaøn yeâu thöông.
Nguyeân nhaân cuûa ñau khoå: Chuùng ta khoâng bieát!
Cuoái cuøng, caâu traû lôøi trung thöïc nhaát cho caâu hoûi taïi sao virut Covid-19 laïi gieát cheát haøng ngaøn ngöôøi, taïi sao caùc beänh truyeàn nhieãm laïi taøn phaù nhaân loaïi vaø taïi sao laïi coù ñau khoå, ñoù laø: Chuùng ta khoâng bieát. Ñoái vôùi toâi, ñaây laø caâu traû lôøi trung thöïc vaø chính xaùc nhaát. Ngöôøi ta cuõng coù theå nghó raèng virus laø moät phaàn cuûa theá giôùi töï nhieân vaø baèng moät caùch naøo ñoù ñoùng goùp cho cuoäc soáng, nhöng caùch giaûi thích naøy khoâng theå duøng ñeå noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi bò maát baïn beø hoaëc ngöôøi thaân. Moät caâu hoûi quan troïng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin trong nhöõng luùc ñau khoå laø: Baïn coù theå tin vaøo moät Thieân Chuùa maø baïn khoâng hieåu khoâng?
Caâu traû lôøi laø Chuùa Gieâsu
Nhöng neáu maàu nhieäm ñau khoå khoâng theå giaûi ñaùp ñöôïc thì caùc tín höõu coù theå ñi tìm lôøi giaûi ñaùp ôû ñaâu trong nhöõng luùc nhö theá naøy? Ñoái vôùi ngöôøi Kitoâ höõu vaø coù leõ ngay caû ñoái vôùi ngöôøi khaùc, caâu traû lôøi laø Chuùa Gieâsu.
Moät Gieâsu soáng trong moät theá giôùi vôùi nhöõng giôùi haïn cuûa con ngöôøi
Caùc Kitoâ höõu tin raèng Chuùa Gieâsu vöøa hoaøn toaøn laø Thieân Chuùa vöøa hoaøn toaøn laø con ngöôøi. Tuy nhieân, ñoâi khi chuùng ta boû qua phaàn thöù hai. Gieâsu thaønh Nazareth ñöôïc sinh ra trong moät theá giôùi cuûa beänh taät. Trong cuoán saùch "Ñaù vaø phaân, daàu vaø nöôùc boït", veà cuoäc soáng haøng ngaøy ôû Galileâ vaøo theá kyû thöù nhaát, Jodi Magness, moät hoïc giaû veà Do Thaùi giaùo thôøi kyø ñaàu, goïi moâi tröôøng maø Chuùa Gieâ-su soáng baån thæu, toài teä vaø khoâng laønh maïnh. John Dominic Crossan vaø Jonathan L. Reed, caùc hoïc giaû veà boái caûnh lòch söû cuûa Chuùa Gieâsu, ñaõ toång hôïp nhöõng ñieàu kieän soáng naøy trong moät caâu noùi nghieâm tuùc trong cuoán saùch "Khai quaät Gieâsu": "Moät traän cuùm, moät côn caûm laïnh, hay moät caùi raêng bò söng coù theå gieát cheát ngöôøi. Ñaây laø theá giôùi cuûa Gieâ-su."
Ñoái vôùi Kitoâ höõu: Chuùa Gieâsu laø con ngöôøi vaø caûm hieåu heát nhöõng beänh taät
Hôn nöõa, trong söù vuï coâng khai cuûa mình, Chuùa Gieâsu lieân tuïc tìm kieám nhöõng ngöôøi bò beänh. Haàu heát caùc pheùp laï cuûa Ngaøi laø chöõa laønh khoûi beänh taät vaø khuyeát taät: caùc caên beänh veà da (thöôøng ñöôïc goïi chung laø phong cuøi), chöùng ñoäng kinh, moät ngöôøi phuï nöõ bò rong kinh, moät baøn tay baïi lieät, muø loøa, caâm ñieác, baát toaïi. Trong nhöõng thôøi ñieåm ñaùng sôï naøy, caùc Kitoâ höõu coù theå thaáy thoaûi maùi khi bieát raèng khi hoï caàu nguyeän vôùi Chuùa Gieâsu, hoï ñang caàu nguyeän vôùi moät ngöôøi hieåu hoï khoâng chæ bôûi vì Ngaøi laø Thieân Chuùa vaø bieát taát caû moïi söï, maø bôûi vì Ngaøi laø con ngöôøi vaø ñaõ coù kinh nghieäm veà taát caû nhöõng ñieàu naøy.
Ñoái vôùi ngöôøi khoâng phaûi Kitoâ höõu: Chuùa Gieâsu laø maãu göông chaêm soùc beänh nhaân, vôùi traùi tim caûm thöông
Nhöng nhöõng ngöôøi khoâng phaûi laø Kitoâ höõu cuõng coù theå xem Chuùa Gieâsu nhö moät göông maãu chaêm soùc ngöôøi beänh. Khoâng caàn phaûi noùi, khi chaêm soùc cho ngöôøi bò nhieãm virus corona, ngöôøi ta caàn thöïc hieän caùc bieän phaùp phoøng ngöøa caàn thieát ñeå khoâng laây nhieãm beänh. Nhöng ñoái vôùi Chuùa Gieâsu, ngöôøi beänh hay ngöôøi saép cheát khoâng phaûi laø ngöôøi khaùc, khoâng phaûi laø ngöôøi ñaùng traùch, maø laø anh chò em cuûa chuùng ta. Khi Chuùa Gieâsu thaáy moät ngöôøi coù khoán khoå, caùc Tin möøng cho chuùng ta bieát raèng traùi tim cuûa Ngaøi ñaõ bò lay ñoäng bôûi loøng thöông xoùt. Ngaøi laø maãu göông veà caùch theá chuùng ta soáng trong cuoäc khuûng hoaûng naøy: vôùi nhöõng traùi tim xuùc ñoäng vì thöông xoùt.
Ñoái vôùi toâi, Chuùa Gieâsu laø khuoân maãu cho cuoäc soáng
Baát cöù khi naøo toâi caàu nguyeän trong nhaø thôø gaàn ñöôøng 68 vaø York, toâi döøng laïi tröôùc moät böùc töôïng Chuùa Gieâsu, ñoâi tay Ngaøi vöôn ra, traùi tim Ngaøi loä ra. Chæ laø moät böùc töôïng thaïch cao, ñoù khoâng phaûi laø taùc phaåm ngheä thuaät tuyeät vôøi, nhöng noù raát coù yù nghóa vôùi toâi. Toâi khoâng hieåu taïi sao moïi ngöôøi cheát, nhöng toâi coù theå ñi theo moät ngöôøi, laø Ñaáng cho toâi moät khuoân maãu cho cuoäc soáng." (The New York Times 22/03/2020)